IFYALO NA ABANTU | COSTA RICA
Ifyaba Icalo ca Costa Rica
NA PAPITA imyaka 500 ukutula apo abena Spain bailile kuli ici calo pa muku wa kubalilapo. Ilyo bafikile muli ici calo baciinike ukuti Costa Rica (icalola mu kuti ululamba umwaba icuma) pantu baletontonkanya ukuti bali no kusangamo gold iingi. Lelo tabaisangile. Na kuba, pali ino nshita ici calo tacaishibikwa pamo nge calo icakwata sana ulubwe lelo caishibikwa nge calo umwaba sana inama ne fimenwa fya misango iyalekanalekana.
Abantu ba mu Costa Rica babeta ukuti aba Tico. Ico babetila ifi ni co ilingi line pa kulanda, ku mpela ye shiwi balabikako “-ico” pa kuti bacefye ico balelandapo. Ku ca kumwenako, nga balefwaya ukulanda ukuti “un momento” (ndolelako panono) batila “un momentico” (ndolelako fye panono), e lyo nga balefwaya ukutasha nelyo ukusuminisha ku co balebeba, balitemwa ukulanda ukuti “¡pura vida!” E lyo balabomfya ili line ishiwi na pa kuposha nelyo ukushalikapo abantu.
Abena Costa Rica balitemwa sana ifya kulya ifyo beta ukuti gallo pinto (icalola mu kuti “mukolwe wa mabala”). Pa kwipika ifi ifya kulya babalilapo ukwipika cilemba e
lyo baipika no mupunga. Lyena balafisakanya e lyo babikamo no twakulenga finunkile bwino. Balalya Gallo pinto akacelo, kasuba e lyo ne cungulo. Ifya kunwa batemwa sana ni café chorreado. Pa kupanga café chorreado balabala bakafya amenshi e lyo babika kofi mu ka kusushilako akakubasa akakwata na kasalu pa kati. Lyena, baletilapo amenshi ayakaba batendeka no kususa.Mu Costa Rica mwaba ifilonganino fya Nte sha kwa Yehova nalimo 450. Kabili kwaba indimi 10 isho babomfya pa kulongana, pamo nga Ululimi lwa Bankomamatwi Ulwa ku Costa Rica, ne ndimi shibili isho balanda sana muli ici calo, iciBribri ne ciCabecar.
BUSHE MWALISHIBA? Mu Costa Rica mwaliba amabwe ayengi ayabulungana bwino. Ilibwe ilyakula sana pali aya mabwe lyalepa amamita 2.4 mu bufumo. Abantu batila aya mabwe yamo yalikala imyaka 1,400. Lelo takwaba uwaishiba ico yapangilwe.