1. Ukulingana na mashiwi yaba pali 1 Petro 5:2, mulimo nshi uwacindama uo baeluda babomba?

 BAELUDA balibapeela umulimo wa kusakamana impaanga sha kwa Yehova. Aba baume ababombesha balicindika sana uyu mulimo babapeela uwa kubombela aba bwananyina, kabili balabombesha pa kuti babe ‘bakacema’ abasuma. (Yer. 23:4; belengeni 1 Petro 5:2.) Tulatasha sana ukukwata aba baume mu filonganino fyesu!

2. Mafya nshi yamo ayo baeluda bakwata?

² Ilyo baeluda balebomba umulimo wabo, balakwata amafya ayengi. Baeluda balakabila ukubombesha pa kuti balesakamana bwino aba bwananyina. Ba Tony, baeluda aba ku America balisambilila umulandu cacindamina ukuba abaicefya ilyo babapeelelapo imilimo na imbi iya kubomba. Batile: “Ilyo icikuko ca COVID-19 catendeke, nalikwete imilimo iingi iya kubomba pa kuti tulelongana no kubila imbila nsuma. Nomba te mulandu ne fyo nalebombesha, lyonse nalekwata ifya kucita ifingi. Naishilekwata ifya kucita ifingi ica kuti nshalekwata ne nshita ya kubelenga Baibo, iya kuisambilisha, ne ya kupepa.” Ba Ilir, baeluda ba ku Kosovo nabo balikwete ubwafya. Ilyo kwali inkondo, calebakosela sana ukukonka ifyo icilonganino ca kwa Lesa calebeba ukucita. Batile: “Calinkosele ilyo banjebele ukuya mu kusakamana aba bwananyina abaali ku ncende ukwali sana ifimfulunganya. Nali sana no mwenso kabili nalemona kwati ifyo banjebele te kuti fibombe.” Ba Tim, bamishonari aba ku Asia nabo balandile ukuti calebakosela ukulabomba imilimo iyo balingile ukulabomba cila bushiku. Batile: “Inshita shimo nalenaka sana.” Finshi baeluda abakwata amafya nga aya twalandapo bengacita?

3. Finshi twingasambililako ku Mupingushi Gideone nga ca kuti catukosela ukuba abafuuka kabili abaicefya?

 ³ Baeluda kuti basambililako ku Mupingushi Gideone. (Heb. 6:12; 11:32) Alecingilila kabili alecema abantu ba kwa Lesa. (Abapi. 2:16; 1 Imila. 17:6) Nga filya fine cali kuli Gideone, baeluda nabo balibapeela umulimo wa kusakamana abantu ba kwa Lesa muli shino nshiku isha-afya. (Imil. 20:28; 2 Tim. 3:1) Kuli Gideone kuti twasambililako ukuba abafuuka, abaicefya, no kuba ne cumfwila. Gideone alekabila ukushipikisha sana ilyo alebomba umulimo wakwe. Nampo nga ni fwe baeluda nelyo iyo, kuti twasambililako ukuti tufwile ukulatasha pa mulimo baeluda twakwata babomba. Kabili tulingile ukulatungilila aba bamunyinefwe ababombesha.—Heb. 13:17.

4. Bushe Gideone alangile shani ukuti aali uwafuuka kabili uwaicefya?

⁴ Gideone ali uwafuuka kabili uwaicefya. b Ilyo Gideone bamwebele kuli malaika wa kwa Yehova ukuti nabamusala ukulubula abena Israele ku bena Midiani abakwete sana amaka, atile: “Ulupwa lwandi e lwacepesha mu mukowa wa kwa Manase, kabili nine nacepesha mu ng’anda ya kwa tata.” (Abapi. 6:15) Alemona kwati talingile ukubomba uyu mulimo, lelo Yehova alishibe ukutila kuti abomba. Apo Yehova alimwafwile, Gideone alibombele umulimo bamupeele.

5. Finshi fingacitika ifingalenga cakosela eluda ukuba uwafuuka kabili uwaicefya?

⁵ Baeluda balabombesha pa kuti babe abafuuka kabili abaicefya mu fintu fyonse. (Mika 6:8; Imil. 20:18, 19) Tabaimona ukuti balicindama sana pa mulandu ne milimo babomba nelyo iyo babombelepo. Na lyo line, tabamona ukuti tabacindama pa mulandu ne fyo balufyanya. Nomba kulaba ificitika ifilengalenga cakosela eluda ukuba uwaicefya. Ku ca kumwenako, eluda kuti camukosela ukuicefya nga ca kuti alasumina imilimo iingi ne yo ashingakumanisha ukubomba. Nelyo kuti bamulengulula nelyo bamutasha pa fyo abombele bwino umulimo umo. Finshi baeluda bengasambilila kuli Gideone nga ca kuti ifya musango uyu fyacitika?

6. Finshi baeluda bengasambilila ku fyo Gideone ali uwafuuka? (Moneni ne cikope.)

⁶ Mulelomba ukuti bamwafwe. Umuntu uwafuuka alishiba ifyo engakumanisha ukucita ne fyo ashingakumanisha. Gideone ali uwafuuka  pantu alilombele ukuti bambi bamwafwe. (Abapi. 6:27, 35; 7:24) Ifi fine e fyo na baeluda abafuuka kabili abaicefya bacita. Ba Tony abo tulandilepo kale batile: “Pa mulandu ne fyo nakulile, nalesumina fye imilimo iili yonse neyo nshingakumanisha ukubomba. E ico namwene ukuti pa mapepo ya lupwa tukalande pa kufuuka, kabili naebele umwina mwandi ukuti akanjebe nga ca kuti amona ukuti nalifuuka nelyo iyo. Na kabili nalitambile vidio itila Mulesambilisha Bambi Imilimo, Mulebacetekela, kabili Mulebapeelako Imilimo nga Filya Yesu Alecita iyaba pa jw.org.” Ba Tony batendeke ukulomba aba bwananyina ukuti balebafwa ukubombako imilimo imo. Finshi fyacitike ilyo ba Tony batendeke ukucita ifi? Batile: “Aba kubomba imilimo mu cilonganino balifula, ici calilenga ndekwatako inshita ya kukosha bucibusa bwandi na Yehova.”

7. Bushe baeluda kuti bapashanya shani Gideone nga ca kuti kuli abalebalengulula? (Yakobo 3:13)

⁷ Mwilakalipa nga bamulengulula. Cimbi icingakosela baeluda, kwishiba ifya kucita nga ca kuti babalengulula. Baeluda kuti basambililako ku fyo Gideone acitile nga babalengulula. Alishibe ukuti tapwililika. E ico takalipe ilyo abena Efraimu bamulengulwile. (Abapi. 8:1-3) Gideone tafulilwe ilyo alebasuka. Alilangile ukuti ali-icefya ilyo akutike ku fyo baleilishanya kabili ilyo alandile nabo cikuuku cikuuku. Ici calengele ukuti ubukali bupwe. Baeluda balapashanya Gideone nga balekutikisha no kwasuka cikuuku cikuuku abalebalengulula. (Belengeni Yakobo 3:13.) Nga balecita ifi balalenga mu cilonganino mwaba umutende.

8. Finshi baeluda balingile ukucita nga balebatasha? Landeni pa ca kumwenako.

⁸ Muleleka abantu balelumbanya Yehova. Ilyo Gideone acimfishe abena Midiani, abantu balemulumbanya. Lelo ena alelumbanya Yehova. (Abapi. 8:22, 23) Bushe baeluda kuti bapashanya shani Gideone? Bafwile ukulalumbanya Yehova pali fyonse ifyo bakumanisha ukucita. (1 Kor. 4:6, 7) Ku ca kumwenako, nga ca kuti eluda bamutasha pa fyo asambilisha bwino, afwile ukulenga abalemutasha baishiba ukuti ifyo acilasambilisha fifumine mu Cebo ca kwa Lesa, kabili bonse fye fingi tusambilila mu cilonganino ca kwa Yehova. Inshita shimo baeluda bafwile ukumona nga ca kuti ifyo basambilisha filalenga abantu bacindika Yehova, nangu filenga fye abantu balebacindika. Umfweni ifyacitike kuli ba Timothy. Ilyo babasontele fye ukuba baeluda, balitemenwe sana ukulanda amalyashi ya Baibo ku cintubwingi. Batile: “Naletendeka ilyashi ne filangililo ifitali kabili ifyakosa ukumfwa. Aba bwananyina ilingi balentasha pali ifi ifilangililo. Nomba ici calengele batendeka ukulanumbanya ukucila ukulalumbanya Yehova.” Mu kuya kwa nshita, ba Timothy balimwene ukuti balekabila ukwalula inshila balesambilishishamo pa kuti abantu balelumbanya Yehova ukucila ukulabalumbanya. (Amapi. 27:21) Finshi fyacitike ilyo batendeke ukucita ifi? Batile: “Aba bwananyina abalekanalekana balanjeba ifyo amalyashi nanda yabafwa ukupwisha amafya, ukushipikisha, nelyo ukupalama kuli Yehova. Ino nshita ndaba sana ne nsansa nga naumfwa ifyo aba bwananyina balanda pa fyo banonkelamo mu malyashi nanda, ukucila lilya balentasha fye.”

9. Cinshi cacitike icalengele cikosele Gideone ukucita ifyo bamwebele e lyo no kuba uwashipa? (Moneni icikope cili pa nkupo.)

⁹ Ilyo Gideone bamusontele ukuba umupingushi, kwali fimo ifyacitike ifyalengele cimukosele ukucita ifyo bamwebele e lyo no kuba uwashipa. Bamwebele ukonaula ifiipailo ifyo wishi alepepelapo Baali. (Abapi. 6:25, 26) Ilyo papitile inshita, balimwebele ukukolonganika ibumba lya bashilika, kabili pa miku ibili balimwebele ukucefya impendwa ya bashilika. (Abapi. 7:2-7) Lyena mu kulekelesha bamwebele ukusansa abalwani babo mu nshita ya bushiku.—Abapi. 7:9-11.

10. Finshi ifingacitika ifingalenga nalimo cakosela eluda ukuba ne cumfwila?

 ¹⁰ Baeluda bafwile ukuba ‘aba cumfwila.’ (Yako. 3:17) Eluda uwa cumfwila alakonka ifyo Amalembo yalanda e lyo ne fyo icilonganino ca kwa Lesa cibeba ukucita. Ici cilenga abantu balafwaisha ukulamupashanya. Na lyo line, inshita shimo kuti kwacitika fimo ifingalenga ca-afya ukuba ne cumfwila. Nalimo kuti camukosela ukucita ifyo bamweba nge fintu fya-aluka bwangu bwangu. Limo kuti alatwishika nga ca kuti ifyo bamweba ukucita fili fye bwino. Nelyo kuti bamweba ukucita fimo ifingalenga bamukaka. Bushe baeluda kuti bapashanya shani ifyo Gideone ali ne cumfwila, ifi nga fyacitika?

11. Cinshi cingalenga baeluda baba ne cumfwila?

¹¹ Mulekutikisha sana nga bamweba ifya kucita kabili mulecita ifyo fine bamweba. Lesa alyebele Gideone ifyo ali no kucita pa konaula iciipailo ico wishi alebomfya, uko ali no kukuula iciipailo icipya ica kwa Yehova, kabili ne nama ali no kutuula. Gideone tatwishike ifyo bamwebele lelo alicitile filya fine fye bamwebele. Muno nshiku icilonganino ca kwa Yehova cileba baeluda ifya kucita ukubomfya amakalata, ifya kubilisha, e lyo ne fya kukonka ifilenga tuleikala umutende kabili tuleba ifibusa fya kwa Lesa. Twalitemwa sana baeluda ifi bakonka filya fine fye babeba ukucita. Icilonganino conse cilamwenamo.—Amalu. 119:112.

12. Bushe baeluda kuti babomfya shani amashiwi yaba pa AbaHebere 13:17, nga ca kuti kwaba ifya-aluka mu cilonganino ca kwa Lesa?

¹² Muleitemenwa ukwaluka. Ibukisheni ukuti Yehova alyebele Gideone ukucefya sana impendwa ya bashilika bakwe. (Abapi. 7:8) Nalimo aletontonkanya ukuti: ‘Bushe mfwile ukucefya impendwa ya bashilika? Bushe nga nacefya, tuli no kucimfya ubulwi?’ Na lyo line, Gideone alicitile ifyo bamwebele. Baeluda muno nshiku balapashanya ifyo Gideone alecita nga balekonka ifyo babeba ukucita nga kwaba ukwaluka mu cilonganino ca kwa Lesa. (Belengeni AbaHebere 13:17.) Ku ca kumwenako, mu 2014, Ibumba Litungulula lyalyalwile ukwali no kulafuma indalama sha kukuulila Amayanda ya Bufumu e lyo ne Fikuulwa fya Kulonganinamo Ukulongana Kukalamba. (2 Kor. 8:12-14) Ifilonganino tafyali no kulabwesha indalama fyabomfeshe pa kukuula Ing’anda ya Bufumu. Lelo ifilonganino fyonse fyali no kulabika pamo indalama isha kubomfya pa kukuula ifikuulwa fyalekabilwa, nampo nga icilonganino nacikwata indalama nelyo iyo. Ilyo ba José baishibe ifya-alwike, balitwishike nga ca kuti fikabomba. Baletontonkanya ukuti: ‘Nangu fye ni Ng’anda ya Bufumu imo te kuti ikuulwe. Pantu ifi te fyo abantu babomba muli cino calo.’ Cinshi calengele ba José batungilile ifyo Ibumba Litungulula lyapingwilepo? Batile: “Amashiwi yaba pa Amapinda 3:5, 6 yalenjibukishako ukuti mfwile ukucetekela Yehova. Kabili pa numa ya kumucetekela, ifyafuminemo fyaliweme icine cine. Pali ino nshita tulakuula Amayanda ya Bufumu ayengi, kabili twalisambilila ne fya kusangwilako pa kuti Amayanda ya Bufumu ayengi yalekuulwa.”

13. (a) Finshi Gideone acetekele sana? (b) Bushe baeluda kuti bamupashanya shani? (Moneni ne cikope.)

 ¹³ Muleshipa ilyo mulecita ukufwaya kwa kwa Yehova. Gideone alyumfwilile Yehova te mulandu no kuti aletiina kabili umulimo bamupeele wali no kumubika mu kapoosa mweo. (Abapi. 9:17) Ilyo aishibe ukuti Yehova ali nankwe, Gideone alicetekele sana ukuti Lesa ali no kumutungilila filya alefwaya ukucingilila abantu bakwe. Baeluda abekala mu fyalo umo babinda umulimo wesu, balapashanya sana Gideone. Balaba pa ntanshi mu kulongana na mu kubila imbila nsuma nangu ca kutila kuti babekata, ukubepukishisha, ukubatamfya incito nelyo ukuboma. c Ilyo kukaba ubucushi bukalamba, baeluda bakalakabila ukuba abashipa pa kuti bakaleumfwila ifyo bakalabeba ukucita nangu ca kuti limo ifyo bakalabeba ukucita kuti fyababika mu kapoosa mweo. Fimo ifyo bakabeba ukucita kubila imbila ya bupingushi e lyo ne fya kukonka pa kuti tukapusuke ilyo Goge wa ku Magoge akasansa abantu ba kwa Lesa.—Esek. 38:18; Ukus. 16:21.

14. Finshi ifyacitike ifyali no kulenga cakosela Gideone ukushipikisha?

¹⁴ Gideone alekabila ukubombesha pa kuti alebomba bwino bukapingula. Ilyo abena Midiani bafulumwike mu nshita ya bushiku, Gideone alibakonkele ukufuma mu Mupokapoka wa Yesreele ukuyafika ku mumana wa Yordani, nalimo kwali sana impanga ne fimuti. (Abapi. 7:22) Bushe Gideone apelele fye pa mumana wa Yordani? Awe! Nangu ca kuti alinakile, ena na baume bakwe 300 balyabwike umumana no kutendeka ukukonka abalwani babo. Mu kulekelesha, balikumene na bena Midiani kabili balibacimfishe.—Abapi. 8:4-12.

15. Mulandu nshi inshita shimo cingakosela eluda ukutwalilila ukubomba?

¹⁵ Inshita shimo eluda kuti anaka sana ukusakamana icilonganino e lyo no lupwa lwakwe. Nga ca kuti ifi fyacitika, finshi eluda engacita pa kuti apashanye Gideone?

16-17. Cinshi calengele Gideone ukushipikisha, kabili finshi baeluda bengacetekela ku fyacitike? (Esaya 40:28-31) (Moneni ne cikope.)

 ¹⁶ Mulecetekela ukuti Yehova akamukosha. Gideone alicetekele ukuti Yehova ali no kumukosha, kabili ifi fine e fyacitike. (Abapi. 6:14, 34) Inshita imo, Gideone na baume bakwe balipepeke imfumu shibili isha bena Midiani pa makasa. Lyena cimoneka kwati ishi mfumu shibili shali pa ngamila. (Abapi. 8:12, 21) Nomba Lesa alyafwile abena Israele ukusanga ishi mfumu shali pa ngamila no kucimfya ubulwi. Baeluda nabo bafwile ukushintilila sana pali Yehova, ‘uushinaka kabili uushitompoka.’ Akalabakosha nga balekabila uwa kubakosha.—Belengeni Esaya 40:28-31.

¹⁷ Natulandeko pa fyacitike kuli ba Matthew ababa muli Komiti ya Kumfwaninamo ne Fipatala. Cinshi cabafwa ukushipikisha? Ba Matthew batile: “Ndomfwa ukuti Yehova alankosha, nga filya amashiwi yaba pa Abena Filipi 4:13 yalanda. Ilingi nga nanaka sana ica kuti naumfwa kwati nshifwile no kutwalilila ukubomba, ndapepa sana kuli Lesa. Ndamulomba ukuti ampeele amaka pa kuti ntwalilile ukutungilila aba bwananyina. Nga napepa, ndakwata amaka ya kutwalilila ukubomba.” Nga filya fine cali kuli Gideone, baeluda besu nabo kuti bakwata amafya ilyo balecema impaanga sha kwa Lesa. Nomba bafwile ukuba abaicefya no kwibukisha ukuti te lyonse bengakumanisha ukubomba ifyo balefwaya ukubomba. Na lyo line, bafwile ukucetekela ukuti Yehova kuti aumfwa nga bapepa kuli ena kabili akabakosha no kubafwa ukutwalilila ukubomba.—Amalu. 116:1; Fil. 2:13.

18. Nga fintu tusambilile, bushe baeluda kuti bapashanya shani Gideone?

¹⁸ Fingi baeluda bengasambilila ku fyacitike kuli Gideone. Baeluda balanga ukuti balifuuka kabili bali-icefya nga balesumina fye imilimo bengakumanisha ukubomba. Kabili ifyo bacita nga ca kuti babalengulula nelyo babatasha, e filanga nampo nga bali-icefya nelyo iyo. Bafwile ukulanga ukuti ba cumfwila kabili balishipa maka maka muli shino nshiku sha kulekelesha ilyo impela ilepalama. Kabili balingile ukucetekela ukuti te mulandu na mafya bengakwata, Yehova ali no kubakosha. Tulatasha sana pa fyo aba bakacema babombesha, kabili ‘tulatwalilila ukucindika ababa ifi.’—Fil. 2:29.