1, 2. (a) Cintu nshi icacindamisha ico twakwata? (b) Finshi Yehova atusambilisha ifyo twacindamika sana, kabili mulandu nshi? (Moneni icikope pa muulu.)

CINTU nshi icacindamisha ico mwakwata? Bushe kuti mwatemwa ukukabusha ico cintu ne cintu icishacindama sana? Ababomfi ba kwa Yehova abaipeela te kuti bafilwe ukwasuka aya mepusho. Bucibusa bwesu na Yehova e cintu icacindamisha ico twakwata, kabili te kuti tubukabushe ne cintu cimbi. Na kabili twalitemwa nga nshi icine icaba mu Baibolo icalenga tube ifibusa na Shifwe wa ku muulu.—Kol. 1:9, 10.

² Taleni tontonkanyeni pali fyonse ifyo Kasambilisha wesu Uwapulamo atusambilisha mu Cebo cakwe, Baibolo! Alatusambilisha icine pa bupilibulo bwe shina lyakwe e lyo na pa mibele yakwe iisuma. Alatweba pa cilubula ico atupeele ukubomfya Umwana wakwe, Yesu. Na kabili alatweba pa Bufumu bwa kwa Mesia. Alipeela abasubwa isubilo lya kwikala ku muulu e lyo aba mu “mpaanga shimbi” abapeela isubilo lya kwikala muli Paradaise pano isonde. (Yoh. 10:16) Yehova alatusambilisha ifyo twingaba ne mibele iisuma. Twalitemwa sana icine ico atusambilisha pantu cilalenga twapalama sana kuli Kabumba wesu. Icine tusambilila cilenga tuleba ne nsansa.

3. Ni mwi ukunonka icine kushalola?

 ³ Yehova Lesa ni kapekape. Abafwaya ukusambilila icine alabafwa pa kuti basambilile. Yehova alitupeele no bumi bwa Mwana wakwe. Lesa te kuti afwaye twamulipila indalama pa kuti atusambilishe icine. Na kuba ilyo umwaume baleita ati Simone alefwaya ukupeela umutumwa Petro indalama pa kuti amupeele amaka ya kupeela abantu umupashi wa mushilo, Petro alimukalipile. Amwebele ati: “Indalama shobe isha silfere shilobele pamo nobe, pantu wacilatontonkanya ukuti ni mu ndalama wingapokelela ica bupe ca kwa Lesa.” (Imil. 8:18-20) Nomba ni mwi mwalola amashiwi ya mu Baibolo ayatila: “Nonka icine”?

4. Finshi twalasambilila pa cine muli cino cipande?

⁴ Belengeni Amapinda 23:23. Te kuti tusambilile icine mu Cebo ca kwa Lesa nga ca kuti tatuleibikilishako. Pa kuti tunonke icine, tulingile ukuitemenwa ukuipusulako fimo. Nga fintu uwalembele Amapinda alandile, nga ‘twanonka’ nelyo nga twashita “icine” tulingile ukucenjela pa kuti ‘tatucishitishe’ nelyo tatucilufishe. Natusambilile umo calola ‘ukunonka’ icine e lyo na fimo ifyo twingabomfya pa kucishita. Ifyo twalasambilila fyalalenga tutemwe sana icine, kabili fyalalenga tulefwaisha ukucisungilila no ‘kukanacishitisha.’ Nga fintu twalasambilila, twalamona ukuti tufwile ukunonka icine.

5, 6. (a) Bushe kuti twashita shani icine ukwabula indalama? Langilileni. (b) Busuma nshi bwaba mu kunonka icine?

⁵ Nangu fintu ifyo balepeela fye mufwile ukucitapo fimo pa kuti mufikwate. Ishiwi lya ciHebere ilyo bapilibula ati “nonka” pa Amapinda 23:23 kuti lyapilibula no kuti “shita.” Aya mashiwi yabili yalangilila ukuti umuntu pa kuti akwate icintu icacindama sana alingile ukuibikilishako nelyo alingile ukukabula fimo ne cintu icacindama sana. Natulangilile umo calola ukushita icine. Tutile pa maliketi balebilisha ukuti kuli inkonde isha bupe fye. Bushe ishi nkonde kuti shaishila ishine pa ng’anda pa mwesu? Awe. Tufwile ukuyashisenda ku maliketi. Bushe inkonde sha bupe fye? Ee, lelo tulingile ukubomfya inshita yesu kabili tufwile no kwenda ukuya ku maliketi. E fyo caba na pa kunonka icine, tatucishita ne ndalama. Lelo tulingile ukucitapo fimo pa kuti tucikwate.

⁶ Belengeni Esaya 55:1-3. Amashiwi ya kwa Yehova ayo Esaya alembele yalenga twaishibilako umo calola ukushita icine. Muli ifi fikomo, Yehova alinganya icebo cakwe ku menshi, ku mukaka, na ku mwangashi. Nga filya umuntu omfwa bwino nga anwa amenshi ayasuma kabili ayatalala, e fyo ne cine icaba mu cebo ca kwa Lesa cipembesula. Na kabili, nga filya fine umukaka ulenga twakwata amaka kabili ulenga na bana balekula, e fyo na mashiwi ya kwa Yehova yatukosha no kulenga tulekula mu fya kwa Lesa. Na kabili amashiwi ya kwa Yehova yaba kwati mwangashi. Cinshi twalandila ifi? Baibolo itila umwangashi ulalenga umuntu asekelela. (Amalu. 104:15) Kanshi filya Yehova aebele abantu bakwe ati “shiteni umwangashi,” alelosha mu kuti nga tulekonka amashiwi yakwe tukalasekelela. (Amalu. 19:8) Ala aya mashiwi yalalanga bwino ubusuma bwaba mu kusambilila no kukonka amashiwi ya cine aya kwa Lesa! Ifyo tucita pa kuti tusambilile icine kuti twafilinganya ku ndalama isho tulipila pa kuti tushite fimo. Kanshi natusambilile pa fintu 5 ifyo twingacita pa kushita icine.

7, 8. (a) Mulandu nshi tulingile ukubomfesha inshita pa kuti tushite icine? (b) Finshi umusambi acitile pa kuti ashite icine, kabili fisuma nshi fyacitike?

⁷ Inshita. Inshita e ndalama onse uushita icine alingile ukulipila. Umuntu alingile ukukwata  inshita pa kuti omfwe imbila ya Bufumu, pa kuti abelenge Baibolo ne mpapulo ishilanda pa fya mu Baibolo, pa kuti aisambilishe Baibolo, na pa kuti apekanye ifya kusambilila pa kulongana e lyo na pa kuti aye mu kulongana. Tufwile ‘ukulabomfya bwino inshita,’ tatufwile ukulapoosa inshita ku fintu ifishacindama sana. (Belengeni Abena Efese 5:15, 16.) Bushe inshita iilingile ukupitapo pa kuti twishibe bwino bwino amasambililo ya kutendekelako aya mu Baibolo ifwile ukulepa shani? Kwena inshita ilapusanapusana ukulingana no muntu uulesambilila. Te kuti twishibe fyonse pa mano ya kwa Yehova, pa nshila shakwe, na pa milimo yakwe. (Rom. 11:33) Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa kubalilapo lwalingenye icine kwi “luba ilinono” kabili lwatile: ‘Tamulingile ukupelela fye pa kukwata iluba limo ilya cine. Nga ca kuti liluba fye limo ilya cine e lyalefwaikwa nga takwali amaluba ya cine na yambi. Kanshi mulingile ukufwailapo na yambi.’ Nalimo kuti twayipusha ici cipusho, ‘Bushe nalishiba ifingi pa cine ca mu Baibolo?’ Na lintu tukekala umuyayaya tukatwalilila ukusambilila pali Yehova. Icacindama ico tufwile ukucita muno nshiku kulabomfya bwino inshita pa kuti tulenonka icine ukulingana na apo twingapesha. Natulande pa muntu uwalefwaisha ukwishiba icine.

⁸ Mariko, * umukashana umwina Japan aile ku musumba wa New York City, ku U.S.A., ku kusambilila. Pali ilya nshita aleya ku mipepele iyatendeke mu Japan ku kupwa kwa ba 1950. Nkashi uubomba bupainiya asangile Mariko ilyo alebila imbila nsuma ku ng’anda ne ng’anda. Ilyo atendeke ukusambilila icine ca mu Baibolo, ali ne nsansa sana ica kuti aebele uyu nkashi ukuti alemusambilisha Baibolo imiku ibili mu mulungu. Nangu ca kuti Mariko alikwete ifya kucita ifingi ku sukulu kabili alebomba ne ncito ya kubomba inshiku ishinono mu mulungu, taikete na ku cani alitampile ukulongana. Na kabili alilekele ukupoosa inshita ku fintu fimo pa kuti alekwata inshita ya kusambilila icine. Ifi acitile fyalengele alunduluka bwangu. No mwaka tawapwile alibatishiwe. Pa numa ya myeshi 6, mu 2006 alitampile bupainiya kabili na ino ine nshita ni painiya.

9, 10. (a) Bushe ukunonka icine kulenga tulemona shani ukukwata ifyuma? (b) Finshi umukashana umo ashiile, kabili omfwa shani pa fyo asalilepo ukucita?

⁹ Ifyuma. Pa kushita icine nalimo kuti twasha incito nelyo imilimo iilenga tulekwata indalama ishingi. Ilyo Yesu aitile Petro na Andrea abali abalondo be sabi pa kuti babe “abalondo ba bantu,” ‘balishile amasumbu yabo.’ (Mat. 4:18-20) Kwena abengi abasambilila icine muno nshiku te kuti baleke fye incito nelyo imilimo babomba, pantu balikwata umulimo uo Lesa abapeela uwa kusakamana indupwa shabo. (1 Tim. 5:8) Na lyo line abengi abasambilila icine bafwile ukwaluka mu fyo bamona ifyuma ne fyo balingile ukubikako sana amano. Ifi fine e fyo Yesu alandile. Atile: “Mwilalonganikila ifyuma pano isonde . . . Lelo mulelonganikila ifyuma ku muulu.” (Mat. 6:19, 20) Natulande pa fyo umukashana umo acitile.

¹⁰ Maria alitemenwe ukuteya golf ninshi talaingila ne sukulu. Alitwalilile ukuteya golf ilyo ali kwi sukulu lya ku sekondari kabili mu kupita kwa nshita balimwebele ukuya ku yuniversiti kabili bali no kulamulipilila. Alitemenwe sana golf, kabili alefwaisha akabe kalapashi muli ici cangalo pa kuti akalepanga indalama ishingi. Lyena Maria alitendeke ukusambilila Baibolo, kabili alitemenwe icine ico alesambilila. Alitemenwe ifyo icine calengele ayaluka. Alandile ati: “Nga natwalilila ukwaluka mu fyo nalemona ifintu na mu fyo nalecita pa kuti ndecita  ifyo Baibolo ilanda, naleba sana ne nsansa.” Maria alilwike ukuti cali no kumwafya ukubombela Lesa ne fyuma. (Mat. 6:24) Pa kuti Maria ashite icine, alilekele ukuteya golf iyali no kulenga akwate ifyuma kabili alumbuke. Apo alishita icine, pali ino inshita ni painiya, kabili alandile ukuti “aliba ne nsansa nga nshi.”

11. Finshi nalimo ifibusa fyesu fimo na balupwa lwesu bamo bengacita nga twanonka icine?

¹¹ Balupwa ne fibusa. Nga ca kuti twalakonka ifyo tusambilila mu Baibolo, nalimo te kuti tuleumfwana ne fibusa fyesu na balupwa. Mulandu nshi? Yesu apepeleko abasambi bakwe ati: “Balengeni ukuba aba mushilo ku cine; icebo cenu e cine.” (Yoh. 17:17) Amashiwi ya kuti “balengeni ukuba aba mushilo” kuti yapilibula no kuti “bapaatuleniko.” Nga twasambilila icine, tulapaatulwako ku bantu ba muli ici calo pantu tulaleka ukucita ifyo bacita. Abantu batumona ukuti twalipusanako pantu ifyo nomba tumona ukuti e fyacindama te fyo bena bamona ukuti e fyacindama. Tulakonka ifyo Baibolo ilanda muli fyonse ifyo tucita. Nangu ca kuti tatufwaya twaleka ukumfwana ne fibusa fyesu na balupwa, ifibusa fyesu fimo na balupwa bamo kuti baitalusha kuli ifwe nelyo kuti balatusuusha pa cine ico tusambilile. Tatupapa ifya musango uyu nga fyacitika pantu Yesu atile: “Cine cine, abalwani ba muntu bakaba aba mu ng’anda yakwe.” (Mat. 10:36) Na kabili alilandile ukuti icilambu tukwata nga twanonka icine cilacila fyonse ifyo twingasha.—Belengeni Marko 10:28-30.

12. Finshi umwaume umo umuYuda acitile pa kuti ashite icine?

¹² Ukutula na ku bwaice, ba Aaron abaYuda kabili bashimakwebo babasambilishe ukuti abantu tabalingile ukushimbula ishina lya kwa Lesa. Na lyo line ba Aaron balefwaisha ukwishiba icine. Balitemenwe ilyo Nte abalangile ukuti nga babikamo ifishibilo fya mavawelo mu filembo fine ifya ciHebere ifye shina lya kwa Lesa, abantu kuti balishimbula ukuti “Yehova.” Ba Aaron balitemenwe sana ica kuti baile kwi sunagoge ku kwebako barabi ifyo basambilile. Ifyo barabi bacitile te fyo ba Aaron baleenekela. Mu cifulo ca kuti basekelele pamo nabo pa cine ico basambilile pe shina lya kwa Lesa, babafwishile amate kabili batendeke ukubakankamba. Balupwa lwabo balibatalwike. Ba Aaron tabatiinine, balitwalilile ukushita icine kabili inshita yonse iyo bali abomi bali ni Nte ya kwa Yehova iyashipa. Nga filya fine ba Aaron bacitile, na ifwe pa kuti tuleenda mu cine tufwile ukuitemenwa ukushipikisha fyonse ifyo abantu na balupwa lwesu bengacita.

13, 14. Pa kuti tushite icine tufwile ukwaluka shani mu fyo tutontonkanya na mu fyo tucita? Landeni pa cacitike.

¹³ Ifyo abantu ba muli cino calo batontonkanya ne fyo bacita. Pa kuti tusambilile icine kabili tulecita ifyo Baibolo ilanda pa kuba ne mibele iisuma ne ibi, tulingile ukwaluka mu fyo tutontonkanya na mu fyo tucita. Moneni ifyo Petro alembele pa fyo tulingile ukucita pa kuti twaluke. Atile: “Apo muli bana ba cumfwila, mwilakonkelela ulunkumbwa ulo mwakwete ilyo tamulaishiba Kristu. Lelo . . . mube aba mushilo mu myendele yenu yonse.” (1 Pet. 1:14, 15) Pa kuti abantu abaleikala mu musumba wa Korinti umo abantu balecita sana ifyabipa bashite icine, balingile ukwaluka sana. (1 Kor. 6:9-11) Na muno nshiku mwine pa kuti abengi bashite icine, balileka ukucita ifyabipa ifyo balecita kale. Na kabili Petro aebele Abena Kristu aba mu nshiku shakwe ati: “Inshita mwalecitamo ukufwaya kwa bantu ba ici calo ilyo mwale-enda mu mibele ya kuilekelesha, mu lunkumbwa, mu kunwensha umwangashi, mu kuwowota, mu kukolwakolwa na mu kupepa utulubi ukwabindwa, ikalamba sana.”—1 Pet. 4:3.

 ¹⁴ Pa myaka iingi ba Devynn na ba Jasmine bali ni bacakolwa. Nangu ca kuti ba Devynn balishibe sana umulimo wa kulemba ifipendo fya ndalama sha kampani, tabalekokola pa ncito pa mulandu wa kuti balenwesha ubwalwa. Ba Jasmine baishibikwe ukuti bali sana no lubuli. Bushiku bumo ilyo ba Jasmine baleenda mu musebo ninshi nabakolwa, bakumene na ba Nte bamishonari babili. Aba bamishonari bapangene na ba Jasmine ukutendeka ukubasambilisha Baibolo. Lelo ilyo baile pa ng’anda pali ba Devynn umulungu wakonkelepo, basangile bonse babili nabakolwa. Tabaleenekela ukuti aba bamishonari kuti bababikako amano ica kutila kuti baya na pa ng’anda pa mwabo. Ubushiku bumbi ilyo bamishonari baile pa ng’anda pa mwabo basangile tabakolelwe. Ukutula ilyo ba Jasmine na ba Devynn batendeke ukusambilila Baibolo, balibikile sana amano ku fyo balesambilila kabili batampile no kulafikonka. Ne myeshi itatu tayapwile balilekele ukunwa ubwalwa kabili mu kupita kwa nshita balilembeshe icupo cabo ku buteko. Abantu balimwene ifyo ba Jasmine na ba Devynn bayalwike ica kuti abengi mu mushi balitendeke ukusambilila Baibolo.

15. Finshi fimo ifingatwafya sana ukuleka pa kuti tushite icine, kabili mulandu nshi?

¹⁵ Intambi ne fibelesho ifyo Baibolo yalanda ukuti tafyawama. Pa kuti umuntu ashite icine alingile ukuleka ukukonka intambi ne fibelesho ifyo Baibolo yalesha, lelo cilafya nga nshi ukuleka ukucita ifi. Nangu ca kuti bamo kuti cabangukila ukusumina ifyo Baibolo isambilisha pa co balingile ukulekela ukukonka ishi ntambi, bambi kuti baleshimunuka ukuleka ukushikonka pa mulandu wa kuti balupwa lwabo, abo babomba nabo, ne fibusa balabapatikisha ukukonka intambi. Ifintu nalimo kuti fyababipila sana maka maka ulutambi nga lukumine ifyo abantu bacita pa kucindika balupwa lwabo abafwa. (Amala. 14:1) Ifyo abantu abali abashipa bacitile kuti fyalenga twayaluka. Natulande pa fyo bamo abaleikala mu Efese bacitile mu nshita ya batumwa ifilanga ukuti balishipile.

16. Finshi bamo mu Efese bacitile pa kuti bashite icine?

¹⁶ Abantu mu musumba wa Efese balecita sana ifinjelengwe. Finshi abalecita ifinjelengwe abasangwike Abena Kristu bacitile pa kuti baleke ukuficita pa kuti bashite icine? Baibolo itila: “Abengi abalecita ifinjelengwe balonganike amabuuku yabo no kuyoca pa menso ya bonse. Kabili bapendele umutengo wa yako, basanga ukuti yalingene ne ndalama sha silfere amakana amakumi yasano (50,000). Kabili e fyo icebo ca kwa Yehova caleya cilelunduluka no kukoselako fye.” (Imil. 19:19, 20) Abena Kristu abali aba cishinka baliipeeleshe ukucita ifi kabili balipaalilwe nga nshi.

17. (a) Finshi fimo ifyo twingacita pa kuti tunonke icine? (b) Mepusho nshi tukasuka mu cipande cikonkelepo?

¹⁷ Finshi mwacitile pa kuti mushite icine? Bonse twalibomfeshe inshita pa kuti tusambilile icine. Bambi pa kuti bashite icine balilekele ukubika amano ku fyuma kabili balishipikishe ilyo balupwa ne fibusa babatalwike. Abengi balingile ukwaluka mu fyo baletontonkanya na mu fyo balecita kabili balingile ukuleka ukukonka intambi no kuleka ukucita ifibelesho ifyo Baibolo yalanda ukuti tafyawama. Tatutwishika ukuti icine ico tusambilila mu Baibolo calicila pali fyonse ifyo twingacita pa kuti tucinonke. Icine cilenga twakwata icintu icacindamisha, e kutila ukuba sana ifibusa na Yehova. Nga twatontonkanya pa fyo twapaalwa pa mulandu wa kuti twalishibe icine, cilafya ukutontonkanya ukuti umuntu kuti afwaya ukucishitisha. Bushe umuntu kuti ashitisha shani icine? Finshi tufwile ukucita pa kuti tatushitishe icine? Tukasuka aya amepusho mu cipande cikonkelepo.