IFYUNI ifyo beta ati fi macaws ni fimucence ifimoneka bwino sana nga filepupuka mu mpanga. Ilyo abena Bulaya bafikile ku America muli ba 1400, balitemenwe sana ilyo bamwene ifi fyuni. Ifi fimucence, fyakwata insuka ishitali, kabili fisangwa fye mu ncende ishakaba isha mu America. Abena Bulaya batendeke ukulenga ifi ifyuni pali ba mapu pa kulanga ukwabela America.

Ifi fimucence fyalipusana ne fyuni fimbi pantu ifikota ne filume filakwata amalangi ayo umuntu engamona nangu aali apatali. Ifi fyuni fyalicenjela, filangalila capamo kabili filapanga sana icongo. Ifi fyuni fiba nalimo 30 nga filepupuka, kabili fifuma mu fisansala lucelocelo ukuya mu kufwaya inseke, ifisabo, e lyo ne fya kulya fimbi. Nga fintu fimucence fyonse ficita, fi macaws na fyo filekata ifya kulya ukubomfya ifikasa, kabili filabomfya icimulomo icaongama pa kulya. Ifi ifyuni kuti fyatoba nangu fye fya kulya fya mapaapa pamo nga imbalala. Nga fyalya, ilingi line filaya ku lulamba lwa mumana nelyo ku mpili mu kulya iloba. Ili iloba lilacefyako sumu iiba mu fya kulya ifyo filya kabili lilalenga fyakwata umulyo uo umubili ulekabila.

 Ilingi line ifi fimucence, fiba icilume ne cikota kabili filakushisha capamo utwana. Imisango iingi iya ifi fyuni iikala mumpako sha miti, mu mendo ayaba ku lulamba lwa mimana, mu fyulu, e lyo na mendo ayaba mu mpili. Nga mwaya uko fisangwa, kuti mwasanga icilume ne cikota fileiwamya. Nangu ca kuti utwana tukula fye mu myeshi 6, tulatwalilila ukwikala na cinyina na ciwishi pa myaka itatu. Nga fili mu mpanga, ifi ifyuni filekala imyaka 30 ukufika kuli 40, lelo ifyo bateka filekala ukucila na pa myaka 60. Ifi fimucence fyaba mu misango iyalekanalekana 18, kabili fimo ni fi tulangilile pe samba.