BA Allen * batile: “Ilyo nakuukile nalisakamene. Nalemona kwati nshakakwate ifibusa kabili abantu tabali no kuntemwa.” Ba Allen bacili baleishibana na ba bwananyina mu cilonganino bakuukila apalepa amakilomita ukucila pali 1,400 ukufuma uko baleikala.

Na imwe mufwile mulasakamana nga mwalikuukila ku cilonganino cimbi. Kuti mwacita shani pa kuti mubelele mu cilonganino mwakuukila? Kuti mwacita shani nga camukosela ukwishibana bwangu na ba bwananyina mu cilonganino mwakuukila? Finshi mwingacita pa kuti mwafwe abakuukila mu cilonganino mwaba ukubelela bwangu?

Natulangilile: Imiti nga bailimbula no kuyailimba ku cifulo cimbi, ilabonsa. Umuti nga baufumya mu mushili, balaputulako imishila imo pa kuti bausende bwino. Umuti nga baulimba, imishila imbi ilatendeka ukumena. Na ifwe nga twakuukila ku cilonganino cimbi tulasakamana. Mu cilonganino mwali, mwalilimbile imishila pantu mwalikwete ifibusa kabili mwalitantike ifya kubombela Yehova. Nomba mufwile ukulimba imishila imbi mu cilonganino cimbi ico mwakuukilako. Finshi fingamwafwa ukucita ifi? Mulekonka ifyo Baibolo ilanda. Natulande pali fimo ifyo ilanda.

Uubelenga Icebo ca kwa Lesa lyonse aba “ngo muti uo balimba mupepi no tumilonga twa menshi, uutwala ifisabo mu nshita ya fiko na mabula ya uko tayabonsa, kabili conse ico acita cikatunguluka.”—Amalu. 1:1-3.

Pa kuti umuti utwalilile ukukula ulingile ukulanwa amenshi, Umwina Kristu na o alingile ukulaisambilisha Icebo ca kwa Lesa pa kuti bucibusa bwakwe na Lesa bulekoselako. Kanshi mulebelenga Baibolo cila bushiku kabili muleya lyonse mu kulongana. Mulekwata amapepo ya lupwa cila mulungu kabili muleisambilisha lyonse. Mutwalilile ukucita ifyo mwalecita ilyo mushilakuuka ifyalemwafwa ukuba abakosa mu fya kwa Lesa.

“Uuliisha bambi na o bakamuliisha.”—Amapi. 11:25.

Nga mulebombako sana umulimo wa kubila imbila nsuma mukeshibana bwangu na ba bwananyina kabili mukabelela bwangu mu cilonganino. Ba Kevin baeluda batile: “Icayafwile ine no mwina mwandi kubombako bupainiya bwa kwafwailisha ilyo twafikile fye mu cilonganino. Twalishibe bwangu aba bwananyina, bapainiya, e lyo ne cifulo icipya.” Ba Roger abakuukiile ku cifulo cimbi apalepele amakilomita 1,600 ukufuma uko baleikala, batile: “Ukuya lyonse mu kubila imbila nsuma kulafwa sana ukwishibana na ba bwananyina mu cilonganino mwakuukila. Na kabili mulecita ifingalenga baeluda baishiba ukuti mulafwaya ukubomba umulimo onse, nalimo kuti mulewamyako Ing’anda ya Bufumu, muleipeelesha ukulanda ilyashi umwine nga talipo, nelyo ukulasendako aba bwananyina mu kulongana muli motoka yenu nelyo pa ncinga. Aba bwananyina nga baishiba ukuti uukuukiile mu cilonganino alaipeelesha, bakafwaya ukuba ifibusa fyenu.”

“Kusheni ukutemwa kwenu.”—2 Kor. 6:13.

Muletemwa aba bwananyina bonse. Ilyo ba Melissa no lupwa lwabo bakuukiile ku cilonganino cimbi, babikile sana amano ku kupanga ifibusa. Batile: “Twalelanshanya na ba bwananyina pa Ng’anda ya Bufumu  ilyo tushilatendeka ukulongana na pa numa ya kulongana. Twalekwata inshita ya kulanshanya nabo ukucila ukupelela fye pa kubaposha.” Ifi twalecita fyalengele aba mu lupwa lwesu baishiba bwangu amashina ya ba mu cilonganino. Na kabili baleita aba bwananyina ku ng’anda ku kuliila pamo ifya kulya, ukucita ifi kwalengele baba sana ifibusa na ba bwananyina. Ba Melissa batile: “Twalipeele aba bwananyina amafoni namba yesu nabo balitupeele ayabo, ici calengele twalalanshanya nabo kabili balatwebako nga kuli ifyo twingacitako mu cilonganino e lyo ne fintu fimbi.”

Nga ca kuti cilamukosela ukulanshanya na bantu abo mushaishiba, kuti mwacitako fimo ifinono ifingamwafwa. Ku ca kumwenako, mulemwentula nangu ca kuti tamulefwaya. Nga mulemwentula abantu bakalafwaya ukumupalama. Pantu na kuba, “ukubengeshima kwa menso kulenga umutima ukusekelela.” (Amapi. 15:30) Ba Rachel abakuukiile ukutali sana na uko bakulile, batile: “Mu cifyalilwa fye ndi wa nsoni. Inshita shimo ndaipatikisha ukulanda na ba bwananyina mu cilonganino nakuukila. Nga namona uwikele eka mu Ng’anda ya Bufumu ndaya mu kulanda nankwe. Kuti nalimo na o, wa nsoni nga ine.” Ilyo ukulongana kushilatendeka na pa numa ya kulongana mulefwaisha ukulanda nabo mushaishiba!

Na lyo line nga e lyo mwakuukila fye ku cilonganino cimbi nalimo kuti mwalafwaisha ukwishiba abantu mu cilonganino. Lelo mu kupita kwa nshita mulaba bakaya. Nga mwaba abakaya, mufwile ukubombesha pa kuti mutwalilile ukupanga ifibusa.

Imiti imo ilakokola pa kuti ilimbe imishila nga mwailimba pa cifulo cimbi, imbi yena taikokola. Ifi fine e fyo caba na kubakuukila ku filonganino fimbi, bamo balabelela bwangu bambi palapita inshita. Nga kale mwakuukila ku cilonganino cimbi lelo mucili tamulabelela, nga mulekonka ifyo amalembo yakonkapo yalanda kuti fyamwafwa:

“Twinenuka ukucita icawama, pantu mu nshita yalinga tukalobolola nga tatutompweke.”—Gal. 6:9.

Nga mwafilwa ukubelela bwangu nga fintu mwaleenekela muleleka papitako inshita. Ku ca kumwenako, bamishonari abengi abo batuma mu fyalo fimbi tabaya ku fyalo bafuma ku kutandala mpaka papitako imyaka. Ici cilenga baishibana sana na ba bwananyina, batemwana kabili babelela no kwikala mu calo babatuma.

Ba Alejandro abakuukapo imiku iingi balishiba ukuti palapita inshita pa kuti umuntu abelele. Batile: “Ilyo twalekelesheko ukukuukila ku cilonganino cimbi, umwina mwandi atile, ‘Ifibusa fyandi fyonse fyashala ku cilonganino twafumine!’” Ba Alejandro baebele abena mwabo ukuti ifi fine e fyo balandile imyaka ibili iyapitilepo ilyo bakuukiile ku cilonganino cimbi. Lelo muli iyi myaka ibili balibikile amano ku ba bwananyina kabili baishileba ifibusa sana na bena.

“Witila: ‘Cinshi ico inshiku sha kale shawamine ukucila shino?’ pantu te ca mano ukwipusha ifyo.”—Luk. Mil. 7:10.

Mwilalinganya icilonganino mwakuukilamo ku cilonganino mwalimo kale. Ku ca kumwenako, aba bwananyina mu cilonganino mwakukiila nalimo baliifinya nelyo balilandikisha ukucila abali mu cilonganino mwali. Mulebika amano ku mibele yabo iisuma, filya fine mwingafwaya babika amano ku mibele yenu iisuma. Ifyo bamo basanga mu filonganino bakuukiila filenga balayipusha abati, ‘Bushe kwena nalitemwa “aba bwananyina bonse”?’—1 Pet. 2:17.

 “Mulelomba, kabili bakamupeela.”—Luka 11:9.

Mulepepa ukuti Lesa alemwafwa. Ba David baeluda batile, “Te kuti tushipikishe ifintu ifingi pa lwesu kano Yehova atwafwa. Mulepepa ukuti Lesa alemwafwa ukushipikisha!” Ba Rachel abo tulandilepo kale balisumine ukuti ici cishinka. Batile, “Nga ca kuti ine na bena mwandi twaumfwa kwati natutaluka ku ba bwananyina, tulapepa kuli Yehova atuti, ‘Mwe Yehova twafweni twishibe icilengele aba bwananyina balefilwa ukuba ifibusa fyesu.’ Lyena tulaibikilishako ukulaba pamo na ba bwananyina pa nshita iikalamba.”

Mwe bafyashi nga ca kuti abana benu balefilwa ukusanga ifibusa mu cilonganino mulepepa nabo pali ubo ubwafya. Mulecitako fimo na ba bwananyina pa kuti abana benu balepanga ifibusa.

Finshi mwingacita pa kwafwa abakuukila mu cilonganino mwaba? Beni ifibusa fyabo ilyo bakuukila fye mu cilonganino. Pa kuti mube ifibusa, tontonkanyeni pa fyo mwingatemwa bamucitila nga mwakuukila ku cilonganino cimbi, kabili ifyo fine e fyo mucitile abakuukila mu cilonganino mwaba. (Mat. 7:12) Bushe kuti mwaitako abakuukiile mu cilonganino mwaba ku mapepo ya lupwa nelyo ku kutamba programu ya cila mweshi iya JW Broadcasting? Bushe kuti mwabombela pamo nabo umulimo wa kubila imbila nsuma? Nga ca kuti mwaliila pamo nabo ifya kulya, tabakalabe ifyo mwabapokelele. Finshi fimbi mwingacita pa kwafwa abakuukila mu cilonganino mwaba?

Ba Carlos batile, “Ilyo twakuukiile mu cilonganino cimbi, nkashi umo alitupeele amashina ya mashitolo umo imitengo ya fintu yabako bwino. Ifi acitile fyalitwafwile sana. Abafuma ku fifulo uko imiceele yapusana na uko bakuukila kuti batemwa nga mwabebako ifyo bengafwala nga kwakaba, nga kwatalala nelyo nga kuli imfula. Na kabili kuti mwabafwa ukulabila bwino imbila nsuma nga mwabebako ifyo abantu baleikala kale muli iyo ncende nelyo mwabalondolwelako ifyo abantu basuminamo.

Napapita umwaka umo no kucilapo ukutula apo ba Allen abo tulandilepo pa kutendeka bakuukiile ku cilonganino cimbi. Batile: “Pa kubala naleipatikisha pa kuti njishibe aba bwananyina. Nomba ng’umfwa fye kwati ni balupwa lwandi, kabili naliba ne nsansa.” Ba Allen balilwike ukuti nangu ca kuti balikuukile, tabaashile ifibusa. Na kuba balikwete ifibusa fimbi, nalimo abakatwalilila fye ukuba ifibusa fyabo.