1. Cinshi cilenga inshita shimo tuleumfwa umwenso?

 BONSE fye inshita shimo tulomfwa umwenso. Ukusambilila Baibo kwalilenga twilatiina abafwa, ifibanda, ne fyo ifintu fikaba ku ntanshi. Na lyo line, tucili twikala mu nshita umwaba “ifya kutiinya,” pamo nge nkondo, ubunkalwe, e lyo na malwele. (Luka 21:11) Nalimo kuti twalatiina abantu, ukubikako na mabuteko ayatucusha, nelyo balupwa abatukaanya ukupepa. Bamo balasakamana ukuti te kuti bashipikishe amafya ayo bakwata pali ino nshita, nelyo ayo bengakwata ku ntanshi.

2. Londololeni ifyo ifintu fyali ilyo Davidi ali mu Gati.

² Inshita shimo Davidi aleumfwa umwenso. Ku ca kumwenako, ilyo Imfumu Shauli yalefwaya ukumwipaya, Davidi afulumukile ku musumba wa baPelishiti uwa Gati. Akishi imfumu ya Gati, aishileishiba ukuti Davidi ali mushilika wa maka uo balelumbanya na mu nyimbo ukuti aipeye abaPelishiti “amakana amakumi.” Davidi “atiinine icibi.” (1 Sam. 21:​10-12) Alisakamene pantu taishibe ifyo Akishi ali no kumucita. Cinshi calengele Davidi ukuba uwashipa?

3. Ukulingana na mashiwi yaba pa Amalumbo 56:​1-3, 11, finshi Davidi acitile pa kuti aleke ukuba no mwenso?

³ Mu Amalumbo 56, Davidi alilandile ifyo aleumfwa ilyo ali mu Gati. Muli ili ilumbo Davidi alilondolwele icalengele abe  no mwenso, e lyo ne fyo acitile pa kuti aleke ukuba no mwenso. Ilyo Davidi aumfwile umwenso, alicetekele Yehova. (Belengeni Amalumbo 56:​1-3, 11.) Kwali ifyalengele Davidi acetekele Yehova. Apo Yehova alimwafwile, asalilepo ukucita icintu icaibela. Atendeke ukucita ifintu ngo wapena, kabili ifyo acitile fyalibombele. Akishi alilekele ukumona Davidi ngo mulwani wakwe, lelo atendeke ukumumona nge shilu, kabili ici calengele Davidi ukufulumuka.—1 Sam. 21:13–22:1.

4. Kuti twacita shani pa kuti tucetekele sana Yehova? Langilileni.

⁴ Na ifwe bene kuti twaleka ukuba no mwenso nga twacetekela Yehova. Nomba kuti twacita shani pa kuti tucetekele sana Yehova, maka maka nga twaumfwa sana umwenso? Tontonkanyeni pali ici cilangililo. Nga mwaishiba ukuti namulwala, nalimo pa kubalilapo kuti mwaumfwa umwenso. Na lyo line, nga mwacetekela dokota uulemundapa, kuti mwaleka ukuba sana no mwenso. Nalimo alyundapapo abalwele abengi abalwele ubulwele mulwele. Nalimo kuti alekutikisha ilyo mulemulondolwela, pa kulanga ukuti naishiba ifyo muleumfwa. Nalimo kuti amweba ukuti alamundapa ukubomfya inshila iyo abomfeshe ukundapilako bambi. Na ifwe bene tulacetekela Yehova nga tuletontonkanya pa fyo acitapo kale, ifyo alecita pali ino nshita, e lyo na pa fyo akacita ku ntanshi. Ifi e fyo Davidi acitile. Ilyo tulesambilila pa mashiwi yamo ayo alandile ayaba mu Amalumbo 56, muletontonkanya pa fyo mwingacita pa kuti mucetekele sana Yehova e lyo na pa fyo mwingacita pa kuti muleke ukuba no mwenso.

FINSHI IFYO YEHOVA ACITAPO?

5. Finshi Davidi aletontonkanyapo sana pa kuti eba no mwenso? (Amalumbo 56:​12, 13)

⁵ Nangu ca kuti Davidi ali mu busanso, abikile amano ku fyo Yehova amucitiilepo. (Belengeni Amalumbo 56:​12, 13.) Ifi e fyo Davidi alecita ubumi bwakwe bonse. Ku ca kumwenako, inshita shimo aletontonkanya pa fyo Yehova abumba, kabili ici calemwibukishako ifyo Yehova aba na maka e lyo ne fyo atemwa abantu. (Amalu. 65:​6-9) Na kabili, aletontonkanya sana na pa fyo acitiile abantu bambi. (Amalu. 31:19; 37:​25, 26)  Kabili atemenwe ukutontonkanya sana pa fyo Yehova amucitiile. Yehova aletungilila no kucingilila Davidi ukufuma ilyo ali umwaice. (Amalu. 22:​9, 10) Elenganyeni ifyo ukutontonkanya sana pali ifi kwalengele acetekele sana Yehova!

6. Finshi fikalenga tukacetekele Yehova nga twaumfwa umwenso?

⁶ Nga mwaumfwa sana umwenso, muleyipusha amuti: ‘Finshi Yehova acitapo?’ Muletontonkanya sana pa fyo abumba. Ku ca kumwenako, nga ‘tulelolekesha’ ifyo Yehova asakamana ifyuni na maluba, ifyo ashabumba mu cipasho cakwe, kabili ifishimupepa, tulacetekela sana ukuti akulatusakamana. (Mat. 6:​25-32) Tontonkanyeni na pa fyo Yehova acitiile ababomfi bakwe. Nalimo mwalisambililapo pa mubomfi wa mu Baibo uwali sana ne citetekelo, nelyo mwalibelengapo pa mubomfi wa kwa Yehova uwa muno nshiku uwali sana ne citetekelo. a Na kabili muletontonkanya pa fyo Yehova amusakamana. Bushe alengele shani mwasambilila icine? (Yoh. 6:44) Bushe ayasukapo shani amapepo yenu? (1 Yoh. 5:14) Bushe munonkelamo shani mwi lambo lya Mwana wakwe?—Efes. 1:7; Heb. 4:​14-16.

7. Bushe ifyacitikile kasesema Daniele fya-afwile shani ba Vanessa ukuleka ukuba no mwenso?

⁷ Bankashi Vanessa b abekala ku Haiti, balikwete ubwafya ubwalengele babe sana no mwenso. Umwaume uwaleikala mu mushi umo ba Vanessa baleikala alebatumina amafoni na mameseji cila bushiku, ukubapatikisha ukuti batendeke ukwishishanya. Ba Vanessa lyonse balekaana. Lelo uyu mwaume alifulilwe ica kuti alitendeke ukubatiinya. Ba Vanessa batile: “Nali sana no mwenso.” Finshi ba Vanessa bacitile pa kuti baleke ukuba no mwenso? Balicitilepo fimo pa kuti baicingilile. Eluda umo alibafwileko ukutumina bakapokola foni. Balitontonkenye sana pa fyo Yehova acingilile ababomfi bakwe aba ku kale. Ba Vanessa batile: “Umuntu wa kubalilapo natontonkenyepo ni kasesema Daniele. Balimupoosele mu cilindi ca nkalamo nangu ca kuti ali wa kaele. Lelo Yehova alitwalilile ukumwafwa. Na ine nalilombele Yehova ukuti angafwe. Ilyo napepele, nalilekele ukuba no mwenso.”—Dan. 6:​12-22.

FINSHI YEHOVA ALECITA MUNO NSHIKU?

8. Finshi Davidi ashininkishe? (Amalumbo 56:8)

⁸ Nangu ca kuti Davidi ali mu busanso ilyo ali mu Gati, tabikile sana amano ku fyali no kulenga aba no mwenso. Abikile amano ku fyo Yehova alemucitila pali ilya ine nshita. Davidi alishibe ukuti Yehova alemutungulula no kumucingilila, kabili alishibe ne fyo Davidi aleumfwa. (Belengeni Amalumbo 56:8.) Na kabili Davidi balemwafwa ku fibusa fyakwe ifya cishinka pamo nga Yonatani e lyo na Shimapepo Mukalamba Ahimeleke. (1 Sam. 20:​41, 42; 21:​6, 8, 9) Nangu ca kuti Imfumu Shauli yalefwaya ukumwipaya, Davidi alifulumwike. Alishininkishe ukuti Yehova alishibe amafya akwete, kabili alishibe ne fyo aleumfwa.

9. Finshi Yehova eshiba pali ifwe umo umo?

⁹ Nga mwakwata ubwafwa ubwingalenga mwaba no mwenso, muleibukisha ukuti Yehova aleshiba ubwafwa mukwete kabili aleshiba ne fyo muleumfwa. Ku ca kumwenako, Yehova talemona fye ifyo balecusha abena Israele ilyo bali mu Egupti, lelo alemona no “kukalipwa  balekalipwa.” (Ukufu. 3:7) Davidi aimbile ukuti Yehova alemona “ukucula kwandi” na “amacushi ya mweo wandi.” (Amalu. 31:7) Na lintu abantu ba kwa Lesa balecula pa mulandu wa kukanasalapo bwino ifya kucita, “na o alecula.” (Esa. 63:9) Nga mwaumfwa umwenso, Yehova aleshiba ifyo muleumfwa, kabili alafwaisha ukumwafwa pa kuti muleke ukuba no mwenso.

10. Cinshi cingalenga mwashininkisha ukuti Yehova alamusakamana, no kuti akamwafwa ukushipikisha ilyo mukakwata ubwafya?

¹⁰ Nga muli no bwafya ubukalamba, nalimo kuti mwafilwa ukumona ifyo Yehova alemwafwa. Nomba finshi mwingacita? Mufwile ukumulomba ukuti amwafwe ukumona ifyo alemwafwa. (2 Isha. 6:​15-17) Lyena tontonkanyeni pali ifi: Bushe kwali ilyashi nelyo icasuko ico mwaumfwile pa kulongana icamukoseleshe? Bushe kwaliko ulupapulo lumo, vidio, nelyo ulwimbo lwaibela ulwa mukoseleshe? Bushe kwaliko uwa mubelengeleko ilembo limo ilyamukoseleshe? Nalimo kuti twalaba ifyo aba bwananyina batutemwa ne fyo Icebo ca kwa Lesa citukoselesha fitwafwa. Ifi fyaba fya bupe ifisuma nga nshi ifyo Yehova atupeela. (Esa. 65:13; Marko 10:​29, 30) Filanga ukuti alatusakamana. (Esa. 49:​14-16) Kabili ifi filanga no kutila kuti twamucetekela.

11. Finshi fya-afwile ba Aida ukuleka ukuba no mwenso?

¹¹ Ba Aida abekala ku Senegal balimwene ifyo Yehova alebafwa ilyo bali no bwafya. Apo ebali abakalamba pa bana bonse, abafyashi babo bale-enekela ukuti bali no kulapanga indalama ishingi isha kuti baleisakamaninamo abene e lyo na bafyashi babo. Nomba ilyo basalilepo ukwalulako fimo pa kuti balebomba bupainiya, ba Aida balekwata fye indalama ishinono. Ulupwa lwabo lwalibafuliilwe kabili lwalebasuusha. Ba Aida batile: “Naleumfwa umwenso pantu nalemona kwati nshali no kukumaninsha ukula-afwa abafyashi, kabili bonse bali no kunkaana. Nalepeela na Yehova umulandu pa kuleka ifintu ukubipa.” Lyena balyumfwile ilyashi pa kulongana. Ba Aida batile: “Munyina uwalandile ilyashi alitwibukisheko ukuti Yehova aleshiba fyonse ifilenga twaba no mwenso. Apo baeluda na ba bwananyina bambi balenkoselesha, panono panono  naishileishiba ukuti Yehova alintemwa. Natendeke ukucetekela ukuti nga napepa kuli Yehova, alangafwa kabili naleba no mutende nga namona ayasuka ipepo lyandi.” Mu kupita kwa nshita, ba Aida balisangile indalama sha kuisakamaninano ilyo balebomba bupainiya e lyo no kusakamana abafyashi na bantu bambi. Ba Aida batile: “Nalisambilila ukucetekela Yehova umupwilapo. Pali ino nshita nga napepa, ndaleka ukuba no mwenso.”

FINSHI YEHOVA AKACITA KU NTANSHI?

12. Ukulingana na Amalumbo 56:​9, finshi Davidi ashininkishe?

¹² Belengeni Amalumbo 56:9. Ici cikomo cilalanda na fimbi ifyalengele Davidi aleke ukuba no mwenso. Nangu ca kuti ubumi bwakwe bwali mu kaposa mweo, aletontonkanya pa fyo Yehova ali no kumucitila ku ntanshi. Davidi alishibe ukuti Yehova ali no kumupususha pa nshita yalinga. Na kuba Yehova alilandile ukuti Davidi ali no kuba imfumu ya Israele. (1 Sam. 16:​1, 13) Davidi taletwishika ukuti ifyo Yehova alaile fyali no kucitika.

13. Finshi twingacetekela ukuti e fyo Yehova akacita?

¹³ Finshi Yehova atulaya ukutucitila? Tatwenekela Yehova ukutucingilila ku mafya yonse ayo tukwata. c Na lyo line, amafya yonse ayo mwingakwata muli cino calo, Yehova ali no kuyafumyapo mu calo cipya icileisa. (Esa. 25:​7-9) Kabumba wesu alikwata amaka ya kubuusha abafwa, aya kutuposha ku malwele, e lyo nayakufumyapo bonse abatucusha.—1 Yoh. 4:4.

14. Finshi nalimo twingatontonkanyapo?

¹⁴ Nga mwaumfwa umwenso, muletontonkanya sana pa fyo Yehova akacita ku ntanshi. Muletontonkanya pa fyo mukalaumfwa ilyo Satana na bantu ababipa bakabonaula, kabili ilyo kukaba fye abalungama beka beka, na pa fyo tukaya tulepwililika cila bushiku. Pa kulongana kwa citungu ukwa mu 2014, pali icilangililo icalelanda sana pa fyo twingatontonkanya pe subilo twakwata. Umufyashi umwaume alelanshanya no lupwa lwakwe pa fyo amashiwi ayaba pali 2 Timote 3:​1-5 yengaba, nga ca kuti yalelanda pa fyo ifintu fikaba mu Paradaise. Atile kuti yaba ati: “Mu calo cipya mukesaba inshita ishisuma nga nshi. Pantu abantu bakaba abatemwana, abatemwa ifya kwa Lesa, abafuuka, abaicefya, abalumbanya Lesa, abomfwila abafyashi babo, abatasha, aba cishinka, abatemwa indupwa shabo, abakonka ifipangano, abalanda ifisuma pali bambi, abailama, aba cikuuku, abatemwa ubusuma, abacetekelwa, abashaumina kumo, abashaba ne cilumba, abatemwa Lesa ukucila ukutemwa ukwangala, abashikaana amaka ya bukapepa, kabili aba musango uyu ebo uleba nabo.” Bushe mulalanshanyapo no lupwa lwenu nelyo na ba bwananyina pa fyo ubumi bukaba mu calo cipya?

15. Nangu ca kuti ba Tanja bali no mwenso, cinshi calengele baleke ukuba no mwenso?

¹⁵ Lekeni tulandeko pali bankashi Tanja aba ku North Macedonia. Abafyashi babo tabalefwaya nangu panono ukuti balesambilila Baibo. Ukutontonkanya pa mapaalo Yehova ali no kubapeela ku ntanshi, kwalelenga batwalilila ukuba aba cishinka nga baumfwa umwenso. Batile: “Fimo ifyo naletiina ukutila kuti fyacitika, fyalecitika. Bamayo balenguma lyonse nga nafuma mu kulongana. Abafyashi bandi banjebele ukuti bakanjipaya nga naba Inte ya kwa Yehova.” Ilyo papitile inshita, ba Tanja balibatamfishe pa ng’anda ku bafyashi babo. Finshi bacitilepo? Batile: “Naletontonkanya pa fyo ndi no kuba ne nsansa umuyayaya pa mulandu wa kuba ne cishinka.  Naletontonkanya na pa fyo Yehova akampaala mu calo cipya pali fyonse ifyo nasha muli cino calo, e lyo na pa fyo ifyabipa fyonse fikalabwa.” Ba Tanja balitwalilile ukuba aba cishinka, kabili Yehova alibaafwile ukusanga ukwa kwikala. Pali ino nshita ba Tanja balyupwa ku mwaume wa cishinka kabili balabombela pamo umulimo wa nshita yonse ne nsansa.

MULECETEKELA SANA YEHOVA

16. Cinshi cikalenga tukabe abashipa ilyo tukamona ifyaba pali Luka 21:​26-28?

¹⁶ Mu bucushi bukalamba, “abantu bakalafwa umutombo pa mulandu wa mwenso.” Lelo abantu ba kwa Lesa bakatwalilila aba cishinka kabili abashipa. (Belengeni Luka 21:​26-28.) Mulandu nshi tushakatiinine? Pantu ninshi twalisambilila kale ukucetekela Yehova. Ba Tanja abo tulandilepo kale, batile ifyabacitikile kale filalenga baleshipikisha amafya bakwata. Balandile ati: “Nalisambilile ukuti takuli ubwafya nangu bumo, ubo Yehova ashingatwafwa ukushipikisha. Inshita shimo kuti twamona kwati abantu ebakwete amaka pa filecitika, lelo icishinka ca kuti Yehova alikwata amaka ukubacila. Kabili nangu ubwafya bukule shani, ukupwa kwena bukapwa.”

17. Bushe ilembo lya mwaka wa 2024 likatwafwa shani? (Moneni icikope pa nkupo.)

¹⁷ Muno nshiku kwaliba ifintu ifingi ifingalenga twaumfwa umwenso. Lelo nge fyacitile Davidi, na ifwe kuti twakumanisha ukukanaba no mwenso. Ilembo lya mwaka wa 2024, lipepo Davidi apepele kuli Yehova, ilya kuti: “Ubushiku bonse ubo nkomfwamo umwenso, nkamutetekela.” (Amalu. 56:3) Umfweni ifyalandile umo uwasambilila ifya mu Baibo, atile: “Davidi taletontonkanya fye pa fyalelenga aba no mwenso nelyo pa mafya alekwata, lelo ashintilile pa wali no kumwafwa.” Muletontonkanya pe lembo lya mwaka mu myeshi ileisa, maka maka ilyo muli na mafya ayengalenga mwaba no mwenso. Muletontonkanya na pa fyo Yehova acitile ku numa, ifyo alecita pali ino nshita, e lyo na pa fyo akacita ku ntanshi. Lyena nga Davidi, na imwe mukalanda ati: “Natetekela muli Lesa; Nshakatiine.”—Amalu. 56:4.