Abacaice Bepusha Ukuti

Kuti Nacita Shani pa Kuti Nande na Bafyashi Bandi?

“Nalyeseshe na maka ukweba abafyashi bandi ifyo naletontonkanya, lelo nshalandile na bo bwino, kabili balimputukiishe. Ala pa kuti fye ntendeke ilyashi nalishipile, nomba tapali ne fine fine ifyo nalandile!”—E fyalandile Rosa. *

KU BWAICE, nalimo walitemenwe ukuya ku bafyashi bobe ku kupandwa amano. Walebashimikila fye fyonse. Walebeba fye fyonse ifyo waletontonkanya, kabili waleishiba no kuti ifyo balakweba e fingabomba.

Pali ino nshita, nalimo umona kwati abafyashi bobe te kuti bakupande amano pantu tabeshiba umo ulelosha nga walanda. Umukashana we shina lya Edie, atile, “Bushiku bumo mu cungulo pa nshita ya ca kulya natendeke ukulila kabili naebele abafyashi bandi fyonse ifyo naletontonkanya. Abafyashi bandi balikutike lelo capalile kwati tabaumfwile ubwafya nakwete. Calengele ukuti nje ku muputule wandi no kulila sana!”

E lyo limbi na lyo, nalimo te kuti utemwe ukulalanshanya na bafyashi bobe ifyo uletontonkanya. Umulumendo we shina lya Christopher atile, “Ndashimikila abafyashi bandi amalyashi ayalekanalekana. Lelo ico ntemwako ca kuti limo limo tabeshibe fyonse ifyo ndetontonkanya.”

Bushe calilubana ukukanaeba abafyashi bobe fyonse? Awe nakalya, kulila fye taulebabeepa. (Amapinda 3:32) Lelo nangu ca kuti abafyashi bobe tabalemoneka ukwishiba ifyo ulebeba nelyo tutile taulelanda icine, icishinka ca kuti: Ufwile ukulanda na bafyashi bobe kabili na bo bene balafwaya ukumfwa ifyo ulebeba.

Mulelanshanya!

Ukulanshanya na bafyashi bobe kwaba ngo kwensha motoka. Nga wasanga nabacilika umusebo te kuti utile awe capwa nabwelelamo, kuti wafwayako inshila imbi iya kupita. Natulangilile.

 Ubwafya Na. 1: Ulefwaya ukulanda na bafyashi, lelo tabalepoosako amano. Umukashana we shina lya Leah atile: “Cilangafya ukulanda na batata. Limo ndabebako fimo e lyo baisalanda ati ‘Unjeleleko nshacilaumfwa, auti shani?’”

ICIPUSHO: Finshi Leah engacita nga alefwaya bawishi balemumfwa? Kuti acitapo cimo pali ifi fitatu.

Inshila A Inshila B Inshila C

Ukootokela bawishi. Leah Ukuleka ukulanda na bawishi. Ukulolela mpaka inshita

nalimo kuti abasasukila ati: Leah kuti alekelela fye isuma iya kulanshanya

“Umfweni kuno, ifyo ukulanda na bafyashi na bafyashi bakwe

ndelanda naficindama sana!” bakwe pa filemucusha. yamoneka. Leah kuti

alondolwela bawishi mu

kulungatika, nangu kuti

abalembela fye kalata

pa filemucusha.

Ni cili kwi ico iwe ulemona ukuti e cingawama kuli Leah ukucita? ․․․․․

Natutontonkanye pa nshila imo na imo tumone uko ingatutwala. Bawishi Leah balipamfiwa nga nshi ica kuti tabeshiba na mafya ayo umwana akwata. Nomba nga ca kuti Leah asalapo Inshila A, ukootokela bawishi nalimo kuti cabapesha amano. Ukootoka nalimo kuti kwalenga fye bawishi ukukanabika amano ku fyo alelanda, kabili kuti kwalanga fye ukuti no kubacindika tabacindika. (Abena Efese 6:2) Kanshi te kuti cibe bwino ukucita ifi.

Nangu cingatila Inshila B, kuti yawamapo, te nshila ya mano sana. Mulandu nshi? Pantu “abantu nga tabalelanshanya amapange yalafulungana, lelo ukuli abapanda amano abengi amapange yalafikilishiwa.” (Amapinda 15:22) Pa kuti Leah apwishe amafya bwino bwino, afwile ukulanda na bafyashi bakwe, kabili pa kuti fye bamwafwe balingile ukwishiba ifilecitikila umwana. Ukwikala tondolo te kuti kupwishe ubwafya nangu fye panono.

Nomba Inshila C, yena tailecilikila Leah ukulanshanya na bafyashi bakwe. Asalapo fye ukulanshanya na bafyashi bakwe inshita imbi. Kabili nga alemba kalata kuli bawishi nalimo kuti aumfwa bwino ilyo line fye. Ukulemba kalata kuti nalimo kwa-afwa Leah ukulanda filya fine fye aciba no kulanda nga ca kutila bawishi bacilakutika ku fyo alelanda. Bawishi nga babelenga kalata, kuti baishiba ifyo Leah alefwaya ukubeba kabili kuti baishiba na bwino ubwafya ubo Leah akwete. Inshila C kanshi kuti ya-afwa bonse babili, Leah na bawishi.

Ni nshila nshi shimbi isho Leah nalimo engabomfya? Tala tontonkanya umone nga kuli imo iyo engabomfya kabili ilembe pe samba. Lyena lemba ne fingafumamo muli iyo ine nshila.

․․․․․

 Ubwafya Na. 2: Abafyashi bobe balefwaya ukulanda na iwe, lelo iwe taulefwaya. Umukashana we shina lya Sara atile: “Takwaba icabipa ngo kufikilila fye mu fipusho umuntu nga e lyo afika fye ukufuma ku sukulu ninshi nanaka. Kuti nafwaya ukutuushako, nomba kuti taulaikala na pa nshi ninshi abafyashi kulakwipusha abati: ‘Mwasambilila shani? Mafya nshi yaciba ku sukulu?’” Kwena abafyashi ba kwa Sara tabalufyanya ukwipusha aya mepusho. Lelo, ena atila, “Nshifwaya ukulanda pa fya ku sukulu nga ninaka sana.”

ICIPUSHO: Cinshi Sara engacitapo pali ubu bwafya? Nga filya tulandile mu ca kumwenako cifumineko, Sara kuti acita cimo pali ifi fitatu.

Inshila A Inshila B Inshila C

Kuti akaana ukwasuka. Kuti asalapo ukubaasuka. Ukuleka ukulanda “pa fya

Kuti atila: “Ndekeni fye Nangu ca kutila nanaka, ku sukulu” lelo ukuletamo

ne mwine. Nshilefwaya Sarah kuti ayasuka amepusho fye ilyashi limbi. Sarah

ifya kulandalanda pali ya bafyashi bakwe nangu kuti alomba ukuti bakalande

ino nshita!” ca kuti kwena tatemenwe. pa fya ku sukulu inshita

imbi, ilyo akafwaya ukulandapo.

Lyena mu nsansa kuti abepusha

ati: “Bushe mwacibomba shani lelo?”

Ni cili kwi ico iwe ulemona ukuti e cingawama ukuti Sarah acite? ․․․․․

Natulande pali isho nshila na kabili tumone ifingacitika.

Ilyo Sara talasala Inshila A, camwafya kabili talefwaya no kulanda. Ilyo asala iyi nshila, na lyo line cili no kumwafya na kabili ali no kumfwa ububi pa kootokela abafyashi bakwe.—Amapinda 29:11.

Nalimo abafyashi ba kwa Sara te kuti batemwe ukumona uko umwana wabo alebasasukila kabili te kuti batemwe nga baleka ukusoshanya pa numa ya kupusana. Kuti batontonkanya ukuti nalimo pali fimo ifyo Sara alebafisa. Kuti baesha na maka ukufwaya inshila ya kuti alanshanye na bo, nalimo nga caba ifi kuti afulwa na sana. Lelo iyi nshila na yo, te kuti imwafwe nangu fye panono.

Inshila B yawamako ukucila Inshila A. Na kuba iciwemeko pali Sara na bafyashi ca kuti balalanshanya. Lelo apo te kuti balanshenye ifili mu mutima, bonse babili Sara na bafyashi bakwe te kuti balanshanye ukulingana ne fyo balefwaya mu mutima nteka.

Nomba Inshila C yena, Sara kuti aumfwa bwino pantu ninshi tabalande pa lyashi ilye “sukulu.” Abafyashi na bo kuti batemwa nga aitendekelako ukulanshanya na bo, e lyo na o wine kuti aumfwa bwino. Iyi nshila naiwama sana kuli bonse pantu balecita ifisangwa pe lembo lya Abena Filipi 2:4 ililanda ukutila: “Mulecita ifyakuwamina abanenu, te fyakumuwamina fye mwe bene.”—Ishiwi lya kwa Lesa, Icipangano Cipya.

Amalyashi na yambi aya kuti “Abacaice Bepusha Ukuti” kuti wayasanga pa Intaneti pali iyi adresi www.watchtower.org/ype

[Futunoti]

IFYA KUTONTONKANYAPO

◼ Bushe ukulanshanya pa nshita iyalinga kwafwa shani?—Amapinda 25:11.

◼ Mulandu nshi cawamina ukwesha na maka ukulanshanya na bafyashi bobe?—Yobo 12:12.

[Akabokoshi ne Cikope pe bula 18]

BUSHE MULAFILWA UKUMFWANA?

Bushe ulafilwa ukulanshanya bwino na bafyashi bobe? Napamo bena bomfwila mumbi ilyo walanda.

Nga walanda auti . . .

“Ndekeni fye ne mwine.”

Abafyashi bobe bena bamona kwati ulelanda auti . . .

“Kuti naebako abanandi ifyo ndetontonkanya, lelo imwe nangu nshimwebeleko nangu cimo te mulandu.”

Nga walanda auti . . .

“Tamwishibe nangu cimo.”

Abafyashi bobe bena bamona kwati ulelanda auti . . .

“Namukota kabili mwalishalila. Tamwishibepo fye nangu cimo pa filecitika ino nshita.”

 [Akabokoshi ne Fikope pe bula 21]

IFILANDA ABANOBE

“Nalyebeleko abafyashi bandi ubwafya nakwete ku sukulu, kabili nalipapile pa fyo balekutikisha. Balingafwile ukupwisha ubwafya bwandi!”—E fyalandile Natalie.

“Ukulanshanya na bafyashi te lyonse kwayanguka, lelo nga wakosa fye no kutampako ukulanda, apo pene kuti waumfwa no mutwe wayanguka.”—E fyalandile Devenye.

[Akabokoshi pe bula 21]

IFYO ABAFYASHI BAFWILE UKWISHIBA

Nga muli bafyashi basuma, nalimo mulafwaya ukwishiba nampo nga abana benu balatiina ukulanda nenu nelyo iyo. Tontonkanyeni pa fyo abacaice baebele abalemba Loleni! pa co bashifwaila ukulanda na bafyashi babo. Lyena, muipushe mwe bene ifipusho fyalakonkapo, mubelenge na malembo ayabikilwepo.

“Ine cilangafya ukulanda na batata pantu balikwata ifingi ifya kucita ku ncito na mu cilonganino. Tabaakwata inshita.” —E fyalandile Andrew.

‘Bushe nalimo mu kukanaishiba ndalenga abana balemona kwati nshakwata inshita ya kulanshanya na bo? Nga e fyo cimoneka, finshi ningacita pa kuti abana belatiina? Ni nshita nshi iyo ningapatuulako iya kulanshanya na bana?’—Amalango 6:7.

“Naile mu kweba bamayo pa kukansana twakansene na banandi ku sukulu, ninshi no kulila ndelila. Nalefwaya bantalalikeko umutima, lelo bena balinkalipiile. Ukutula fye apo bancitiile ifi nshatala mbwelelako mu kubebako icili conse icacindama.”—E fyalandile Kenji.

‘Kuti nacita shani nga ca kuti umwana aisa no bwafya kuli ine? Nangu ca kuti nalimo kuti cawama ukumulungika, bushe kuti natala naumfwa ilyashi lyonse cikuuku cikuuku, e lyo pa numa namupandako amano?’—Yakobo 1:19.

“Cimoneka kwati lyonse abafyashi nga bakweba ukuti mwalalanshanya no kufulwa tabafulwe, na lyo line balafulwa. Nga tabafikilishe ifyo bacilaya umwana alomfwa ububi.”—E fyalandile Rachel.

‘Nga ca kuti umwana wandi ashimika fimo ifyo nshitemenwe, kuti nacita shani pa kuti ndame ubukali?’—Amapinda 10:19.

“Imiku iingi iyo nashimikilako bamayo ifya nkaama, baileshimikilako abanabo. Nalilekele ukulabeebako ifya nkaama kabili palipitile ne nshita iikalamba.”—E fyalandile Chantelle.

‘Bushe nshisalanganya ilyashi lya nkaama ilyo umwana anshimikilako pa kuti imulangulukileko?’—Amapinda 25:9.

“Nalikwata ifingi ifyo ningatemwa ukwebako abafyashi bandi. Ala nga bangafwa fye ukutampa ilyashi na bo, kuti natemwa sana.” —E fyalandile Courtney.

‘Bushe kuti naitendekelako ukulanshanya no mwana wandi umusepela? Ni nshita nshi iingawama ukulanshanya nankwe?’—Lukala Milandu 3:7.

[Icikope pe bula 19]

Nga nabacilika umusebo te kuti utile awe capwa nabwelelamo—ala kanshi kuti wafwayako inshila imbi iya kulanshanishishamo na bafyashi!