Amalyashi Ayalandile pa Ndupwa Ishaikala Bwino—Ulubali 1

Nga fintu fye ino Loleni! yaibela ilandile, indupwa ishaikala bwino na sho shine shilakwata amafya. Te kuti tupape no kupapa ukumfwa ifyo, pantu tuli mu nshiku isho Baibolo ita aiti “inshita ishayafya nga nshi.” (2 Timote 3:1) Mu lupwa kuti mwaba amafya ayalekanalekana.

Nomba ico mufwile ukulaibukisha ca kuti icilenga umuntu ukulaikala bwino mu ng’anda te mulandu wa kukanakwata amacushi. Lelo Yesu atile: “Balipaalwa abaishiba ukuti balakabila ifya kwa Lesa.” (Mateo 5:3) Indupwa ababika amano ku kulankonka ifyalembwa mu Baibolo balishiba ifingabafwa ukwikala bwino, nangu bengakwata amafya ya musango shani. Moneni indupwa shimo isha musango yu.

Ukusunga umwana uwalemana. Baibolo ikoselesha abafyashi ukubika sana amano ku ba mu ng’anda yabo, kumo fye na bana abalemana. Baibolo yalanda ukuti: “Umuntu nga tasakamana abantu bakwe, maka maka aba mu ng’anda yakwe, ninshi nakaana icitetekelo kabili abipa ukucisha no ushatetekela.”—1 Timote 5:8.

Pe bula 15, ba Victor abekala ku South Africa, nabalondolola ifyo bena na bakashi babo baasunga umwana wabo uwalemana ukucila pa myaka 40.

Ukukula na bashili bafyashi bandi. Ifyalembwa mu Baibolo kuti fyalenga umuntu uo balekeleshe ku bafyashi bakwe abamufyele ukukanaisuula. Na kuba, Baibolo ilanda ukuti Yehova Lesa e “kaafwa” wa bana ba nshiwa bonse.—Amalumbo 10:14.

Pe bula 16, Kenyatta umukashana uwikala ku United States nalondolola ifyo aacita pa kuti engashipikisha ubwafya bwa kufwaisha ukwishiba abafyashi bakwe abamufyalilila.

Ukushipikisha ilyo abafyashi bafwa. Abafyashi bamo nga bafwa cilabipa sana kabili cilafya no kulabako. Baibolo kuti yatusansamusha. Umwine wa Baibolo, Yehova ni “Lesa wa cisansamushi conse.”—2 Abena Korinti 1:3.

Pe bula 17, Angela, umukashana uwikala ku Australia nalondolola ifyo bucibusa bwakwe na Lesa bulemwafwa ukushipikisha ubulanda pa mulandu wa kufwilwa bafyashi bakwe.

Indupwa fye shonse shilakwata amafya. Nga fintu mwalamona mu malyashi yali pa mabula yakonkelepo, bonse abakonka ifyalembwa mu Baibolo balisanga icintu icacindama icabafwa ukwishiba ifya kwikala nga bakwata amafya.

 [Akabokoshi ne Fikope pe bula 15]

Ukusunga Umwana Uwalemana

Abashimika ili lyashi ni ba Victor Maynes, aba ku South Africa

“Ukutula fye apo Andrew afyalilwe, ni fwe tumufwika, ukumusamba, e lyo limo limo no kumuliisha. Pali ino nshita ali ne myaka 44.”

ILYO fye twamwene ukuti Andrew talatampa ukwenda pa numa ya kukumanya umwaka umo, twalishibe ukuti umwana tali bwino. Pali ilya ine nshita alilwele, twamwene fye uko alainyunsa. Bwangu bwangu twamubutushiishe ku cipatala, uko bailetweba ukuti alilwele icipumputu. Te ico ceka. Ilyo bamupimine na kabili basangile ukuti ubongo bwa kwa Andrew bwalyonaika.

Pa numa ya kweshako imiti iyalekanalekana, ubulwele bwa cipumputu tabwalemwikata libili libili. Pa nshita imo, alenwa umuti imitundu 4, imiku itatu cila bushiku. Nomba kwena, umuti anwa te kuti undape uyu musango wa bulwele ubwaba ku bongo. Nangu fye ni pali ino nshita ilyo Andrew ali ne myaka 44 acita ifintu kwati mwana uwa myaka 5 nelyo 6.

Badokota batwebele ukuti tutwale Andrew uko basungila abantu baba nga ena, lelo twalikeene. Twalikwete amaka ya kucita fyonse ifyo Andrew alekabila, e co twapingwilepo ukuti, kwena nangu ca kuti mulimo ukalamba, twakulamusungila fye pa ng’anda.

E ico bonse pa ng’anda tulabombako umulimo wa kumusunga. Abana besu bambi abakalamba—abanakashi babili no mwaume umo—balitwafwile sana kabili ndabatasha! Na kabili, apo tuli Nte sha kwa Yehova, bamunyinefwe mu cilonganino balatwafwa nga nshi. Limo limo balatupekanishisha ifya kulya nelyo ukushala balemonako Andrew nga twaya mu kushimikila nangu ilyo tulebombako fimbi.

Lyonse twibukisha amashiwi ya kwa Esaya 33:24, umwaba ubulayo bwa kwa Lesa ubwa kuti bushiku bumo takwakabe “umwikashi uukatila: ‘Nindwala.’” Twalicetekela icine cine ukuti Lesa akafikilisha ukufwaya kwakwe ukwa kuleta icalo cipya no kufumyapo ukulwala konse. (2 Petro 3:13) Kanshi tulafwaisha ukwisamona uko Andrew akapola. Nomba ilyo tulelolela amalayo ya kwa Lesa, tulakonka amashiwi ya kwa Yesu aya kuti nga tulefwaya intanshi Ubufumu bwa kwa Lesa, ninshi fyonse ifyo tukabila, Lesa akatupeela. (Mateo 6:33) Twali-imwena na menso ukuti lyonse Lesa alatupeela ifyo tulekabila. Tatwabala atubulishapo nangu cimo.

Kwena te bantu bonse abengalasungila lupwa wabo uwalwala pa ng’anda. Nomba ifyo ningalandako fye ku basungila abana babo abalwala pa ng’anda pa mwabo, ca kuti balingile ukulapepa sana kabili lyonse fye. (1 Petro 5:6, 7) Ica bubili, muleba ne cikuuku ku mwana wenu kabili mulelanga ukuti mwalimutemwa, kabili mwilamona kwati umwana wenu takwata amano ya kusambilila ukulatemwa Yehova Lesa. (Abena Efese 6:4) Ica butatu, mufwile ukweba bonse aba mu lupwa lwenu ukuti nabo balemusakamana, mwilabalesha. Icalenga bune, muleibukisha ukuti umwana wenu nga mulemusungila pa ng’anda pa mwenu, e lyo akasungwa bwino sana pantu e paaba abamutemwa. Kwena natwishiba ukuti abantu bonse tabekala cimo cine. Lelo ifwe twalitemwa ukuti tusungila Andrew pa ng’anda. Pa lwandi, uyu mwana, e mwana watemwikwa nga nshi.

 [Akabokoshi ne Fikope pe bula 16]

Ukukula Na Bashili Bafyashi Bandi

Abashimika ili lyashi ni ba Kenyatta Young, aba ku United States

“Nga uli mwana wa kusanga mu ng’anda, ninshi umo pa balekusunga mufyashi uwa kufyala. Nomba ine pa bansunga tapaba nangu umo umufyashi wandi. Nshaishiba na bo napala.”

BATATA na bamayo abamfyala nshabeshiba. Bamayo baali ni bacakolwa kabili balitekelwe ubusha ku miti ikola ilyo banjimite. Kanshi ilyo nafyelwe, bantwele uko basungila abana ba nshiwa nangu abo balekelesha ku bafyashi kabili ilyo aba kunsunga tabalansenda, nasungilwe mu mayanda ya musango yu ayengi, nomba ilyo kwashele panono ukukumanya imyaka ibili e lyo kwamoneke aba kunsunga.

Batata abaleshi banjebele ukuti ilyo umwanakashi uwalendela abalangile icikope candi, ilyo line fye balisumine ukunsenda. Bwangu bwangu nalibatemenwe abaishileba bamayo. Nabebele ukuti e bamayo e lyo no kutila ndefwaya ukuya na bo ku ng’anda.

Nangu ca kuti nali umwaice, ndebukisha ifyo naleumfwa umwenso wa kulufyanya, naletontonkanya ukuti nalimo kuti bambweseshamo kulya basungila abana ba nshiwa. Naletontonkanya no kuti nshifwile ukuba uwayafya nelyo fye ukulwala nga filya abana bamo balwala. Ala nshalefwaya no kulwala fye icifine! Aba abafyashi bandi balenjeba lyonse ukuti balintemwa no kuti tabakatale abandekelesha.

Na ku bukalamba kwine, limo limo ndaisuula sana ukuti nshacindama nga abana bambi abakwata bafyashi ababafyalilila. Nga naleka ukuisuula, kulaba bambi abalenga ukuti njisuule na kabili, banjeba abati, “Ufwile uletasha sana pa kukwata abafyashi abaipeeleshe ukulakusunga nangu ca kuti tauli mwana wabo!” Ukutasha kwena ndatasha nga nshi, lelo nga banjeba ifi mona kwati paliba fimo ifyalubana pali ine ica kuti pa kuti fye umuntu uushili umufyashi wandi antemwe afwile ukuba bwino sana.

Kwena cilankosela ukusumina ukuti nalimo nshakabale njishiba batata abamfyala. Limo cilankalipa nga natontonkanya pa fyo bamayo abamfyele bashalekeele bucakolwa no kunwa imiti ikola pa kuti bengansunga, pantu banshiile fye kwati nakalimo nshili muntu wine wine. E lyo limo ndoomfwa uluse pa co bacitile. Ilingi line ntontonkanya ukuti nga ca kuti twalimonene na bo, kuti nabeeba ukuti nalikala fye bwino kabili tabafwile ukumfwa ububi pa kumpeela ku bantu bambi.

Abafyashi bandi abankusha ni Nte sha kwa Yehova, kabili pa fya bupe ifisuma ifyo bampeela kunsambilisha Baibolo. Lyonse amashiwi yaba pa Amalumbo 27:10 yalansansamusha ayatila: “Nga tata na mayo bansha, Yehova kuti ambuula.” Ifi fine e fyancitikila. Kabili mwaliba no busuma mu kukushiwa na bafyashi abashakufyala. Ica kumwenako fye, ndatemwa ukumona abantu ifyo bakushiwa ne fyo bekala; nalimo icalenga mulandu wa kuti nshaishiba ulupwa lwandi. Nalitemwa abantu, kabili ukutemwa abantu kulafwaikwa sana pa kubomba umulimo wa Bwina Kristu. Ukuba Inte ya kwa Yehova no kulalanda ifyaba mu Baibolo ku bantu kulanenga indeimona ukuti ndi muntu uwaishiba ne co nabela pano calo. Nga naba no bulanda, nja fye mu kushimikila. Ilyo ndesambilisha bambi Baibolo, abo bantu balaba ifibusa fyandi sana. Cila muntu alashimikako ifyamucitikila.

 [Akabokoshi ne Fikope pe bula 17]

Ukushipikisha Ilyo Abafyashi Bafwa

Abashimike ili lyashi ni ba Angela Rutgers, abekala ku Australia

“Ilyo batata bafwile, namwene kwati capwa fye, pantu e balencingilila. E baishibe fyonse kabili abalengafwa muli fyonse ifyo nalekabila nomba tabalipo.”

BATATA baafwile ninshi nshilafisha ne myaka 20, nomba napapita ne myaka 10 apo baafwila. Imyeshi 6 ilyo bashilafwa balibalepwile kabili ilyo bababikile mu muputule umo babika abafumine ku opareshoni, dokota atwebele ukuti nacafya, tapali cimbi ico engacita. Bamayo ilyo line balefwaya beshibe umo aloseshe pa fyo alandile, umukalamba wandi ena alifwilepo ne cipuupu, e lyo ine nalipelenganishiwe. Papitile fye imyeshi 6, batata no kufwa bafwa.

Pali iyi nshita nshaishibe ne fya kucita. Nalefwaya abanandi beshibe ifyalencitikila, lelo nshalefwaya ukuti balemona ngo ukwete ubwafya bwa musango uyu. E calengele ukuti ndecita ifintu kwati nshakwete ubu bwafya. Lelo ubwafya bumbi bwa kuti nga nalayangala na bo ninshi bakalamona kwati ndi fye bwino, kanshi te fyo cili. Ala nga naibukisha ifyo naali pali ilya nshita ilyo batata bafwile, e lyo mona ukuti kanshi abanandi baali ne cikuuku sana kuli ine!

Bushe mona kwati nga nalicitilepo cimo ilyo batata tabalafwa? Ee, e fyo ntontonkanya lyonse! Kanshi nga nalebeba imiku iingi ukuti “Nalimutemwa!” Kanshi nga nalebakumbatila imiku iingi nangu kanshi nga naleisha nabo imiku iingi. Ntila naesha ne mwine ukuleka ukutontonkanya pali ifi, awe calyafya nalifilwa.

Apo ndi Nte ya kwa Yehova, icinsansamusha sana lisubilo lya kubuuka ku bafwa ilyo Baibolo ilandapo. (Yohane 5:28, 29) Njelenganya ukuti batata baaya fye ku fyalo fya kutali mu kutandala kabili bushiku bumo bakabwela, lelo ubushiku bwa kubwela e bushaishibikwa fye. Ilyo bafwile, abantu nga banjeba ukuti, “Bawiso bakabuuka, ukabamona na kabili,” caleyafya ukusumina. Nalefwaya batata babuuke lilya line! Lelo ica kumwenako ca kuti batata baya fye ku fyalo fya kutali calingafwile, pantu calelangilila ukuti bushiku bumo kuli no kuba ukubuuka ku bafwa. Ici cilangililo calengele ukuti nkose ilyo naleloosha batata.

Abena Kristu banensu balitukoselesha nga nshi. Ndebukisha umuntu umo uwanjebele ukuti tomfwa bwino ukulanda pa mfwa ya batata, lelo atile lyonse alatutontonkanyapo. Lyonse naletontonkanya pa fyo alandile. Ifyo anjebele fyalenenga ukuba uwakosa pantu nangu abantu tabanjebelepo icili conse, naletontonkanya ukuti nangu tabalelanda pa mfwa ya batata, baletontonkanya pali ine no lupwa lwandi. Ala ifyo alandile fyalinkoseshe nga nshi!

Ilyo papitile imyeshi ine ukutula apo batata bafwilile, bamayo batampile ukulabomba sana mu mulimo wa kushimikila, nalimwene ukuti e calengele ukuti babe ne nsansa sana. E calengele ukuti na ine ntampe ukulabomba sana mu kushimikila. Ala kuti mwapapa ukumona ifyo ukwafwa bambi kwangafwa ukushipikisha. Ukulashimikila bambi kwalingafwa ukukosha icitetekelo mu Cebo ca kwa Yehova na mu malayo yakwe, kabili calenga ukuti ndebika amano na ku fintu ifyacindama ukucila ukulaba fye no bulanda.