1. Mulandu nshi Yehova abela Nakabumba mukalamba?

MU CALO ca England balishitishe icipe ice bumba ica ku China icabumbilwe kale sana kabili bacishitishe pa madola ya ku America mupepi na mamilioni 70. Ici cipe bacishitishe mu November mu 2010. Cilapapusha ukuti nakabumba abula fye iloba no kupangamo icipe icisuma nga nshi ico bengashitisha pa mutengo uukalamba sana. Yehova Nakabumba wesu, alicila sana pali banakabumba abantunse. Baibolo itila, Yehova abumbile umuntu uwapwililika “ku lukungu lwa mu mushili” e kutila, kwi loba. (Ukutendeka 2:7) Uyu muntu ni Adamu, ali ‘mwana wa kwa Lesa’ kabili abumbilwe mu nshila ya kutila, kuti aba ne mibele iyo Lesa akwata.—Luka 3:38.

2, 3. Kuti twapashanya shani abena Israele abalapiile?

² Ilyo Adamu apondokele Kabumba wakwe, alilekele ukuba umwana wa kwa Lesa. Lelo abana ba kwa Adamu abengi balisala ukulatekwa na Yehova. (AbaHebere 12:1) Balilanga ukuti bafwaya ukulanakila Shibo kabili Kabumba wabo, no kuti tabafwaya ukulanakila Satana. (Yohane 8:44) Bucishinka bwabo  kuli Lesa bulenga twaibukisha ifyo abena Israele abalapiile balandile, batile: “Mwe Yehova, ni mwe Shifwe. Ifwe tuli iloba, na imwe ni mwe Mwatubumba; kabili bonse tuli milimo ya minwe yenu.”—Esaya 64:8.

³ Ababomfi ba kwa Yehova muno nshiku balesha na maka yonse ukuba abaicefya no kulaumfwila Lesa. Balatemwa sana ukwita Yehova ukuti Shibo, kabili balafwaya alebasambilisha. Bushe na ifwe twaba nge loba ilyanaka ilyo Lesa engabumbamo icipe icisuma? Bushe tumona ukuti Lesa acili alesambilisha bamuyinefwe na bankashi ukuba abantu abasuma? Pa kuti twasuke aya mepusho, twalalanda pa fyo Yehova asala abo asambilisha, ico abasambilishisha, e lyo ne fyo acita pa kubasambilisha ukuba abantu abasuma.

4. Bushe Yehova asala shani abo asambilisha? Langilileni.

⁴ Ifyo Yehova amona abantu fyalipusana ne fyo tubamona. Ena amona mu mutima e kutila, ifyo twaba mu kati. (Belengeni 1 Samwele 16:7b.) Ifyo Yehova acitile ilyo apangile icilonganino ca Bena Kristu e filanga ukuti ifi e fyo aba. Abengi abo asalile ukwisa kuli ena na ku Mwana wakwe, bantu abo bamo bengamona ukuti bacabecabe. (Yohane 6:44) Ku ca kumwenako, umo pali aba ni Sauli umuFarise uwali “uwa miponto kabili uwalecusha abantu bakwe [Yehova] kabili uwa musaalula.” (1 Timote 1:13) Lelo Yehova alimwene ifyo umutima wa kwa Sauli wali kabili tamumwene nge loba ilishingabomfiwa ku cili conse. (Amapinda 17:3) Yehova alimwene ukuti Sauli kuti ayaluka no kuba ‘icipe ico asala’ ku kubila imbila nsuma “ku bena fyalo na ku shamfumu na ku bana ba kwa Israele.” (Imilimo 9:15) Yehova alisalile na bambi ukuba ‘ifipe ifya mucinshi,’ bamo pali aba bali ni bacakolwa, balecita ubulalelale, e lyo bambi bali bapuupu. (Abena Roma 9:21; 1 Abena Korinti 6:9-11) Ilyo balesambilila Amalembo, icitetekelo cabo calekoselako kabili bali nge loba ilyanaka, e co Yehova alibasambilishe ukuba abantu abasuma.

5, 6. Bushe ifyo twacetekela Yehova ukuti ni Nakabumba wesu filingile ukulenga twalamona shani (a) abo tubilako imbila nsuma? (b) bamuyinefwe na bankashi?

⁵ Twalicetekela ukuti Yehova alikwata amaka ya kwishiba ababa ne mitima iisuma no kubasala ukuya kuli ena. E mulandu wine tushilingile ukulamwena ukuti bamo abo tusanga mu cifulo cesu ica kushimikilamo te kuti bomfwe imbila nsuma, kabili e co tushipingwila abo tulongana nabo. Tontonkanyeni pa fyo ba Michael balecita ilyo Inte sha kwa Yehova shaleya pa ng’anda yabo. Batile: “Nshalefwaya ukukutika kuli bena, nalecita fye kwati nshibamwene. Nshalebafwaya nangu panono! Nomba kwali ulupwa lumo ulo natemenwe pa mulandu wa mibele yabo iisuma. Nalipapile sana ilyo naishibe ukuti nabo bali ni Nte sha kwa Yehova! Imibele yabo yalilengele  ukuti mfwaye ukwishiba ico napatile ba Nte. Tapakokwele nasangile ukuti icalengele mbapate ni co nshabeshibe kabili nalekonka fye ifya bufi ifyo naleumfwa abantu balelanda pali bena.” Ba Michael balitendeke ukusambilila Baibolo, pa numa balibatishiwe kabili balitendeke ukubomba umulimo wa nshita yonse.

⁶ Nga twaishiba ukuti Yehova e utusambilisha, kuti twaaluka mu fyo tumona bamunyinefwe na bankashi. Tukalamona ukuti Yehova acili alebasambilisha ukuba abantu abasuma. Na kuba ifi fine e fyo Yehova abamona. Alamona ifyaba mu mitima yabo kabili alishiba ukuti tabakatwalilile fye ukuba abashapwililika. Alishiba ne fyo bengaba nga abasambilisha ukuba abantu abasuma. (Amalumbo 130:3) Kuti tulepashanya Yehova nga ca kuti na ifwe tulemona ifisuma mu ba bwananyina. E lyo kuti tulebombela pamo na Nakabumba wesu ukwafwa bamunyinefwe na bankashi ukuba ne mibele iisuma. (1 Abena Tesalonika 5:14, 15) Baeluda mu cilonganino e balingile ukuba pa ntanshi ku kwafwa aba bwananyina.—Abena Efese 4:8, 11-13.

7. Mulandu nshi mwatemenwa ukusalapula kwa kwa Yehova?

⁷ Abantu bamo batila: ‘Nshatemenwe ilyo abafyashi bandi balensalapula, lelo ilyo nakwete abana bandi e lyo namwene ifyo ukusalapula kwacindama.’ Ilyo tulekula, e lyo tumona ubusuma bwaba mu kusalapula pantu tuleshiba ukuti icilenga baletusalapula nico balitutemwa. (Belengeni AbaHebere 12:5, 6, 11.) Yehova alitutemwa nga filya umufyashi atemwa abana bakwe, e mulandu wine atusalapwila nelyo atusambilishisha. Afwaya ukuti tube na mano, tube aba nsansa kabili tulemutemwa pantu ni Shifwe. (Amapinda 23:15) Yehova tafwaya ukuti tulecula, kabili tafwaya ukuti tulefwa nga babembu abashilapila.—Abena Efese 2:2, 3.

8, 9. Finshi Yehova atusambilisha muno nshiku, kabili akalatusambilisha shani ku ntanshi?

⁸ Ilyo tushilaishiba Yehova, nalimo twali ne mibele iyabipa. Lelo Yehova alitusambilisha kabili alitwafwa ukwaluka, ne ci calenga ukuti tube ne mibele iisuma. (Esaya 11:6-8; Abena Kolose 3:9, 10) Pali ino nshita, twaliba muli paradaise ya ku mupashi. Yehova alibikako iyi paradaise pa kuti aletusambilisha ukuba abantu abasuma. Muli iyi paradaise, twaliba abacingililwa nangu ca kuti twikala mu calo umwaba abantu abacita ifyabipa. Abakulile mu ndupwa umo bashalebalanga ukutemwa nomba balomfwa ukuti bamunyinabo na bankashi balibatemwa icine cine. (Yohane 13:35) Na kabili twalisambilila ukutemwa abantu banensu. Nomba icacindamisha ca kuti, twalishiba Yehova kabili tulomfwa ukuti alitutemwa sana.—Yakobo 4:8.

⁹ Mu calo cipya, tukanonkelamo sana muli paradaise ya ku mupashi. Na kabili tukaipakisha ukwikala muli paradaise pano isonde ilyo Ubufumu bwa kwa Lesa bukalateka. Pali iyi nshita, Yehova akatwalilila ukutusambilisha  mu nshila iyo tushingelenganya no kwelenganya. (Esaya 11:9) Yehova akalenga umuntontonkanya wesu ne mibili yesu ukupwililika. Nga twapwililika cikalatwangukila ukumfwikisha no kulakonka fyonse ifyo Lesa akalatusambilisha. Kanshi natutwalilile ukulasambilishiwa na Yehova, kabili tulemulanga ukuti tulatasha pa fyo atusambilisha.—Amapinda 3:11, 12.

10. Bushe Yesu alangile shani ifyo Nakabumba wakulisha aba uwatekanya kabili uwaishiba ukusambilisha?

¹⁰ Nga filya fine nakabumba uwaishibisha ukubumba eshiba bwino iloba ne fyo engabumbamo, Yehova Nakabumba wesu, na o alitwishiba bwino sana. Alishiba umo tushicita bwino, ifyo tushingaba na maka ya kucita, imibele iisuma iyo twalundulula, kabili alatusambilisha ukulingana ne fyo cila umo umo twaba. (Belengeni Amalumbo 103:10-14.) Kuti twaishiba ifyo Yehova atumona nga twatontonkanya pa fyo Yesu alecita ilyo abatumwa bakwe balelufyanya. Inshita shimo abatumwa bakwe balekansanina pa wali umukalamba pali bena. Nga ca kuti e ko mwali, bushe nga mwatontonkenye finshi pa fyo abatumwa balecita? Nalimo nga mwabamwene nge loba ilyakosa ilishingabomfiwa. Lelo Yesu ena alishibe ukutila kuti bayaluka nga balemupashanya ukuba abaicefya e lyo nga baleumfwa na ku fyo alebafunda pantu ali wa cikuuku kabili alebatekanishisha pa kubafunda. (Marko 9:33-37; 10:37, 41-45; Luka 22:24-27) Pa numa Yesu abuushiwa aya na ku muulu, abatumwa balipokelele umupashi wa kwa Lesa kabili balilekele ukukansanina pa wali umukalamba pali bena. Lelo babikile sana amano ku kubomba umulimo uo Yesu abapeele.—Imilimo 5:42.

11. Bushe Davidi alangile shani ukuti ali nge loba ilyanaka, kabili kuti twamupashanya shani?

¹¹ Muno nshiku, Yehova abomfya Baibolo, umupashi wakwe uwa mushilo e lyo ne cilonganino cakwe pa kutusambilisha. Bushe Baibolo kuti yatusambilisha shani ukuba abantu abasuma? Tulingile ukulaibelenga, ukulatontonkanya pa fyo tulebelenga e lyo no kulalomba Yehova ukuti aletwafwa ukulacita ifyo tulesambilila. Imfumu Davidi yalembele ati: “Ilyo namwibukisha pa busanshi bwandi, mu bulinde bwa bushiku ntontonkanya pali imwe.” (Amalumbo 63:6) Na kabili yalembele ati: “Nkacindika Yehova, uumpandile amano. Cine cine, mu nshita sha bushiku imfyo shandi shilanungika.” (Amalumbo 16:7) Kanshi Davidi aletontonkanya sana pa fyo Yehova alemufunda kabili calengele ayaluka mu fyo aletontonkanya, nangu ni lintu calemwafya ukukonka ifyo alemufunda. (2 Samwele 12:1-13) Davidi ali uwaicefya kabili aleumfwila Lesa, kanshi tulingile ukulamupashanya. E ico yipusheni amuti: ‘Bushe nga nabelenga Baibolo, ndatontonkanya sana pa fyo nabelenga no kuleka ifyo Lesa amfunda fyayalula ifyo ntontonkanya ne fyo ng’umfwa? Bushe ningile ukulabelenga sana Baibolo no kulatontonkanya sana pa fyo ndebelenga?’—Amalumbo 1:2, 3.

12, 13. Bushe Yehova atusambilisha shani ukubomfya umupashi wa mushilo e lyo ne cilonganino ca Bwina Kristu?

¹² Umupashi wa mushilo kuti watusambilisha mu nshila ishalekanalekana. Ku ca kumwenako, kuti watwafwa ukuba ne mibele iyo Yesu akwete no kuba ne fisabo fya mupashi. (Abena Galatia 5:22, 23) Pa fisabo fya mupashi, paba no kutemwa. Twalitemwa Lesa e lyo tulafwaya no kulamumfwila pa kuti aletusambilisha pantu twalishiba ukuti  amafunde yakwe yabelako ku busuma bwesu. Na kabili umupashi wa mushilo kuti watupeela amaka ya kukanalacita ifya muli cino calo cabipa. (Abena Efese 2:2) Ilyo umutumwa Paulo ali umwaice, alekonka ifyo bashimapepo abaYuda abali aba cilumba balecita. Lelo umupashi wa mushilo walimwafwile ukwaluka. Alembele ati: “Muli fyonse ndi na maka pantu kuli uulenkosha.” (Abena Filipi 4:13) Na ifwe bene tulingile ukulalomba Yehova ukuti aletupeela umupashi wa mushilo pantu twalishiba ukuti alasuka amapepo ayo tupepa ukufuma pa nshi ya mutima.—Amalumbo 10:17.

¹³ Yehova na kabili alabomfya icilonganino cakwe na baeluda pa kutusambilisha ukuba abantu abasuma. Ku ca kumwenako, baeluda nga baishiba ukuti kwaliba fimo ifyatwafya ukuleka, balatwafwa ukwaluka. Lelo tabatufunda ukulingana ne fyo abene balemona ukuti e fili bwino. (Abena Galatia 6:1) Balapepa kuli Yehova ukuti abapeele amano no kwiluka. Lyena balafwaya ifyebo muli Baibolo e lyo na mu mpapulo shesu ifingatwafwa. Nga ca kuti baeluda baisa ku kumufunda nalimo pa fyo mufwele, muleibukisha ukuti ico balemufundila ni co Lesa alimutemwa. Nga mwakonka ifyo bamufunda, mukaba nge loba ilyanaka ilyo Yehova engabomfya ukubumbamo icipe, kabili mukanonkelamo sana.

14. Nangu ca kuti Yehova alikwata amaka pa bantu abumba, bushe alanga shani ukuti alafwaya tuleisalila ifya kucita?

¹⁴ Nga twaishiba ifyo Yehova acita pa kutusambilisha, tukaba ifibusa sana na bamunyinefwe na bankashi. Na kabili, tukalamona abantu mu cifulo tubilamo imbila nsuma e lyo na abo tusambilisha Baibolo nge fyo Yehova abamona. Ilyo nakabumba ashilabumba icipe alabala asamfya iloba pa kuti afumyemo amabwe ne fiko fimbi. Na Yehova, Nakabumba Mukalamba alafwa abantu abafwaya ukuba ne mibele iisuma. Tabapatikisha ukwaluka lelo abalanga fye ifya kukonka ifingalenga baba abantu abasuma. E lyo abene  baisalila nampo nga kwalula imibele yabo nelyo iyo.

15, 16. Bushe abasambi ba Baibolo kuti balanga shani ukuti balefwaya Yehova alebasambilisha? Langilileni.

¹⁵ Natulande pali ba Tessie, bankashi abekala ku Australia. Calibangukile ukusambilila ifyo Baibolo ilanda, lelo tabalelunduluka kabili tabaleya ku kulongana. Nkashi uwalebasambilisha Baibolo alipepele kuli Yehova ukuti alefwaya ukuleka ukubasambilisha. Lelo kwali icacitike ica mupapwishe. Ilyo balesambilila Baibolo, ba Tessie baebele nkashi icalengele ukuti belalunduluka. Balandile ati baleumfwa kwati babumbimunda pantu balitemenwe sana ukuteya ifyangalo fya kushitikapo. Lelo balipingwilepo ukuleka ukuteya ifi fyangalo.

¹⁶ Tapakokwele ba Tessie balitendeke ukuya ku kulongana, kabili balyalwile imibele yabo nangu ca kuti ifibusa fyabo fimo ifyo bakwete kale fyalebaseka. Mu kupita kwa nshita, ba Tessie balibatishiwe kabili baishileba bapainiya ba nshita yonse nangu ca kuti balikwete abana abanono abo balesakamana. Kanshi twamona ukuti abo tusambilisha Baibolo nga batendeka ukwaluka, balacita ne fisekesha Lesa, Lesa alapalama kuli bena kabili alabasambilisha ukuba ifipe fya mucinshi.

17. (a) Finshi mwatemwa pali ifi Yehova aaba Nakabumba wenu? (b) Finshi tukasambilila mu cipande cikonkelepo?

¹⁷ Banakabumba bamo balabikako sana amano ilyo balebumba ifipe ku minwe. E fyo na Yehova acita, alatutekanishisha ilyo aletufunda kabili alatubikako amano ukumona ifyo tulebomfya ifyo atufunda. (Belengeni Amalumbo 32:8.) Bushe mwamona ukuti Yehova alimubikako amano? Bushe mwamona ifyo Yehova abikako amano pa ku musambilisha? Ifi nga e fyo mumona, bushe mibele nshi iyo mulingile ukukwata iingalenga mwaba nge loba ilyanaka ilyo Yehova engabomfya? Mibele nshi iyo mushilingile ukukwata pa kuti mwiba nge loba ilyakosa ilishingabomfiwa? Kabili bushe abafyashi kuti babombela shani pamo na Yehova pa kusambilisha abana babo? Aya e mepusho yakasukwa mu cipande cikonkelepo.