1. Finshi tulingile ukucita pa kuti tube abakalamba mu fya kwa Lesa?

 TULAPAPA sana ukumona ifyo umwana akula bwangu. Nga akula cimoneka kwati aikulila fye umwine. Nomba, ukuba umukalamba mu fya kwa Lesa takwisa fye nga ameno ya mu kanwa. b (1 Kor. 13:11; Heb. 6:1) Pa kuti tube abakalamba mu fya kwa Lesa, tufwile ukuba sana ifibusa na Yehova. Na kabili tulakabila umupashi wa mushilo pa kuti tube ne mibele iisuma, twishibe ifya kubombako imilimo imo, kabili tuipekanishishe ne fyo tukalacita ku ntanshi.—Amapi. 1:5.

2. Finshi tusambilila ku mashiwi yaba pa Ukutendeka 1:​27, kabili finshi twalasambilila muli cino cipande?

² Yehova apangile abantu ukuti baleba abaume nelyo abanakashi. (Belengeni Ukutendeka 1:27.) Calyanguka ukumona ukuti abaume balipusana ku banakshi. Na lyo line, kwaliba ifingi ifyalenga abaume na banakashi ukupusana. Ku ca kumwenako, Yehova alipeela abaume na banakashi imilimo iyo balingile ukubomba. Nomba balingile ukuba ne mibele iingalenga balabomba bwino imilimo babapeela. (Ukute. 2:18) Muli cino cipande, twalasambilila ifyo bankashi abaice bengacita pa kuti babe abanakashi abakalamba mu fya kwa Lesa. Lyena mu cipande cinkonkelepo tukasambilila pa fyo bamunyina abaice bengacita.

3-4. Ni bani bankashi abaice bengapashanya? (Moneni ne cikope.)

³ Baibo yalilanda pa banakashi abengi abatemenwe Yehova kabili abalemubombela. (Moneni icipande citila “Finshi Twingasambilila  ku Banakashi Abalembwa mu Baibolo?” icaba pa jw.org.) Bali ne mibele iyo ilembo apafumine umutwe wa cino cipande lilandilepo, e kutila “abatekanya,” kabili “aba cishinka muli fyonse.” Na kabili bankashi abakashana, kuti bamona abanakashi abakalamba mu fya kwa Lesa mu cilonganino baba abo bengapashanya.

⁴ Bankashi mwe baice, bushe kuliko bankashi abakalamba mu fya kwa Lesa abo mwingapashanya? Nga mwamona bamo abo mwingapashanya, mulebika amano ku mibele iisuma iyo bakwata. Lyena muletontonkanya pa fyo na imwe mwingalalanga iyo mibele. Mu maparagrafu yakonkapo twalalanda pa mibele iyacindama itatu iyo abanakashi abakalamba mu fya kwa Lesa balingile ukukwata.

5. Mulandu nshi ukuicefya kwacindamina ku banakashi abakalamba mu fya kwa Lesa?

⁵ Ukuicefya mibele iyacindama sana iyo abanakashi abakalamba mu fya kwa Lesa balingile ukukwata. Umwanakashi nga naicefya, akaba cibusa wa kwa Yehova kabili na bantu bambi bakaba ifibusa fyakwe. (Yako. 4:6) Ku ca kumwenako, umwanakashi nga alitemwa Yehova alaicefya no kutungilila bumutwe ubo Shifwe wa ku muulu abikako. (1 Kor. 11:3) Mu cilonganino bumutwe emo bwaba, e lyo na mu lupwa namo mwine bumutwe e mo bwaba. c

6. Bushe bankashi abaice kuti basambilila shani ukuicefya kuli Rebeka?

⁶ Lekeni tulandeko pali Rebeka. Ali mwanakashi wa mano, kabili lyonse aleishiba ifya kucita e lyo ne nshila alaficitilamo. (Ukute. 24:58; 27:​5-17) Na lyo line, ali uwa mucinshi e lyo ne cumfwila. (Ukute. 24:​17, 18, 65) Nga ca kuti muletungilila ubutungulushi bwa kwa Yehova nga filya Rebeka alecita, ninshi aba mu lupwa lwenu na ba mu cilonganino bakalamupashanya.

7. Bushe bankashi abaice kuti baba shani abafuuka nga filya Estere ali?

⁷ Ukufuuka mibele na imbi iyacindama iyo Abena Kristu bonse abakalamba mu fya kwa Lesa balingile ukukwata. Baibo itila “abafuuka e ba mano.” (Amapi. 11:2) Estere ali mwanakashi uwafuuka kabili alebombela Yehova ne  cishinka. Pa mulandu wa kuti ali uwafuuka, ilyo aishileba namfumu taleituntumba. Pa nshita imo ilyo umufyala wakwe Mordekai amupandileko amano alikutike. (Este. 2:​10, 20, 22) Na imwe kuti mwalanga ukuti mwalifuuka nga mulelomba ukuti bambi bamupandeko amano kabili nga mulekutika nga bamupandako amano.—Tito 2:​3-5.

8. Ukulingana na mashiwi yaba pali 1 Timote 2:​9, 10, bushe ukufuuka kuti kwalenga shani nkashi ukulasala bwino ifya kufwala?

⁸ Kwali na fimbi ifyo Estere acitile ifilangilila ukuti ali uwafuuka. Nangu ca kuti “aali uwayemba kabili umusuma mu kumoneka,” talelenga abantu balebika amano ku fyo alemoneka. (Este. 2:​7, 15) Finshi umwanakashi umwina Kristu e ngasambililako kuli Estere? Fimo ifyo e ngasambililako ni fi balandapo pali 1 Timote 2:​9, 10. (Belengeni.) Umutumwa Paulo akoseleshe Abena Kristu abanakashi ukulafwala ifya kufwala ifyalinga kabili ifya mucinshi. Amashiwi ya ciGriki ayo babomfya pali ili lembo, yalangilila ukuti umwanakashi Umwina Kristu afwile ukulafwala ifya mucinshi kabili afwile no kulalangulukilako bambi. Tulemutasha sana mwe banakashi Abena Kristu pa fyo mufwala ifya mucinshi.

9. Finshi twingasambilila kuli Abigaili?

⁹ Ukwiluka mibele na imbi iyo bonse abanakashi Abena Kristu abakalamba mu fya kwa Lesa balingile ukukwata. Bushe ukwiluka kucita shani? Ukwiluka maka ya kwishiba icalungama e lyo ne cishalungama e lyo twasalapo ukucita icalungama. Natulandeko pali Abigaili. Umulume wakwe asalilepo ukucita fimo ifyali no kubaletelela pamo no lupwa lwabo. Ilyo line fye Abigaili alicitilepo fimo. Ifyo acitile fyalilengele abengi bapusuka. (1 Sam. 25:​14-23, 32-35) Ukwiluka na kabili kulalenga twaishiba inshita ya kulanda e lyo ne ya kwikala tondolo. Kabili ukwiluka kulalenga twabika amano ku bantu ukwabula ukubomfwisha insoni.—1 Tes. 4:11.

10-11. Fisuma nshi fingafumamo nga ca kuti mulebelenga no kulemba bwino? (Moneni ne cikope.)

¹⁰ Umwanakashi Umwina Kristu alingile ukusambilila ukulabomba imilimo. Imilimo imo iyo umwanakashi asambilila ilyo ali umwaice, kuti aisa na mukuibomfya na lintu akula. Katulandeko pa milimo imo.

¹¹ Mulesambilila ukubelenga no kulemba bwino. Imitundu imo tayabika sana amano ku kusambilisha abanakashi ukubelenga e lyo no kulemba. Na lyo line, ukubelenga no kulemba kwalicindama sana ku Bena Kristu bonse. d (1 Tim. 4:13) Kanshi tamufwile ukuleka icili conse calenga mwafilwa ukusambilila ukubelenga e lyo no kulemba bwino. Fisuma nshi fikacitika nga mwaishiba ukubelenga e lyo no kulemba? Ukwishiba ifi kuti kwalenga mwasanga incito  ya kubomba. Kuti mwalabenga bwino Icebo ca kwa Lesa kabili kuti mwaishiba ne fya kusambilisha umuntu. Ne cacilapo ukucindama ca kuti mukapalama sana kuli Yehova nga mulebelenga Icebo cakwe kabili muletontonkanya na pa fyo mulebelenga.—Yosh. 1:8; 1 Tim. 4:15.

12. Bushe amashiwi yaba pa Amapinda 31:​26, kuti yalenga shani mwalakutika kabili mwaishiba ifya kulanda?

¹² Mulesambilila ifya kulanshanya bwino na bantu. Calicindama ku Bena Kristu ukwishiba ifi. Yakobo uwali umusambi wa kwa Yesu, alitufundileko pa fyo twingacita ifi. Atile: “Umuntu onse abe uwayanguka ukumfwa, uukokola ukulanda.” (Yako. 1:19) Nga mulekutikisha ilyo bambi balelanda kuli imwe ninshi mulelanga ukuti ‘mulebalangulukilako.’ (1 Pet. 3:8) Nga ca kuti tamumfwile ifyo umuntu alelanda nelyo ifyo aleumfwa, kuti mwamwipusha ifipusho ifisuma. Lyena mulebala mwatontonkanyapo ilyo mushilalanda. (Amapi. 15:28) Tontonkanyeni pali ifi fipusho: ‘Bushe ifyo ndi pa kulanda fya cine kabili kuti fyamukoselesha? Bushe ifyo ndelanda kuli ena filelanga ukuti nimucindika kabili ndi ne cikuuku kuli ena?’ Mulesambililako ku banakashi abakalamba mu fya kwa Lesa abaishiba ukulanda bwino na bantu. (Belengeni Amapinda 31:26.) Mulebika amano ku fyo balanda. Nga mwasambilila ifya kukutika e lyo no kulanda bwino, mukaba ifibusa sana na bantu kabili mukaba sana aba mutende.

13. Kuti mwasambilila shani ifya kusunga bwino ing’anda? (Moneni ne cikope.)

¹³ Mulesambilila ifya kusunga bwino ing’anda. Mu ncende ishingi abanakashi e basunga amayanda. Abafyashi benu abanakashi nelyo bankashi bambi abaishiba ifya kusunga bwino ing’anda, kuti bamusambilisha ifyo na imwe mufwile ukucita. Bankashi Cindy batile: “Ica bupe cimo icisuma ico nasambilile kuli bamayo ca kuti ukubombesha kulalenga umuntu ukulasekelela. Bamayo balinsambilisha ifya kubomba imilimo imo pamo nga ukwipika, ukuwamya, ukubila ifya kufwala e lyo ne fya kubomfya bwino indalama nga ndeshita ifintu. Ukwishiba iyi milimo kwalilenga naishiba ifya kuisunga kabili nalabombesha mu mulimo wa kwa Yehova. Bamayo na kabili balinsambilishe ukulapokelela abantu. Ici calilenga naishibana na ba munyinefwe na bankashi abengi abo ningapashanya.” (Amapi. 31:​15, 21, 22) Umwanakashi uupokelela kabili uwasambilila ifya kusunga bwino ing’anda, alalenga ulupwa lwakwe e lyo na ba mu cilonganino ukuba ne nsansa.—Amapi. 31:​13, 17, 27; Imil. 16:15.

14. Finshi mwasambilila kuli ba Crystal, kabili finshi mufwile ukubikako sana amano?

¹⁴ Mulesambilila ukuicitila ifintu mwe bene. Ukwishiba ifyo mufwile ukucita mwe bene kwalicindama sana ku Bena Kristu bonse abakalamba mu fya kwa Lesa. (Fil. 4:11) Bankashi Crystal batile: “Ilyo nali pa kupwisha isukulu, abafyashi bandi balinkoseleshe ukusala ifisambililo ifyali no kulenga nasambilila imilimo yakulabomba pa numa ya kupwisha isukulu. Batata bankoseleshe ukutila, kuti nasambilila ifya kupenda no kusunga indalama  sha kampani, kabili ifi banjebele fyalingafwile sana.” Icacindama te kusambilila fye ifya kukwata indalama lelo ufwile no kweshako ukusambilila ifya kubomfya indalama. (Amapi. 31:​16, 18) Pa kuti mulebika amano ku fya kwa Lesa, mwilaba ne nkongole kabili muleteka imitima ku fyo mukwete.—1 Tim. 6:8.

15-16. Busuma nshi bwaba mu kukwata bankashi abashimbe? (Marko 10:​29, 30)

¹⁵ Nga ca kuti namukwata imibele iisuma kabili mwasambililako ne fya kubomba imilimo imo ninshi muleipekanishisha ku fyo mukalabomba ku ntanshi. Lekeni tulandeko pali fimo ifyo mwingacita ku ntanshi.

¹⁶ Kuti mwatwalilila ukuba abashimbe pa nshita imo. Nga filya Yesu alandile, abanakashi bamo balasalapo ukukanaupwa nangu ca kuti ukulingana ne ntambi shabo tabakoselesha umwanakashi ukuba umushimbe. (Mat. 19:​10-12) Bamo nabo balasalapo ukuba abashimbe pa mulandu fye ne fintu fimbi. Mulecetekela ukuti Yehova na Yesu tabamona ukuti apo tamwaupwa tamwacindama kuli bena. Mwi sonde lyonse aba mu cilonganino balapashanya bankashi abashimbe. Apo balitemwa aba bwananyina kabili balabasakamana, balaba ni bankashi kabili abafyashi ku bantu abengi.—Belengeni Marko 10:​29, 30; 1 Tim. 5:2.

17. Bushe nkashi umwaice kuti aipekanya shani ukubombako umulimo wa nshita yonse?

¹⁷ Mufwile ukulabombesha mu mulimo wa kwa Lesa. Abena Kristu abanakashi balabombesha sana mu mulimo wa kubila imbila nsuma. (Amalu. 68:11) Bushe kuti mwabombako umulimo wa nshita yonse? Kuti mwabombako bupainiya bwa nshita yonse, umulimo wa makuule nelyo ukubombela pa Bethel. Mulepepelapo sana pa fyo mufwaya ukucita. Mule-ebako bambi ababombako imilimo mulefwaya ukubomba. Kabili mulebeba balemwebako fimo ifyalenga bakumanishe ukucita ifyo bapangile. Lyena mulepanga ukucita ifyo mwingakumanisha. Nga mwatendeka umulimo wa nshita yonse, mukabomba imilimo na imbi ingi mu cilonganino ca kwa Lesa.

18. Mulandu nshi nkashi afwile ukubikilako amano ilyo alesala uwa kupwako? (Moneni ne cikope.)

¹⁸ Kuti mwasalapo ukuupwa. Imibele e lyo ne milimo iyo tulandilepo kuti yalenga mwaba abakashi abasuma. Kwena nga ca kuti muletontonkanya pa kuupwa, mufwile ukusala bwino uwakuupana nankwe. Ukusala bwino uwa kuupana nankwe cintu icacindama ico mulingile ukucita. Muleibukisha ukuti mukalaumfwila ifyo umwaume mukasalapo ukuupwako akalamweba  ukucita. (Rom. 7:2; Efes. 5:​23, 33) Kanshi tontonkanyeni pali ifi fipusho: ‘Bushe mukalamba mu fya kwa Lesa? Bushe alibika amano ku kucita ifya kwa Lesa? Bushe alasala bwino ifya kucita? Bushe kuti asumina nga alufyanya? Bushe alicindika abanakashi? Bushe akalenga nkatwalilile ukuba cibusa wa kwa Yehova? Bushe akalansunga bwino kabili akaba ni cibusa wandi umusuma? Bushe alabomba bwino imilimo bamupeela? Ku ca kumwenako, milimo nshi iya mu cilonganino iyo abomba, kabili bushe abomba shani?’ (Luka 16:10; 1 Tim. 5:8) Kwena nga ca kuti mulefwaya ukusanga umulume umusuma, na imwe mufwile ukusambilila ukuba abakashi abasuma.

19. Mulandu nshi ukuba “kaafwa” kwabela mulimo wa mushilo?

¹⁹ Baibo itila umukashi umusuma ni ‘kaafwa’ ku mulume wakwe kabili ‘munankwe.’ (Ukute. 2:18) Bushe ifi Baibo yalanda yalosha mu kuti abakashi tabacindama? Awe iyo! Umulimo umukashi akwata uwa kuba kaafwa wa mushilo icine cine. Na kuba Baibo ita Yehova ukuti ni “kaafwa” (Amalu. 54:4; Heb. 13:6) Umukashi alanga ukuti ni kaafwa ku mulume wakwe nga ca kuti aletungilila ifyo umulume wakwe apingulapo ukucita. Kabili apo umukashi alitemwa Yehova, alesha apo engapesha ukuleka abantu baishiba imibele iisuma iyo umulume wakwe akwata. (Amapi. 31:​11, 12; 1 Tim. 3:11) Kuti mwaipekanishisha limo ku milimo mukesa mukubomba nga mwaba abakashi nga ca kuti muletemwa sana Yehova kabili muleafwako na ba lupwa lwenu e lyo na ba mu cilonganino.

20. Finshi umufyashi umwanakashi engacitila ulupwa lwakwe?

²⁰ Kuti mwaba abafyashi. Nga mwaupwa, nalimo imwe pamo na bena mwenu kuti mwakwata abana. (Amalu. 127:3) Kanshi nacicindama ukutontonkanishisha limo ifyo mwingacita pa kuba nyina umusuma. Imibele e lyo ne milimo iyo tulandilepo muli cino cipande, kuti yalenga mwaisaba abakashi kabili abafyashi abasuma. Nga muli no kutemwa, icikuuku, kabili abatekanya mukalenga abana benu e lyo na bena mwenu ukuba ne nsansa. Kabili abana benu bakulaumfwa ukuti balicingililwa kabili mwalibatemwa.—Amapi. 24:3.

21. Tumfwa shani pali bankashi yesu abaice, kabili mulandu nshi tumfwila ifyo? (Moneni icikope cili pa nkupo.)

²¹ Bankashi abaice twalimutemwa sana bonse, kabili twalitemwa ne fyo mubombela Yehova e lyo na bantu bakwe. (Heb. 6:10) Mulabombesha pa kuti mube ne mibele ya Bena Kristu. Kabili mulabombesha na pa kuti mwishibe imilimo imo iilenga ubumi bwenu e lyo no bumi bwa bantu bambi ukuba ne nsansa. Na kabili ifi mucita filalenga mwaipekanya ku fyo mukalabomba ku ntanshi. Ala mwalicindama sana mu cilonganino ca kwa Yehova!