1. Finshi Yehova asambilishe Abrahamu ifitusansamusha?

 ABRAHAMU talabile ifyo alanshenye na Yehova. Ukupitila muli malaika, Lesa aebele Abrahamu ukuti ali no kulofya umusumba wa Sodomu no wa Gomora. Abrahamu alisakamikwe sana. E calengele epushe Lesa ati: “Bushe cine cine umulungami na o mukamonawila kumo no mubifi? . . . Bushe Kapingula wa pano isonde ponse takacite icalungama?” Yehova alitekenye ilyo alesambilisha cibusa wakwe ifyo na ifwe bonse tusambililako kabili ifitusansamusha. Isambililo bamusambilishe lya kuti: Lesa te kuti onaule abantu abalungama.—Ukute. 18:​23-33.

2. Cinshi calenga tushininkishe ukuti lyonse Yehova alaba no mulinganya no luse pa kupingula abantu?

² Kuti twashininkisha shani ukuti Yehova alaba no luse no mulinganya pa kupingula abantu? Pantu twalishiba ukuti “Yehova ena amona mu mutima.” (1 Sam. 16:7) Na kuba alishiba bwino “imitima ya bana ba bantu bonse.” (1 Isha. 8:39; 1 Imila. 28:9) Ici icishinka cisuma sana. Yehova wa mano sana ukutucila e co te lyonse twingeshiba icilenga alecita ifintu fimo. Amashiwi ayo Yehova alengele umutumwa Paulo alembe pali ena yalilinga. Alembele ati: “Takuli nangu umo uwingeluka ubupingushi bwakwe!”—Rom. 11:33.

3-4. Mepusho nshi twingepusha inshita shimo, kabili finshi twalasambililapo muli cimo cipande? (Yohane 5:​28, 29)

³ Na lyo line, inshita shimo na ifwe bene kuti twaipusha ifipusho nga filya Abrahamu aipwishe. Kuti twaipusha no kuti: ‘Bushe abantu bamo pamo nga aba mu Sodomu na mu Gomora abo Yehova apingwile kuti baisakwata umweo na kabili? Bushe  bamo pali aba kuti baba pa “bashalungama” abakabuushiwa?—Imil. 24:15.

⁴ Natulande pa fyo twaishiba pa kubuushiwa. Tapakokwele ukutula apo twa-alukile ifyo twaishibe pa ‘kubuukila ku mweo’ na pa ‘kubuukila ku bupingushi.’ a (Belengeni Yohane 5:​28, 29.) Ifi twa-alwike mu fyo twaishibe nafilenga twaluke na muli fimbi pali ili ilyashi. Ifi e fyo twalalandapo muli cino cipande na mu cikonkelepo. Pa kulanda pa fyo Yehova aba no mulinganya pa kupingula, twalabalilapo ukulanda pa fyo tushaishiba e lyo twise tulande pa fyo twaishiba.

IFYO TUSHAISHIBA

5. Finshi twalandapo mu mpapulo shesu pa bantu abo Yehova aonawile mu Sodomu na mu Gomora?

⁵ Mu mpapulo shesu twalilandapo pa fyo cikaba ku bantu abo Yehova apingula ukuti tabalungama. Twalilandapo ukuti abantu abo Yehova aonawile pamo nga bantu abali mu Sodomu na mu Gomora tabakabuushiwe. Lelo pa numa ya kusambililapo sana no kupepelapo sana pali ili lyashi natumona ukuti te kuti tulande ukuti tabakabuushiwe, Cinshi tushingalandila ukuti tabakabuushiwe?

6. Bantu nshi bamo abashali abalungama abo Yehova aonawile, kabili finshi ifyo tushaishiba?

⁶ Mu Baibo mwaliba amalyashi ayalanda pa fyo Yehova apingwile abantu abashalungama, ku ca kumwenako ilyo Yehova aletele Ilyeshi pe sonde, alyonawile abantu bonse ukufumyako fye Noa no lupwa lwakwe. Na kabili ukupitila mu bena Israele alyonawile inko 7 ishaleikala mu Calo ca Bulayo kabili abomfeshe malaika pa kwipaya abashilika abena Asiria 185,000 mu bushiku fye bumo. (Ukute. 7:23; Amala. 7:​1-3; Esa. 37:​36, 37) Bushe Baibo yalitweba ukuti Yehova alipingula aba bonse ukuti tabakabuushiwe? Awe, tayatweba. Cinshi twalandila ifi?

7. Finshi ifyo tushaishiba pa bantu abo Yehova aonawile ilyo kwali Ilyeshi na pa bantu abo abena Israele bacimfishe mu calo ca Kaanani? (Moneni icikope icili pa nkupo.)

⁷ Muli ifi ifya kumwenako twalandapo, tatwaishiba ifyo Yehova apingwile cila muntu kabili tatwaishiba nga ca kuti pali aba abo apingwile pali abakwete ishuko lya kusambilila pali Yehova no kulapila. Ilyo Baibo ilanda pa Lyeshi itila Noa ‘aleshimikila abantu pa fyalungama.’ (2 Pet. 2:5) Nomba tailanda ukuti ilyo Noa alekuula icibwato icikalamba ale-esha ukushimikila umuntu umo na umo pano isonde ilyo Ilyeshi lishilaisa. Ifi fine e fyo caba na ku nko ishaleikala mu Kaanani. Tatwaishiba nga ca kuti abantu bonse abalecita ifyabipa muli ici calo balikwete ishuko lya kusambilila pali Yehova no kuleka ukucita ifyabipa.

8. Finshi ifyo tushaishiba pa bena Sodomu na bena Gomora?

⁸ Inga pa bantu abo Yehova aonawile mu Sodomu na mu Gomora? Loti uwali uwalungama, aleikala na ba bantu mu Sodomu. Nomba bushe twalishiba nga ca kuti Loti alibashimikile bonse aba? Awe tatwaishiba. Kwena balecita ifyabipa, nomba bushe balishibe icisuma ne cibi? Ibukisheni ukuti aba baume ba mu musumba balefwaya ukulaala na beni ba kwa Loti. Baibo itila pali aba pali abaume “abalumendo na baume abakote.” (Ukute. 19:4; 2 Pet. 2:7) Bushe twalishiba nga ca kuti Lesa uwa luse, Yehova alipingula ukuti bonse aba tabakabuushiwe? Yehova aebele Abrahamu ukuti muli ulya musumba tamwali abalungama nangu fye 10. (Ukute. 18:32) E ico bali abashalungama. Kanshi Yehova alicitile fye bwino filya abonawilile pa fyabipa ifyo balecita. Nomba bushe kuti twatila tapali nangu umo pali aba uukabuushiwa, mu  kubuuka kwa “bashalungama”? Awe, te kuti tulande ifyo!

9. Finshi ifyo tushaishiba pali Solomone?

⁹ Nomba Baibo yalilanda na pa bantu abali abalungama lelo abaishileba abashalungama. Umo pali aba ali ni Mfumu Solomone. Alishibe Yehova kabili alishibe ne fyo alingile ukulamupepa kabili Yehova alimupaalile sana. Nomba pa numa, Solomone atampile ukulapepa utulubi. Ifi Solomone acitile fyalikalifye Yehova kabili uluko lwa bena Israele lonse lwaliculilemo pa myaka iingi pa mulandu wa membu isho Solomone acitile. Ilyo Solomone afwile, Baibo itila “aleele ukwalaala ifikolwe fyakwe.” Uko bashiikile Solomone eko bashiikile na abaume abali ne cishinka pamo nga Imfumu Davidi. (1 Isha. 11:​5-9, 43; 2 Isha. 23:13) Nomba bushe ifi bamushiikile uko bashiikile ifikolwe fyakwe, cipilibula ukuti nangu cibe shani Yehova akamubuusha? Te fyo Baibo yalanda. Lelo abantu bamo kuti batila, Baibo ilanda ukuti “umuntu nga afwa, ninshi umulandu wakwe uwa lubembu wapwa.” (Rom. 6:7) Ca cine e fyo ilanda. Lelo ici tacipilibula ukuti abantu bonse abafwa bakabuushiwa. Pantu na kuba, umuntu nga afwa te kutila ninshi akwata insambu sha kwisakwata umweo na kabili. Ukubuushiwa ku bafwa, bupe ubo Lesa uwatutemwa apeela. Ubu ubupe apeela abantu abo alefwaya ukupeela ishuko lya kumubombela umuyayaya. (Yobo 14:​13, 14; Yoh. 6:44) Bushe Solomone na o akapokelelako ubupe bwa musango uyu? Yehova e waishiba, ifwe tatwaishiba. Lelo ico twaishiba ca kuti Yehova akacita icalungama.

IFYO TWAISHIBA

10. Bushe Yehova omfwa shani pa kulofya abantu? (Esekiele 33:11) (Moneni ne cikope.)

¹⁰ Belengeni Esekiele 33:11. Yehova alitweba ifyo omfwa nga alepingula abantu. Lesa alengele ukuti umutumwa Petro alembe amashiwi ayapalana na amashiwi ayo kasesema Esekiele alembele aya kuti, “Yehova . . . tafwaya umuntu nangu umo ukonaika.” (2 Pet. 3:9) Ici icishinka cilatusansamusha. Yehova tafwaya ukulofya umuntu nangu umo, kano nga pali umulandu wine wine uwakumulofeshapo. Wa luse sana kabili alabelela abantu uluse ilyo calinga.

11. Ni bani abashakabuushiwe, kabili twaishiba shani?

¹¹ Finshi twaishiba pa bantu abashakabuushiwe? Baibo yalumbula fye abantu abanono abashakabuushiwe. b Yesu atile Yuda Iskariote takabuushiwe. (Marko 14:21) Yuda alishibe ukuti ifyo alefwaya ukucita fyali no kukalifya Yehova no Mwana wakwe, lelo ifyo fine e fyo acitile. Yesu alandile no kuti intungulushi sha mapepo shimo ishalemulwisha tashakabuushiwe. (Mat. 23:33) Umutumwa Paulo na o atile abasangu abashifwaya ukulapila tabakabuushiwe.—Heb. 6:​4-8; 10:29.

12. Finshi twaishiba pa luse lwa kwa Yehova? Landeni pa fya kumwenako.

¹² Nomba finshi twaishibapo pa luse lwa kwa Yehova? Bushe alanga shani ukuti “tafwaya umuntu nangu umo ukonaika”? Natulande pali bamo abacitile imembu ishikalamba abo abelele uluse. Imfumu Davidi yalicitile imembu ishikalamba ishingi, pamo nga ubucende no kwipaya. Lelo Davidi alilapiile. E ico Yehova alimubelele uluse. (2 Sam. 12:​1-13) Imfumu Manase yalicitile ifintu ifyabipa ifingi. Nangu cali ifi, Yehova alibelele Manase uluse pantu alilapiile. (2 Imila. 33:​9-16) Ifi ifyacitike fitulangilila ukuti Yehova alabelela abantu  uluse nga amona ukuti nacilinga ukubabelela uluse. Akabuusha abantu ba musango uyu pantu balishibe ukuti balilufyenye kabili balilapiile.

13. (a) Cinshi calengele Yehova abelele abena Ninebe uluse? (b) Finshi Yesu aishilelanda pa bena Ninebe?

¹³ Na kabili twalishiba ifyo Yehova abelele abena Ninebe uluse. Lesa aebele Yona pa bena Ninebe ukuti: “Nimona ububi bwabo.” Lelo ilyo balapiile pa membu shabo, Yehova alibabelele uluse. Yehova ali no luse sana ku bena Ninebe ukucila Yona. Kasesema Yona alikalipe sana. E ico Yehova amwibukisheko ukuti abena Ninebe tabaishibe “ukulekanya ukuboko kwabo ukwa ku kulyo no kwa ku kuso.” (Yona 1:​1, 2; 3:10; 4:​9-11) Ilyo papitile imyaka, Yesu alilandile pali ili lyashi ilyo alesambilisha abantu pa fyo Yehova aba no mulinganya no luse. Yesu atile abena Ninebe abalapiile bakabuuka “mu Bushiku bwa Bupingushi.”—Mat. 12:41.

14. Bushe amashiwi ya kuti abena Ninebe ‘bakabuushiwa’ mu “bupingushi” yalola mwi?

¹⁴ Bushe amashiwi ya kuti abena Ninebe ‘bakabuushiwa’ mu “bupingushi” yalola mwi? Yesu atile abantu bamo “bakabuukila ku bupingushi.” (Yoh. 5:29) Alelanda pa Myaka 1,000 ilyo akalateka lintu “abalungama na bashalungama” bakabuushiwa. (Imil. 24:15) Abashalungama “bakabuukila ku bupingushi.” Ici cilolele mu kuti abantu nga babuushiwa, Yehova na Yesu bakalamona nga ca kuti aba bantu bakalakonka ifyo bakalasambilila. Nga ca kuti umwina Ninebe uukabuushiwa akaana ukulapepa Lesa ukulingana ne fyo afwaya, Yehova takamusuminishe ukutwalilila ukuba no mweo. (Esa. 65:20) Lelo bonse abakasalapo ukulapepa Yehova ne cishinka, ubupingushi bwabo bukaba ubusuma. Bakakwata ishuko lya kwikala umuyayaya!—Dan. 12:2.

15. (a) Mulandu nshi tushilingile ukulalandila ukuti pa bantu abo Yehova aonawile mu Sodomu na mu Gomora tapakabe nangu umo uukabuushiwa? (b) Bushe amashiwi ayaba pali Yuda 7 yalola mwi? (Moneni akabokoshi akaleti “ Bushe Yuda Aloseshe Mwi?”)

¹⁵ Ilyo Yesu alelanda pa ba mu Sodomu na aba mu Gomora atile, “pa Bushiku bwa Bupingushi” ifintu fikabako eyefilya kuli bena ukucila ifyo fikaba ku bantu abamukeene kabili abakeene ifyo alesambilisha. (Mat. 10:​14, 15; 11:​23, 24; Luka 10:12) Bushe aloseshe  mwi? Kuti twamona kwati Yesu alekukumya ilyo alandile ifi. Lelo alelanda fye ifyo cikaba nga filya fine alandile pa bena Ninebe ukuti bali no kubuushiwa “pa Bushiku bwa Bupingushi.” Kanshi ifyo Yesu alandile pa bantu ba mu Sodomu na ba mu Gomora e fyo cikaba. “Ubushiku bwa Bupingushi” ubo alandilepo ilyo alelanda pa ba mu Sodomu na aba mu Gomora, bumo bwine. Abena Ninebe balicitile ifintu ifyabipa nga filya fine aba mu Sodomu na ba mu Gomora bacitile. Nomba abena Ninebe balikwete ishuko lya kulapila. Na kabili ibukisheni ifyo Yesu alandile pa “kubuukila ku bupingushi.” Yesu atile “abalecita ifyabipa bakabuukila ku bupingushi.” (Yoh. 5:29) E ico kuti twakwatako isubilo lya kuti bamo aba mu Sodomu na aba mu Gomora nalimo bakabuushiwa. Bamo pali aba bakabuushiwa kabili nalimo tukakwata ishuko lya kubasambilisha pali Yehova na pali Yesu Kristu.

16. Finshi twaishibapo pa fyo Yehova akacita pa kusala abantu abakabuushiwa? (Yeremia 17:10)

¹⁶ Belengeni Yeremia 17:10. Ili ilembo lilalondolola mu kwipifya ifyo twaishiba pa fyo Yehova apingula abantu. Yehova e ‘ufwayafwaya mu mutima, e uceeceeta amatontonkanyo ayashika.’ Ilyo akalabuusha abantu ku ntanshi, cila muntu akalamupingula “ukulingana ne mibele yakwe.” Yehova takabuushe abantu abo akamona ukuti tabalingile ukubuushiwa, lelo abo akamona ukuti nacilinga ukubabelela uluse akababelela uluse. E ico tatufwile ukusondwelela ukuti umuntu umo takabuushiwe, kano fye nga ca kuti twalishiba ukuti e fyo Baibo yalanda!

“KAPINGULA WA PANO ISONDE PONSE” AKACITA “ICALUNGAMA”

17. Bushe cikaba shani ku bantu abafwa?

¹⁷ Ukutula fye apo Adamu na Efa basalilepo ukuba ku lubali lwa kwa Satana, bapondokela na Yehova Lesa, abantu abengi nga nshi balifwa. Imfwa “mulwani” uwabipa sana. (1 Kor. 15:26) Bushe cikaba shani kuli aba bonse abafwa? Abantu abali 144,000, e kutila abasambi ba kwa Kristu aba cishinka bakabuushiwa no kuya ku muulu kabili bakabapeela umweo uushingafwa. (Ukus. 14:1) Abaume na banakashi abengi nga nshi aba cishinka abatemenwe Yehova bakaba pa “abalungama” abakabuushiwa. Lyena nga batwalilila aba cishinka mu  myaka 1,000 ilyo Kristu akalateka na lintu bakeshiwa pa muku wa kulekeleshako, bakekala umuyayaya pano pene pe sonde. (Dan. 12:13; Heb. 12:1) Na kabili muli iyi imyaka 1,000 “abashalungama” e kutila abantu abashalebombela Yehova kabili “abalecita ifyabipa,” bakakwata ishuko lya kwalula imibele yabo pa kuti bengaba ababomfi ba kwa Yehova aba cishinka. (Luka 23:​42, 43) Lelo abantu bamo ilyo bashilafwa balecita ifyabipa sana, bali abapama mu kupondokela Yehova ica kuti Yehova asalapo fye ukuti takababuushe.—Luka 12:​4, 5.

18-19. (a) Cinshi cingalenga twacetekela ifyo Yehova akapingula abantu abafwa? (Esaya 55:​8, 9) (b) Mepusho nshi tukasuka mu cipande cikonkelepo?

¹⁸ Bushe kuti twacetekela umupwilapo ukuti Yehova nga apingula abantu lyonse alabapingula bwino? Ee, kuti twacetekela! Nga fintu Abrahamu aishibe bwino sana, Yehova ni “Kapingula wa pano isonde ponse” uwapwililika, uwa mano nga nshi kabili uwa luse. Alisambilisha Umwana wakwe kabili e o apeela umulimo wa kupingula. (Yoh. 5:22) Yehova na Yesu baleshiba ifiba mu mutima wa muntu no muntu. (Mat. 9:4) Kanshi ilyo bakalapingula abantu bakacita “icalungama”!

¹⁹ E ico natulecetekela ifyo Yehova asalapo ukucita. Twalishiba ukuti tatwafikapo ukuba bakapingula, lelo Yehova ena alifikapo! (Belengeni Esaya 55:​8, 9.) Ecalenga tucetekele ukuti Yehova no Mwana wakwe Imfumu yesu, Kristu Yesu, alapashanya bwino Wishi uwaba no mulinganya no luse. (Esa. 11:​3, 4) Nomba finshi twingalanda pa fyo Yehova na Yesu bakapingula abantu mu nshita ya bucushi bukalamba? Finshi ifyo tushaishiba? Finshi twaishiba? Tukasuka ifi ifipusho mu cipande cikonkelepo.