1. Finshi filenga bamo cilebakosela ukubila imbila nsuma ku bantu abo bashaishiba? (Moneni ne cikope.)

 FWE BANTU ba kwa Yehova, tulabila imbila nsuma ku bantu pantu twalitemwa Shifwe wa ku muulu kabili tufwaya no kulenga abantu na bambi bamwishiba. Bakasabankanya abengi balitemwa sana ukubila imbila nsuma. Lelo bambi bena cilabakosela ukubila imbila nsuma. Cinshi cilenga cilebakosela? Bamo ba nsoni kabili bamona ukuti tabaishiba sana ukusambilisha. Bambi cilabakosela ukuya pa mayanda ya bantu apo bashibetile. Bamo balatiina ukuti abantu kuti babafulilwa. Bambi nabo babasambilisha ukuti tabalingile ukukalifya abantu. Nangu ca kuti aba bamunyinefwe na bankashi balitemwa sana Yehova, cilabakosela ukuya mu kubila imbila nsuma ku bantu abo bashaishiba. Na lyo line, balishiba ukuti uyu mulimo walicindama sana, kanshi lyonse balaya mu kubila imbila nsuma. Ifi bacita filenga Yehova alesekelela!

2. Nga ca kuti cilamukosela ukuba ne nsansa ilyo mulebila imbila nsuma, mulandu nshi mushilingile ukufuupukila?

² Bushe na imwe inshita shimo ifi twalandapo filalenga cilemukosela ukuba ne nsansa ilyo mulebila imbila nsuma? Nga ca kuti cilamukosela, tamufwile ukufuupuka. Ifi mumona ukuti tamwaishiba sana ukusambilisha filanga fye ukuti mwali-icefya pantu tamufwaya abantu balabika sana amano kuli imwe, kabili filanga ukuti tamufwaya ukulaumana na bantu. Kabili takwaba umuntu nangu umo uufwaya ukukalifya abantu maka maka nga alefwaya ukubacitila ifisuma. Shinwe wa mu muulu alishiba bwino ifyo mumfwa kabili alafwaya ukumwafwa. (Esa. 41:13) Muli cino cipande, twalalanda pa fintu 5 ifyo mwingacita nga ca kuti mumfwa nge fi tulandilepo, kabili twalalanda na pa fyo mwingacita pa kuti mulesekelela ilyo mulebila imbila nsuma.

 MULELEKA ICEBO CA KWA LESA CILEMUKOSHA

3. Cinshi calengele ukuti kasesema Yeremia alebila imbila ku bantu?

³ Ukutula fye na kale, amashiwi ya kwa Lesa yalakosha ababomfi bakwe nga ca kuti nabakwata umulimo uwakosa uo bafwile ukubomba. Natulande pali kasesema Yeremia. Aleshimunuka ilyo Yehova amupeele umulimo wa kubila. Yeremia atile: “Nshaishiba ukulanda, pantu ndi mwaice.” (Yer. 1:6) Finshi acitile pa kuti ashipe ilyo alebila? Finshi fyalengele ukuti ashipe? Ifyo Lesa amwebele e fyalengele ukuti ashipe. Yeremia atile: ‘Ico anjebele cali kwati mulilo uwalepya, uwacilikilwe mu mafupa yandi; kabili nalinakile ukucisunga mu nda.’ (Yer. 20:​8, 9) Nangu ca kuti abantu abo Yeremia alebilako bali aba-afya, imbila iyo Lesa amwebele ukuti alebila kuli bena yalengele aba uwashipa.

4. Ciba shani nga ca kuti tulebelenga Icebo ca kwa Lesa kabili tuletontonkanya sana pa fyo tulebelenga? (Abena Kolose 1:​9, 10)

⁴ Amashiwi ya kwa Lesa ayaba mu Baibo yalalenga Abena Kristu baba abashipa. Ilyo umutumwa Paulo alelembela abali mu cilonganino ca mu Kolose, abebele ukuti nga baishiba bwino bwino icine bali ‘no kulaikala ukulingana ne fyo Yehova afwaya’ pa kuti bengalatwala “ifisabo mu mulimo onse uusuma.” (Belengeni Abena Kolose 1:​9, 10.) Mu mulimo onse uusuma mwaba no kulabila imbila nsuma. E ico nga tulebelenga Icebo ca kwa Lesa kabili tuletontonkanya pa fyo tulebelenga, tulacetekela sana Yehova kabili tulamona ukuti ukubila imbila ya Bufumu kwalicindama sana.

5. Finshi tulingile ukucita pa kuti tulenonkelamo sana mu kubelenga Baibo na mu kuisambilisha?

⁵ Pa kuti tulenonkelamo sana mu kubelenga Icebo ca kwa Lesa, tufwile ukuteka umutima ilyo tulecibelenga, ilyo tuleisambilisha, na lintu tuletontonkanyapo sana pa fyo tulebelenga. Tulingile ukutekanya ilyo tulecita ifi fyonse. Nga ca kuti mwabelenga ilembo ilyo mushumfwikishe tamufwile ukupitapo fye. Lelo mufwile ukufwailapo ifyebo mu Icisontelelo ca Mpapulo sha Watch Tower nelyo mu Icitabo ca Kwafwa Inte sha kwa Yehova Ukusanga Ifyebo pa kuti mwishibe ifyo balondolola ilyo ilembo. Nga namuteka umutima ilyo muleisambilisha mukashininkisha sana ukuti ifyo Icebo ca kwa Lesa cilanda fya cine. (1 Tes. 5:21) Nga namushininkisha ukuti ifyo Icebo ca kwa Lesa cilanda fya cine, mukalafwaisha ukulaebako abantu.

MULEPEKANYA BWINO ILYO MUSHILAYA MU KUBILA IMBILA NSUMA

6. Mulandu nshi tulingile ukupekanishisha bwino ilyo tushilaya mu kubila imbila nsuma?

⁶ Nga ca kuti namupekanya ilyo mushilaya mu kubila, tamwakakwate umwenso wa kulanda na  bantu. Yesu alipekenye abasambi bakwe ilyo ashilabatuma mu kubila imbila nsuma. (Luka 10:​1-11) Pa mulandu wa kuti abasambi balikonkele ifyo Yesu abebele, balisekelele pantu balibilile bwino imbila nsuma.—Luka 10:17.

7. Finshi tufwile ukucita pa kuti tulepekanya bwino ilyo tushilaya mu kubila imbila nsuma? (Moneni ne cikope.)

⁷ Kuti twacita shani pa kuti tupekanye bwino ilyo tushilaya mu kubila imbila nsuma? Tulingile ukutontonkanya pa fyo twingalondolola bwino icine mu mashiwi yesu fye. Cilawama no kutontonkanishisha libela pali fimo ifyo abantu ababa mu cifulo ico tubilamo imbila nsuma bengalanda, e lyo twapekanishisha na libela ifyo twingalanshanya nabo. Lyena nga twatampa ukulanda na bantu tufwile ukuteeka umutima, ukumwentula no kubeba amashiwi ayasuma.

8. Bushe Abena Kristu baba shani nge fipe fye bumba ifyo Paulo alandilepo mu cilangililo cakwe?

⁸ Umutumwa Paulo alilangilile umulimo tubomba ilyo aebele aba bwananyina ati: “Tuli ne cuma ici mu fipe fye bumba.” (2 Kor. 4:7) Bushe ici icuma ni cinshi? Mulimo wa kubila imbila nsuma ya Bufumu iikalenga abantu bakapusuke. (2 Kor. 4:1) Bushe ifipe fye bumba ni finshi? Ifipe fye bumba fimininako abantu ba kwa Lesa ababila imbila nsuma ku bantu. Ilyo Paulo ali pano isonde, bashimakwebo balebomfya imitondo ye bumba pa kusenda ifintu ifyacindama pamo nga ifya kulya, umwangashi ne ndalama. Muno nshiku, Yehova alitupeela umulimo uwacindama uwa kubila imbila nsuma. Nga ca kuti Yehova atwafwa kuti twakwata amaka ya kutwalilila ukubila imbila nsuma.

MULELOMBA UKUTI LESA ALEMUKOSHA

9. Kuti twacita shani pa kuti twilatiina abantu nelyo pa kuti twilasakamana nga ca kuti balasumina ifyo twalabeba? (Moneni ne cikope.)

⁹ Inshita shimo tulatiina abantu nelyo tulasakamana nga ca kuti abantu balasumina ifyo twalabeba. Kuti twacita shani pa kuti twilatiina? Tontonkanyeni pe pepo ilyo abatumwa bapepele ilyo babaleseshe ukubila. Abatumwa tabatiinine ica kuti baleka no kubila imbila nsuma, lelo balombele Yehova ukuti abafwe pa kuti “balelanda icebo no kushipa konse.” Ilyo line Yehova alyaswike ipepo lyabo. (Imil. 4:​18, 29, 31) Nga ca kuti inshita shimo na ifwe tulatiina ukubila imbila nsuma pa mulandu wa kutiina abantu, tufwile ukupepa kuli Yehova pa kuti atwafwe. Mulelomba Yehova ukuti alenge mutemwe sana abantu ne ci cikalenga mwikalatiina ukubila imbila nsuma kuli bena.

10. Bushe Yehova atwafwa shani pa kuti tulebomba bwino umulimo atupeela fwe Nte shakwe? (Esaya 43:​10-12)

¹⁰ Yehova alitusonta ukuti tube Inte shakwe,  kabili alitulaya ukuti akulatwafwa pa kuti tuleba abashipa. (Belengeni Esaya 43:​10-12.) Natulande pa nshila 4 isho atwafwilamo pa kuti tube abashipa. Inshila ya kubalilapo, lyonse ilyo tulebila imbila nsuma Yesu alaba na ifwe. (Mat. 28:​18-20) Inshila yalenga bubili, Yehova alisonta bamalaika pa kutila baletwafwa. (Ukus. 14:6) Inshila yalenga butatu, Yehova alitupeela umupashi wa mushilo uutwafwa pa kuti tuleibukisha ifyo twasambilila. (Yoh. 14:​25, 26) Inshila yalenga 4, Yehova alitupeela bamunyinefwe na bankashi aba kubomba nabo. Apo Yehova alatwafwa e lyo na ba bwananyina nabo balatutungilila, kuti twaba abashipa no kutwalilila ukubila imbila nsuma.

MULEITEMENWA UKWALUKA KABILI MULETONTONKANYA PA FISUMA

11. Kuti mwacita shani pa kuti mulesanga abantu abengi ilyo mulebila imbila nsuma? (Moneni ne cikope.)

¹¹ Bushe mulafuupuka nga ca kuti tamusangile abantu abengi pa mayanda? Kuti cawama mwayipusha amuti: ‘Bushe abantu abekala mu cifulo ico mbilamo bali kwisa pali ino nshita?’ (Imil. 16:13) ‘Bushe bali ku ncito nelyo bele mu kushita ifintu?’ Nga ca kuti bele ku ncito nelyo mu kushita ifintu, bushe te kuti ciwame mwabilako mu misebo umo mwingasanga abantu abengi? Munyinefwe uwe shina lya kuti Joshua alandile ati, “Ndabila imbila nsuma ku bantu abengi nga ca kuti naya ku matuuka na ku fifulo ukuba abantu abengi.” Ba Joshua na bena mwabo ba Bridget, balasanga abantu abengi pa mayanda nga ca kuti balebila icungulo nelyo pa Mulungu akasuba.—Efes. 5:​15, 16.

12. Kuti twacita shani pa kuti twishibe ifyo abantu basuminamo nelyo ifibasakamika?

¹² Nga ca kuti abantu balelanga ukuti tabatemenwe imbila nsuma, mulingile ukwesha ukwishiba ifyo basuminamo ne fibasakamika. Pa kutampa ukulanshanya na bantu, ba Joshua na ba Bridget bepusha abantu icipusho icaba pe bula lya kubalilapo ilya trakiti. Ku ca kumwenako, nga ca kuti pa kubila imbila nsuma balebomfya trakiti itila Bushe Mutila Baibolo ni Cinshi? beba abantu abo balebilako ukuti: “Abantu bamo bamona ukuti Baibo libuuku ilyo Lesa atupeela, bambi bena te fyo baimona. Inga imwe mumona ukuti Baibo ni cinshi?” Ilingi line nga bacita ifi abantu balasumina ukulanshanya nabo.

13. Cinshi twingalandila ukuti nangu ca kuti takuli abalekutika ilyo tulebila imbila nsuma ninshi ifwe natubomba umulimo wesu? (Amapinda 27:11)

¹³ Nangu fye abantu tabakutike ilyo tulebila  imbila nsuma kuli bena, ninshi ifwe natubomba umulimo wesu. Cinshi twalandila ifi? Pantu ninshi natubomba umulimo uo Yehova no Mwana wakwe bafwaya ukuti tubombe—e kutila natushimika ubunte. (Imil. 10:42) Nangu tatusangile umuntu nelyo umo ilyo tulebila nelyo nga ca kuti takuli nangu umo uulekutika, kuti twalasekelela pantu ninshi tulelenga Shifwe wa ku muulu alesekelela.—Belengeni Amapinda 27:11.

14. Cinshi cilenga tulesekelela nga ca kuti kasabankanya munensu asanga umo uulefwaya ukukutika imbila nsuma mu cifulo tubilamo?

¹⁴ Na kabili kuti twalasekelela nga ca kuti uwa bwananyina asanga umuntu uulefwaya ukukutika imbila nsuma mu cifulo tubilamo. Ulupungu lwa kwa Kalinda lwalipashanyapo umulimo tubomba ku mulimo wa kufwaya umwana uulubile. Bantu abengi abafwaya umwana uulubile mu ncende ishalekanalekana. Nga ca kuti umwana amoneka, bonse fye balasekelela. Te ulya wine fye uwacimusanga iyo. Ifi fine e fyo caba, abantu bonse mu cilonganino balabombako umulimo wa kulenga abantu baba abasambi ba kwa Yesu. Bonse mu cilonganino balafwaikwa pa kuti tubile imbila nsuma ku bantu bonse ababa mu cifulo tubilamo, kabili bonse tulasekelela nga ca kuti uo twabilileko imbila nsuma atendeka ukwisa mu kulongana.

MULEBIKA AMANO KU FYO MWATEMWA YEHOVA NA KU FYO MWATEMWA ABANTU BANENU

15. Bushe ukukonka ifyaba pali Mateo 22:​37-39 kuti kwalenga shani twatwalilila ukuba abacincila mu mulimo wa kubila imbila nsuma? (Moneni ne cikope icili pa nkupo)

¹⁵ Kuti twatwalilila ukuba abacincila mu mulimo wa kubila imbila nsuma nga ca kuti tulebika amano ku fyo twatemwa Yehova na ku fyo twatemwa abantu banensu. (Belengeni Mateo 22:​37-39.) Elenganyeni ifyo Yehova atemwa nga amona tulebomba uyu umulimo wa kubila imbila nsuma, ne fyo abantu bakaba ne nsansa nga batampa ukusambilila Baibo! Tontonkanyeni na pa fyo abantu abakutika imbila nsuma iyo tubila bakekala umuyayaya.—Yoh. 6:40; 1 Tim. 4:16.

16. Kuti twacita shani pa kuti tulesekelela ilyo tulebila imbila nsuma nga ca kuti fimo fyalilenga twilafuma pa ng’anda? Landeni pa fya kumwenako.

¹⁶ Bushe kwaliba fimo ifyalenga mwilafuma pa ng’anda? Nga kwaliba ifyalenga, mulebika amano ku fyo mwingalacita pa kuti mulelanga ukuti mwalitemwa Yehova na bantu banenu. Ilyo kwali icikuko ca COVID-19, ba Samuel na ba Dania tabalefuma pa ng’anda. Pali iyi nshita yonse ilyo kwali icikuko lyonse balebila imbila nsuma pa foni, balelemba amakalata kabili balebomfya Zoom pa kutungulula amasambililo ya Baibo. Apo  ba Samuel balilwele kansa, nga baya ku cipatala mu kubondapa balebila imbila nsuma kubo balesanga ku cipatala. Ba Samuel batile: “Nga natukwata amafya kuti twasakamikwa, kuti twanaka kabili kuti catukosela ukutwalilila ukuba ne citetekelo. Nomba kuti twalasekelela ilyo tulebombela Yehova.” Ilyo balekwata amafya yonse aya, ba Dania nabo baliwile kabili pa myeshi itatu tabaleima pa busanshi. Lyena pa myeshi 6 bale-endela pa ncinga ya balemana. Batile: “Nale-esha na maka yandi yonse ukucita ifyo ningakumanisha ukucita. Nalibilile imbila nsuma kuli nasi uwaleisa mu kumona na ku baletuletela ifipe pa ng’anda. Na kabili nalibililepo imbila nsuma pa foni ku mwanakashi uubomba ku kampani akashitisha ifya ku cipatala.” Nangu ca kuti ba Samuel na ba Dania tabalebomba nge fyo balebomba kale, bale-esha na maka yabo yonse ukucita ifyo bengakumanisha, ifi balecita fyalelenga balesekelela.

17. Finshi tufwile ukulacita pa kuti fyonse ifyo twasambilila muli cino cipande filelenga tulesekelela ilyo tulebila imbila nsuma?

¹⁷ Mule-esha ukukonka fyonse ifi 5 ifyo twalandapo muli cino cipande. Ifi fyonse ifyo twalandapo, fyaba kwati fintu tubika mu fya kulya ilyo tuleipika. Nga ca kuti fyonse ifyo twabika mu fya kulya fyasaakana bwino, ifya kulya filawama sana. Na ifwe nga ca kuti tulekonka fyonse ifi twalandapo muli cino cipande, tukeshiba ifya kucita nga twalaumfwa ububi kabili tukalasekelela sana ilyo tukalabila imbila nsuma.