ICIPANDE CA KUSAMBILILAMO 16
“Ndume Yobe Alabuuka”!
“Yesu amwebele [Marita] ati: ‘Ndume yobe alabuuka.’”—YOH. 11:23.
ULWIMBO 151 Aketa
IFYO TWALASAMBILILA a
1. Bushe umulumendo umo alangile shani ukuti alicetekela ukuti kukaba ukubuuka?
MATTHEW alilwala sana ica kuti balimulepula imiku iingi pa kuti abeko bwino. Ilyo ali ne myaka 7, aletamba programu ya JW Broadcasting® pamo no lupwa lwakwe. Ilyo iyi program yalepwa, mwali ulwimbo ulwalelanda pa kupokelela abafwa abakabuushiwa. b Ilyo bapwile ukutamba iyi programu, aileikata abafyashi bakwe ku maboko no kubeba ukuti: “Mwamona, nangu nafwa, nkesabuuka. Kuti mwandolela mu calo cipya, nkabuushiwa.” Elenganyeni ifyo abafyashi bali ne nsansa ilyo baumfwile ifyo umwana wabo abebele, ifyalelangilila ukuti alicetekela ukuti kukaba ukubuuka.
2-3. Mulandu nshi cacindamina ukuti tuletontonkanya pe subilo lya kubuuka?
2 Calicindama ukuti tuletontonkanya pa fyo Baibolo yatulaya ukuti kukaba ukubuuka. (Yoh. 5:28, 29) Mulandu nshi cacindamina? Pantu inshita iili yonse, kuti twalwala sana nelyo lupwa wesu nangu cibusa wesu kuti afwa. (Luk. Mil. 9:11; Yako. 4:13, 14) Isubilo twakwata ilya kuti kukaba ukubuuka, kuti lyalenga twashipikisha amafya ya musango uyo. (1 Tes. 4:13) Amalembo yatweba ukuti Shifwe wa ku muulu alitwishiba bwino kabili alitutemwa icine cine. (Luka 12:7) Tontonkanyeni pa fyo Yehova atwishiba bwino, alitwishiba sana ica kuti akatubuusha filya fine fye twali ilyo tushilafwa. Yehova alitutemwa sana, kabili alilenga twaba ne subilo lyakwikala umuyayaya. Kanshi nangu twafwa, akatubuusha.
3 Muli cino cipande twalasambilila umulandu tulingile ukucetekelela ukuti abafwa bakabuuka. Twalasambilila pa lyashi limo ilya mu Baibolo ilingakosha icitetekelo cesu, apafumine umutwe wa cino cipande uuleti: “Ndume yobe alabuuka.” (Yoh. 11:23) Pa kulekelesha, twalasambilila ifyo twingacita pa kuti tucetekele sana ukuti abafwa bakabuuka.
UMULANDU TULINGILE UKUCETEKELELA UKUTI ABAFWA BAKABUUKA
4. Pa kuti tushininkishe ukuti ifyo batulaya fikacitika, finshi tulingile ukucetekela? Langilileni.
4 Pa kuti tucetekele ukuti ifyo batulaya fikacitika, intanshi tufwile ukucetekela uwatulaya ukuti alafwaisha ukucita ifyo atulaya, kabili alikwata na maka ya kucita ifyo. Natulangilile: Elenganyeni ukuti imfula iikalamba yaonaula ing’anda yenu. Cibusa wenu aisa no kumulaya ukuti, ‘nalamukuulila ing’anda yenu.’ Ilyo alelanda na imwe, ali uwa cishinka kabili namucetekela ukuti alefwaisha ukumukuulila ing’anda. Nga ca kuti alishiba ukukuula, kabili nakwata ne fya kubomfya pa kukuula, kuti mwacetekela ukuti nakwata amaka ya ku mukuulila ing’anda. E ico kuti mwasumina ifyo amulaya. Nomba nga mwatontonkanya pa fyo Lesa atulaya ukuti abafwa bakabuuka, bushe alafwaisha ukubuusha abafwa? Kabili bushe alikwata amaka ya kucita ifyo?
5-6. Mulandu nshi twingacetekelela kuti Yehova alafwaya ukubuusha abafwa?
5 Bushe Yehova alafwaya ukubuusha abafwa? Te kuti tutwishike no kutwishika. Alafwaya ukubuusha abafwa. Aebele abalelemba Baibolo bamo ukulemba ukuti akabuusha abafwa. (Esa. 26:19; Hos. 13:14; Ukus. 20:11-13) Kabili Yehova nga alaya, lyonse alafikilisha ifyo alaya. (Yosh. 23:14) Yehova alafwaisha ukubuusha abafwa. Mulandu nshi twalandila ifi?
6 Tontonkanyeni pa mashiwi Yobo alandile. Alishininkishe ukuti nangu afwa, Yehova ali no kufuluka ukumumona na kabili. (Yobo 14:14, 15) Yehova alafuluka ababomfi bakwe bonse abafwa. Alafwaisha ukubabuusha pa kuti bakabe abatuntulu, kabili aba nsansa. Bushe Yehova omfwa shani pa bantu abengi abafwa, abashasambilile icine pali ena? Lesa wesu uwaba no kutemwa alafwaisha ukubabuusha nabo bene. (Imil. 24:15) Alafwaya nabo baisaba ifibusa fyakwe, pa kuti bakekale umuyayaya pano isonde. (Yoh. 3:16) Cine cine, Yehova alafwaya ukubuusha abafwa.
7-8. Mulandu nshi twingacetekelela ukuti Yehova alikwata amaka ya kubuusha abafwa?
7 Bushe Yehova alikwata amaka ya kubuusha abafwa? Ee alikwata. Ni Lesa “Uwa Maka Yonse.” (Ukus. 1:8) Kanshi alikwata amaka aya kucimfya abalwani bonse, ukubikako fye ne mfwa ine. (1 Kor. 15:26) Ukwishiba ifi, kulatukosha kabili kulatusansamusha. Natulande pa fyacitikile ba nkashi Emma Arnold. Ba Emma no lupwa lwabo balikwete sana amafya ilyo kwali Inkondo ya Calo Iyalenga Bubili. Balupwa wabo ne fibusa ifingi balifwile mu nkambi sha ba Nazi. Nomba pa kukoselesha umwana wabo umwanakashi pali ifi ifyacitike, ba Emma batile: “Nga ca kuti abafwa tabakabuuke na kabili, ninshi imfwa iili mulwani wesu, yalikwatisha amaka ukucila Lesa. Nomba ifyo te fyo caba.” Tapali icingacimfya Yehova amaka. Lesa wa maka yonse uwabuumbile muntu, alikwata amaka ya kubuusha abafwa.
8 Na cimbi icilenga twacetekela ukuti Lesa alikwata amaka ya kubuusha abafwa ca kuti takwata icilafi, aleta intanda amashina. (Esa. 40:26) kanshi alebukisha bonse abafwa. (Yobo 14:13; Luka 20:37, 38) Na kabili alebukisha fyonse pali bena ukubikako fye ne fyo bali, ifyo balemoneka, e lyo ne fyo baletontonkanya.
9. Mulandu nshi mwacetekelela ukuti ifyo Yehova atulaya ukuti abafwa bakabuuka, fikafikilishiwa?
9 Ukwabula no kutwishika, kuti twacetekela ifyo Yehova atulaya ukuti akabuusha abafwa, pantu twalishiba ukuti alafwaisha ukubuusha abafwa kabili alikwata na maka ya kucita ifi. Natulande na pa mulandu na umbi uo twingacetekelela ukutila Yehova akabuusha abafwa. Uyu mulandu wa kuti alibuushapo abafwa. Mu nshita balelemba Baibolo, alilengele abaume bamo aba cishinka, ukubikako na Yesu ukubuusha abafwa. Lekeni tulandeko pe lyashi ilyalembwa mwi buuku lya kwa Yohane icipandwa 11, ililanda pa muntu umo uo Yesu abuushishe.
IFYO CALI ILYO CIBUSA WA KWA YESU AFWILE
10. Finshi fyacitike ilyo Yesu alebila imbila nsuma kwi shilya lya Yordani, kabili finshi acitile? (Yohane 11:1-3)
10 Belengeni Yohane 11:1-3. Elenganyeni ifyacitike mu Betani ku kupwa kwa mwaka wa 32 ninshi Yesu alisa pano isonde. Muli uyu mushi mwaleikala ifibusa fya kwa Yesu, e kutila Lasaro na bankashi yakwe babili, Maria na Marita. (Luka 10:38-42) Nomba Lasaro alilwele kabili bankashi yakwe balisakamene sana. Batumine amashiwi kuli Yesu uwali kwi shilya lya Yordani, kabili ukufuma ku Betani ukuya uko Yesu ali, bale-endapo inshiku shibili. (Yoh. 10:40) Ku cabulanda ilyo uo batumine ukuyaeba Yesu amashiwi afikile, Lasaro alifwile. Nangu ca kuti Yesu alishibe ukuti cibusa wakwe Lasaro nafwa, aikele fye uko ali. Lyena pa numa ya nshiku shibili, aile ku Betani. Kanshi ilyo Yesu afikile ku Betani ninshi napapita inshiku 4 ukufuma apo Lasaro afwilile. Yesu ali no kucita icintu cimo icali no kulenga ifibusa fyakwe, ukuba sana ne nsansa, e lyo no kucindika Lesa.—Yoh. 11:4, 6, 11, 17.
11. Finshi tulesambilila pa fya kuba cibusa umusuma kuli ili lyashi?
11 Kuli ili lyashi tulasambililako ifya kuba cibusa umusuma. Tontonkanyeni pali ici: Ilyo Maria na Marita balaishe amashiwi kuli Yesu, tabamwebele ukuti ese ku Betani. Lelo balefwaya fye ukumwishibisha ukuti cibusa wakwe mulwele. (Yoh. 11:3) Ilyo Lasaro afwile, Yesu nga alimubuushishe kulya kwine ali, nangu ca kuti kwali kutali. Lelo asalilepo ukuya ku Betani pa kuti ayeba pamo ne fibusa fyakwe, Maria na Marita. Bushe mwalikwata cibusa uwingamwafwa nangu ca kuti tamumwebele ukuti amwafwe? Nga mwalikwata cibusa wa musango uyu, kuti mwacetekela ukutila kuti amwafwa “ilyo kuli ubucushi.” (Amapi. 17:17) Na ifwe natuleitemenwa ukwafwa ifibusa fyesu nga filya fine Yesu ali. Nomba natubwelele ku lyashi lya kwa Lasaro, pa kuti tumone ifyacitike pa numa.
12. Finshi Yesu aebele Marita, kabili finshi fyalengele Marita acetekele ifyo Yesu amwebele? (Yohane 11:23-26)
12 Belengeni Yohane 11:23-26. Marita alyumfwile ukuti Yesu ali mupepi na ku Betani. E ico alile mukumukumanya kabili amwebele ati: “Mwe Shikulu, nga mwali kuno ndume yandi nga tafwile.” (Yoh. 11:21) Ca cine, Yesu nga ali ku Betani nga aliposeshe Lasaro. Lelo Yesu alefwaya ukucita icintu icacindama sana. Aebele Marita ati: “Ndume yobe alabuuka.” Na kabili alyebele Marita na fimbi ifyali no kumulenga acetekele ifyo amulaile, amwebele ukuti: “Nine kubuuka kabili umweo.” Ca cine, Lesa alipeela Yesu amaka ayakubuusha abafwa. Yesu alibushishepo umukashana ilyo fye afwile, na kabili alibuushishe umulumendo nalimo pa bushiku afwile. (Luka 7:11-15; 8:49-55) Nomba bushe kuti abuusha umuntu uwafwile pa nshiku 4, uo no mubili wakwe utendeke ukubola?
“WE LASARO, FUMA!”
Yesu alyumfwilile sana uluse ifibusa fyakwe ilyo balelosha (Moneni paragrafu 13-14)
13. Nga fintu Yohane 11:32-35 ilanda, finshi Yesu acitile ilyo amwene Maria na bantu bambi baleloosha? (Moneni ne cikope.)
13 Belengeni Yohane 11:32-35. Nomba elenganyeni ifyakonkelepo ukucitika. Maria nkashi umbi uwa kwa Lasaro aya mu kukumanya Yesu. Nao alandile amashiwi yamo yene ayo nkashi nankwe alandile. Aebele Yesu ukuti: “Mwe Shikulu, nga mwali kuno, ndume yandi nga tafwile.” Maria na bantu bambi abo ali nabo bonse bali sana no bulanda. Ilyo Yesu abamwene no kumfwa ifyo balelila, alyumfwile sana ubulanda. Apo alyumfwilile uluse ifibusa fyakwe pa fyabacitikile, alililile. Alishiba ifyo cikalipa nga ca kuti umuntu twatemwa afwa. Ukwabula no kutwishika alefwaisha ukucitapo cimo pa kuti baleke ukulosha!
14. Finshi twingasambilila pali Yehova kuli filya Yesu acitile ilyo Maria alelila?
14 Ifyo Yesu acitile ilyo Maria alelila, filatusambilisha ukuti Yehova Lesa wa luse. Mulandu nshi twalandila ifi? Nga fintu twasambilile mu cipande cafumineko, Yesu apashanya sana Wishi mu fyo atontonkanya e lyo na mu fyo omfwa. (Yoh. 12:45) Kanshi nga twabelenga pa fyo Yesu aumfwile sana uluse ilyo amwene ifibusa fyakwe balelila ica kuti na o alililile, tuleshiba ukuti Yehova nao alomfwa sana uluse nga amona tulelila. (Amalu. 56:8) Ukwabula no kutwishika ici cilalenga twalafwaisha ukupalama kuli Lesa wesu, uwa luse nga nshi.
Yesu alilangile ukuti alikwete amaka ya kubuusha abafwa (Moneni paragrafu 15-16)
15. Nga fintu Yohane 11:41-44 ilanda, finshi fyacitike ku nshiishi uko bashiikile Lasaro. (Moneni ne cikope.)
15 Belengeni Yohane 11:41-44. Ilyo Yesu afikile ku nshiishi uko bashiikile Lasaro, aebele abantu ukuti bafumyepo ilibwe. Marita alibakeenye, ukuti nalimo umubili wakwe ufwile walenunka. Lelo Yesu atile: “Bushe nshikwebele ukuti nga wasumina, ulemona ubukata bwa kwa Lesa?” (Yoh. 11:39, 40) Lyena Yesu aloleshe mu muulu kabili alipepele pa cintubwingi. Alefwaya ukucindika Yehova pa fyo ali no kucita. Kabili abilikishe ukuti: “We Lasaro, fuma!” Lasaro alifumine mu nshishi! Yesu acitile icipesha amano ico bamo balemona ukuti te kuti cicitike. c
16. Bushe ilyashi ilyaba mwi buuku lya kwa Yohane icipandwa 11 lilenga shani twacetekela ukuti abafwa bakabuuka?
16 Ilyashi ilyaba muli Yohane icipandwa 11 lilalenga twacetekela sana ukuti abafwa bakabuuka. Lilenga shani twacetekela? Ibukisheni ifyo Yesu alaile Marita. Amwebele ukuti: “Ndume yobe alabuuka.” (Yoh. 11:23) Nga filya fine Wishi aba, Yesu alafwaisha ukubuusha abafwa kabili alikwata na maka ya kucita ifyo. Filya alilile filanga ukuti alafwaya sana ukubuusha abafwa, no kufumyapo ubulanda ubo imfwa ilenga twaba nabo. Kabili filya Lasaro afumine mu nshiishi, na fyo filangilila ukuti alikwata amaka ya kubuusha abafwa. Na kabili tontonkanyeni pa mashiwi Yesu aebele Marita aya kuti: “Bushe nshikwebele ukuti nga wasumina, ulemona ubukata bwa kwa Lesa?” (Yoh. 11:40) Kanshi te kuti tutwishike no kutwishika ukuti Lesa akafikilisha ifyo atulaya ukuti akabuusha abafwa. Nomba finshi twingacita pa kuti tucetekele sana ukuti abafwa bakabuuka?
IFYO TWINGACITA PA KUTI TUCETEKELE SANA UKUTI ABAFWA BAKABUUKA
17. Finshi tulingile ukulaibukisha ilyo tulelanda pa malyashi ayalanda pa kubuuka ayalembwa mu Baibolo?
17 Mulebelenga no kutontonkanya pa malyashi ya bantu baliko kale ababuushiwe. Muli Baibolo mwalilembwa abantu 8 ababuushiwe no kwikala pe sonde. d Kuti cawama ukubelenga aya malyashi. Ilyo mulebelenga, muleibukisha ukuti ababuushiwe, bantu ba cine cine. Abaume, abanakashi, e lyo na bana. Mulemona ne fyo mwingasambililako. Ilyo mulebelenga pa lyashi limo, muletontonkanya pa fyo Lesa afwaisha ukubuusha abafwa, elyo ne fyo akwata amaka ya kucita ifyo. Ne cacilapo ukucindama, muletontonkanya sana pa fyo Yehova abuushishe Yesu. Pantu ukubuushiwa kwa kwa Yesu e kwa cindama sana. Muleibukisha ukuti abantu abengi balimumwene ilyo abuushiwe, icilenga twacetekela ukuti abafwa bakabuuka.—1 Kor. 15:3-6, 20-22.
18. Bushe kuti mwabomfya shani inyimbo ishilanda pa kubuuka? (Moneni futunoti.)
18 Mulekutika ku “nyimbo” ishilanda pa kubuuka. e (Efes. 5:19) Ishi nyimbo shilalenga twacetekela sana ukuti abafwa bakabuuka. Kanshi mulekutika kuli ishi nyimbo, muleshisambilila, kabili mulelanshanya pa bupilibulo bwaba muli ishi nyimbo ilyo muli pa mapepo ya lupwa. Muleibukisha amashiwi yaba muli ishi nyimbo kabili muleyatontokanyapo, pa kuti yalekosha icitetekelo cenu no ku mufika pa mutima. Nga ca kuti mwakwata ubwafya ubwingalenga mwafwa, nelyo uo mwatemwa afwa, umupashi wa kwa Yehova ukalenga mukaleibukisha ishi nyimbo kabili shikamusansamusha no kumukosha.
19. Finshi nalimo twingelenganya pa fyo cikaba ilyo abafwa bakabuuka? (Moneni akabokoshi kaleti “ Finshi mukesaipusha abakabuuka?”)
19 Mule-elenganya ifyo cikaba mu calo cipya. Yehova alitupeela amaka ayakwelenganya ukuti tuli mu calo cipya. Nkashi umo alondolwele ukuti: “Limo ndekala inshita iikalamba nde-elenganya ukuti ndi mu calo cipya, ciba kwati ndemona uko amaluba yabalwile ninshi yalenunkila.” Elenganyeni ukuti muli pamo na baume na banakashi aba cishinka abaliko pa nshita balelemba Baibolo. Ni nani mufwaisha ukwisamona? Fipusho nshi mwingatemwa ukwisamwipusha? Elenganyeni no kuti balupwa wenu abafwile kale babuuka kabili muli pamo nabo. Tontonkanyeni pa mashiwi mukabalilapo ukubeba, ifyo mukabakumbatila, e lyo ne fyo mukaba ne nsansa pa kubamona.
20. Cinshi tufwile ukulafwaisha ukucita?
20 Ala tulatasha sana Yehova ifi atulaya ukuti abafwa bakabuuka. Twalicetekela ukuti ifi Yehova alaya, fikafikilishiwa. Pantu alafwaisha ukubuusha abafwa kabili alikwata na maka ya kucita ifyo. Natutwalilile ukulakosha icitetekelo cesu muli ili subilo ilisuma nga nshi. Nga tulecita ifi, tukapalama sana kuli Lesa, uwalaya ifwe bonse kuti, ‘Abatemwikwa benu bakabuuka!’
ULWIMBO 147 Lesa Alitulaya Umweo wa Muyayaya
a Nga ca kuti cibusa wenu nelyo lupwa wenu alifwa, ukwabula no kutwishika mulasansamuka nga mwatontonkanya pe subilo lya kubuuka. Nomba bushe kuti mwalondolwela shani abantu bambi icalenga mucetekele ukuti abafwa bakabuuka? Kabili kuti mwacita shani pa kuti mucetekele sana ukuti abafwa bakabuuka? Ico balembeele cino cipande, kufwaya ukuti bonse tucetekele sana mwi subilo lya kuti abafwa bali no kubuuka.
b Ulwimbo lwaibela ulwakwata umutwe wa kuti Paradaise Ili Mupepi Sana kabili lwali muli JW Broadcasting iya mu November 2016.
c Moneni icipusho ca kuti: “Mulandu nshi papitile inshiku shine pa kuti Yesu afike ku nshiishi ya kwa Lasaro?” mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa January 1, 2008, ibu. 31.
d Moneni akabokoshi katila, “Abantu 8 Ababuushiwe abo Baibolo Yalandapo” Mu Ulupungu lwa kwa Kalinda August 1, 2015, ibu. 4.
e Moneni inyimbo shakonkapo mu citabo ca nyimbo icitila Imbileni Yehova ne Nsansa: “Elenganyeni Ukuti E ko Muli Ilyo Fyonse Fyalengwa Ifipya” (Ulwimbo 139), Mubike Amano ku Cilambu! (Ulwimbo 144), no lwimbo ulutila “Aketa” (Ulwimbo 151). Na kabili moneni inyimbo shakonkapo ishaibela pa jw.org “Paradaise Ili Mupepi Sana,” “Icalo Icipya,” e lyo no lutila “Iseni Mumone.”
