ICIPANDE CA KUSAMBILILAMO 19
Ifyo Yehova Alanga Ukutemwa no Mulinganya ku bo Ifyabipa Ficitikila
“Ni mwe Lesa uushisekelela mu fyabipa; uwabipa onse te kuti ekale na imwe.”—AMALU. 5:4.
ULWIMBO 142 Twikatishe Isubilo Twakwata
IFYO TWALASAMBILILA *
1-3. (a) Nga fintu Amalumbo 5:4-6 yalanda, bushe Yehova amona shani ifyabipa? (b) Cinshi twingalandila ukuti abolungana na bana tabakonka “ifunde lya kwa Kristu”?
YEHOVA LESA alipata ifyabipa fyonse. (Belengeni Amalumbo 5:4-6.) Yehova amona ukuulungana na bana ukuti ca bunani! Apo fwe Nte shakwe tulamupashanya, na ifwe twalipata sana abolungana na bana kabili tatubafwaya na mu cilonganino ca kwa Lesa.—Rom. 12:9; Heb. 12:15, 16.
2 Bonse abolungana na bana tabakonka “ifunde lya kwa Kristu”! (Gal. 6:2) Cinshi twalandila ifi? Nga fintu twasambilile mu cipande cafumineko, ukutemwa no mulinganya e fyalengele Yehova abikeko ifunde lya kwa Kristu, e kutila fyonse ifyo Yesu asambilishe abantu mu fyo alelanda na mu fyo alecita. Apo Abena Kristu ba cine balakonka ili ifunde, balanda kabili bacita ifingalenga abana balaumfwa ukuti balibatemwa kabili balicingililwa. Lelo ukuulungana no mwana ni bukaitemwe, lufyengo kabili kulenga umwana alaumfwa ukuti takwaba nangu umo uwamutemwa kabili uumucingilila.
3 Icabipa ca kuti ukuulungana na bana kwaba mpanga yonse kabili na Bena Kristu nabo ni nkupilwa kumo. Cinshi cabela ifi? Pantu “ababifi kabili incenjeshi” nabafula, kabili bambi nalimo baliba na mu cilonganino. (2 Tim. 3:13) Na kabili bamo abaimona ukuti ba bwananyina balyulunganapo na bana. Natulande pa co twingalandila ukuti ukuulungana na bana lubembu ulukalamba sana. Lyena twalasambilila pa fyo baeluda bacita nga ca kuti umo mu cilonganino acita ulubembu ulukalamba, pamo nga ukuulungana no mwana, kabili twalasambilila na pa fyo abafyashi bengacita pa kuti balecingilila abana babo. *
ULUBEMBU ULUKALAMBA NGA NSHI
4-5. Cinshi twingalandila ukuti ukuulungana no mwana kumubembukila?
4 Umuntu nga aulungana no mwana, umwana alaba no bulanda pa nshita iitali. Abamusunga, balupwa lwakwe, e lyo na ba bwananyina mu cilonganino nabo balaba no bulanda. Ukuulungana no mwana lubembu ulukalamba nga nshi.
5 Umuntu nga aulungana no mwana ninshi amubembukila. * Ukukalifya abantu no kulenga balacula lubembu. Nga fintu tukasambilila mu cipande cikonkelepo, ifi fine e fyo abolungana na bana bacita, balabakalifya kabili balenga balacula sana. Balalenga abana baleka ukubacetekela kabili balaumfwa ukuti tabacingililwa. Kanshi tufwile ukulacingilila abana ku bengolungana nabo. Tulingile ukulasansamusha abana abo abantu baulunganapo nabo, kabili tufwile ukulabafwa.—1 Tes. 5:14.
6-7. Mulandu nshi twingalandila ukuti uwaulungana no mwana ninshi abembukila icilonganino no buteko?
6 Uwaulungana no mwana ninshi abembukila icilonganino. Uwa bwananyina nga aulungana no mwana ninshi aseebanya icilonganino. (Mat. 5:16; 1 Pet. 2:12) Ukuulungana no mwana kufyenga Abena Kristu abengi nga nshi abaibikilishako pa kuti ‘balelwila icitetekelo’! (Yuda 3) Tatutekelesha aba bwananyina abacita ifyabipa abashifwaya ukulapila kabili abaseebanya icilonganino.
7 Uwaulungana no mwana ninshi abembukila ubuteko. Baibolo itila Abena Kristu balingile ‘ukulanakila ubuteko.’ (Rom. 13:1) Nga tulekonka amafunde ya mu calo twikala ninshi tulenakila ubuteko. Nga ca kuti uwa bwananyina acita umulandu pamo nga ukuulungana no mwana, ninshi abembukila ubuteko. (Linganyeniko Imilimo 25:8.) Nangu ca kuti baeluda tabakwata amaka ya kukanda abantu abapanga imilandu, tabacingilila uulungene no mwana pa kuti ubuteko bwimukanda. (Rom. 13:4) Uubembwike alobolola ico abyala.—Gal. 6:7.
8. Bushe Yehova amona shani abantu ababembukila abantu banabo?
8 Ne cabipisha ca kuti uwaulungana no mwana ninshi abembukila Lesa. (Amalu. 51:4) Umuntu nga abembukila umuntu munankwe, ninshi abembukila na Yehova. Tontonkanyeni pa Mafunde ayo Lesa apeele abena Israele. Amafunde yatile umuntu nga aibila umunankwe nelyo amufinsha ninshi tali “ne cishinka kuli Yehova.” (Lebi 6:2-4) Cailanga fye apabuuta tuutu ukuti uwa bwananyina nga aulungana no mwana ninshi alenga umwana alaumfwa ukuti tacingililwa kabili kuti twatila ninshi tali ne cishinka kuli Lesa. Uwaulungana no mwana alaseebanya sana Yehova. Kanshi ukuulungana na bana kubi sana, kabili Lesa akumona ukuti kwa bunani.
9. Fyebo nshi ifilanda pa fyaba mu Baibolo ifyo Ibumba Litungulula lyalemba pa kuulungana no mwana, kabili mulandu nshi lyafilembela?
9 Pa myaka iingi, Ibumba Litungulula lyalipekanya ifyebo ifingi ifilanda pa kuulungana na bana. Ku ca kumwenako, ifipande ifiba mu Ulupungu lwa kwa Kalinda na muli Loleni! filalanda pa fyo abakwata amafya pa mulandu wa kuti umo alyulungene nabo bengacita, ifyo bambi bengabafwa kabili ifyo bengabakoselesha, e lyo ne fyo abafyashi bengacita pa kuti bacingilile abana babo. Baeluda balibasambilisha ifya kucita nga ca kuti umo aulungana no mwana. Icilonganino ca kwa Yehova calitwalilila ukupituluka mu fyo baeluda bafwile ukulacita nga ca kuti umo mu cilonganino aulungana no mwana. Mulandu nshi cipitulukilamo? Ni pa kuti baeluda balekonka ifunde lya kwa Kristu nga ca kuti umo mu cilonganino aulungana no mwana.
IFYO BAELUDA BAFWILE UKUCITA UMO NGA ACITA ULUBEMBU ULUKALAMBA
10-12. (a) Ilyo baeluda balebombela pa membu ishikalamba, finshi batontonkanyapo, kabili finshi babikako sana amano? (b) Ukulingana ne lembo lya kwa Yakobo 5:14, 15, finshi baeluda bafwaisha ukucita?
10 Ilyo baeluda balebombela pa membu ishikalamba, balebukisha ukuti balingile ukukonka ifunde lya kwa Kristu ililanda ukuti bafwile ukuba no kutemwa no mulinganya. Kanshi nga baumfwa ukuti umo nacita ulubembu ulukalamba, bafwile ukutontonkanya sana pa fintu fimo. Baeluda babika sana amano ku kucindika Yehova na ku kucingilila ishina lyakwe. (Lebi 22:31, 32; Mat. 6:9) Baeluda balabika amano na ku fyo bengacita pa kuti bamunyinefwe na bankashi mu cilonganino batwalilile ukuba ifibusa fya kwa Yehova kabili balabika amano na ku kwafwa abo umo abembukiile.
11 Na kabili nga ca kuti uucitile ulubembu ulukalamba wa bwananyina mu cilonganino, baeluda bafwaisha ukumwafwa pa kuti abe cibusa wa kwa Yehova na kabili nga ca kuti nalapila. (Belengeni Yakobo 5:14, 15.) Umwina Kristu uuleka ulunkumbwa lwamubeleleka acita no lubembu ulukalamba aba kwati muntu uulwele. Ici cilolele mu kuti bucibusa bwakwe na Yehova tabuba bwino. * Nga caba ifi, ninshi baeluda kuti baba kwati ni badokota. Balabombesha pa kuti ‘umulwele apole.’ Kuti babomfya Baibolo pa kumupanda amano pa kuti abe cibusa wa kwa Lesa na kabili, lelo kuti aba fye cibusa wa kwa Lesa na kabili nga ca kuti nalapila.—Imil. 3:19; 2 Kor. 2:5-10.
12 Kanshi twamona ukuti baeluda balikwata umulimo uukalamba nga nshi. Balasakamana sana umukuni uo Lesa abapeela ukulacema. (1 Pet. 5:1-3) Bafwaya bamunyinabo na bankashi mu cilonganino baleumfwa ukuti balicingililwa. E ico balangufyanya ukucitapo cimo nga baumfwa ukuti umo nacita ulubembu ulukalamba pamo nga ukuulungana no mwana. Tontonkanyeni pa mepusho ayali pa ntendekelo ya paragrafu 13, 15, na 17.
13-14. Bushe baeluda balakonka amafunde ya mu calo bekala ayalanda ukuti umo nga balemutunganya ukuti naulungana no mwana bafwile ukuyaeba abalashi ba buteko? Londololeni.
13 Bushe baeluda balakonka amafunde ya mu calo bekala ayalanda ukuti umo nga balemutunganya ukuti naulungana no mwana bafwile ukuyaeba abalashi ba buteko? Ee, balakonka. Mu fyalo fimo mwaliba amafunde ayasuminisha abantu ukweba abalashi ba buteko ukuti umo naulungana no mwana. Baeluda balakonka ayo amafunde. (Rom. 13:1) Amafunde ya musango uyu tayapilikana na mafunde ya kwa Lesa. (Imil. 5:28, 29) Kanshi baeluda nga baumfwa ukuti umo balemutunganya ukuti naulungana no mwana, balangufyanya ukwishibisha aba ku musambo pa kuti babebe ifya kucita.
14 Ilyo baeluda balelanda no mwana uo babembukile na bafyashi bakwe, nelyo umuntu umbi fye uwishibe ukuti umo naulungana no mwana, cikuuku cikuuku balabeba ukuti balikwata insambu sha kuyaeba abalashi ba buteko ificitike. Nga ca kuti uo baletunganya wa bwananyina mu cilonganino kabili abantu baishiba ukuti naulungana no mwana, bushe uwa bwananyina uwaileeba abalashi ba buteko afwile ukulaumfwa ukuti naseebanya ishina lya kwa Lesa? Awe. Uulungene no mwana e useebenye ishina lya kwa Lesa.
15-16. (a) Nga fintu ilembo lya kwa 1 Timote 5:19 lilanda, mulandu nshi baeluda balingile ukukutikila ku nte shibili ilyo bashilapangila umuntu komiti ya bupingushi? (b) Finshi baeluda bacita nga baishiba ukuti umo mu cilonganino balemutunganya ukuti naulungana no mwana?
15 Mulandu nshi baeluda mu cilonganino balingile ukumfwila ku nte shibili ilyo bashilasondwelela ukuti umo naulungana no mwana? Pantu e fyo Baibolo yalanda pa kuti kube umulinganya. Nga ca kuti uo baletunganya akaana, baeluda balingile ukumfwa ku nte shibili ilyo bashilamupangila komiti ya bupingushi. (Amala. 19:15; Mat. 18:16; belengeni 1 Timote 5:19.) Bushe ici cilolele mu kuti kufwile kwaba inte shibili ilyo bashilaya ku kweba abalashi ba buteko ukuti umo naulungana no mwana? Awe. Baeluda na bantu bambi tabalingile ukukonka ifi pa kwishibisha abalashi ba buteko ukuti umo napanga umulandu.
16 Baeluda nga baishiba ukuti uwa bwananyina mu cilonganino balemutunganya ukuti naulungana no mwana, balakonka amafunde ya calo, baleba abalashi ba buteko, lyena balafwailisha ifyacitike. Nga baishiba, bamona ne fyo Baibolo yalanda, lyena kuti bamona nga kuti bamupangila komiti ya bupingushi nelyo iyo. Nga ca kuti uo baletunganya akaana ukuti taulungene no mwana, baeluda balakutika ku nte. Inte shibili, e kutila uuletunganya umuntu, no wingalanda ifyacitike nangu uwamweneko ilyo umo aleulungana no mwana nga balanda ifishinka, baeluda balapangila uo baletunganya komiti ya bupingushi. * Nga tapali inte ya bubili tacipilibula ukuti uuletunganya umuntu ninshi alebepa. Nangu tapali inte shibili isha kushinina umuntu ukuti alyulungene no mwana, baeluda baleshiba ukuti nalimo uo baletunganya alicitile ulubembu ulukalamba ulwakalifya abantu. Baeluda balatwalilila ukusansamusha bonse abakalipe kabili balabafwa. Na kabili baeluda balatwalilila ukuba abacenjela no muntu uo baletunganya pa kuti balecingilila aba mu cilonganino kuli uyo muntu.—Imil. 20:28.
17-18. Londololeni ifyo baeluda abali muli komiti ya bupingushi bacita.
17 Finshi baeluda abali muli komiti ya bupingushi bafwile ukucita? Ishiwi lya kuti “ubupingushi” talipilibula ukuti baeluda balapingula nampo nga ubuteko bulingile ukukanda uwaulungene no mwana nelyo iyo. Baeluda tabalesha ubuteko ukukanda abapula mu mafunde; imilandu ya musango uyu bashila ubuteko. (Rom. 13:2-4; Tito 3:1) Umulimo wa baeluda kumona nampo nga uucitile ulubembu ulukalamba nalinga ukutwalilila ukuba mu cilonganino nelyo iyo.
18 Ilyo baeluda bapangila umuntu komiti ya bupingushi, bapingula imilandu iyakuma bucibusa bwa muntu na Lesa e lyo na Bena Kristu banankwe. Babomfya Baibolo pa kuti beshibe nga ca kuti uucitile ulubembu nalapila nelyo iyo. Nga talapiile, baeluda balamutamfya mu cilonganino, kabili balabilisha na ku ba mu cilonganino. (1 Kor. 5:11-13) Nomba nga nalapila, nalimo kuti atwalilila ukuba mu cilonganino. Nga cabe ifi, baeluda bakamweba ukuti nalimo te kuti bamupeele imilimo mu cilonganino pa myaka iingi nelyo kuti afwa fye ukwabula ukubombapo umulimo nangu umo. Apo baeluda balasakamana abana, nalimo mu bumfisolo kuti bacenjeshako abafyashi abakwata abana mu cilonganino pa kuti belabaleka baleampana no muntu uwaulungene no mwana. Ilyo baeluda balecingilila icilonganino bafwile ukuba abacenjela pa kuti tabalumbwile umwana uo umuntu aulungene nankwe.
IFYO MWINGACITA PA KUTI MULECINGILILA ABANA BENU
Abafyashi kuti bacingilila abana ku bengolungana nabo nga balebasambilisha pa bafwile ukulaala pamo. Pa kusambilisha abana, abafyashi babomfya ifyebo ifyo icilonganino ca kwa Lesa capekanya. (Moneni paragrafu 19 ukushinta ku 22)
19-22. Finshi abafyashi bafwile ukulacita pa kuti balecingilila abana babo? (Moneni icikope pa nkupo.)
19 Ni bani maka maka balingile ukulacingilila abana? Bafyashi. * Abana bupe ubo Lesa apeela abafyashi, “bupyani ubufuma kuli Yehova.” (Amalu. 127:3) Mwe bafyashi, Yehova afwaya mulecingilila abana benu. Finshi mufwile ukucita pa kuti mulebacingilila?
20 Ica kubalilapo, mufwile ukwishiba ifyo abolungana na bana bacita. Mulingile ukwishiba ifyo abolungana na bana baba, ne micenjelo babomfya pa kubeleleka abana. Mulecenjela na bantu abengolungana na bana benu. (Amapi. 22:3; 24:3) Muleibukisha ukuti ilingi line abolungana na bana bantu abo abana baishiba kabili abo bacetekela no kucetekela.
21 Ica bubili, lyonse mulelanshanya na bana benu. (Amala. 6:6, 7) Pa kuti mulelanshanya bwino nabo, mulingile ukulakutikisha ilyo balelanda. (Yako. 1:19) Mwilalaba ukuti ilingi line abana balatiina ukwebako bamo nga ca kuti umo naulungana nabo. Nalimo kuti balamona kwati takuli uwalasumina ifyo balelanda, nelyo limbi uwaulungene nabo alibasopeshe ukuti tabafwile ukwebako nangu umo. Nga muletunganyapo fimo, muleba ne cikuuku ilyo mulebepusha kabili muletekanya ilyo balemulondolwela.
22 Ica butatu, mulesambilisha abana benu. Mulebasambilisha ifyo balingile ukwishiba pa kulaala pamo, kabili ifyo bengomfwa ukulingana no mushinku wabo. Mulebasambilisha ifyo bafwile ukulanda ne fyo balingile ukucita nga ca kuti umo alefwaya ukubekata uko ashifwile ukubekata. Mulebomfya ifyebo ifyo icilonganino ca kwa Lesa capekanya pa fyo mwingacingilila abana benu.—Moneni akabokoshi akaleti “ Muleisambilisha Kabili Mulesambilisha na Bana Benu.”
23. Bushe tumona shani ukuulungana na bana, kabili cipusho nshi tukasuka mu cipande cikonkelepo?
23 Fwe Nte sha kwa Yehova tumona ukuulungana no mwana ukuti lubembu ulukalamba nga nshi kabili mulandu uukalamba. Apo tulakonka ifunde lya kwa Kristu, tatucingilila abolungana na bana pa kuti ubuteko bwibakanda. Nomba finshi tulingile ukucita pa kwafwa bamunyinefwe na bankashi aba kuti umo alyulungenepo nabo ilyo bali abaice? Tukasuka ici cipusho mu cipande cikonkelepo.
ULWIMBO 103 Bakacema Baba fya Bupe ku Bantu
^ para. 5 Cino cipande cilelanda pa fyo twingacita pa kuti tulecingilila abana ku bengolungana nabo. Twalasambilila ifyo baeluda bafwile ukucita pa kuti bacingilile aba mu cilonganino e lyo ne fyo abafyashi bafwile ukucita pa kuti balecingilila abana babo.
^ para. 3 UBULONDOLOSHI: Umukalamba nga acita ubulalelale no mwana umunono pa kuti e kushe insuuna ninshi aulungana nankwe. Ukuulungana no mwana kuti kwaba kulaala nankwe; kufyomfyonta ifya mfwalo fyakwe; ukuulungana kwa ku matako; ukumwikataula ifya mfwalo; amabele; amatako; nelyo ifyapala ifi. Nangu ca kuti ilingi line utukashana eto abantu bolungana nato, no tulumendo utwingi nato balolungana nato. Nangu ca kuti abengi abolungana na bana baume, abanakashi bamo nabo balolungana na bana.
^ para. 5 UBULONDOLOSHI: Muli cino cipande na mu cikonkelepo, amashiwi ya kuti “ukuulungana no mwana” yalepilibula umuntu uo umo aulungene nankwe ilyo ali umwaice. Aya amashiwi tukalayabomfya pa kulanga ukuti umwana balimukalifya kabili balimufyenga, na pa kulanga ukuti umwana wa kaele.
^ para. 11 Umuntu nga acita ulubembu ulukalamba pa mulandu wa kuti bucibusa bwakwe na Yehova tabwakosa, te kutila taishibe ifyo alecita. Alishibe ukuti alecita icabipa kabili Yehova akamupingwilapo.—Rom. 14:12.
^ para. 16 Ilyo baeluda baleipusha uo baletunganya, umwana talingile ukumonana na uo baletunganya ukuti e waulungene nankwe. Umufyashi nelyo umuntu uo umwana acetekele kuti aeba baeluda ifyo umwana alondolwele pa kuti umwana elaikatilwako ubulanda nga amona uwaulungene nankwe.
^ para. 19 Ifyo abafyashi bafwile ukucita pa kucingilila abana babo e fyo na basunga abana abashili babo balingile ukulacita.
