Abena Kristu abaupana abene balingile ukwishiba ifishinka pali iyi nshila ya kuleseshamo ukwimita e lyo bamona ne fyo Baibolo ilanda. Lyena ifyo bapingulapo fifwile fyalenga baba na kampingu yasanguluka.

Yehova aebele abantu babili aba kubalilapo (e lyo na bantu 8 abapuswike Ilyeshi) ati: “Fyaleni, fuleni.” (Ukute. 1:28; 9:⁠1) Lelo Baibolo tailanda ukuti Abena Kristu balingile ukukonka ili funde. Kanshi abaupana abene e balingile ukupingulapo nampo nga kubomfya ifingalenga bekwata abana abengi nelyo ifingalenga bakakwate abana inshita imbi. Finshi balingile ukwishiba ilyo bashilapingulapo?

Abena Kristu balingile ukutontonkanya sana pa fyo Baibolo ilanda ilyo balesala inshila bakulabomfya iya kuleseshamo ukwimita. E mulandu wine Abena Kristu bashiponesha amafumo pa kuti bekwata abana. Baibolo yalilesha ukuponya ifumo ku mufulo fye pantu itweba ukucindika ubumi. Abena Kristu tabasalapo ukuponya ifumo pantu uwingafyalwa muntu nga ca kuti basunga ifumo. (Ukufu. 20:13; 21:​22, 23; Amalu. 139:16; Yer. 1:⁠5) Nomba bushe Abena Kristu kuti babomfya IUD (akantu ako babika mu cisa ca kwa namayo) nge nshila ya kuleseshamo ukwimita?

Ili lyashi balililandilepo mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa mu ciNgeleshi ulwa May 15, 1979 (amabula 30-31). Pali ilya nshita, IUD baleipangila na plastiki e yo balebika mu cisa ca kwa namayo pa kuti eimita. Ulupungu lwalandile no kuti iyi nshila yakuleseshamo ukwimita tabaishibe sana ifyo yalebomba. Abasambilila abengi batile IUD ya plastiki yalelenga amenshi ya bwaume yafilwa ukufika ku lini lya kwa namayo. Nga ca kuti amenshi ya bwaume tayafikile ku lini, umwanakashi taleimita.

Lelo basangile ukuti limo amenshi ya bwaume yalefika ku lini na kashimu kalepangwa. Ilini nga lyakumana na menshi ya bwaume akashimu kalepangwa kabili kuti katendeka ukukulila mu nshila umupita ilini nelyo kuti kaya mu cisa. Nga ca kuti akashimu kaya mu cisa umo babika IUD (akantu ako babika mu cisa ca kwa namayo), takalekwata apa kwikala kabili takalekula ifyo kafwile ukukula pantu IUD yaleikala apo umwana alingile ukuba. Ici calelenga akashimu akali mwi fumo kafwa, nga filya ciba umuntu nga aponya ifumo. Pa kulekelesha, Ulupungu lwalandile ukuti: “Umwina Kristu wa cine alingile ukutontonkanyapo sana pa fyo Baibolo ilanda pa kucindika ubumi no kumona nga kuti caba fye bwino ukubomfya IUD pa kuti eimita.”​—Amalu. 36:⁠9.

 Bushe ukutula mu 1979 ilyo ulu Ulupungu lwafumine kwaliba ifyo basayantisti nelyo badokota bacita pa kuwamyako iyi nshila ya kuleseshamo ukwimita?

Balipanga imisango ibili iya IUD. Umusango umo uwaseekele mu United States mu 1988 balibikileko no mukuba. E lyo umusango umbi baupangile mu 2001, uyu wena ulafumya hormone (umuti uulenga ifintu fimo fyayaluka mu mubili). Finshi twaishiba pa fyo iyi misango ibili ibomba?

Umukuba: Nga fintu tulandilepo kale, ama IUD yalalenga amenshi ya bwaume yafilwa ukupita mu cisa no kufika ku lini. Nomba nga babikako umukuba, umukuba ulepaya amenshi ya bwaume. * Na kuba, umukuba uo babika ku ma IUD ulalula inkanda ya mu cisa.

AmaHormone: Kwaliba imisango iyalekanalekana iya ma IUD umwaba amahormone (umuti uulenga ifintu fimo fyayaluka mu mubili) nga yalya ayaba mu muti wa kunwa uwakulesha ukwimita. Aya ma IUD yafumisha uyu muti mu cisa. Cimoneka kwati uyu musango wa ma IUD ulalenga amani yaleka ukufuma mu banakashi bamo. Icishinka ca kuti, ilini nga talifumine ninshi te kuti likumane na menshi ya bwaume pa kuti akashimu kapangwe. E lyo kabili aya mahormone yalalenga inkanda ya mu cisa yayanguka. * Na kabili yalatikamya amenshi ya mwanakashi pa kuti amenshi ya bwaume tayalefika ku cisa. Ifi twalandapo fyalunda pa ficitika kubabika ama IUD ya plastiki.

Nga fintu twamona imisango yonse ibili iya ma IUD ilalenga inkanda ya cisa yayanguka. Nomba finshi ficitika nga ca kuti ilini lyafuma kabili lyakumana na menshi ya bwaume na kashimu kapangwa? Kuti kaingila mu cisa lelo kuti kafilwa ukwikala mu cisa pantu ninshi inkanda mu cisa yalyanguka. Kabili ifumo lilafuma ilyo lyapangwa fye. Na lyo line, ifi taficitika sana, nga filya fine caba ku banwa umuti wa kulesha ukwimita.

E ico tapali nangu umo uwingalanda ukuti ilini lya mwanakashi uwabika IUD iyakwata umukuba nelyo iyakwata hormone te kuti likumane na menshi ya bwaume no kupanga akashimu. Na lyo line basayantisti basanga ukuti pa mulandu ne fi tulandilepo kale, banono sana abemita ilyo balebomfya iyi misango ya ma IUD.

Abena Kristu abaupana abalefwaya ukulabomfya iyi nshila ya kuleseshamo ukwimita balingile ukulanshanya na dokota pa kuti beshibe umusango wa IUD iyaba mu calo cabo, e lyo no busuma bwa kuibomfesha na mafya ayo umwanakashi engakwata nga abikisha. Abaupana tabalingile ukwenekela nelyo ukuleka umuntu umbi nangu fye ni dokota ukubasalilako inshila ya kubomfya. (Rom. 14:12; Gal. 6:​4, 5) Abene e balingile ukuisalila. Ifyo abaupana bapingulapo ukucita fifwile ukulanga ukuti balafwaya ukucita ifingalenga Lesa atemwa ne fingalenga baba na kampingu iisuma.​—Linganyeniko 1 Timote 1:​18, 19; 2 Timote 1: 3.