1. Bushe ilingi line Baibolo ilondolola shani ukusalapula?

NGA mwaumfwa ishiwi lya kuti “ukusalapula,” finshi mutontonkanyapo? Nalimo mutontonkanya pa kukanda, lelo ukusalapula te kukanda fye. Baibolo itila ukusalapula kulatwafwa, inshita shimo ili shiwi liba pamo na mashiwi pamo nga ukwishiba, amano, ukutemwa, no mweo. (Amapi. 1:2-7; 4:11-13) Pantu ukusalapula cilangililo ca kuti Lesa alitutemwa kabili afwaya tukabe no mweo wa muyayaya. (Heb. 12:6) Pa kutusalapula nalimo kuti atukanda, lelo tacila mu cipimo. Ishiwi lya kuti “ukusalapula” lilosha maka maka ku kusambilisha, nga filya umufyashi asambilisha umwana ilyo alekula.

2, 3. Finshi fyaba mu kusalapula? Londololeni. (Moneni icikope pa muulu.)

² Natulangilile: Akalumendo ka John kaleteya umupila mu ng’anda. Banyina bakeba abati: “John walishiba ukuti taulingile ukulateya umupila mu ng’anda pantu kuti watoba ifipe!” Lelo ka John kakaana ukumfwila banyina, kakonkanyapo ukuteya kabili katoba icipe. Bushe banyina balasalapula shani John? Pa kumusalapula nalimo kuti bamusambilisha kabili kuti bamukanda. Ilyo balemusambilisha kuti bamweba ico ifyo acicita fyacibipila.  Ico balefwaya, kumusambilisha ubusuma bwaba mu kumfwila abafyashi bakwe, no kumulondolwela ukuti amafunde bafwaya alekonka ya kulenga ifintu fyamuwamina kabili tayayafya ukukonka. Lyena pa kuti umwana eshibe ukuti acilufyanya, nalimo kuti bamukanda panono. Ku ca kumwenako nalimo kuti bapoka John umupila pa nshita iinono. Banyina nga bacita ifi, umwana kuti amona ububi bwaba mu kukanaumfwila abafyashi.

³ Apo tuli Bena Kristu, bonse twaba mu ng’anda ya kwa Lesa. (1 Tim. 3:15) Kanshi tulacindika insambu Yehova akwata isha kutupeela amafunde no kutusalapula nga twalufyanya. Na kabili, nga ca kuti mu fyo tucitile mwafuma ifyabipa, nga atusalapula tulebukisha ukuti calicindama ukumfwila Shifwe wa ku muulu. (Gal. 6:7) Lesa alatusakamana sana kabili afwaya ifintu filetuwamina.—1 Pet. 5:6, 7.

4. (a) Kusalapula kwa musango nshi uko Yehova afwaya? (b) Finshi twalasambilila muli cino cipande?

⁴ Nga tulesalapula umwana nelyo umusambi wa Baibolo ukubomfya Amalembo kuti afikapo ukuba umusambi wa kwa Kristu. Icebo ca kwa Lesa ico tubomfya sana pa kusambilisha, cilatwafwa sana “ukusalapwila mu bulungami.” E ico umwana nelyo umusambi wa Baibolo kuti aishiba kabili kuti asambilila ifya ‘kulakonka fyonse ifyo Yesu atwebele.’ (2 Tim. 3:16; Mat. 28:19, 20) Yehova afwaya tulesambilisha abantu pa kuti nabo bakasambilisheko abantu bambi ukuba abasambi ba kwa Kristu. (Belengeni Tito 2:11-14.) Nomba natulande pa masuko ku mepusho yakonkapo: (1) Bushe ifyo Lesa atusalapula filanga shani ukuti alitutemwa? (2) Finshi twingasambilila ku bantu abo Lesa asalapwile kale? (3) Kuti twapashanya shani Yehova no Mwana wakwe ilyo tulesalapula umuntu?

5. Bushe ifyo Yehova atusalapula filanga shani ukuti alitutemwa?

⁵ Apo Yehova aliba no kutemwa, alatulungika, alatufunda, kabili alatusambilisha pa kuti tutwalilile ukuba mu kutemwa kwakwe no kutwalilila ukwenda mu nshila ya ku mweo. (1 Yoh. 4:16) Tatusuusha nelyo ukutusaalula ica kuti twalaimona ukuti tatwacindama. (Amapi. 12:18) Yehova alitucindika, abika sana amano ku mibele yesu iisuma kabili alacindika insambu shesu isha kuisalila ifyo tulefwaya. Bushe ifi e fyo mumona ifyo Lesa amusalapula, nampo nga alebomfya Icebo cakwe, impapulo ishilanda pali Baibolo, abafyashi Abena Kristu, nelyo baeluda mu cilonganino? Kanshi baeluda ababa ne mitima iyafuuka kabili ababa no kutemwa ilyo baletulungika ‘nga twalufyanya’ mu kukanaishiba, balanga ukuti Yehova alitutemwa.—Gal. 6:1.

6. Bushe ukupoka umuntu imilimo nelyo ukumutamfya mu cilonganino kulanga shani ukuti Lesa alimutemwa?

⁶ Kwena inshita shimo ukusalapula kulacila pa kufunda nelyo pa kulungika umuntu pa kanwa fye. Nga ca kuti umuntu alicita imembu ishikalamba, pa kumusalapula nalimo kuti bamupoka ne milimo iyo abomba mu cilonganino. Nangu nga batusalapula muli uyu musango, ninshi Lesa aletulanga ukuti alitutemwa. Ku ca kumwenako, umuntu nga bamupoka imilimo mu cilonganino kuti ailuka ukuti alingile ukubika sana amano ku kulaisambilisha Baibolo no kulatontonkanya sana pa fyo alebelenga, no kulapepa sana. Nga alecita ifi kuti akosa sana mu fya kwa Lesa. (Amalu. 19:7) Mu kupita kwa nshita kuti bamupeela imilimo mu cilonganino na kabili. Nangu fye kutamfya umuntu mu cilonganino kulanga ukuti Yehova alimutemwa pantu kulalenga icilonganino cacingililwa ku bacita ifyabipa. (1 Kor. 5:6, 7, 11)  Na kabili apo Lesa tasalapula ukucila mu cipimo, umuntu nga bamutamfya mu cilonganino kuti ailuka ukuti ifyo acitile fyalibipile kabili kuti alapila.—Imil. 3:19.

7. Bushe Shebna ali nani, kabili mibele nshi iyabipa iyo aishilekwata?

⁷ Pa kuti tumfwikishe ifyo ukusalapula kwacindama, natulande pa bantu babili abo Yehova asalapwile: Shebna uwaliko mu nshita ya Mfumu Hisekia, na munyinefwe Graham. Apo Shebna ‘aleyangalila ing’anda’ ya kwa Hisekia, alikwete amaka. (Esa. 22:15) Ku ca bulanda, aishileba uwa cilumba, alefwaya abantu balemulumbanya. Na kabili aliimbile ne nshiishi ya lulumbi kabili aleendela pa “maceleta ya bucindami.”—Esa. 22:16-18.

8. Bushe Yehova asalapwile shani Shebna, kabili nalimo finshi Shebna asambilileko?

⁸ Pa mulandu wa kuti Shebna alefwaya abantu balemulumbanya, Lesa ‘alimufumishe pa cifulo cakwe ica bulashi’ no kupyanikapo Eliakimu. (Esa. 22:19-21) Ifi fyacitike ilyo Sankeribu imfumu ya Asiria yalefwaya ukusansa umusumba wa Yerusalemu. Pa numa Sankeribu atumine bacilolo ku Yerusalemu, pamo ne bumba lya bashilika abengi ku kufuupula abaYuda no kutiinya Hisekia pa kuti acimbe. (2 Isha. 18:17-25) Eliakimu balimutumine ku kuyalanda na bacilolo, nomba taile eka. Aile na baume babili, umo ali ni Shebna pali iyi nshita ali ni kalemba. Ifi filelanga ukuti Shebna tafulilwe kabili taleenda ne cikonko ku mukoshi lelo aliicefeshe kabili alisumine no kubomba imilimo iyacepeleko pa mulimo alebomba kale. Finshi tulesambilila ku lyashi lya kwa Shebna? Natulande pa fintu fitatu ifyo tulesambililako.

9-11. (a) Finshi twingasambilila ku fyacitikile Shebna? (b) Bushe ifyo Yehova asalapwile Shebna fyamukoselesha shani?

⁹ Ica kubalilapo, Shebna balimufumishe pa cifulo cakwe ica bulashi. Ifyamucitikile filanga ukuti “icilumba e citangilila ukuwa, na matutumuko yatangilila ukuipununa.” (Amapi. 16:18) Nga mwalikwata imilimo mu cilonganino, nalimo iyalenga mwishibikwe sana, bushe mukatwalilila ukuba abaicefya? Bushe mukaleka abantu balelumbanya Yehova pa fintu ifyo mwacenjelamo nelyo pa milimo mwabomba? (1 Kor. 4:7) Umutumwa Paulo alembele ati: “Nde-eba imwe bonse ukuti mwilaitunga ukucila pa fyo mwaba; lelo mube abaicefya mu matontonkanyo yenu.”—Rom. 12:3.

¹⁰ Icalenga bubili, nangu ca kuti Yehova alikalipile Shebna, Yehova talemumona ukuti te kuti aluke. (Amapi. 3:11, 12) Muno nshiku abo  bapoka imilimo mu cilonganino ca kwa Lesa kuti basambililako kuli ili lyashi! Mu nshita ya kukalipa no kulaenda ne cikonko ku mukoshi, kuti cawama batwalilila ukubombela Lesa apapela amaka yabo no kulamona ukuti icalenga Yehova abasalapule ni co alibatemwa. Muleibukisha ukuti nga twaicefya, Shifwe takatumone ukuti te kuti twaluke. (Belengeni 1 Petro 5:6, 7.) Lesa nga atusalapula ninshi aletusambilisha. Kanshi natuleba abaicefya pa kuti tube nge loba ilyanaka mu minwe yakwe.

¹¹ Icalenga butatu, ifyo Yehova asalapwile Shebna filasambilisha bonse abakwata umulimo wa kusalapula pamo nga abafyashi na bakangalila Abena Kristu. Finshi bengasambililako? Yehova alasalapula umuntu pa kulanga ukuti alipata ulubembu, kabili ifi acita filanga ukuti alibika amano ku muntu uubembwike. Nga muli bafyashi nelyo nga ni mwe bakangalila e lyo mulingile ukusalapula umuntu, bushe mukapashanya Yehova uwapata ifyabipa lelo uubika amano na ku mibele iisuma iyo umwana akwata nelyo iyo Umwina Kristu akwata?—Yuda 22, 23.

12-14. (a) Bushe bamo bacita shani Yehova nga abasalapula? (b) Bushe Icebo ca kwa Lesa cayafwile shani munyinefwe umo ukwaluka, kabili finshi fyafuminemo?

¹² Ku ca bulanda, abantu bamo nga babasalapula balakalipa sana ica kuti balataluka Lesa na bantu bakwe. (Heb. 3:12, 13) Lelo bushe abantu ba musango uyu te kuti baluke? Natulande pali ba Graham. Ba Graham balitamfiwe kabili mu kupita kwa nshita balibweshiwe, lyena balilekele ukubila imbila nsuma no kulongana. Ilyo papitile imyaka imo, ba Graham baebele eluda umo uwaishileba cibusa wabo ukulabasambilisha Baibolo.

¹³ Uyu eluda alandile ati: “Ba Graham bali ne cilumba. Balesuusha baeluda abapingwile ukuti batamfiwe. E ico mu masambililo yakonkelepo, twalanshenye pa malembo ayalanda pa cilumba e lyo na pa bubi bwaba mu kuba ne cilumba. Ba Graham batendeke ukuimona mu cilola ca Cebo ca kwa Lesa, kabili tabatemenwe ifyo bamwene! Ala nalipapile ifyo bayalwike! Ilyo bailwike ukuti icilumba icali ngo ‘mulando’ mu menso yabo calibapofwishe no kuti ubwafya bakwete kusuusha baeluda, bwangu bwangu batampile ukwaluka. Batendeke ukulalongana lyonse, ukulaisambilisha Baibolo, no kulapepa cila bushiku. Na kabili batampile ukubomba imilimo balingile ukulabomba apo bali mutwe wa lupwa, kabili ici calengele abena mwabo na bana baba ne nsansa.”—Luka 6:41, 42; Yako. 1:23-25.

¹⁴ Uyu eluda alandile no kuti: “Bushiku bumo ba Graham banjebele fimo ifyamfikile pa mutima. Banjebele abati, ‘Ni kale naishiba icine, kabili nalibombapo na bupainiya. Lelo ukulanda fye icishinka ni ino nshita e lyo ningalanda ukuti nalitemwa Yehova.’ Tapakokwele ba Graham balibapeele umulimo wa kupishamo icisoselo mu Ng’anda ya Bufumu kabili balitemenwe sana uyu mulimo. Ifyabacitikile fyansambilishe ukuti umuntu nga aicefya ilyo Lesa amusalapula, alamupongolwela amapaalo!”

15. Finshi tufwile ukucita pa kuti tulefika abo tulesalapula pa mutima?

¹⁵ Pa kuti tulesambilisha bwino, tulingile ukubalilapo ukuisambilisha. (1 Tim. 4:15, 16) Abo Yehova apeela amaka ya kusalapula nabo bene bafwile ukulaitemenwa ukukonka ubutungulushi bwa kwa Yehova. Nga baleitemenwa ukunakila ubutungulushi bwakwe, tabakalatiina ilyo balesambilisha nelyo ilyo balelungika bambi kabili abantu bakalabacindika. Natulande pa fyo Yesu alecita.

16. Finshi tulesambilila ku fyo Yesu alesalapula no kusambilisha abasambi bakwe?

 ¹⁶ Lyonse Yesu aleumfwila Wishi, na lintu ifintu fyayafishe nga nshi. (Mat. 26:39) Kabili talefwaya abantu balemucindika pali fyonse ifyo alesambilisha na pa mano ayo akwete lelo alefwaya balecindika Wishi. (Yoh. 5:19, 30) Apo Yesu lyonse alekonka ifyo Wishi alemweba, ali ne cikuuku pa kusambilisha, ne ci calengele abantu abalefwaya ukusambilila baleya kuli ena. (Belengeni Luka 4:22.) Pa mulandu wa kuti ali ne cikuuku, alesansamusha abantu abali kwati litete ilyafunika nelyo abali nge ciku icalefuuka icushi icili mu kushima. (Mat. 12:20) Na lintu abatumwa bakwe balelanga bukaitemwe no kufwaya ukulumbuka, Yesu aleba ne cikuuku no kutemwa pa kubalungika.—Marko 9:33-37; Luka 22:24-27.

17. Mibele nshi iisuma iingalenga baeluda balacema bwino umukuni wa kwa Lesa?

¹⁷ Bonse abo Yehova apeela umulimo wa kusalapula ukubomfya Amalembo balingile ukulapashanya Kristu. Nga balecita ifi ninshi balelanga ukuti bafwaya Lesa no Mwana wakwe balebasambilisha. Umutumwa Petro alembele ati: “Mulecema umukuni wa kwa Lesa uo amupeela ukwangalila, mwilapatikishiwa fye uku-ucema, lelo muleitemenwa; mwilaucema pa kuti fye mumwenemo ubunonshi bwa nsoni, lelo mulebomba pa mulandu wa kuti mulefwaisha ukubomba. Mwilatitikisha abantu ba kwa Lesa, lelo muleba abantu abo umukuni wingapashanya.” (1 Pet. 5:2-4) Ukwabula no kutwishika, bakangalila abanakila Lesa na Kristu, umutwe wa cilonganino, balanonkelamo pamo na abo bangalila.—Esa. 32:1, 2, 17, 18.

18. (a) Bushe Yehova afwaya abafyashi balecita finshi? (b) Bushe Lesa afwa shani abafyashi pa kuti balebomba bwino imilimo abapeela?

¹⁸ Inga mu lupwa mwena, caba shani? Baibolo yeba imitwe ya ndupwa aiti: “Mwilakalifya abana benu, lelo mulebakusha ukulingana no kusalapula kwa kwa Yehova no kukonkomesha kwakwe.” (Efes. 6:4) Bushe imitwe ya ndupwa ifwile ukusalapula no kusambilisha abana? Pa Amapinda 19:18 patila: “Limuna umwana obe ilyo kucili isubilo; kabili wilafwaya ukuti afwe.” Yehova akalubulwisha abafyashi abashisalapula abana babo! (1 Sam. 3:12-14) Na lyo line, Yehova alapeela abafyashi amano na maka nga ca kuti balemulomba, nga balekonka ifyaba mu Cebo cakwe kabili nga baletungululwa no mupashi wakwe uwa mushilo.—Belengeni Yakobo 1:5.

19, 20. (a) Fisuma nshi fifuma mu kukonka ifyo Lesa atweba ilyo aletusalapula? (b) Finshi tukasambilila mu cipande cikonkelepo?

¹⁹ Te kuti tukumemo ukulumbula amapaalo ayo tukakwata nga tulekonka ifyo Lesa aletweba ilyo aletusalapula na lintu tulepashanya Yehova na Yesu ilyo tulesalapula abantu. Nga tulecita ifi, mu ndupwa na mu cilonganino mukaba umutende, cila muntu akalaumfwa ukuti alitemwikwa, alicindama kabili alicingililwa. Ifi filanga ifyo tukalaikala mu calo cipya. (Amalu. 72:7) Kanshi nga twalanda ukuti Yehova nga atusalapula tulasambilila ifyo tukalaikala pamo mu mutende kabili tukaba abaikatana mu lupwa lwakwe umuyayaya, ninshi tatulekukumya fye. (Belengeni Esaya 11:9.) Ifi nga e fyo twakulamona ukusalapula, tukakutemwa pantu: ni nshila iisuma iyo Lesa alangilamo ukuti alitutemwa nga nshi.

²⁰ Mu cipande cikonkelepo, tukasambilila pa nshila na shimbi isha kusalapwilamo abantu mu lupwa na mu cilonganino. Na kabili tukasambilila ifyo twingalaisalapula e lyo na pa fyo nalimo tumfwa ububi nga batusalapula.