1-2. (a) Finshi Satana acita pa kubepa abantu? (b) Finshi twalasambilila muli cino cipande?

SATANA, “wishi wa bufi” alalufya abantu ukutula fye ilyo Adamu na Efa bali pano isonde. (Yoh. 8:44) Pa bufi abepa paba ne fisambilisho fya bufi pa mfwa pamo nge ca kuti umuntu nga afwa alatwalilila ukuba uwa mweo ku cifulo cimbi. Ifi fisambilisho fya bufi fyalenga kwaba intambi ishingi kabili fyalenga abantu baletiina abafwa. Ici calenga bamunyinefwe na bankashi abengi ‘balelwila icitetekelo’ cabo nga ca kuti lupwa wabo nelyo umuntu umbi uko bekala afwa.—Yuda 3.

² Nga ca kuti abantu balefwaya na imwe mukonke intambi ishapusana ne fyo Baibolo isambilisha, finshi mulingile ukucita pa kuti mukonke ifyo Baibolo isambilisha pa bafwa? (Efes. 6:11) Finshi mufwile ukucita pa kuti musansamushe kabili mukoshe Umwina Kristu munenu nalimo uo balepatikisha ukukonka intambi ishikalifya Lesa? Muli cino cipande twalasambilila ifyo Yehova atwafwa. Natutendekelepo ukusambilila pa fyo Baibolo ilanda pa mfwa.

3. Finshi fyafuma mu bufi bwa kubalilapo ubo Satana abepele?

³ Yehova talefwaya abantu balefwa. Lelo Adamu na Efa balingile ukukonka ifunde ilyaanguka ilyo Yehova abapeele pa kuti bengekala umuyayaya. Abebele ati: ‘Ku muti wa kulenga ukwishiba ubusuma no bubi kwena mwilalyako, pantu mu bushiku mukalyako ukufwa mukafwa.’ (Ukute. 2:16, 17) Lyena Satana aleteele Adamu na Efa amafya. Satana alandile na Efa ukupitila mu nsoka ati: “Ukufwa tamwakafwe.” Ku ca bulanda Efa alisumine ifyo Satana amwebele kabili aliliile icisabo. Pa numa umwina mwakwe  na o aliliile icisabo. (Ukute. 3:4, 6) Ifi e fyo abantu batendeke ukubembuka kabili e fyo batampile no kufwa.—Rom. 5:12.

4-5. Bufi nshi Satana atwalilila ukubepa abantu?

⁴ Adamu na Efa balifwile nga filya fine Lesa alandile. Na lintu bafwile Satana talekele ukubepa abantu pa mfwa. Nomba atampile ukulalanda ifya bufi na fimbi pa mfwa. Ubufi bumo bwa kuti umubili wa muntu ulafwa, lelo cimo ica mu mubili cilatwalilila ukubako, nalimo ku cifulo uko imipashi ya bafwa ikala. Ukushinta na lelo Satana alibepa iminshipendwa ya bantu ubufi bwa musango uyu.—1 Tim. 4:1.

⁵ Cinshi calenga Satana abepe abantu bafula ifi? Ni co alishiba ifyo abantu bomfwa pa mfwa. Tatufwaya ukufwa pantu Yehova atubumbile pa kuti tuleikala umuyayaya. (Luk. Mil. 3:11) Imfwa tuimona ukuti mulwani wesu.—1 Kor. 15:26.

6-7. (a) Bushe Satana alilenga abantu bafilwa ukwishiba icine pa fyo umuntu aba nga afwa? Londololeni. (b) Bushe ifyo Baibolo isambilisha filenga shani twilatiina abafwa?

⁶ Nangu ca kuti Satana alilufya abantu abengi sana, icishinka cena pa mfwa calishibikwa. Na kuba, abantu abengi nga nshi nomba balishiba ifyo Baibolo isambilisha pa fyo umuntu aba nga afwa na pe subilo lya kuti abafwa bakabuushiwa kabili balebako na bantu bambi. (Luk. Mil. 9:5, 10; Imil. 24:15) Ici icine cilatusansamusha, cilenga twilatiina imfwa kabili cilenga twaishiba bwino ifyo ciba umuntu nga afwa. Ku ca kumwenako, tatutiina abafwa kabili tatusakamana ukuti ifyabipa fikacitikila abantu besu abafwa. Twalishiba ukuti balifwa kabili te kuti bacite umuntu nangu umo icabipa. Baba kwati balaala fye utulo. (Yoh. 11:11-14) Na kabili twalishiba ukuti abafwa tabaishiba ukuti inshita ilapita. Kanshi ilyo bakabuushiwa bakamona fye kwati papitile fye akashita akanono, nangu fye bantu bafwile imyaka ishishibantu.

⁷ Ukwabula no kutwishika, ifyo Baibolo isambilisha pa fyo umuntu aba nga afwa fyalyanguka ukumfwa kabili fyalilolamo. Na kabili fyalipusana sana ne fya bufi ifyo Satana alanda. Ifyo Satana alanda filalufya abantu kabili filalenga balesaalula Kabumba wesu. Natwasuke ifi fipusho pa kuti twishibe bwino ifyabipa ifyo Satana aleta: Bushe ubufi ubo Satana abepa bulenga shani abantu balasaalula Yehova? Bushe bwalenga shani abantu balamona kwati tabalingile ukusumina ukuti balakabila icilubula ca kwa Kristu? Bwalenga shani abantu balebelako no bulanda kabili balecululuka?

8. Ukulingana ne fyaba pali Yeremia 19:5, bushe ifyo Satana abepa pa bafwa filenga shani abantu balasaalula Yehova?

⁸ Ubufi ubo Satana abepa pa fyo umuntu aba nga afwa bwalilenga abantu balasaalula Yehova. Ubufi bumo bwa kuti abafwa balabalungulusha mu mulilo wa pe. Ifisambilisho fya musango uyu filalenga abantu balesaalula Lesa! Cinshi twalandila ifi? Ni co ifi fisambilisho filenga abantu balamona ukuti Lesa uwaba no kutemwa aba fye nga Satana Kaseebanya. (1 Yoh. 4:8) Bushe ifi filenga muleumfwa shani? Ne cacilapo ca kuti, bushe Yehova ena omfwa shani? Pantu na kuba, Yehova tafwaya ubunkalwe nangu panono.—Belengeni Yeremia 19:5.

9. Bushe ubufi ubo Satana abepa bulenga shani abantu balamona kwati tabakabila icilubula ca kwa Kristu ico balandapo pali Yohane 3:16 na 15:13?

⁹ Ubufi ubo Satana abepa pa mfwa bulenga abantu balamona kwati tabakabila icilubula ca kwa Kristu. (Mat. 20:28) Ubufi bumbi ubo Satana abepa bwa kuti abantu bakwata umweo uushifwa. Nomba ici nga ca cine, ninshi bonse nga twikala umuyayaya. Na kabili Kristu nga tatufwilile pa kuti tukakwate umweo wa muyayaya. Muleibukisha ukuti inshila iyakulisha iyo Yehova alangilamo ukuti alitutemwa, kutupeela icilubula ca kwa Kristu. (Belengeni Yohane 3:16; 15:13.) Elenganyeni ifyo Yehova no Mwana wakwe bomfwa pa fisambilisho ifilenga abantu balamona kwati tabakabila icilubula!

10. Bushe ifya bufi ifyo Satana alanda pa mfwa filenga shani abantu balebelako no bulanda kabili balecululuka?

¹⁰ Ubufi ubo Satana abepa bulenga abantu balebelako no bulanda kabili balecululuka. Abafyashi abaleloosha umwana kuti babeba abati Lesa e usendele umwana wabo, nalimo pa kuti abe malaika ku muulu. Bushe ubu bufi ubo Satana abepa kuti bwatalalika umutima wa uleloosha nelyo kuti bwalenga abelako fye no bulanda? Icisambilisho ca bufi ica mulilo wa pe balacibomfya pa kulanda icilenga balecusha abantu, ukubikako fye na abo baleocela pa cimuti pa mulandu wa kuti balekaana ifyo amacalici yasambilisha. Icitabo cimo icilanda pa cilye ca Spanish Inquisition citila, bamo abalecusha abantu balemona kwati ifyo balecita fyalelenga abo balecusha “baishiba ifyo bakatwalilila ukucula ilyo bakalabacululusha mu mulilo wa pe” pa kuti balapiile ilyo bashilafwa kabili bekayacululuka mu mulilo wa pe. Mu fyalo fimo abantu balabapatikisha ukulacindika ifikolwe fyabo ifyafwa, nelyo balabapatikisha ukulalomba amapaalo kuli ifi fikolwe. Bambi bafwaya ukulasekesha ifikolwe fyabo ifyafwa pa kuti filabakanda. Ica bulanda ca kuti ifya bufi ifyo Satana alanda tafilenga abafisumina balesansamuka. Lelo filundako fye amasakamika kabili filenga baletiina sana.

11. Finshi balupwa lwesu nelyo ifibusa fyesu bengatupatikisha ukucita ifyo Icebo ca kwa Lesa citila fibi?

¹¹ Pa mulandu wa kuti twalitemwa Lesa ne fyaba mu Cebo cakwe, tulamumfwila lyonse na lintu balupwa lwesu nelyo ifibusa fyesu abashiminine pa kutukalifya batupatikisha ukukonka intambi isho Baibolo itila shibi. Limbi kuti batweba amashiwi ayengalenga twaumfwa insoni. Nalimo kuti batweba abati tatwacindike uufwile kabili tatwamutemenwe. Nelyo kuti batweba ukuti ifyo tulecita kuti fyalenga uwafwa acita fimo ifyabipa ku bacili abomi. Finshi tufwile ukucita pa kuti tulekonka ifyo Baibolo isambilisha? Natulande pa fyo twingacita pa kuti tulekonka amashinte ya mafunde ya mu Baibolo ayakonkapo.

12. Ni ntambi nshi abantu bakonka pa bafwa isho Baibolo itila shibi?

¹² Pampamineni pa “kuipaatulako” ku ntambi ne myata ifyo Baibolo itila fibi. (2 Kor. 6:17) Mu calo cimo ica ku Caribbean abantu abengi basumina  ukuti umuntu nga afwa, “icibanda” cakwe taciya nangu kumo kabili cilakanda abalemucusha ilyo ali umumi. Icipande cimo citila “icibanda” kuti “calacusha abantu.” Mu fyalo fimo mu Africa, tabashimya umulilo pa cililo ubushiku. Mulandu nshi bashishimisha? Bamo batila umulilo ulatalusha ifibanda. Fwe babomfi ba kwa Yehova tatufwile ukusumina ifya bufi nelyo ukulakonka imyata iilenga abantu balasumina ubufi ubo Satana abepa.—1 Kor. 10:21, 22.

13. Nga fintu ilembo lya Yakobo 1:5 lilanda, finshi mulingile ukucita nga ca kuti tamwishibe bwino ifya kucita pa ntambi shimo?

¹³ Nga tamwishibe bwino ifya kucita pa ntambi shimo ne myata imo, mulingile ukupepa kuli Yehova no kulomba ukuti amupeele amano. (Belengeni Yakobo 1:5.) Lyena fwailisheni mu mpapulo shesu. Nga mulefwaya kuti mwaipushako na baeluda ba mu cilonganino umo mwaba. Kwena tabakamwebe ifyo mufwile ukucita lelo bakamweba amashinte ya mafunde aya mu Baibolo, pamo nga ayo tulandilepo muli cino cipande. Nga mwacita ifi twalandapo, ninshi muleisambilisha ifya kuba na “mano aya kulekanya icalungama ne calubana.”—Heb. 5:14.

14. Finshi tulingile ukucita pa kuti twilapunwisha abantu?

¹⁴ “Citeni fyonse ku kucindika Lesa. Mwilapunwisha”abantu. (1 Kor. 10:31, 32) Ilyo tushilasalapo nampo nga kukonka intambi shimo nangu imyata imo nelyo iyo, tulingile ukutontonkanya na pali kampingu ya bantu bambi, maka maka Abena Kristu banensu. Kwena te kuti tufwaye ukupunwisha uwa bwananyina! (Marko 9:42) Na kabili tatufwile ukulapunwisha abashili ba Nte. Nga natubatemwa tukalabacindika ilyo tulelanda nabo, kabili nga tulecita ifi bakalacindika Yehova. Tatulingile no kulaumana na bantu nelyo ukulanda ifibi pa ntambi shabo. Muleibukisha ukuti ukutemwa abantu kusuma! Nga tulelanga ukuti twalitemwa abantu, tulabalangulukilako kabili tulabacindika, nalimo kuti twanasha ne mitima ya batusuusha pa mulandu ne fyo twasuminamo.

15-16. (a) Mulandu nshi cawamina ukwebela abantu ifyo mwasuminamo? Landeni ica kumwenako. (b) Kuti twacita shani pa kuti tulekonka amashiwi ayo Paulo alandile ayaba pa Abena Roma 1:16?

¹⁵ Muleeba abantu uko mwikala ukuti muli Nte ya kwa Yehova. (Esa. 43:10) Nga ca kuti lupwa lwenu afwa, balupwa lwenu na bena mupalamano te kuti bamupatikishe ukukonka intambi nga ca kuti mwalibebele calimo ifyo mwasuminamo. Ba Francisco abekala ku Mozambique balembele abati: “Ilyo ine no mwina mwandi Carolina twasambilile icine, twalyebele balupwa lwesu  ukuti twalilekele ukulapepa abafwa. Ilyo nkashi nankwe wa kwa Carolina afwile calyafishe. Ukulingana no lutambi, kulaba ifya mipepele ifyo bakonka pa kusamba icitumbi. Lyena lupwa wa ufwile afwile ukulaala inshiku shitatu apo baitile amenshi ayo basambilemo icitumbi. Ico bakonkela ulu lutambi kufwaya ukusekesha umupashi wa ufwile. Balupwa lwa mwina mwandi balefwaya e o alaale apo baitile amenshi.”

¹⁶ Bushe ba Francisco na bena mwabo bacitile shani? Ba Francisco balondolwele abati: “Apo twalitemwa Yehova kabili tufwaya tulemusekesha, twalikeene ukukonka ulu lutambi. Balupwa lwa mwina mwandi balikalipe sana. Batwebele abati tatwacindike uwafwile no kuti balupwa tabakatale abatutandalila kabili tabakatale abatwafwa. Pa mulandu wa kuti twalibalondolwelele kale ifyo twasuminamo, tatwalanshenye nabo pali ili lyashi ninshi nabakalipa. Balupwa bamo balitupokolweleko. Baleti twalilandile kale ifyo twasuminamo. Ilyo papitile inshita, balupwa lwa mwina mwandi balitekele imitima kabili twalitampile no kumfwana. Na kuba, balupwa bamo balisapo ku mwesu ku kulomba impapulo ishilanda pali Baibolo.” Natutwalilile ukulakonka ifyo Baibolo isambilisha pa mfwa kabili twilaumfwa insoni sha kukonka ifyo twasuminamo.—Belengeni Abena Roma 1:16.

17. Finshi tufwile ukucita pa kuti tube cibusa wa cishinka ku Mwina Kristu munensu uuleloosha?

¹⁷ Umwina Kristu munensu nga afwilwa, tufwile ukwesha apapela amaka yesu ukuba “cibusa wa cishinka . . . , munyina uufyalwa ilyo kuli ubucushi.” (Amapi. 17:17) Finshi tulingile ukucita pa kuti tube “cibusa wa cishinka,” maka maka nga ca kuti uwa bwananyina uuleloosha balemupatikisha ukukonka intambi ishapusana ne fyo Baibolo isambilisha? Natulande pa mashinte ya mafunde aya mu Baibolo yabili ayo twingakonka pa kuti tulesansamusha abafwililwe.

18. Cinshi calengele Yesu aponye ifilamba, kabili ifi acitile fitusambilisha finshi?

¹⁸ “Lilileni pamo na balelila.” (Rom. 12:15) Nalimo kuti catukosela ukulanda amashiwi ayengasansamusha uuleloosha. Inshita shimo nangu twalukusha fye ifilamba, abaleloosha kuti bamona ukuti twalibabikako amano. Ilyo Lasaro  cibusa wa kwa Yesu afwile, Maria, Marita, ne fibusa fyabo baleloosha ndume yabo kabili cibusa wabo. Pa numa ya nshiku shine ilyo Yesu afikile, ‘aliponeshe ifilamba’ nangu ca kuti alishibe ukuti ali mu kumubuusha. (Yoh. 11:17, 33-35) Filya Yesu aponeshe ifilamba fyalangile ifyo Yehova aumfwile pa mfwa ya kwa Lasaro. Na kabili filanga ifyo Yesu atemenwe ulupwa lwa kwa Lasaro. Ukwabula no kutwishika ifi Yesu acitile fyalengele Maria na Marita basansamuke. Na ba bwananyina nga bamona ifyo twabatemwa ne fyo twababikako amano, baleshiba ukuti tababa beka lelo baba na ba bwananyina ababatemwa kabili ababasakamana.

19. Finshi tulingile ukucita pa kuti tulekonka amashiwi ayaba pali Lukala Milandu 3:7 ilyo tulesansamusha Umwina Kristu munensu uuleloosha?

¹⁹ “Inshita ya kwikala tondolo ne nshita ya kusosa.” (Luk. Mil. 3:7) Cimbi ico twingacita pa kusansamusha Umwina Kristu munensu uuleloosha, kulakutikisha ilyo alelanda. Mufwile ukumuleka alanda fyonse ifili ku mukoshi, kabili tamulingile ukukalipa nga ca kuti alesosa “icisosesose.” (Yobo 6:2, 3) Nalimo icilengele ni co ali no bulanda kabili balupwa abashili ba Nte balemupatikisha ukucita ifyo Yehova ashifwaya. Kanshi mufwile ukupepela pamo nankwe. Mulingile ukulomba ‘Uumfwa ipepo’ pa kuti akoshe uwa bwananyina kabili alenge aletontonkanya bwino. (Amalu. 65:2) Nga ca kuti cili fye bwino, kuti mwabelenga nankwe Baibolo. Nelyo kuti mwamubelengela icipande icingamusansamusha icaba mu mpapulo shesu.

20. Finshi tukasambilila mu cipande cikonkelepo?

²⁰ Ala tulatasha nga nshi pa kwishiba icine pa bafwa na pe subilo ilisuma sana ilyo twakwata ilya kuti abafwa bakabuushiwa! (Yoh. 5:28, 29) Kanshi mu fyo tulanda na mu fyo tucita natutwalilile ukulakonka ifyo Baibolo isambilisha no kulaebako abantu lyonse ilyo twakwata inshita. Mu cipande cikonkelepo tukasambilila pa kupupa imipashi. Iyi e nshila na imbi iyo Satana abomfya pa kubepa abantu. Tukasambilila ico tushilingile ukulakonkela intambi ne fya kuleseshamo icitendwe ifingalenga twalapupa imipashi.