Abana tabafwaya ukubakaanya ukucita ifyo balefwaya. Lyonse ilyo mwabakaanya fimo, balatendeka ukushupa pa kuti fye mubasuminishe. Nangu mulande shani nelyo ukucita fimo, tabaleka ukushupa, ne ci kuti calenga mwasuka mwabasuminisha ne co mwacibakaanya.

Moneni ifyo mwingacita pa kuti mwilasuminisha abana ukucita ifyo mubakeenye. Natubale tulande pali fimo ifyo mufwile ukwishiba pali ili lyashi.

Te bunkalwe ukukaanya abana ukucita fimo. Abafyashi bamo batila te cisuma ukukaanya abana ukucita fimo. Lelo mufwile ukulanshanya nabo, ukubalondolwela bwino bwino nelyo ukumfwana nabo pa co mwakaanina. Batila nga mulebakaanya bakulafulwa.

Ca cine ukuti ukukaanya umwana kuti kwalenga aumfwa ububi. Lelo nga mwamukaanya e lyo engeshiba ukuti, te conse ico umuntu afwaya pano calo ico bengamusuminisha ukucita. Na kuba, nga mulemusuminisha ukucita conse fye ico alefwaya pa mulandu fye wa kuti alemupamfya, mukalenga alesuula ifyo mulemweba kabili e ukalamutungulula. Mu kuya kwa nshita, akalafulwa nga mwamukaanya ukucita fimo. Bushe umwana kuti acindika shani umufyashi nga ca kuti lyonse alamusuminisha ukucita ifyo alefwaya cikulu fye amupamfya?

Ukukaanya umwana ukucita fimo kuti kwalenga akula bwino. Kulalenga asambilila ukuti te lyonse engakwata fyonse ifyo alefwaya. Umwana uwaishiba ukuti te conse ico alefwaya ico engakwata, te kuti acite ifyabipa nga ca kuti ilyo aaba umusepela atunkwa ukulabomfya imiti ikola nelyo ukucita ubulalelale.

Ukukaanya umwana ukucita fimo ifyo alefwaya kulalenga akula bwino. Ba David Walsh, abasambilila sana batile: “Te lyonse ifwe fwe bakalamba tukwata fyonse ifyo tufwaya. Kanshi te cisuma ukuleka abana balemona kwati abantu bakulabapeela fyonse fye ifyo balefwaya.” *

Muletontonkanya pa fyo mufwaya umwana wenu akakule. Mufwaya umwana wenu ukukula uwa mano, uwailama e lyo no kuba umuntu umusuma. Lelo nga mulemupeela fye fyonse ifyo alefwaya, takakule bwino. Baibolo itila umuntu nga ‘atumpikwa ukutula ku bwaice, pa numa akaba uushitasha.’ (Amapinda 29:21) Kanshi nga mulemukaanya fimo, ninshi mulemusambilisha pa kuti akakule bwino. Nga mulemusambilisha muli iyi inshila ninshi tamulemukalifya, lelo mulemwafwa.—Ilembo ilingamwafwa: Amapinda 19:18.

Nga mwakaana, lekeni akonke ifyo fine. Umwana wenu talingana na imwe iyo. Kanshi nga mwamukaanya fimo, tamufwile ukumfwa ububi nga afulwa kwati nalimo e ufwile ukumupeela insambu sha kukaana. Na lyo line, ilyo abana balekula, bafwile ukukwata “amano aya kulekanya icalungama ne calubana.” (AbaHebere 5:14) Kanshi tacalubana ukulanshanya no mwana. Na lyo line, tamufwile ukulakansana na bana pa cilengele ukuti mubakaanine. Nga mwatwalilila ukukansana no mwana wenu, nangu ca kuti mulefwaya akonke ifyo mumwebele, ena kuti amona kwati kuti afikonka fye nga alefwaya.—Ilembo ilingamwafwa: Abena Efese 6:1.

Mwilayalula ifyo mumwebele. Umwana wenu kuti atwalilila ukulila nelyo ukupaapaata pa kuti fye mumusuminishe ukucita fimo. Nga ca kuti ica musango uyo cacitikila ku ng’anda, finshi mwingacita? Icitabo citila Loving Without Spoiling cisoso ukuti: “Mufwile ukumutwala ku muputule umbi. Kuti mwamweba ukuti, ‘Nga ca kuti ulefwaya ifya kulilalila, cili fye bwino, lelo ine nshilefwaya ukukumfwa ulelila. Nalakutwala ku muputule obe e ko uye mu kulilila mpaka uleke.’” Nalimo pa kubala kuti cayafya ukucita ifi, e lyo no mwana wenu kuti akaana. Lelo kuti anashako ukushupa nga ca kuti aishiba ukuti ifyo mumwebele e fyo alingile ukukonka.—Ilembo ilingamwafwa: Yakobo 5:12.

Te lyonse mulingile ukukaana. Tamufwile ukukaanya umwana fimo pa kuti fye amone ukuti afwile ukukonka ifyo mulefwaya. Lelo ‘lekeni cishibikwe ukuti muli ba mutembo.’ (Abena Filipi 4:5) Limo umwana nga alefwaya ukucita ifintu ifili fye bwino kuti mwamusuminisha, kulila fye ico mwamusuminishisha te mulandu wa kuti ailishanya sana. —Ilembo ilingamwafwa: Abena Kolose 3:21.