1. Ni bani bayafwilishe abasambi pa kuti icilonganino citendeke mu Filipi?

ILYO umutumwa Paulo, Sila, Luka, na Timote bafikile ku musumba wa Filipi uo abena Roma baleteka, basangile abantu abengi abalefwaya ukukutika imbila ya Bufumu. Aba bamunyinefwe bane abali abacincila balyafwilishe abasambi pa kuti icilonganino citendeke muli uyu musumba, kabili abasambi balitendeke ukulongana. Bafwile balelonganina pa ng’anda ya kwa Lidia uwalepokelela sana abeni.—Imil. 16:40.

2. Mafya nshi abali muli ici cilonganino bakwete ilyo catampile fye?

² Tapakokwele abali muli ici cilonganino icipya batendeke ukukwata amafya. Satana alengele abantu abapatile imbila nsuma batampe ukulesha Paulo na Bena Kristu banankwe ukubila imbila nsuma. Paulo na Sila balibekete, balibomine ne nkoto, kabili balibakakile mu cifungo. Ilyo babakakwile, bailemona abasambi kabili balibakoseleshe. Lyena Paulo, Sila, na Timote balifumine mu musumba lelo cimoneka kwati Luka ena alishele. Finshi aba bwananyina abali muli ici cilonganino bacitile? Balitwalilile ukubombela Yehova pantu alibapeele umupashi wakwe. (Fil. 2:12) Ala ifi bacitile fyalengele Paulo abatemwe nga nshi!

3. Nga fintu ilembo lya Abena Filipi 1:9-11 lilanda, finshi Paulo alepepelapo?

³ Ilyo papitile imyaka 10 Paulo alembeele abali mu cilonganino ca mu Filipi kalata. Ilyo mulebelenga iyi kalata, kuti mwamona ifyo Paulo atemenwe aba bwananyina. Abalembeele ati: ‘Ndamufuluka imwe bonse pa mulandu wa kumutemwisha ifyo na Kristu Yesu amutemwisha.’ (Fil. 1:8) Abalembeele no kuti alebapepelako. Abalombeele kuli Yehova  ukuti ukutemwa kwabo kulekulilako fye, beshibe bwino bwino ifyacilapo ukucindama, babe ababula akabi, belapunwisha abantu, kabili batwalilile ukuba ne fisabo fya bulungami. Ukwabula no kutwishika na ifwe bene muno nshiku kuti twasambililako ku mashiwi ayo Paulo alembele. Kanshi twalabelenga ifyo Paulo alembeele abena Filipi. (Belengeni Abena Filipi 1:9-11.) Lyena twalalanda pa fyo alembele muli kalata kabili twalasambilila pa fyo twingacita pa kuti tulefikonka.

4. (a) Ukulingana ne lembo lya 1 Yohane 4:9, 10, finshi Yehova acita pa kulanga ukuti alitutemwa nga nshi? (b) Bushe tufwile ukutemwa shani Lesa?

⁴ Yehova alilangile ifyo atutemwa nga nshi ilyo atumine Umwana wakwe pano isonde ku kutulubula ku membu shesu. (Belengeni 1 Yohane 4:9, 10.) Ifi Lesa atutemwa nga nshi filenga na ifwe tumutemwe. (Rom. 5:8) Tufwile ukutemwa shani Lesa? Yesu alyaswike ici cipusho ilyo aebele umuFarise ati: “Uletemwa Yehova Lesa obe no mutima obe onse, no mweo obe onse, no kutontonkanya kobe konse.” (Mat. 22:36, 37) Tulingile ukutemwa Lesa no mweo onse. Na kabili tufwile ukulamutemenwako cila bushiku. Paulo aebele abena Filipi ukuti ukutemwa kwabo kwalingile ‘ukulakulilako fye.’ Finshi tufwile ukucita pa kuti tuletemenwako fye Lesa?

5. Finshi tufwile ukulacita pa kuti tuletemenwako Yehova?

⁵ Tulingile ukwishiba Lesa pa kuti tumutemwe. Baibolo itila: “Uushakwata ukutemwa taishiba Lesa, pantu Lesa kutemwa.” (1 Yoh. 4:8) Ifyo umutumwa Paulo alandile filanga ukutila kuti twalatemenwako Lesa nga twakwata “ukwishiba kwine kwine” kabili nga ‘tuleiluka.’ (Fil. 1:9) Ilyo twatampile ukusambilila Baibolo, twalitendeke ukutemwa Yehova nangu ca kuti twaishibe fye ifinono pali ena. Lyena ilyo twailetulemwishibilako, twalemutemenwako. E co tulingile ukulabelengela Baibolo lyonse no kulatontonkanya sana pa fyo tulebelenga!—Fil. 2:16.

6. Nga fintu ilembo lya 1 Yohane 4:11, 20, 21 lilanda, finshi tufwile ukucita pa kuti ukutemwa kwesu kulekulilako fye?

⁶ Ifyo Lesa atutemwa nga nshi filingile ukulenga twalatemwa aba bwananyina. (Belengeni 1 Yohane 4:11, 20, 21.) Nalimo kuti twalamona kwati ukutemwa aba bwananyina kukaishila fye ukwine, pantu tupepa Yehova kabili tulesha ukuba ne mibele iyo akwata. Na kabili tupashanya Yesu uwatutemenwe sana ica kuti alitufwilile no kutufwila. Lelo inshita shimo kuti catukosela ukukonka ifunde ililanda ukuti tuletemwana. Natulande pali fimo ifyacitike mu cilonganino ca mu Filipi.

7. Finshi tulesambilila ku fyo Paulo afundile Yuodia na Suntuki?

⁷ Yuodia na Suntuki bali ni bankashi abacincila ababombeele pamo sana no mutumwa Paulo. Na lyo line, aba bankashi nalimo balipusene kabili balilekele ukumfwana. Muli kalata iyo Paulo alembeele aba mu cilonganino umo nkashi Yuodia na Suntuki bali, alilumbwile amashina ya aba bankashi kabili abakoseleshe ukuti balingile ‘ukuba abaikatana.’ (Fil. 4:2, 3) Na kabili Paulo amwene ukuti alingile ukweba bonse mu cilonganino ati: “Twalilileni ukucita ifintu fyonse ukwabula ukuilishanya no kukansana.” (Fil. 2:14) Ukwabula no kutwishika, ifyo Paulo alembele fyalengele aba bankashi e lyo na bonse mu cilonganino batwalilile ukutemwana.

8. Cinshi maka maka cingalenga catukosela ukutemwa aba bwananyina, kabili finshi twingacita pa kuti tupwishe ubu bwafya?

⁸ Limo kuti catukosela ukutemwa aba  bwananyina pantu nalimo kuti twabika amano ku filubo ifyo bacita nga filya Yuodia na Suntuki bacitile. Bonse fye tulalufyanya cila bushiku. Nga twalabika fye amano ku filubo ifyo abanensu bacita, kuti catukosela ukubatemwa. Natulangilile: Nga ca kuti ilyo tulewamya Ing’anda ya Bufumu uwa bwananyina ena talebombako, nalimo kuti twakalipa. Lyena nga twatampa ukupenda ifilubo fyonse ifyo uyu uwa bwananyina acita, kuti twakalipilako kabili te kuti tumutemwe sana. Nga ca kuti ifya musango uyu fyacitika, kuti cawama mwatontonkanya pa cishinka ca kuti: Yehova alishiba ifilubo ifyo tucita e lyo ne fyo uwa bwananyina acita. Lelo alitwalilila ukumutemwa kabili alitwalilila no kututemwa. Kanshi tufwile ukulapashanya Yehova uwaba no kutemwa kabili tulebika amano ku mibele iisuma iyo aba bwananyina bakwata. Nga tuleibikilishako pa kuti tuletemwa aba bwananyina, tukekatana sana.—Fil. 2:1, 2.

9. Lumbuleni “ifyacilapo ukucindama” fimo ifyo Paulo alumbwile muli kalata alembeele abena Filipi.

⁹ Yehova apeele Paulo umupashi wa mushilo uwalengele ukuti alembele abena Filipi na Bena Kristu bonse ukuti balingile ‘ukwishiba bwino bwino ifyacilapo ukucindama.’ (Fil. 1:10) Fimo pa fyacilapo ukucindama, kulenga ishina lya kwa Lesa lyaba ilya mushilo, kufikilisha ubufwayo bwakwe, no kuba aba mutende mu cilonganino kabili abaikatana. (Mat. 6:9, 10; Yoh. 13:35) Nga twabika amano kuli ifi fintu, ninshi tulelanga ukuti twalitemwa Yehova.

10. Finshi tufwile ukulacita pa kuti tuleba ababula akabi?

¹⁰ Na kabili Paulo alandile ukuti tufwile ‘ukuba ababula akabi.’ Aya mashiwi tayalola mu kuti tulingile ukuba abapwililika. Te kuti tube ababula akabi nga fintu Yehova Lesa aba. Lelo Yehova kuti aletumona ukuti tatwakwata akabi nga ca kuti tuleibikilishako pa kuti tube sana no kutemwa kabili nga tulebika sana amano ku fyacilapo ukucindama. Cimo ico twingacita pa kuti tulelanga ukuti twaliba no kutemwa, kulaesha apo twingapesha pa kuti twilapunwisha abantu.

11. Mulandu nshi tushilingile ukulapunwishisha abantu?

¹¹ Amashiwi ya kuti twilapunwisha abantu yakalamba sana. Bushe kuti twapunwisha shani umuntu? Kuti twamupunwisha ku fyo tuleseshamo icitendwe, ku fyo tufwala, nelyo ku ncito tubomba. Nalimo fimo ifyo twingacita te fintu ifyo Yehova ashifwaya. Lelo nga ca kuti ifyo tusalapo filalenga kampingu ya bantu bamo yalabacusha kabili filabapunwisha, ninshi uyu mulandu uukalamba. Yesu atile nga twapunwisha umo pa mpaanga shakwe, kuti cawama batukakila icilibwe icafina mu mukoshi no kutupoosa muli bemba!—Mat. 18:6.

12. Finshi tulesambilila ku fyo bapainiya abaupana bacitile?

¹² Natulande pa fyo bapainiya abaupana bakonkele amashiwi ayo Yesu alandile. Balebombela mu cilonganino umwali abaupana aba kuti tapakokwele ukutula apo babatishiwilwe kabili abakulile mu lupwa umo balebalesha ukucita ifintu ifingi. Aba abaupana abapya, baishibe ukuti Abena Kristu tabalingile ukulaya mu kutamba amafilimu, kumo fye na mafilimu ayasuma. Balikalipe sana ilyo baishibe ukuti aba bapainiya baliile mu kutamba filimu. Ilyo aba bapainiya baishibe ifi, balilekele ukulaya mu kutamba mpaka balya Abena Kristu abapya basambilisha kampingu yabo pa kuti balelekanya icalungama ne calubana. (Heb. 5:14) Filya aba bapainiya bacitile fyalangile ukuti balitemenwe balya abaupana abapya,  te mu mashiwi fye, lelo na mu fyo balecita.—Rom. 14:19-21; 1 Yoh. 3:18.

13. Kuti twalenga shani umuntu alufyanya?

¹³ Limbi ilyo twingapunwisha umuntu, ni lintu twalenga alufyanya. Kuti twalenga shani umuntu alufyanya? Natulande pa ca kumwenako. Umusambi wa Baibolo alilwisha na maka yakwe yonse pa nshita iitali, asuka aleka ukunwesha ubwalwa. Naishiba ukuti alingile ukulekelela fye ukunwa ubwalwa. Alunduluka bwangu kabili abatishiwa no kubatishiwa. Pa numa uwa bwananyina umo uushiminine pa kulenga uyu Mwina Kristu alufyanye, amweba ukunwako ubwalwa ilyo bali pa mutebeto uo amwitileko. Alamukoselesha ati: “Nomba uli Mwina Kristu; walikwata umupashi wa kwa Yehova. Cimo pa fisabo fya mupashi wa mushilo kuilama. Nga ca kuti ulailama, ninshi ufwile ukunwako tunono.” Kuti cabipa sana nga ca kuti uyu munyinefwe umupya akonkelela munyinefwe wa kale, kabili mu kupita kwa nshita aba na cakolwa na kabili!

14. Bushe ukulongana kulenga shani twaishiba ifya kukonka amashiwi ayaba pa Abena Filipi 1:10?

¹⁴ Nga tulelongana tulasambilila ifya kukonka amashiwi ayaba pa Abena Filipi 1:10 mu nshila ishingi. Inshila ya kubalilapo, ifyo tusambilila nga tulelongana filanga ifyo Yehova amona ukuti e fyacilapo ukucindama. Inshila ya bubili, nga tulelongana tuleshiba ifya kukonka ifyo tusambilila pa kuti tuleba ababula akabi. Ne nshila ya butatu, nga tulelongana tulacincishanya “ku kutemwa kabili ku  kubomba imilimo iisuma.” (Heb. 10:24, 25) Aba bwananyina nga baletukoselesha, tukalatemenwako fye Lesa na ba bwananyina. Nga twatemwa Yehova na ba bwananyina no mweo onse, tukalaibikilishako pa kuti twikalapunwisha aba bwananyina.

15. Bushe amashiwi ya kuti ukuba ne “fisabo fya bulungami” yalola mwi?

¹⁵ Paulo alepapaata Yehova pa kuti abena Filipi babe ne “fisabo fya bulungami.” (Fil. 1:11) Ukwabula no kutwishika, ukutemwa Yehova na bantu bakwe nako kwali pa “fisabo fya bulungami.” Ukubikako fye no kwebako abantu pa fyo batetekele Yesu ne subilo ilisuma ilyo bakwete. Pa Abena Filipi 2:15 napo paba amashiwi ya kuti “mulebalika nge fyengelo muli ici calo.” Aya mashiwi yatwibukishako ukuti Yesu aitile abasambi bakwe ukuti “ulubuuto lwa ba muli ici calo.” (Mat. 5:14-16) Na kabili abebele ukuti ‘balelenga aba nko shonse ukuba abasambi,’ kabili atile abasambi bakwe bali no kuba ‘inte ku mpela ya pano isonde.’ (Mat. 28:18-20; Imil. 1:8) Tutwala “ifisabo fya bulungami” nelyo ‘tubalika nge fyengelo’ nga tulebomba apapela amaka yesu uyu mulimo uwacindama nga nshi.

16. Bushe ifyaba pe lembo lya Abena Filipi 1:12-14, filanga shani ukutila kuti twalabalika nge fyengelo na lintu tuli na mafya? (Moneni icikope pa nkupo.)

¹⁶ Kuti twalabalika nge fyengelo nangu ifintu fyafye shani. Inshita shimo ifintu ifingalenga twafilwa ukubila imbila nsuma kuti fyalenga twakwata inshita ya kubila. Ku ca kumwenako, ilyo umutumwa Paulo alembeele abena Filipi kalata, ninshi bamukakila mu ng’anda ku Roma. Lelo ici tacalengele afilwa ukulabila imbila nsuma ku balemulonda na ku baleya mu kumupempula. Paulo ali  uwacincila ilyo alebila imbila nsuma nangu ca kuti balimukakile, kabili ifi alecita fyalengele aba bwananyina bashipe kabili ‘balelanda icebo ca kwa Lesa ukwabula umwenso.’—Belengeni Abena Filipi 1:12-14; 4:22.

17. Landeni pa fyo bamunyinefwe na bankashi muno nshiku batwalilila ukubila imbila nsuma na lintu ifintu fyafishe.

¹⁷ Bamunyinefwe na bankashi abengi balaba abashipa nga filya Paulo ali. Bekala mu fyalo umwa kutila te kuti babile imbila nsuma ku cintubwingi na ku ng’anda ne ng’anda. E ico balafwaya inshila shimbi isha kubililamo imbila nsuma. (Mat. 10:16-20) Mu calo cimo, kangalila wa muputule aebele bakasabankanya ukulabila kuli balupwa lwabo, ku bena mupalamano babo, ku bana besukulu banabo, kubo balebomba nabo, e lyo na ku bakaya babo. Mu myaka fye ibili, ifilonganino fyalifulile nga nshi muli ulya muputule. Nalimo mu calo twikala tabatubinda ukubila imbila nsuma. Na lyo line, kuti twasambililako ku fyo bamunyinefwe na bankashi bacita nga babalesha ukubila imbila nsuma. Kuti mwasambililako ukuti lyonse mulefwaya inshila sha kubililamo imbila nsuma, kabili nga mwacita ifi, Yehova akamupeela amaka ya kutwalilila ukubila na lintu ifintu fyafishe.—Fil. 2:13.

18. Finshi tulingile ukulafwaisha ukucita?

¹⁸ Ino e nshita tulingile ukufwaisha ukulakonka ifyo Yehova alengele Paulo alande muli kalata iyo alembeele abena Filipi. Tufwile ukulabika amano ku fyacilapo ukucindama, ku kuba ababula akabi, ku kukanapunwisha abantu, na ku kuba ne fisabo fya bulungami. Nga tulecita ifi, ukutemwa kwesu kukalakulilako fye kabili tukalalenga Shifwe Yehova uwaba no kutemwa alecindikwa.