1. Mashiwi nshi aya kukoselesha ayo Yehova alandile ilyo Adamu na Efa bamupondokele?

UKUTULA apo abantu babembukiile, Yehova alilanga ukuti ni Lesa uukoselesha. Pa numa Adamu na Efa bapondokela Yehova, Lesa alilandile ifyali no kulenga abana abo Adamu ali no kukwata bashipe. Ukwishiba umwalola ubusesemo bwaba pa Ukutendeka 3:15 kwali no kulenga abantu baba ne subilo lya kuti mu kupita kwa nshita “icisoka ca pa kutendeka,” Satana Kaseebanya ali no konaulwa pamo ne milimo yakwe yonse iya bubifi.—Ukus. 12:9; 1 Yoh. 3:8.

2. Bushe Yehova akoseleshe shani Noa?

² Noa umubomfi wa kwa Yehova aleikala mu calo umwali abantu abashalepepa Yehova. Ni ena fye no lupwa lwakwe e balepepa Yehova. Apo abantu bali sana abankalwe kabili  balecita sana ubupulumushi, Noa nga alifuupwilwe. (Ukute. 6:4, 5, 11; Yuda 6) Lelo Yehova alimwebele ifyalenge abe uwashipa pa kuti atwalilile ‘ukulaenda na Lesa.’ (Ukute. 6:9) Yehova aebele Noa ukuti ali no konaula cilya calo cabipa kabili alimwebele ne fyo alingile ukucita pa kuti ena no lupwa lwakwe bakapusuke. (Ukute. 6:13-18) Yehova alikoseleshe Noa.

3. Bushe Yoshua bamukoseleshe shani? (Moneni icikope pa ntendekelo ya cino cipande.)

³ Pa numa, Yoshua balimupeele umulimo uukalamba, ali no kwingisha abantu ba kwa Lesa mu Calo ca Bulayo. Pa kucita ifi, alingile ukucimfya inko ishaleikala muli ilya ncende ishakwete abashilika ba maka. Yehova alishibe ukuti ifi fyali no kulenga Yoshua aba no mwenso. E ico aebele Mose ukumukoselesha. Lesa atile: “Peela umulimo kuli Yoshua kabili mukoseleshe kabili mukoshe, pantu ena akaabukila pa ntanshi ya aba bantu kabili e ukabalenga ukwingila mu calo ico walamona.” (Amala. 3:28) Ilyo Yoshua ashilatendeka ukubomba umulimo bamupeele, Yehova amukoseleshe ati: “Bushe nshikwebele? Shipa kabili kosa. Witutuma kabili witiina, pantu Yehova Lesa obe ali na iwe konse uko uleya.” (Yosh. 1:1, 9) Ala ifi bamwebele fyalimukoseleshe nga nshi!

4, 5. (a) Bushe Yehova akoseleshe shani abantu bakwe aba ku kale? (b) Bushe Yehova akoseleshe shani Umwana wakwe?

⁴ Yehova talekoselesha fye umuntu umo umo, lelo alekoselesha na mabumba ya bantu bakwe. Ilyo abaYuda bali muli bunkole mu Babiloni, ifyo Yehova asobele fifwile fyalibakoseleshe, atile: “Witiina, pantu ndi na iwe. Wilasakamana, pantu nine Lesa obe. Nkakukosha. Nkakwafwa. Nkakutungilila no kuboko kwandi ukwa ku kulyo ukwa bulungami.” (Esa. 41:10) Abena Kristu ba mu nshita ya batumwa nabo alibakoseleshe, ifi fine e fyo akoselesha na bantu bakwe muno nshiku.—Belengeni 2 Abena Korinti 1:3, 4.

⁵ Yesu na o balimukoseleshe kuli Wishi. Ilyo Yesu abatishiwe, aumfwile ishiwi ukufuma ku muulu aliti: “Uyu e Mwana wandi, uwatemwikwa, uo nsekelamo.” (Mat. 3:17) Aya mashiwi yalikoseleshe sana Yesu ilyo alebomba umulimo wakwe pano isonde!

6. Bushe icilangililo ca matalanti cikoselesha shani abantu ba kwa Lesa?

⁶ Yesu alepashanya Wishi. Icilangililo Yesu alandile ica matalanti, ico alandile pa busesemo bwa fikacitika ku mpela ya buno bwikashi, citukoselesha ukuba ne cishinka. Shikulu aebele umusha umo na umo uwali ne cishinka ukuti: “Eya, mwabombeni, we musha musuma kabili uwa cishinka! Wali uwa cishinka pa tunono. Nalakusonta ukuba kangalila pa fingi. Ingila mulesansamuka pamo na sokulu.” (Mat. 25:21, 23) Ala aya mashiwi yalatukoselesha ukutwalilila aba cishinka ilyo tulebombela Yehova!

7. Bushe Yesu akoseleshe shani abatumwa bakwe, maka maka Petro?

⁷ Abatumwa ba kwa Yesu ilingi line balekansanina pa wali umukalamba pali bena, lelo Yesu alebakoselesha ukuba abaicefya no kulabombela abantu te kulafwaya bambi balebabombela. (Luka 22:24-26) Nga ni Petro ena alicitile ifyo Yesu ashaleenekela pa miku iingi. (Mat. 16:21-23; 26:31-35, 75) Lelo Yesu takeene Petro, alemukoselesha kabili alimupeele no mulimo wa kukoselesha bamunyina.—Yoh. 21:16.

8. Bushe Hisekia acitile shani pa kukoselesha abakalamba ba bashilika na baYuda?

⁸ Na lintu Umwana wa kwa Yehova ashilaisa pano calo no kusambilisha abantu ifya kukoselesha abantu banabo, ababomfi ba kwa Yehova aba cishinka balishibe ukuti ukukoselesha abantu kwalicindama. Ilyo abena Asiria baile mu kusansa abaYuda, Hisekia alongenye abakalamba ba bashilika na baYuda pa kuti abakoseleshe. Baibolo itila: “Abantu balikoseleshiwe ku mashiwi [yakwe].”—Belengeni 2 Imilandu 32:6-8.

9. Bushe ibuuku lya kwa Yobo litusambilisha finshi pa kukoselesha abantu?

⁹ Nangu ca kuti Yobo alefwaya aba kumukoselesha, aebele “bakasansamusha ba kukalifya” batatu ifyo balingile ukulakoselesha abantu. Abebele ukuti nga ewalebakoselesha, nga ‘alibakoseleshe ku mashiwi ya mu kanwa kakwe, ne cisansamushi ca ku milomo yakwe kuti cabakoselesha.’ (Yobo 16:1-5) Na mu kulekelesha, Yobo balimukoseleshe kuli Elihu na kuli Yehova umwine.—Yobo 33:24, 25; 36:1, 11; 42:7, 10.

10, 11. (a) Mulandu nshi umwana mwanakashi wa kwa Yefta alekabila ukumukoselesesha? (b) Ni bani na muno nshiku abakabila ukubakoselesha?

¹⁰ Umuntu umbi uwa ku kale uwalekabila ukumukoselesha mwana mwanakashi uwa kwa Yefta. Ilyo Umupingushi Yefta ashilaya ku kulwa na bena Amone, alilapile umulapo ukuti Yehova nga amwafwa ukucimfya mu nkondo, uukabalilapo ukufuma ku kumusengela ali no kumupeela kuli Yehova ku kubomba umulimo wa kwa Lesa pa cikuulwa ca mushilo. Umwana wakwe umwanakashi uo akwete umo fye mpo e wafumine ku kumusengela ilyo acimfishe. Yefta ali no bulanda nga nshi. Na lyo line alifikilishe ifyo alapile kabili alitumine umwana wakwe umwanakashi nacisungu ku Shilo ku kubomba pa cikuulwa ca mushilo ubumi bwakwe bonse.—Abapi. 11:30-35.

¹¹ Nangu ca kuti tacayangwike kuli Yefta ukufikilisha uyu mulapo, cifwile calicililenapo ukwafya ku mwana wakwe uwaipeeleshe ukufikilisha umulapo wishi alapile. (Abapi. 11:36, 37) Pantu tali na kuupwa, tali na kukwata abana kabili tali na kusungilila ishina lya lupwa e lyo no kupyana impanga. Uyu mwana mwanakashi alekabila sana ukumukoselesha. Baibolo itila: “Apa e patulile ulutambi lwa mu Israele ulwa kuti: Cila mwaka abana banakashi abena Israele baleya ku kutasha umwana mwanakashi wa kwa Yefta umwina Gileadi, inshiku shine mu mwaka.” (Abapi. 11:39, 40) Bushe tatulingile ukulatasha no kukoselesha Abena Kristu abashimbe ababika amano “ku fya kwa Shikulu”?—1 Kor. 7:32-35.

12, 13. Bushe Petro ‘akoseleshe shani bamunyina’?

¹² Mu nshita ya bushiku pa bushiku Yesu alefwa, aebele umutumwa Petro ati: “Simone, Simone, mona! Satana alefwaisha ukumwela nga filya bela ingano. Lelo ninkupepelako ukuti icitetekelo cobe cinenuka; na iwe ilyo ukalapila, ukakoseleshe bamunonko.”—Luka 22:31, 32.

¹³ Petro ali luceshi mu cilonganino ca mu nshita ya batumwa. (Gal. 2:9) Ifyo ali uwashipa pa Pentekoste na pa numa fyalikoseleshe bamunyina. Ilyo ali mupepi no kufwa, alembeele Abena Kristu banankwe kalata kabili alilondolwele icalengele abalembele, atile: ‘Namulembela aya mashiwi ayanono, ku kumukoselesha no kumushimikila ukuti  ici e cikuuku ca kwa Lesa ica cine; e mo mwiminine ndi.’ (1 Pet. 5:12) Amakalata Petro alembele yalitwalilila ukukoselesha Abena Kristu ukufika na muno nshiku. Ala tulakabila sana aya mashiwi ya kukoselesha ilyo tulelolela ukuti Yehova akafikilishe ifyo atulaya!”—2 Pet. 3:13.

14, 15. Bushe ifyo umutumwa Yohane alembele fikoselesha shani Abena Kristu na muno nshiku?

¹⁴ Umutumwa Yohane na o ali luceshi mu cilonganino ca Bena Kristu mu nshita ya batumwa. Ibuuku lya Mbila Nsuma ilyo alembele pa fyo Yesu alebomba umulimo wa kubila lyalitwalilila ukukoselesha Abena Kristu ukufika na ino nshita. Mwi buuku lya Mbila Nsuma ilyo alembele, e mwaba fye amashiwi Yesu alandile aya kuti ukutemwa e kwishibisha abasambi bakwe aba cine.—Belengeni Yohane 13:34, 35.

¹⁵ Mu makalata yatatu ayo Yohane alembele mwaliba icuma na cimbi. Nga natusakamikwa sana pa mulandu wa lubembu twacitile, bushe tatukoseleshiwa nga twabelenga ukuti “umulopa wa kwa Yesu . . . ulatusangulula ku lubembu lonse”? (1 Yoh. 1:7) Na kabili nga ca kuti imitima yesu yatwalilila ukutuseka, bushe tatutemwa nga nshi nga twabelenga ukuti “Lesa alicila imitima yesu kabili alishiba fyonse”? (1 Yoh. 3:20) Yohane eka fye e walembele ukuti “Lesa kutemwa.” (1 Yoh. 4:8, 16) Muli kalata ya bubili ne ya butatu ayo alembele alitashishe Abena Kristu abatwalilile ‘ukwenda mu cine.’—2 Yoh. 4; 3 Yoh. 3, 4.

16, 17. Bushe umutumwa Paulo akoseleshe shani Abena Kristu mu nshita ya batumwa?

¹⁶ Mu nshita ya batumwa, nalimo umutumwa uwalekoselesha sana bamunyina, mutumwa Paulo. Cimoneka kwati ilyo ubuKristu bwatendeke, abatumwa abengi bali  mu Yerusalemu, umwali ibumba litungulula. (Imil. 8:14; 15:2) Abena Kristu abali mu Yudea baleshimikila abantu pali Kristu abasumiine ukuti kwaba fye Lesa umo. Lelo umupashi wa mushilo watumine umutumwa Paulo ukuya mu kubila ku baGriki, abena Roma e lyo na bantu bambi abalepepa tulesa utwingi.—Gal. 2:7-9; 1 Tim. 2:7.

¹⁷ Paulo aleya ku fyalo fya kutali apali ne calo ico nomba beta ati Turkey, e lyo na ku Greece na ku Italy, alepanga ifilonganino fya Bwina Kristu mu fifulo umushali abaYuda. Abantu abalesanguka Abena Kristu, balebacusha ku bekala calo banabo kanshi balekabila ukubakoselesha. (1 Tes. 2:14) Nalimo mu mwaka wa 50 ninshi Yesu aliya kale ku muulu, Paulo alembeele abali mu cilonganino icipya ica mu Tesalonika ati: “Lyonse tutootela Lesa ilyo tulemulumbula bonse mu mapepo yesu, pantu lyonse twibukisha umulimo mubomba pa mulandu wa citetekelo cenu ne fyo mubombesha pa mulandu wa kutemwa kwenu e lyo ne fyo mushipikisha.” (1 Tes. 1:2, 3) Na kabili alibacincishe ukuti balekoseleshanya, abebele ati: “Mulesansamushanya no kukuulana.”—1 Tes. 5:11.

18. Finshi ibumba litungulula ilya mu nshita ya batumwa lyacitile ifyakoseleshe Filipi?

¹⁸ Ibumba litungulula ilyaliko mu nshita ya batumwa lyalekoselesha abaletungulula mu filonganino e lyo na Bena Kristu bonse fye. Ilyo Filipi kabila wa mbila nsuma aleshimikila abena Samaria pali Kristu, ibumba litungulula lyalimutungilile. Lyalitumine abaume babili abali mwi bumba litungulula, e kuti Petro na Yohane ku kuyapepelako abasangwike Abena Kristu pa kuti bapokelele umupashi wa mushilo. (Imil. 8:5, 14-17) Filipi e lyo na abo ayafwile ukuba Abena Kristu balikoseleshiwe sana pa fyo ibumba litungulula lyacitile!

19. Bushe kalata iyo ibumba litungulula ilya mu nshita ya batumwa lyatumine ku filonganino yalengele baumfwa shani?

¹⁹ Pa numa, ibumba litungulula lyalingile ukupingula nampo nga Abena Kristu abashali baYuda balingile ukusembululwa nga fintu abaYuda abalekonka Amafunde ya kwa Mose balecita. (Imil. 15:1, 2) Umupashi wa mushilo walitungulwile ibumba litungulula, kabili pa numa ya kupelulula pa Amalembo, lyapingwile ukuti abashali baYuda tabalingile ukusembululwa kabili lyalilembele na kalata ku filonganino pa fyo lyapingwile. Ibumba litungulula lyalitumine abakutwala kalata ku filonganino. Finshi fyafuminemo? Baibolo itila, “ilyo babelengele, balisekelele pantu balibakoseleshe.”—Imil. 15:27-32.

20. (a) Bushe Ibumba Litungulula muno nshiku likoselesha shani aba bwananyina mwi sonde lyonse? (b) Cipusho nshi cikasukwa mu cipande cikonkelepo?

²⁰ Muno nshiku, Ibumba Litungulula ilya Nte sha kwa Yehova lilakoselesha ababombela pa Bethel, ababomba umulimo wa nshita yonse uwaibela, kabili lilakoselesha na ba bwananyina mwi sonde lyonse. Ici cilenga aba bwananyina balasekelela nga fintu cali mu nshita ya batumwa! Na kabili, mu 2015 Ibumba Lintungulula lyalifumishe broshuwa itila Bweleleni Kuli Yehova, iikoselesha sana aba bwananyina mwi sonde lyonse. Lelo bushe abatungulula e balingile fye ukulapashanya Yehova uukoselesha? Tukasuka ici cipusho mu cipande cikonkelepo.