Baliipeele Abene mu Kuitemenwa—Mu Madagascar
BA Sylviana abali ne myaka 27 batile: “Ilyo naleumfwa abanandi abalebombela ukwaba ukukabila balelanda pa nsansa isho bakwata, nalekumbwa. Lelo nalemona kwati te kuti nkwanishe ukubombela ukwaba ukukabila.”
Bushe na imwe mulomfwa ifyo ba Sylviana bomfwa? Bushe na imwe mulafwaisha ukubombela uko ababila pa Bufumu bacepa, lelo mulatwishika nga kuti mwakwanisha? Nga ca kuti e fyo mumona, mwifuupulwa! Yehova alyafwa aba bwananyina abengi ukuleka ukutiina ukuya mu kubombela ukwaba ukukabila. Pa kuti twishibe ifyo Yehova ayafwa bamo, natuleya ku calo ca Madagascar, icishi calenga bune pa fishi fyonse ifikalamba mwi sonde.
Pa myaka ukucila pali 10 iyapitapo, bakasabankanya ukucila pali 70 na bapainiya abafuma mu fyalo 11 * baliya mu kubombela muli ici calo ca mu Africa umo abantu batemwa ukukutika imbila nsuma, kabili umo abantu abengi bacindika Baibolo. Na kabili bakasabankanya aba pali ici cishi balaitemenwa ukuya ku ncende shimbi pali ici cine cishi ku kubila imbila nsuma iya Bufumu. Natwishibeko fimo pali bamo.
IFYO BACITILE PA KUTI BALEKE UKUTIINA
Ba Louis na ba Perrine abaupana abali ne myaka ukucila pali 30 bafumine ku France no kuya ku Madagascar. Pa myaka iingi baletontonkanya pa ku kuukila ku calo cimbi ku kubila imbila nsuma, lelo ba Perrine baleshimunuka. Batile: “Naletiina ukuya uko nshaishibe. Nshalefwaya ukusha ulupwa lwandi, icilonganino, ing’anda, ififulo fyonse ifyo naishibe, e lyo no kuleka ukucita ifyo twabeleshe ukucita. Cine cine ukusakamana pali ifi fintu e bwafya ubukalamba ubo nalingile ukupwisha.” Mu 2012 ba Perrine balisukile bashipa, e co bena na bena mwabo ba Louis baliile ku Madagascar. Bushe ba Perrine bomfwa shani pali ifi basalilepo ukuya ku Madagascar? Abene batile: “Nga naibukisha, kuti natila icitetekelo cesu calikoselako pantu tulamona ifyo Yehova atwafwa.” Ba Louis nabo batile, “Ala caliweme, pa muku wa kubalilapo ukulongana Icibukisho mu Madagascar, pa basambi ba Baibolo abo twalesambilisha, abali 10 balisangilweko!”
Fil. 4:13) Ba Louis batile: “Twalimwene ukuti Yehova alyaswike amapepo yesu, kabili alitupeele ‘umutende wa kwa Lesa.’ Twabikile amano ku nsansa twalekwata ilyo twalebomba umulimo. Na kabili ifibusa fyesu ku France baletutumina amameseji ya pa intaneti na makalata pa kutukoselesha ukuti twinenuka.”—Fil. 4:6, 7; 2 Kor. 4:7.
Finshi fyabafwile ukushipikisha no kutwalilila ukubombela Yehova muli ici calo ilyo bakwete amafya? Balipapeete Yehova mwi pepo ukuti abapeele amaka pa kuti bashipikishe. (Yehova alipaalile sana ba Louis na ba Perrine pa fyo bashipikishe. Ba Louis batile: “Mu October mu 2014 twaliile kwi Sukulu Ilya Bena Kristu Abaupana * ilyali mu France. Ukusangwa kuli ili isukulu bupe Yehova atupeele ubo tushakatale atulaba.” Ilyo ba Louis na ba Perrine bapwishishe isukulu balitemenwe nga nshi ilyo bababwekeshe ku Madagascar uko baile mu kubombela.
“TUKATEMWA SANA NGA MWAYA!”
Mu 2010 ba Didier na ba Nadine abaupana abali ne myaka ukucila pali 50 bafumine ku France no kuya ku Madagascar. Ba Didier batile: “Ilyo twali abaice twali bapainiya lelo twalikwete abana batatu abo twatendeke ukukusha. Ilyo aba bana bakulile, twatontonkenye pa kuyabombela ku calo cimbi.” Ba Nadine nabo batile: “Nga natontonkanya pa kusha abana naleshimunuka, lelo abana bene batwebele abati: ‘Nga mwaya ku kubombela ku calo cimbi, tukatemwa nga nshi!’ Ifyo balandile fyalitukoseleshe no kuya twaliile. Nangu ca kuti twikala ukutali no kwikala abana besu, tulomfwa bwino sana pantu tulalanshanya nabo imiku iingi.”
Ubwafya ba Didier na ba Nadine bakwete, kusambilila ululimi lwa ciMalagasy. Ba Nadine batile, “Tatuli ne myaka 20, nomba tuli bakalamba.” Finshi bacitile pa kuti basambilile ulu ululimi? Ico babalilepo ukucita, kuba mu cilonganino ca ciFrench. Pa numa ilyo bamwene ukuti nomba kuti bakwanisha ukusambilila iciMalagasy, bakukiile ku cilonganino icalebomfya ulu lulimi. Ba Nadine batile: “Abantu abengi abo tusanga nga tulebila imbila nsuma balitemwa ukusambilila Baibolo. Ilingi line balatutasha pa kubasambilisha. Pa kubala nalemona kwati ndelota fye. Nalitemwa ukubomba bupainiya muli cino calo. Nga nabuuka ulucelo, ntila, ‘Ala cawama nalaya mu kubila imbila nsuma!’”
Ba Didier balemwentula no kumwentula ilyo balelanda pa fyo cali ilyo batendeke ukusambilila iciMalagasy. Batile: “Nine naletungulula ukulongana lelo nshaleumfwa ifyo aba bwananyina baleyasuka. Nalelanda fye nati ‘Twatootela.’ Ilyo natashishe nkashi umo pa fyo ayaswike, abaikele ku numa yakwe balencebusha pa kuti njishibe ukuti ifyo ayaswike te fishinka. Bwangu bwangu nasontele munyinefwe umo uwalungike icasuko, ndeenekela alilungike.”
BALIITEMENWE UKUYA ILYO BABETILE
Mu 2005 ilyo ba Thierry na bena mwabo ba Nadia bali pa kulongana kwa citungu, balitambile icangalo icitila “Konkeleleni Amabuyo Ayacindika Lesa.” Ici cangalo icilanda pali Timote calibafikile pa mitima, kabili batendeke ukufwaisha ukuya mu kubombela
uko ababila pa Bufumu bacepa. Ba Thierry batile: “Ilyo ici cangalo capwile, ninshi tucili tuletoota, nashintilile umwina mwandi kabili namwipushe nati, ‘Ni kwi ifwe tukaya?’ Umwina mwandi anjebele ati na o wine e fyo aletontonkanyapo.” Tapakokwele batendeke ukucitapo fimo pa kuti bakafikilishe ifyo balefwaya ukucita. Ba Nadia batile, “Panono panono twatampile ukucefyako ifyo twakwete mpaka twashala fye ne fya kulonga mu fyola fine!”Bafikile mu Madagascar mu 2006, kabili ilyo line balitemenwe ukubila imbila nsuma. Ba Nadia batile, “Ifyo abantu batemwa ukumfwa imbila nsuma filalenga tuleba ne nsansa sana.”
Pa numa ya kubombela muli ici calo, aba abaupana balikwete ubwafya. Ba Marie-Madeleine banyina ba ba Nadia abali ku France baliwile no kuifuna ukuboko kabili baliicenene ku mutwe. Ilyo ba Nadia na bena mwabo balanshenye na badokota ba banyinabo, baliitile banyinabo pa kuti baleikala nabo mu Madagascar. Nangu ca kuti banyinabo bali ne myaka 80 balisumine ukuya mu kwikala nabo. Bushe ba Marie-Madeleine bomfwa shani ifi bekala mu calo cimbi? Bailandile abati: “Limo cilafya ukubelela, lelo nangu ca kuti te kuti mombe imilimo iingi, ndabombako imilimo imo mu cilonganino. Na kabili icilenga ndeba sana ne nsansa ca kuti, ifi njikala na bana bandi calenga batwalilila ukubila imbila nsuma muli cino calo umo abantu batemwa ifya kwa Lesa.”
“NALIMWENE IFYO YEHOVA ANGAFWILE”
Munyinefwe Riana uuli ne myaka 22 akuliile mu citungu ca Alaotra Mangoro umwaba umushili wa mufundo sana icabela ku kabanga ka calo ca Madagascar. Ali na mano ku sukulu kabili alefwaya ukuya kwi sukulu lya pa muulu. Lelo ilyo asambilile Baibolo alyalwile ifyo alefwaya ukucita. Alandile ati: “Nalibombeshe pa kuti mpwishe bwangu isukulu lya ku sekondari kabili nalaile Yehova nati, ‘Nga napita amashindano, nkatendeka bupainiya.’” Ilyo Riana apwishishe isukulu, alicitile ifyo alaile Yehova. Atampile ukulaikala na munyinefwe umo painiya, alingile incito ya kulabomba fye inshiku ishinono mu mulungu, kabili alitendeke bupainiya. Riana atile, “Ukutendeka bupainiya e cintu icawama sana ico nasalilepo ukucita.”
Lelo balupwa wa kwa Riana tabaishibe ico ashasalilepo ukuya ku sukulu lya pa muulu. Riana alandile ati: “Batata, bayama, na baice ba bamama balenkoselesha ukuya ku sukulu lya pa muulu. Lelo nshalefwaya ukuleka bupainiya no kucita ifintu fimbi.” Tapakokwele Riana atampile ukufwaya ukuya mu kubombela uko ababila pa Bufumu bacepa. Cinshi calengele afwaye ukuya? Atile: “Abapupu baliingile mu ng’anda yesu no kunjibila ifintu ifingi. Ici calengele natontonkanya pa mashiwi ayo Yesu alandile aya kuti mulelonganikila ‘ifyuma ku muulu.’ Nasalilepo ukubombesha ukuilonganikila ifyuma ku muulu.” (Mat. 6:19, 20) Riana akukiile ku citungu ca ku kapinda ka ku kulyo ukuba sana icilala apalepa amakilomita 1,300 ukufuma apo aleikala. Muli ici citungu e mwikala abaAntandroy. Mulandu nshi ailiile kuli ici citungu?
Umweshi umo ku numa ilyo abapupu bashilamwibila, Riana alitampile ukusambilisha abaume babili abaAntandroy Baibolo. Alisambilileko amashiwi yamo mu lulimi balanda kabili atontonkenye pa baAntandroy abengi abashabalile abomfwapo imbila ya Bufumu. Riana atile, “Nalipepele kuli Yehova ukuti angafwe ukukukiila ku citungu ca balanda iciTandroy.”
Riana alikukile kabili ilyo afikile fye alikwete ubwafya. Tasangile incito. Umwaume umo amwebele ati: “Cinshi waishile kuno? Abantu bafuma kuno no kuya mu kufwaya incito uko wafumine!” Pa numa ya milungu ibili, Riana alifumineko ninshi ashele fye no tundalama utunono sana no kuyasangwa ku kulongana kwa citungu kabili taishibe ne fyo ali no kucita. Pa bushiku bwa kulekeleshako ukulongana icitungu, munyinefwe umo abikile fimo mwi tumba lye jaketi lya kwa Riana. Ifyo amubikile mwi tumba ni ndalama kabili shali ishingi ica kuti alishibomfeshe pa kubwelelemo ku Antandroy no kuyatendeka ubukwebo bwa kushitisha umukaka uwatikama. Riana alandile ati: “Nalimwene ifyo Yehova angafwile ilyo nalekabila ubwafwilisho. Nalitwalilila ukwafwa abantu abashabalile abasambilila pali Yehova!” Na kabili mu cilonganino mwali imilimo iingi iya kubomba. Riana alandile no kuti: “Nalelanda amalyashi ya ku cintubwingi nga papita fye umulungu umo. Yehova alensambilisha ukupitila mu cilonganino cakwe.” Ukushinta na lelo Riana acili alashimikila abantu abengi
pa Bufumu abafwaya ukwishiba Yehova abalanda iciTandroy.“UKUPAALILWA MWI SHINA LYA KWA LESA WA CISHINKA”
Yehova atweba ati: “onse uulefwaya ukupaalwa mwi sonde akafwaya ukupaalilwa mwi shina lya kwa Lesa wa cishinka.” (Esa. 65:16) Nga ca kuti twabombesha ukucimfya amafya pa kuti tulebila sana imbila nsuma, Yehova alatupaala. Natulande pali ba Sylviana abo tulandilepo pa ntendekelo ya cino cipande. Ibukisheni ukuti baletiina ukuya mu kubombela uko ababila pa Bufumu bacepa pantu balemona kwati te kuti bakwanishe. Cinshi calengele baletontonkanya ifi? Balondolwele abati: “Ukulu kwandi ukwa ku kuso kwalipipapo amasentimita 9. Kanshi ndasunta pa kwenda kabili ndanaka bwangu.”
Na lyo line, mu 2014, ba Sylviana na Sylvie Ann painiya wacaice uwali mu cilonganino umo bali, bakukiile ku kamushi akaba apalepa amakilomita 85 ukufuma mwi tauni umo baleikala. Nangu ca kuti bali na mafya, ba Sylviana balifishishepo ifyo balefwaya kabili Yehova alibapaalile nga nshi! Batile: “Pa numa fye ya kubombela muli ici cifulo pa mwaka umo, ba Doratine abo nalesambilisha Baibolo balibatishiwe pa kulongana kwa muputule.”
“NKAKWAFWA”
Nga fintu twamona kuli aba aba bwananyina abaile ukwaba ukukabila, nga twaesha na maka ukubombela pa fingalenga twafilwa ukubombesha mu mulimo wa kubila imbila nsuma, tulamona ukuti ifyo Yehova alaya abantu bakwe fya cine, abalaya ati: “Nkakukosha. Nkakwafwa.” (Esa. 41:10) Ici cilalenga bucibusa bwesu na Yehova bwakoselako. Na kabili, nga tuleipeela mu kuitemenwa, e kutila ukuya ukwaba ukukabila ku ncende ya mu calo twikala nelyo ku fyalo fimbi, tukaipekanya ukubomba imilimo na imbi iyo tukakwata mu calo cipya. Nga fintu ba Didier abo tulandilepo kale balandile, batile, “ukubombela ukwaba ukukabila kulalenga umuntu asambilila ifya kubomba imilimo ku ntanshi!” Kuti cawama nga nshi nga ca kuti ababomfi abengi na bambi batendeka ukusambilila ifya kubomba imilimo!
^ para. 4 Abaya kuli ici cishi bafuma ku Canada, ku Czech Republic, ku France, ku Germany, ku Guadeloupe, ku Luxembourg, ku New Caledonia, ku Sweden, ku Switzerland, ku United Kingdom, na ku United States.
^ para. 8 Isukulu lya Bakabila ba Mbila Nsuma ya Bufumu e lyapyana ili isukulu. Ababa mu mulimo wa nshita yonse ababombela ku fyalo fimbi abafishapo ififwaikwa kuti baipusha ukuya kuli ili isukulu mu calo cabo nelyo mu calo cimbi umo ili isukulu libela.