1-2. (a) Finshi inko shili no kubilisha nomba line? (b) Mepusho nshi tulingile ukwasuka?

ELENGANYENI ifyo cikaba ilyo inko shikabilisha fye ukuti kuli “umutende no mutelelwe.” Nalimo shikalalanda no kuti nomba mu calo conse tamuli ica kusakamana nangu cimo. Inko shikafwaya tukaletontonkanya ukutila kuti shapwisha amafya yonse mu calo. Lelo ishi nko tashakakwate amaka ya kulesha icikakonkapo! Cinshi cikalenga shikakwata amaka? Ni co Baibolo yasobela ukuti, “ubonaushi bwa kupumikisha bukabemina . . . kabili tabakapusuke nakalya.”—1 Tes. 5:3.

² Nomba natwasuke amepusho yakonkapo: Finshi fikalacitika ilyo kukaba “ubucushi bukalamba”? Finshi Yehova akafwaya tukalecita pali ilya nshita? Kabili mibele nshi tulingile ukutwalilila ukukwata pali ino nshita pa kuti tukatwalilile ukuba aba cishinka ilyo kukaba ubucushi bukalamba?—Mat. 24:21.

3. Nga fintu ilembo lya Ukusokolola 17:5, 15-18 lilanda, bushe Lesa akonaula shani “Babiloni Mukalamba”?

³ Belengeni Ukusokolola 17:5, 15-18. “Babiloni Mukalamba” akonaulwa! Nga fintu tulandilepo kale, inko tashakakwate amaka ya kulesha ukonaulwa kwa “Babiloni Mukalamba.” Mulandu nshi? Pantu ‘Lesa e ukalenga imitima ya fiko ikacite ifyo umwine akafwaya.’ Finshi Lesa akafwaya? Akafwaya ukonaula imipepele yonse iya bufi, kumo ne mipepele ya  batila bena Kristu lelo abashipepa Lesa ukulingana ne fyo afwaya. Lesa akalenga “insengo ikumi” isha “ciswango icakashika ce” shikacite ifi. Insengo ikumi shimininako amabuteko ayatungilila “iciswango.” Iciswango cimininako akabungwe ka United Nations. (Ukus. 17:3, 11-13; 18:8) Ilyo aya mabuteko yakasansa imipepele yonse iya bufi, e lyo ubucushi bukalamba bukatendeka. Ubu ubucushi bukapumikisha, bukaba bwa kutiinya kabili bukakuma abantu bonse pano isonde.

4. (a) Finshi nalimo inko shingalanda ukuti e fikalenga shikasanse imipepele ya bufi? (b) Finshi nalimo ababa mu filonganino fya mipepele ya bufi bakacita?

⁴ Tatwaishiba ifyo inko shikalanda ukuti e fikalenga shikasanse Babiloni Mukalamba. Nalimo kuti shatila icikalenga ni co Babiloni Mukalamba alalenga mu fyalo mwilaba umutende no kuti alaitumpa sana mu fikansa fya calo. Nelyo nalimo kuti shatila imipepele ya muli Babiloni Mukalamba yalikwatisha ifyuma. (Ukus. 18:3, 7) Ilyo inko shikasansa imipepele ya bufi, nalimo tashakepaye bonse ababa muli iyi mipepele. Kanshi nalimo ifyo shikonaula, filonganino fya mapepo. Ilyo ifi ifilonganino fikonaulwa, ababa muli fyena bakeluka ukuti intungulushi shabo shalifilwa ukubacitila ifyo shabalaile, kabili ifi nalimo fikalenga bakafume muli ifi filonganino.

5. Finshi Yehova akacita ilyo kukaba ubucushi bukalamba, kabili mulandu nshi?

⁵ Baibolo tayalanda inshita ikapitapo pa konaulwa kwa Babiloni Mukalamba, lelo twalishiba ukuti ikonaulwa mu nshita fye iinono. (Ukus. 18:10, 21) Yehova alilaya ukuti ‘akepifya inshiku’ sha bucushi bukalamba pa kuti “abasalwa” bakwe bekonaulwa na pa kuti imipepele ya cine ikatwalilile. (Marko 13:19, 20). Nomba finshi Yehova akafwaya tukalecita ilyo ubucushi bukalamba bukatendeka ukufika na lintu inkondo ya Armagedone ikatampa?

6. Finshi fimbi ifyo tulingile ukucita nga twafuma mu mipepele ya bufi?

⁶ Nga fintu twasambilile mu cipande cafumineko, Yehova afwaya abantu bakwe  bafuminina fye muli Babiloni Mukalamba. Lelo tatulingile ukupelela fye pa kufumamo. Tufwile no kutwalilila ukutungilila imipepele ya cine. Natulande pa fintu fibili ifyo tulingile ukucita pa kuti tuletungilila imipepele ya cine.

7. (a) Finshi tufwile ukucita pa kuti tulekonka amafunde ya kwa Yehova ayalanda pa kuba ne mibele iisuma? (b) Bushe amashiwi ayaba pa AbaHebere 10:24, 25 yalanga shani ico tulingile ukulalonganina pamo, maka maka muno nshiku?

⁷ Ica kubalilapo, tufwile ukulakonka amafunde ya kwa Yehova ayalanda pa kuba ne mibele iisuma. Tatulingile ukuba ne mibele yabipa iyo abantu ba muli cino calo bakwata. Ku ca kumwenako, tatufwile ukulacita ubulalelale bwa misango yonse, pamo nga ukupaana abaume bekabeka, ukupaana abanakashi bekabeka, nelyo abaume ukwenda na baume banabo na banakashi ukwenda na banakashi banabo. (Mat. 19:4, 5; Rom. 1:26, 27) Ica bubili, tufwile ukutwalilila ukulongana pamo na Bena Kristu banensu. Tulalongana pamo na Bena Kristu banensu mu Mayanda ya Bufumu, mu mayanda ya ba bwananyina, na kumbi fye uko abantu bambi bashingeshiba no kwishiba. Nangu ifintu fibipe shani, tulingile fye ukutwalilila ukulalongana pamo na ba bwananyina. Na kuba, tufwile ukulalongana pamo ‘maka maka apo tulemona ubushiku bulya bulepalama.’—Belengeni AbaHebere 10:24, 25.

8. Bushe nalimo imbila iyo tubila ikaluka shani?

⁸ Ilyo kukaba ubucushi bukalamba, imbila tukalabila nalimo ikaluka. Pali lelo tubila imbila nsuma ya Bufumu kabili tulenga abantu baleba abasambi. Lelo ilyo kukaba ubucushi bukalamba, nalimo tukalabila imbila iyaluma kwati ni mfula ya mabwe ayakalamba. (Ukus. 16:21) Nalimo tukalabila ukuti icalo ca kwa Satana cili mu konaulwa umupwilapo. Ku ntanshi tuli no kwishiba imbila iyo tukalabila ne fyo tukalacita pa kubila. Nampo nga tukalacita ifi fine tucita pa myaka ukucila pali 100 pa kubila nelyo nga tukalacita fimbi, tatwaishiba. Nomba ico twaishiba ca kuti tukalabila ubupingushi bwa kwa Yehova ukwabula umwenso!—Esek. 2:3-5.

9. Bushe finshi nalimo inko shikacita ilyo tukalabila imbila ya bupingushi, lelo finshi tushingatwishika?

⁹ Cimoneka kwati imbila tukalabila ikalenga inko shikafwaye ukutulesha ukulabila. Pali ino nshita tulingile ukushintilila pali Yehova pa kubila imbila nsuma. Na lintu kukaba ubucushi bukalamba, tukakabila ukushintilila pali Yehova. Ukwabula no kutwishika, Lesa akatupeela amaka pa kuti tukalebila iyi imbila.—Mika 3:8.

10. Ukulingana ne lembo lya kwa Luka 21:25-28, bushe abantu abengi bakacita shani ilyo kukaba ubucushi bukalamba?

¹⁰ Belengeni Luka 21:25-28. Ilyo kukaba ubucushi bukalamba, abantu bakapapa sana nga bamona ukuti fyonse ifyo balemona ukuti fikatwalilila fyatendeka ukubongoloka. Bakaba no “bulanda” pantu bakalamona ukuti balafwa pa mulandu wa kuti kukaba ubucushi ubushatala abubako. (Sefa. 1:14, 15) Pali iyi nshita ifintu fikakoselako, fikakosela na bantu ba kwa Yehova bene. Apo tatuli ba muli cino calo, nalimo tukalakwata amafya yamo. Limbi tatwakalekwata na fimo ifyo tukalakabila.

11. (a) Cinshi cikalenga ukuti Satana ne nko bakabike sana amano ku Nte sha kwa Yehova? (b) Mulandu nshi tushilingile ukutiinina ubucushi bukalamba?

¹¹ Nalimo kukaba inshita ilyo ababa mu mipepele ya bufi iikonaulwa bakakalipa pa mulandu wa kuti ni Nte sha kwa Yehova fye e bakashala balepepa Lesa. Nalimo bakabomfya Intaneti pa kulenga abantu bakeshibe ukuti  nabakalipa. Inko na Satana kateka wa shiko bakakalipa pantu ni fwe fye tukashala tulepepa Yehova pano isonde. Bakakalipa pantu bakamona ukuti nabafilwa ukufikilisha amapange yabo aya kulofya imipepele yonse pano isonde. Kanshi bakabika sana amano kuli ifwe. Pali iyi nshita inko shikaba e Goge wa mu calo ca Magoge. * Lyena bakasansa abantu ba kwa Yehova na maka yabo yonse. (Esek. 38:2, 14-16) Apo tatwaishiba fyonse ifikacitika ilyo kukaba ubucushi bukalamba, nalimo kuti twatendeka ukusakamana. Nomba ico twaishiba ca kuti: Tatufwile ukutiina ubucushi bukalamba. Yehova akatweba ifyo tulingile ukucita pa kuti tukapusuke. (Amalu. 34:19) ‘Tukeminina no kwinuna imitwe yesu,’ pantu tukeshiba ukuti ‘ukulubuka kwesu nakupalama.’ *

12. Bushe “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka” atwafwa shani pa kuti tuipekanishishe libela ilyo ubucushi bukalamba bushilafika?

¹² “Umusha wa cishinka kabili uwashilimuka” alitweba ifyo tufwile ukucita pa kuti tukatwalilile aba cishinka ilyo kukaba ubucushi bukalamba. (Mat. 24:45) Ku ca kumwenako, pa kulongana kwa citungu ukwa mu 2016, mu 2017 na mu 2018 alitusambilishe ifyo tulingile ukucita. Mu malyashi twakutike batukoseleshe ukuti tufwile ukutwalilila ukuba ne mibele iyo tulingile ukukwata apo ubushiku bwa kwa Yehova nabupalama. Natulandeko pali iyi mibele.

13. Finshi tufwile ukulacita pa kuti tutwalilile ukuba aba cishinka, kabili mulandu nshi tulingile ukubela aba cishinka ino ine nshita?

¹³ Bucishinka: Umutwe wa kulongana kwa citungu ukwa mu 2016 waleti “Twalilileni Ukuba Aba Cishinka Kuli Yehova!” Ilyo twalelongana batusambilishe ukuti nga ca kuti bucibusa bwesu na Yehova buli ubwakosa, tukatwalilila ukuba aba cishinka kuli ena. Batwibukisheko ukuti nga tulepepa kuli Yehova no mweo onse kabili nga tuleisambilisha sana Icebo ca kwa Lesa, kuti twaba ifibusa fyakwe. Nga tulecita ifi, tukalaba na maka ya kucimfya amafya ayengi. Apo icalo ca kwa Satana cili ku mpela, tukalakwata amafya ayakalalenga cikaletukosela ukutwalilila ukuba aba cishinka kuli Lesa na ku Bufumu bwakwe. Abantu bakatwalilila ukutupumya. (2 Pet. 3:3, 4) Cimo icikalenga ni co tatuibika mu fya calo ca kwa Satana. Kanshi tufwile ukuba aba cishinka ino ine nshita pa kuti tukatwalilile ukuba aba cishinka ilyo kukaba ubucushi bukalamba.

14. (a) Finshi fikacitika kuli bamunyinefwe abatungulula, kabili ni bani bakatendeka ukutungulula? (b) Busuma nshi bukaba mu kuba aba cishinka pali iyi nshita?

¹⁴ Ilyo kukaba ubucushi bukalamba, bamunyinefwe bambi e bakatendeka ukutungulula abantu ba kwa Yehova. Kukaba inshita ilyo abasubwa bonse abacili pano isonde bakabalonganikila ku muulu pa kuti nabo bakalweko inkondo ya Armagedone. (Mat. 24:31; Ukus. 2:26, 27) Nga babalonganika ninshi ababa mwi Bumba Litungulula tabakabe pano isonde. Na lyo line, aba mwi bumba likalamba bakakwata bamunyinefwe abakalabatungulula. Aba mu mpaanga shimbi abafikapo e bakatendeka ukutungulula. Kanshi tukaletungilila aba bamunyinefwe kabili tukalekonka ifyo  bakalatweba. Nga tukalacita ifi ninshi tukalalanga ukuti tuli ba cishinka kuli Yehova. Tukalekonka ifyo bakalatweba pa kuti tukapusuke!

15. Finshi tulingile ukucita pa kuti tube sana na maka ya kushipikisha amesho, kabili mulandu nshi tulingile ukulashipikishisha amesho pali lelo?

¹⁵ Ukushipikisha: Umutwe wa kulongana kwa citungu ukwa mu 2017 waleti “Te Kwesha Ukunenuka!” Ilyo twalelongana batusambilishe ifyo tufwile ukucita pa kuti tuleshipikisha amesho. Twasambilile ukutila kuti twashipikisha amesho na lintu ifintu fishili bwino. Kuti twashipikisha fye amesho nga ca kuti twashintilila pali Yehova. (Rom. 12:12) E ico lyonse natuleibukisha ifyo Yesu atulaile, atile: “Uwashipikisha ukufika na ku mpela, e ukapusuka.” (Mat. 24:13) Aya mashiwi yalola mu kuti tufwile ukutwalilila ukuba aba cishinka nangu twingakwata amafya ya musango shani. Nga tuleshipikisha amesho yonse ayo tukwata pali ino nshita, tukakwata icitetekelo icakosa ilyo ubucushi bukalamba bushilatendeka.

16. Finshi filenga twaba abashipa, kabili finshi tufwile ukucita pa kuti tube abashipa pali ino nshita?

¹⁶ Ukushipa: Umutwe wa kulongana kwa citungu ukwa mu 2018 waleti “Beni Abashipa!” Mu malyashi twakutike pali uku kulongana, twasambilile ukuti ifyo twaba te filenga twaba abashipa. Nga filya fine tulingile ukushintilila pali Yehova pa kuti tube na maka ya kushipikisha amesho, e fyo tulingile no kushintilila pali ena pa kuti tube abashipa. Finshi tufwile ukucita pa kuti tuleshintilila pali Yehova? Tufwile ukulabelenga Icebo cakwe cila bushiku kabili tulingile no kulatontonkanya sana pa fyo Yehova apuswishe abantu bakwe ku numa. (Amalu. 68:20; 2 Pet. 2:9) Ilyo inko shikatusansa lintu kukaba ubucushi bukalamba, tukakabila ukuba abashipa no kucetekela sana Yehova. (Amalu. 112:7, 8; Heb. 13:6) Nga ca kuti twacetekela Yehova pali ino nshita, tukaba abashipa ilyo Goge akatusansa. *

17. Mulandu nshi tushilingile ukutiinina inkondo ya Armagedone? (Moneni icikope pa nkupo.)

¹⁷ Nga fintu twasambilile mu cipande cafumineko, fwe bengi twafyalilwa mu nshiku sha kulekelesha. Lelo twalikwata isubilo lya kupusuka  ubucushi bukalamba. Ilyo kukaba inkondo ya Armagedone e lyo icalo ca kwa Satana cikapwa. Nomba tatulingile ukutiina nangu cimo. Mulandu nshi? Pantu Lesa e ukatulwila. (Amapi. 1:33; Esek. 38:18-20; Seka. 14:3) Yehova akeba Yesu Kristu ifya kucita pa kutungulula abashilika ba kwa Lesa abakalalwa. Yesu Kristu akalwila pamo na basubwa bonse e lyo ne minshipendwa ya bamalaika. Aba bonse bakalwa na Satana, ifibanda fyakwe, na bashilika ba pano isonde.—Dan. 12:1; Ukus. 6:2; 17:14.

18. (a) Finshi Yehova atweba? (b) Bushe amashiwi yaba pa Ukusokolola 7:9, 13-17 yalenga shani twashininkisha ukuti Yehova akatupususha?

¹⁸ Yehova alitweba ukuti: “Icanso conse ico bakupangila tacakabombe.” (Esa. 54:17) “Ibumba likalamba” ilya bantu ba kwa Yehova aba cishinka ‘bakapusuka ubucushi bukalamba.’ Lyena bakatwalilila ukubombela Yehova. (Belengeni Ukusokolola 7:9, 13-17.) Ala Baibolo ilalenga twashininkisha ukuti tuli no kupusuka! Twalishiba ukuti “aba cishinka Yehova alabalinda.” (Amalu. 31:23) Bonse abatemwa Yehova kabili abamulumbanya bakatemwa ilyo bakamona Yehova afumya umuseebanya pe shina lyakwe.—Esek. 38:23.

19. Lishuko nshi tuli no kukwata nomba line?

¹⁹ Tontonkanyeni pa fyali no kuba pe lembo lya kwa 2 Timote 3:2-5 nga ca kuti lyalelanda pa fyo abantu bakaba mu calo cipya umo Satana ashakakwate amaka ya kulufya abantu.(Moneni akabokoshi akaleti “ Ifyo Abantu Bakaba mu Calo Cipya.”) Munyinefwe George Gangas, * uwali mwi Bumba Litungulula alandile ati: “Ala icalo cikawama nga nshi pantu bonse abakabamo ni bamunyinefwe na bankashi! Nomba line muli no kuba ne shuko lya kwikala mu calo icipya. Mukekala umuyayaya nga fintu Yehova akatwalilila ukubako umuyayaya.” Ala ili lishuko ilisuma nga nshi!