BAIBOLO itila, “Ukulobolola kukalamba, lelo ababomfi bena nabacepa. E ico lombeni Umwine wa kulobolola ukuti atume ababomfi mu kulobolola kwakwe.” (Luka 10:2) Aya amashiwi Yesu alandile imyaka nalimo 2,000 iyapitapo yalalondolola bwino sana ifyo caba mu calo ca Myanmar. Mulandu nshi? Mu Myanmar, mwaba abantu amamilioni 55 e lyo bakasabankanya ababila imbila nsuma baba fye nalimo 4,200.

Lelo Yehova “Umwine wa kulobolola,” alilenga bamunyinefwe na bankashi mu fyalo fimbi baya kuli ici calo ku kubombako umulimo wa kulobolola. Cinshi calengele bafume ku fyalo fyabo no kuya kuli ici calo? Bacitile shani pa kuti bakuukile ku Myanmar? Kabili bapaalwa shani? Natumone.

Imyaka iinono ku numa, ba Kazuhiro bapainiya abena Japan baliponene pa mulandu wa kuti balilwele cipumputu, balifwile icipuupu, kabili balibatwele ku cipatala. Badokota balibaleseshe ukulaensha motoka pa myaka ibili. Ba Kazuhiro balyumfwile ububi. Bayipwishe abati, ‘Nakulabomba shani bupainiya?’ E ico balepepa kuli Yehova no kumupapaata ukuti abafwe ukutwalilila ukubomba bupainiya.

Ba Kazuhiro batile: “Pa numa ya mweshi umo, umunandi uwalebomba bupainiya ku Myanmar alyumfwile ifyancitikile. Alintumine foni kabili atile: ‘Mu Myanmar abantu babomfya sana amabasi. Nga mwaisa kuti mwatwalilila ukubila imbila nsuma nangu tamulebomfya motoka yenu!’ Naipwishe badokota nga kuti naya ku Myanmar nangu ca kuti nalilwele. Badokota banjebele abati: ‘Dokota wa ku Myanmar uwasambilila sana pali bongobongo ali muno Japan. Nalamweba mukamonane. Cipumputu nga yakwikata na kabili, akakwafwa.’ Namwene ukuti ifi badokota banjebele ni Yehova ayaswike ipepo lyandi.”

Ilyo line fye, ba Kazuhiro batumine kalata ya pa Intaneti ku musambo wa ku Myanmar kabili balandile ukuti balefwaya ukuya mu kubomba bupainiya na bena mwabo kuli ici calo. Pa numa fye ya nshiku 5, aba ku musambo babalembele abati, “Iseni, tulefwaya bapainiya abengi!” Ba Kazuhiro na bena mwabo ba Mari bashitishe imyotoka yabo, bayapoka ne fitupa fya kwendelapo, bashita na matiketi ya ndeke. Pali ino nshita babombela mwi bumba lya balanda ululimi lwa bankomamatwi mu Mandalay. Ba  Kazuhiro batile: “Ifi fyacitike fyalenga twacetekela sana ifyo Lesa atulaya ifyaba pa Amalumbo 37:5, apatila: ‘Leka Yehova atungulule inshila yobe, kabili mutetekele, na o akabombelapo.’”

Mu 2014, mu Myanmar mwali ukulongana kwa citungu ukwaibela ukwa Nte sha kwa Yehova. Aba bwananyina aba mu fyalo fimbi balilesangwako. Umo pali aba ni nkashi Monique uwa ku United States, uuli ne myaka 34. Alandile ati: “Ilyo nabwelele kuli uku kulongana kwa citungu, nalipepele kuli Yehova ukuti angafwe njishibe ifyo nalingile ukucita. Na kabili, nalilanshenye na bafyashi bandi pa milimo nalefwaya ukubomba mu mulimo wa kwa Yehova. Twamwene ukutila kuti nabwelelamo ku Myanmar, na lyo line palikokweleko pa kuti nje, kabili nalepepa sana.” Ba Monique balilondolwele icalengele.

“Yesu akoselesha abasambi bakwe ‘ukulapenda ishingapooswapo.’ E ico nayipwishe nati: ‘Bushe kuti nakumanisha ukukuuka? Bushe nkakumanisha ukuisunga muli ici calo ukwabula ukulapoosa sana inshita ku ncito?’” Ba Monique batile: “Bwangu bwangu nalilwike ukuti nshakwete indalama sha kubomfya nga nakuukila ku calo cimbi.” Nomba cali shani pa kuti bakuuke?—Luka 14:28.

Ba Monique batile: “Bushiku bumo abanyingishe incito banjebele ukuti balefwaya ukumona. Nalitiinine, nalemona kwati balefwaya ukuntamfya incito. Lelo ico banjitile ni pa kuti bantashe pa fyo nalebomba bwino imilimo. Lyena banjebele ukuti balefwaya ukumpeelako indalama sha kuntashishapo, indalama bampeele esho nalekabila!”

Ba Monique balibomba bupainiya mu Myanmar ukutula mu December 2014. Bushe bomfwa shani ifi babombela uko ababila imbila nsuma bacepa? Batile: “Naliba ne nsansa. Nalikwata amasambililo ya Baibolo yatatu. Abanakashi bamo abo nsambilisha bali ne myaka 67. Lyonse balamwentula kabili balankumbatila pa kumposha. Ilyo basambilile ukuti ishina lya kwa Lesa ni Yehova, balitemenwe ica kuti balilukwishe ne filamba. Banjebele abati: ‘Uyu e muku wa kubalilapo naumfwapo ukuti ishina lya kwa Lesa ni Yehova. Uli mwaice sana pali ine, lelo ni we wansambilisha icintu icacindama nga nshi.’ Kwena na ine wine nalilukwishe ifilamba. Ifya musango uyu nga fyacitika filalenga ababombela ukwaba ukukabila baleba ne nsansa.” Ba Monique baliile na kwi Sukulu lya Bakabila ba Mbila Nsuma ya Bufumu.

Cimbi icalengele bamo baye ku Myanmar, malyashi ayali mu citabo ca Ilyashi lya Nte sha kwa Yehova mu 2013 ayalelanda pali ici calo. Nkashi Li uucilileko panono pa myaka 30 aleikala ku Southeast Asia. Alebomba incito, lelo amalyashi abelengele muli ici citabo yalengele alafwaya ukuya ku Myanmar. Ba Li batile: “Mu 2014 ilyo nasangilwe ku kulongana kwa citungu ukwabelele mu Yangon, nakumene na baupana bamo abalebombela ukwali ukukabila ku balanda ululimi lwa ciChinese mu Myanmar. Apo nalishiba ukulanda iciChinese, nasalilepo ukuya ku Myanmar ku kubombela pamo ne bumba lya balanda iciChinese. Nailesanga Monique kabili twakukiile ku Mandalay. Yehova alitwafwile ukusanga incito ya kufunda inshiku ishinono pe sukulu limo line, kabili twalisangile ing’anda umwa kwikala. Nangu ca kuti kuno kwalikaba kabili ifintu fimo nshafibelesha, ndomfwa bwino ukubila imbila nsuma kuno. Abantu mu Myanmar tabakwata ifintu ifingi, lelo bamucinshi kabili balatemwa ukukutika imbila nsuma. Ndomfwa bwino ukumona ifyo Yehova alelenga umulimo ulebombwa bwangu bwangu. Nalicetekela ukuti Yehova afwaya ukuti ndebombela muno mwine mu musumba wa Mandalay.”

Ababombela ukwaba ukukabila balimona ukuti ipepo lilafwa sana. Natulande pali ba Jumpei abali ne myaka 37 na bena mwabo ba Nao abali ne myaka 35. Bali mu cilonganino icibomfya ululimi  lwa bankomamatwi mu Japan. Mulandu nshi bakukiile ku Myanmar? Ba Jumpei batile: “Ine no mwina mwandi lyonse twalefwaya ukuya ku calo cimbi mu kubombela ukwaba ukukabila. Munyinefwe uo twalelongana nankwe ku Japan alikukiile ku Myanmar. Nangu ca kuti twakwete fye indalama ishinono, mu May 2010 twalikukile. Aba bwananyina mu Myanmar balitupokelele bwino sana!” Bomfwa shani ukulabila imbila nsuma mu lulimi lwa bankomamatwi ku Myanmar? Batile: “Abantu abafwaya ukukutika bengi nga nshi. Nga twatambisha bankomamatwi amavidio mu lulimi lwabo, balomfwa bwino sana. Tulomfwa bwino ifi twasalilepo ukwisabombela Yehova muli cino calo!”

Cali shani ilyo indalama isho ba Jumpei na ba Nao bakwete shapwile? Batile: “Pa numa ya myaka itatu, twashele fye ne ndalama ishinono kabili tatwakwete isha kusonkela ing’anda umwaka wakonkelepo. Ine no mwina mwandi twalepepa sana kuli Yehova. Ukwabula no kwenekela, twapokelele kalata ukufuma ku musambo, batwebele ukutendeka bupainiya bwaibela pa nshita iinono! Twalicetekele Yehova kabili twalimwene ukuti tatushiile. Alatusakamana muli fyonse.” Ba Jumpei na ba Nao nabo baliile kwi Sukulu lya Bakabila ba Mbila Nsuma ya Bufumu.

Finshi fyalengele ba Simone abali ne myaka 43, abena Italy, na bena mwabo ba Anna abali ne myaka 37 abena New Zealand, bakuukile ku Myanmar? Ba Anna batile: “Lyashi ilyali mu citabo ca Ilyashi lya Nte sha kwa Yehova mu 2013!” Ba Simone batile: “Ala lishuko sana ukubombela mu Myanmar. Imikalile kuno yalyanguka, kanshi ndabika sana amano ku kubomba umulimo wa kwa Yehova. Ndatemwa ukumona ifyo Yehova atusakamana ilyo tulebombela ukwaba ukukabila.” (Amalu. 121:5) Ba Anna batile: “Nomba naliba ne nsansa sana ukucila kale. Twikala imikalile iyayanguka. Ndaba sana na bena mwandi kabili pali nomba twalitemwaninako. Kabili twalikwata ne fibusa. Abantu tabapata ba Nte kabili balafwaya sana ukukutika!” Cinshi balandiile ifi?

Ba Anna batile: “Bushiku bumo pa maliketi nashimikile umusambi wa pa universiti kabili twalanshenye ukuti tukamonane na kabili. Ilyo nabweleleko, nasangile naita umunankwe. Umuku wakonkelepo, alitiilepo abanankwe na bambi. Pa numa alitiilepo na bambi kabili nomba nsambilisha abali 5.” Ba Simone batile: “Abantu baliba bwino kabili balafwaya ukwishiba ifintu. Abengi balafwaya ukusambilila Baibolo. Tulafilwa ukusambilisha bonse pantu inshita ilacepa.”

Finshi bamo bacitile pa kuti bakuukile ku Myanmar? Ba Mizuho abena Japan batile: “Ine na bena mwandi ba Sachio lyonse twalefwaya ukubombela mu calo umwali ukukabila ukukalamba, nomba tatwaishibe icalo twingayako. Ilyo twabelengele amalyashi mu citabo ca Ilyashi lya Nte sha kwa Yehova pa calo ca Myanmar, twalitemenwe amalyashi ayalimo ica kuti  twatendeke ukutontonkanya pa kuya mu kubombela kuli ici calo.” Ba Sachio batile: “Twasalilepo ukuyatandala ku Yangon, umusumba uukalamba uwa calo ca Myanmar, ku kumona ifyo caba. Pa numa ya kumona ifyo ici calo caba, twalishininkishe ukutila kuti twakuukilako!”

Ba Rodney na bena mwabo ba Jane abena Australia abali ne myaka muli ba 50, e lyo no mwana wabo umwaume Jordan no mwana wabo umwanakashi Danica balibombela ukwaba ukukabila mu Myanmar ukutula mu 2010. Ba Rodney batile: “Twalitemenwe ilyo twamwene ifyo abantu bafwaisha ukusambilila pali Lesa. Kuti nakoselesha indupwa ukubombela ku fifulo pamo nga icalo ca Myanmar.” Mulandu nshi? Batile: “Twalitemwa ukumona ifyo ukukuukila ukwaba kukabila kwalenga twapalama sana kuli Yehova! Abacaice abengi babika sana amano ku kushita amafoni, imyotoka, ukwingila incito ne fintu fimbi. Abana besu bena babika sana amano ku kusambilila amashiwi ya kubomfya pa kubila imbila nsuma mu lulimi lumbi. Balafwaisha ukusambilila ifya kulanshanya na bantu abashaishiba ifingi pali Baibolo ne fya kwasuka pa kulongana mu lulimi balesambilila, kabili balibika amano na ku milimo imbi iya kwa Lesa.”

Munyinefwe Oliver uuli ne myaka mupepi na 40, umwina United States alandile ico engakoseleseshako na bambi ukubombela ukwaba ukukabila, atile: “Ukubombela Yehova mu cifulo ico nshabelesha na bantu abo nshabelesha kwalenga napaalwa nga nshi. Ukukuukila ku calo cimbi kwalingafwa ukucetekela sana Yehova nangu ifintu fyaluke. Ukubombela pamo na abo nshaishibe lelo abasumina ifyo nasuminamo kwalingafwa ukumona ukuti takwaba nangu cimo muli cino calo icacindama ukucila pa Bufumu bwa kwa Lesa.” Pali ino nshita ba Oliver na bena mwabo ba Anna balitwalilila ukubila imbila nsuma ku balanda iciChinese.

Ba Trazel bankashi abali ne myaka 52 abena Australia balibombela mu Myanmar ukutula mu 2004. Batile: “Kuti nakoselesha abengakumanisha ukubombela ukwaba ukukabila ukuti bakabombeko. Nalimona ukuti nga mulefwaya ukubomba, Yehova akamupaala. Nshatalile ntontonkanyapo ukutila kuti nabombako. Takwaba umulimo uwingalenga naba ne nsansa ukucila pali uyu.”

Tulesubila ukuti ifyo ababombela ukwaba ukukabila ku Myanmar balanda fyalamukoselesha pa kuti mulefwaisha ukuya ku fifulo ukwaba ukukabila. Ukwabula no kutwishika ababombela ukwaba ukukabila balemwita abati: “Abukileni ku Myanmar mwise mutwafwe!”