1. Bushe Petro acitile shani ilyo Yesu alengele ukuti epaye isabi ilingi nga nshi mu cisungusho?

 ILYO Petro aleloba ubushiku bonse, taipeyepo isabi nangu limo. Nomba Yesu amwebele ukuti: “Twala ubwato apashikile, kabili pooseni amasumbu yenu pa kuti mwipaye isabi.” (Luka 5:4) Petro aletwishika nga ali no kwipaya isabi ilili lyonse, na lyo line alicitile ifyo Yesu amwebele. Balipeye isabi ilingi ica kuti amasumbu yalitendeke ukulepuka. Ilyo Petro na bo ali nabo bamwene ukuti ico Yesu acitile cali cisungusho, ‘balipapile nga nshi.’ Lyena Petro abilikishe ukuti: “Ntalukeni, mwe Shikulu, pantu ndi muntu umubembu.” (Luka 5:​6-9) Petro nalimo alemona ukuti talingile ukuba pamo na Yesu.

2. Mulandu nshi cicindamine ukusambilila pali Petro?

² Ifyo Petro alandile fyali fya cine, ali “muntu umubembu.” Amalembo yalangilila ukuti inshita shimo alelanda no kucita fimo ifyo alelanguluka pa numa. Bushe na imwe inshita shimo mumfwa nge fyo Petro aleumfwa? Bushe kwalibako imibele imo nelyo fimo ifyo mucita ifyo mufwaya ukuleka? Ifi nga e fyo caba, ninshi ukusambilila pa lyashi lya kwa Petro kuti kwamukoselesha. Mulandu nshi twalandila ifi? Tontonkanyeni pali ici: Ifyo Petro alelufyanya nga tabafilembele mu Baibo. Nomba Lesa alilengele ukuti bafilembe pa kuti tulesambililako. (2 Tim. 3:​16, 17) Ukusambilila pali Petro uwali muntu fye uushapwililika nga ifwe, kuti kwalenga twaishiba ukuti Yehova tatwenekela ukucita ifintu nga bantu abapwililika. Tafwaya twanenuka, afwaya twatwalilila ukumubombela te mulandu ne fyo tulelufyanya.

3. Mulandu nshi tulingile ukutwalilila ukubombela Yehova?

 ³ Mulandu nshi cacindamina ukutwalilila ukubombela Yehova? Kwaliba insoselo itila, Umupama pamo utula ing’oma. Natulangilile: Pa kuti uuleimba inyimbo asambilile ifya kulisha ifilimba, kuti papita inshita iikalamba nelyo imyaka. Ilyo alesambilila kuti alelufyanya, nomba nga atwalilila fye ukusambilila kuti asuka aishiba ifya kulisha bwino bwino ifilimba. Nomba nangu asambilila bwino ifya kulisha ifilimba, inshita shimo kuti alufyanya. Na lyo line, taleka ukulisha ifilimba, lelo alatwalilila ukulisha pa kuti aishiba sana ukulisha ifilimba. Inshita shimo na ifwe kuti twamona kwati twalileka ukucita fimo ifyo twalecita kale, lelo kuti twabwekeshapo ukucita ifyo twalecita. Nomba, tulatwalilila ukwesha na maka pa kuti twaluke. Bonse fye tulalanda nelyo ukucita fimo ifyo twisa mu kulanguluka pa numa, nomba nga tatunenwike, Yehova kuti alenga twa-aluka. (1 Pet. 5:10) Natusambilile pa fyo Petro atwalilile ukubombela Yehova te mulandu ne fyo alelufyanya. Filya Yesu atwalilile ukulanga Petro uluse nangu ca kuti alelufyanya, kuti fyalenga na ifwe twatwalilila ukubombela Yehova.

4. Ukulingana na mashiwi yaba pali Luka 5:​5-10, bushe Petro alondolwele ukuti ali muntu wa musango nshi, nomba finshi Yesu amwebele?

⁴ Amalembo tayalondolola umulandu Petro alandile ukuti ali “muntu umubembu,” nelyo imembu isho aletontonkanyapo ilyo alandile aya mashiwi. (Belengeni Luka 5:​5-10.) Nomba nalimo kwali fimo ifyo alufyenye. Yesu alishibe ukuti Petro ali no mwenso, nalimo icalengele ni co aletontonkanya ukuti te kuti abe umusambi wa kwa Yesu. Yesu alishibe no kuti Petro ali no kutwalilila uwa cishinka. E ico cikuuku cikuuku amwebele ati, “wilatiina.” Filya Yesu alangile Petro ukuti alimucetekele, fyalengele ayaluka. Petro na Andrea ndume nankwe balilekele ukwipaya isabi kabili baishiletendeka ukukonka Mesia. Ifi bacitile fyalilengele Yehova ukubapaala icine cine.—Marko 1:​16-18.

5. Fisuma nshi ifyacitike filya Petro ashalekele ukuba umusambi wa kwa Yesu, nangu ca kuti alelufyanya?

⁵ Kwali ifintu ifisuma ifingi ifyo Petro amwene pa mulandu wa kuti ali musambi wa kwa Kristu. Alimwene uko Yesu aleposha abalwele, uko alefumya ifibanda, e lyo no kubuusha abafwa. b (Mat. 8:​14-17; Marko 5:​37, 41, 42) Petro na kabili alimwene icimonwa ico ashatalile alaba. Alimwene ubukata ubo Yesu ali no kukwata mu Bufumu bwa kwa Lesa. (Marko 9:​1-8;  2 Pet. 1:​16-18) Ifi Petro amwene nga tabalile afimonapo nga tali umusambi wa kwa Yesu. Petro alitemenwe sana filya ashalekele ukuba umusambi wa kwa Yesu, nangu ca kuti alelufyanya.

6. Bushe Petro alilekele ukulufyanya? Londololeni.

⁶ Te mulandu ne fyo Petro amwene ne fyo aumfwile, kwali fimo ifyo alelufyanya. Natulandeko pa fya kumwenako fimo. Ilyo Yesu alelondolola ukuti ali no kucula e lyo no kufwa nga fintu Amalembo yasobele, Petro alimukeenye ukuti ifi tafyali no kumucitikila. (Marko 8:​31-33) Pa miku iingi, Petro na batumwa bambi baleumanina pa wali umukalamba pali bena. (Marko 9:​33, 34) Ubushiku ilyo Yesu ashilafwa, Petro aliputwile ukutwi kwa mwaume umo. (Yoh. 18:10) Ubushiku bumo bwine, Petro alyumfwile umwenso ica kuti alikeene Yesu imiku itatu. (Marko 14:​66-72 ) Ne ci calilengele Petro ukulila nga nshi.—Mat. 26:75.

7. Finshi fyacitike ilyo Yesu abuushiwe?

⁷ Yesu takeene Petro uwaumfwile sana ububi pali filya alufyenye. Ilyo abuushiwe, alilangile Petro ukuti acili alimutemwa. Yesu alimupeele umulimo wa kucema impaanga shakwe. (Yoh. 21:​15-17) Petro alisumine ukubomba umulimo Yesu amupeele. Ilyo ubushiku bwa Pentekoste bwalefika, ali mu Yerusalemu kabili ali pa bantu ababalilepo ukusubwa no mupashi wa mushilo.

8. Finshi Petro alufyenye ilyo ali mu Antioke?

⁸ Na lintu Petro ali Umwina Kristu wasubwa, talekele ukulufyanya. Mu 36 ninshi Yesu alibwelelamo ku muulu, Petro epo ali ilyo Umwina Fyalo Korneli asubilwe no mupashi wa mushilo. Ici calelangilila ukuti “Lesa taba na kapaatulula” no kuti Abena Fyalo kuti baba mu cilonganino ca Bena Kristu. (Imil. 10:​34, 44, 45) Pa numa ya ifi, Petro alitendeke ukuliila pamo na Bena Fyalo, ico ashabalile acita. (Gal. 2:12) Na lyo line, Abena Kristu abaYuda balemona ukuti abaYuda na Bena Fyalo tabalingile ukuliila pamo. Ilyo abalemona ukuti abaYuda na Bena Fyalo tabalingile ukuliila pamo baishile ku Antioke, Petro alilekele ukuliila pamo na ba bwananyina Abena Fyalo. Nalimo icalengele acite ifi, ni co aletiina ukukalifya Abena Kristu abaYuda. Umutumwa Paulo alimwene ifyo Petro alufyenye kabili alimulungike pa cintubwingi. (Gal. 2:​13, 14) Nangu ca kuti alilufyenye, alitwalilile ukubombela Lesa. Cinshi calengele atwalilile ukumubombela?

9. Bushe amashiwi yaba pali Yohane 6:​68, 69, yalanga shani ukuti Petro ali uwa cishinka?

⁹ Petro ali uwa cishinka, talekele icili conse calenga aleka ukukonka Yesu. Ku ca kumwenako, alilangile ukuti wa cishinka ilyo Yesu alandile fimo ifyo abasambi bakwe bashaumfwikishe. (Belengeni Yohane 6:​68, 69.) Abengi balilekele ukukonka Yesu ukwabula ukuti balolele nelyo bamwipushe umo aloseshe. Lelo Petro ena talekele ukukonka Yesu. Alishibe ukuti Yesu fye e wali na “mashiwi ya mweo wa muyayaya.”

10. Bushe Yesu alangile shani ukuti alicetekele Petro? (Moneni ne cikope.)

¹⁰ Yesu talekeleshe Petro. Mu nshita ya bushiku ilyo Yesu ashilafwa, alishibe ukuti Petro na batumwa bambi bali no kumubutuka. Na lyo line, Yesu alyebele Petro ukuti alishibe ukuti ali no kulapila kabili ali no kutwalilila uwa cishinka. (Luka 22:​31, 32) Alishibe no kuti “umutima . . . naukosa, lelo umubili naunaka.” (Marko 14:38) Kanshi na lintu Petro amukeene, Yesu tamulabileko. Ilyo Yesu abuushiwe, alimoneke kuli Petro, kabili afwile ali eka ilyo amoneke kuli ena. (Marko 16:7; Luka 24:34; 1 Kor. 15:5) Elenganyeni ifyo ifi Yesu acitile fyakoseleshe sana Petro uwaleumfwa ububi pa fyo alufyenye!

11. Bushe Yesu alengele shani Petro acetekela ukuti Yehova ali no kulamusakamana?

 ¹¹ Yesu alilengele Petro ukucetekela ukuti Yehova akulamusakamana. Ilyo abuushiwe, alilengele Petro na basambi bambi baipaya isabi mu cisungusho na kabili. (Yoh. 21:​4-6) Ukwabula no kutwishika, ici cipesha mano ico Yesu acitile calilengele Petro acetekela ukuti Yehova akulamupeela fyonse ifyo alekabila. Ici cipesha mano nalimo calilengele Petro aibukisha amashiwi Yesu alandile aya kuti Yehova alapeela bonse abafwaya ubufumu intanshi ifyo balekabila. (Mat. 6:33) Ifi ifyacitike fyalilengele Petro abika sana amano ku kubila imbila nsuma, ukucila ukubika amano ku kwipaya isabi. Pa bushiku bwa Pentekoste 33 ninshi Yesu alibwelelamo ku muulu, Petro alilandile no kushipa kabili alilengele abantu abengi ukumfwa imbila nsuma. (Imil. 2:​14, 37-41) Kabili alilengele na bena Samaria na Bena Fyalo ukusumina Kristu. (Imil. 8:​14-17; 10:​44-48) Ukwabula no kutwishika, Yehova alibomfeshe Petro ukulenga abantu abalekanalekana ukwisa mu cilonganino.

12. Nga twatontonkanya pa fyo Yesu acitile, finshi tulingile ukulaibukisha nga ca kuti kwaliba fimo ifyo tufwaya ukuleka?

¹² Yehova kuti alenga twatwalilila ukumubombela. Limo cilatukosela ukutwalilila ukubombela Yehova, maka maka nga kwaliba fimo ifyo tufwaya ukuleka pa myaka iingi. Inshita shimo fimo ifyo tufwaya ukuleka kuti fyalamoneka ifya-afya ukucila pa mafya Petro akwete. Nomba Yehova kuti atukosha pa kuti twinenuka. (Amalu. 94:​17-19) Ku ca kumwenako, munyinefwe umo alelaala na baume banankwe pa myaka iingi ilyo talasambilila icine. Alilekele ukucita ifi ifyabipa ifyo alecita. Na lyo line, limo aletontonkanya pa kulaala na baume banankwe. Cinshi calengele atwalilile ukubombela Yehova? Atile: “Yehova alatukosha.” Alandile no kuti: “Nalisambilila ukuti Yehova nga atupeela umupashi wakwe kuti twatwalilila ukwikala ukulingana ne fyo afwaya. Yehova alamomfya, kabili te mulandu ne fyo ndufyanya, alatwalilila ukunkosha.”

13. Nga fintu amashiwi yaba pa Imilimo 4:​13, 29, 31 yalanda, kuti twapashanya shani ifyo Petro acitile? (Moneni ne cikope.)

¹³ Nga fintu tusambilile, Petro alilufyenye pa miku iingi pa mulandu wa kuti aletiina abantu. Nomba pa mulandu wa kuti alepepa, alishileba uwashipa. (Belengeni Imilimo 4:​13, 29, 31.)  Na ifwe bene kuti twaleka ukuba no mwenso. Natulandeko pa fyacitikile munyinefwe Horst ilyo ali umwaice. Aleikala mu Germany, lintu abaNazi baleteka. Pali ilya nshita, abantu balebapatikisha ukulabomfya insoselo ya kuti “Heil Hitler!” icalola mu kuti ipusukilo lifuma kuli Hitler. Nangu ca kuti ba Horst balishibe ukuti ukuposhanya ifi takwali bwino, limo baleposhanya na bantu ifi fine pa mulandu wa kutiina abo balesambilila nabo e lyo na bakafundisha. Abafyashi ba ba Horst tababakalipile pa fyo balecita, lelo balipepele nabo, balombele Yehova ukuti alebafwa ukuba abashipa. Filya abafyashi babo babafwile na filya bacetekele sana Yehova, fyalengele baba abashipa. Balandile ukuti: “Yehova tandekeleshe.” c      

14. Bushe bakacema ababika amano ku mpaanga kuti bakoselesha shani abafuupwike?

¹⁴ Yehova na Yesu tabakaleke ukututemwa. Ilyo Petro akeene Yesu, alingile ukusalapo nampo nga ali no kutwalilila ukuba umusambi wakwe nelyo iyo. Yesu alipepele kuli Yehova ukuti Petro ekanenuka. Yesu alyebele Petro ukuti alimupepeleko kabili alicetekele ukuti akakosha aba bwananyina. (Luka 22:​31, 32) Ukwabula no kutwishika, Petro nga atontonkanya pa mashiwi Yesu amwebele yalemukoselesha sana! Nga ca kuti natufuupulwa, Yehova kuti abomfya bakacema abatusakamana ukutukoselesha pa kuti tutwalilile aba cishinka kuli ena. (Efes. 4:​8, 11) Ifi fine e fyo ba Paul ababomba bueluda pa myaka iingi bacita. Baleba abafuupwike ukutontonkanya pa calengele Yehova abalenge basambilile icine. Lyena balabakoselesha ukuti apo Yehova alibatemwa, takabalekeleshe. Ba Paul balandile no  kuti: “Nalimona uko Yehova ayafwile abantu abafuupwike batwalilila ukumubombela.”

15. Bushe ifyacitike kuli Petro e lyo na kuli munyinefwe Horst filangilila shani ukuti amashiwi yaba pali Mateo 6:33 ya cine?

¹⁵ Nga filya fine Yehova alepeela Petro na batumwa bambi ifyo balekabila, na ifwe bene akulatupeela ifyo tulekabila nga twabika Ubufumu intanshi. (Mat. 6:33) Pa numa ya Nkondo ya Calo iya Bubili, ba Horst abo tulandilepo baletontonkanya pa kutendeka bupainiya. Apo bali bapiina, balesakamana nga bakulakwata ifyo balekabila no kutwalilila ukubomba umulimo wa nshita yonse. Finshi bali no kucita? Pa kuti bamone nga ca kuti Yehova ali no kulabapeela ifyo balekabila, ilyo kwali umulungu waibela, umulungu onse baleya mu kubila imbila nsuma. Pa mpela ya mulungu waibela, kangalila wa muputule alipeele ba Horst enifulupu umwali indalama, lelo tabebele uwabapeele isho ndalama. Muli enifulupu mwali indalama ishingi isho bali no kulabomfya ilyo balebomba bupainiya pa myeshi iingi. Ubu bupe ba Horst babapeele bwalengele baishiba ukuti ca cine Yehova ali no kulabasakamana. Ba Horst balitwalilile ukubika Ubufumu intanshi mpaka ilyo bafwile.—Mal. 3:10.

16. Mulandu nshi cicindamine ukusambilila pali Petro e lyo ne fyo alembele mu mabuuku yabili?

¹⁶ Petro afwile alitemenwe sana filya Yesu ashamulekeleshe. Kristu alitwalilile ukusambilisha Petro ukuba uwa cishinka kabili ukuba umutumwa uo Abena Kristu bengapashanya. Na ifwe fingi tusambililako ku fyo Yesu asambilishe Petro. Fimo ifyo tusambililako, Petro alifilembele mu makalata yabili ayo atumine ku filonganino fya kubalilapo. Mu cipande cikonkelepo, tuli no kusambilila fimo ifyo Petro alembele e lyo ne fyo twingalafibomfya muno nshiku.