1-2. (a) Cinshi abasambi ba kwa Yesu batatu babebele ukucita, kabili balangile shani ukuti balyumfwilile ifyo babebele?(b) Finshi twalasambilila muli cino cipande?

 PA NUMA ya Ca Kucilila icaliko mu 32 ninshi Yesu ali pano isonde, umutumwa Petro, Yakobo na Yohane balimwene icimonwa icabapapwishe. Ilyo bali pa lupili ulutali nalimo Ulupili lwa Hermone, Yesu alyalwike ninshi balemonako. “Icinso cakwe cabekele nga kasuba, ne fya kufwala fyakwe fyalibekele ngo lubuuto.” (Mat. 17:1-4) Ilyo icimonwa caleya cilepwa abatumwa baumfwile Lesa alebeba ukuti: “Uyu e Mwana wandi, uo natemwa, uo nsekelamo; muumfweni.” (Mat. 17:5) Ifyo aba batumwa batatu batwalilile ukucita mpaka ne mfwa, fyalelangilila ukuti balekutika kuli Yesu. Tulafwaya sana ukupashanya ifyo bacitile.

² Mu cipande cafumineko twasambilile ukuti ukukutika kuli Yesu calola mu kuti tulingile ukuleka ukucita ifintu fimo. Muli cino cipande twalasambilila pa fintu fibili ifyo Yesu alandile ukuti e fyo tufwile ukucita.

3. Ukulingana na mashiwi yaba pali Mateo 7:13, 14, cinshi tufwile ukucita?

³ Belengeni Mateo 7:13, 14. Pali ili lembo Yesu alandile pa mpongolo shibili ishitwala ku misebo ibili iyapusana, umusebo “uwapabuka” e lyo no musebo ‘uwacepa nga nshi.’ Takwaba umusebo walenga butatu. Kanshi fwe bene tufwile ukuisalila  umusebo uo tufwile ukulaendamo. Ici cintu icacindama ico tufwile ukupingulapo pantu musebo fye umo pali iyi misebo ibili e utwala ku bumi.

4. Londololeni ifyo umusebo ‘wapabuka’ waba.

⁴ Tufwile ukwishiba ubupusano ubwaba pali iyi misebo ibili. Umusebo ‘uwapabuka’ bantu abengi abendamo. Ku ca bulanda abantu abengi basalapo ukwenda muli uyu musebo kabili bakonkelela ifyo abengi abenda muli uyu musebo bacita. Tabaishiba ukuti Satana afwaya abantu abengi ukulaenda muli uyu musebo kabili uyu musebo utwala ku mfwa.—1 Kor. 6:9, 10; 1 Yoh. 5:19.

5. Finshi fimo ifyo bamo bacita pa kuti basange ‘umusebo uwacepa nga nshi’ no kutendeka ukwendamo?

⁵ Yesu alilandile pa musebo na umbi ‘uwacepa nga nshi’ kabili alandile no kuti banono e bausanga. Mulandu nshi? Mu cikomo ca 15 Yesu alisokele abasambi bakwe ukuti kwali no kuba bakasesema ba bufi. (Mat. 7:15) Abantu bamo balanda ukuti muno calo mwaliba imipepele iingi nga nshi kabili iingi itila isambilisha icine. Ifi kwaba imipepele iingi abantu abengi tabaishiba ukupepa kwa cine ica kuti balileka no kufwaya umusebo uutwala ku bumi. Lelo kuti bausanga. Yesu atile: “Nga mwaikalilila mu fyo nsosa, ninshi ca cine muli basambi bandi, kabili mukeshiba icine, ne cine cikamulenga ukuba abantungwa.” (Yoh. 8:31, 32) Mwalicitile bwino ifi mwafwaile icine no kukanakonkelela ifyo abantu abengi bacita. Mwatendeke ukusambilila sana Icebo ca kwa Lesa pa kuti mwishibe ifyo afwaya na kabili mwalitendeke no kulacita ifyo Yesu asambilisha. Mwasambilile no kutila Yehova tafwaya ukuti tulekutika ku fisambilisho ifyo imipepele ya bufi isambilisha kabili tafwaya no kuti tulesefyako amaholide ayafuma ku mipepele ya bufi. Ukuleka ukucita ifintu fimo ififulwisha Yehova takwa-anguka. (Mat. 10:34-36) Nalimo calimukosele sana pa kuti muleke ukucita fimo ifyo mwalecita. Na lyo line tamwanenwike pantu mwalefwaya ukulenga Shinwe wa ku muulu ukusekelela. Yehova alitemwa sana pali ifi mwacita!—Amapi. 27:11.

6. Ukulingana na mashiwi yaba pa Amalumbo 119:9, 10, 133, cinshi cingatwafwa ukwenda mu musebo uwacepa nga nshi?

⁶ Cinshi cingatwafwa ukutwalilila ukwenda mu musebo uwacepa nga nshi nga twausanga? Natulangilile. Mu fyalo fimo mu misebo iyapita mu mpili balabikako ulubao pa kuti namutekenya ilyo ale-ensha tafumine pa musebo. Takuli namutekenya uwingatila ulu ulubao lulelenga nilaensha motoka umo ndefwaila. Amafunde ya kwa Yehova ayaba mu Baibolo yaba nga ulu lubao. Yalalenga twatwalilila ukwenda mu musebo uwacepesha.—Belengeni Amalumbo 119:9, 10, 133.

7. Bushe abacaice bafwile ukulamona shani umusebo uwacepa nga nshi?

⁷ Mwe bacaice, bushe limo mumona kwati nga muleumfwila Yehova te kuti mucite fyonse ifyo mulefwaya ukucita? Ifi e fyo Satana afwaya ukuti muletontonkanya. Afwaya ukuti mulecita ifyo ababa mu musebo uwapabuka bacita ifimoneka kwati fisuma sana. Afwaya mulemona ukuti nga tamulecita ifyo abanenu abo mwaba nabo pa sukulu e lyo nabo mumona pa Intaneti bacita ninshi namushalila sana. Satana afwaya muletontonkanya ukuti amafunde ya kwa Yehova  yalalenga mwakaana ukuba no buntungwa bwa kucita ifyo mulefwaya. * Muleibukisha ukuti Satana tafwaya abantu abenda mu musebo uwapabuka beshibe uko uyu musebo ulebatungulula. Nomba Yehova ena alimweba ifintu ifisuma ifyo amupekanishisha ku ntanshi nga ca kuti mwatwalilila ukwenda mu musebo utwala ku bumi.—Amalu. 37:29; Esa. 35:5, 6; 65:21-23.

8. Finshi mwe bacaice mwingasambililako ku fyacitile Olaf?

⁸ Natulande pa fyo mwingasambililako ku fyacitikile munyinefwe uwacaice Olaf. * Abo alesambilila nabo balemupatikisha ukucita ubulalelale. Ilyo alandile ukuti ni Nte ya kwa Yehova kabili alakonka ifyo Baibolo ilanda e lyo abakashana alesambilila nabo bacililemo  ukumupatikisha ukuti alaale nabo. Lelo Olaf tasumine ukulaala nabo. Kwali na fimbi ifyo balemupatikisha ukucita. Olaf atile: “Bakafundisha balenjeba ukuti mfwile ukuya ku universiti pa kuti abantu bakalempeela umucinshi. Banjebele ukuti nga nshile ku universiti nshakakwate incito iisuma kabili nshakabe ne nsansa.” Cinshi Olaf acitile pa kuti ekonkelela ifyo balemweba? Atile: “Nalipangile ifibusa na ba mu cilonganino. Bali fye kwati lupwa lwandi. Kabili natendeke ukulaisambilisha sana Baibolo. Ilyo naleisambilisha sana Baibolo e lyo naishileshininkisha sana ukuti ici e cine. Ne ci calengele naipeela kuli Yehova no kubatishiwa.”

9. Finshi tufwile ukulacita nga tulefwaya ukutwalilila ukulaenda pa musebo uwacepa nga nshi?

⁹ Satana afwaya ukuti mufume mu musebo utwala ku bumi. Afwaya ukuti mulecitako ifyo abantu abengi ababa mu musebo uwapabuka bacita, “uwaya ku bonaushi.” (Mat 7:13) Lelo nga twatwalilila ukukutika kuli Yesu e lyo no kumona ukuti ukwenda muli uyu musebo kulatucingilila, ninshi tatwakafumemo. Nomba lekeni tusambilile na cimbi ico Yesu alandile ukuti e co tufwile ukulacita.

10. Ukulingana na mashiwi yaba pali Mateo 5:23, 24, cinshi Yesu alandile ukuti e co tulingile ukucita nga twapusana no wa bwananyina?

¹⁰ Belengeni Mateo 5:23, 24. Pali ili lembo Yesu alandile pa cintu icacindama sana ico abaYuda abalekutika kuli ena balecita. Elenganyeni umuntu uwishile pe tempele mu kutuula ilambo. Lilya line fye ali pa kupeela shimapepo inama ya kutuula, aibukisha ukuti alipusana no muYuda munankwe, alingile ukusha inama yakwe pe tempele no “kubwelelamo.” Mulandu nshi? Pantu kwali icacindama sana ico alingile ukucita ilyo ashilatuula ilambo kuli Yehova. Cinshi ico cine? Yesu atile: “Utale uyeumfwana na munonko.”

11. Londololeni ifyo Yakobo acitile pa kuti batendeke ukumfwana na Esau.

¹¹ Kuti twasambililako ifintu ifyacindama ku fyo Yakobo acitile pa fyo tufwile ukucita pa kuti tutendeke ukumfwana na bo twaleka ukumfwana nabo. Pa numa ya myaka 20 ukutula apo afumine ku calo ca ku mwabo, malaika wa kwa Lesa amwebele ukuti abwelelemo. (Ukute. 31:11, 13, 38) Lelo alikwete ubwafya. Umukalamba wakwe Esau alefwaya ukumwipaya. (Ukute. 27:41) Yakobo “alitiinine icibi no kusakamikwa” pantu aletontonkanya ukuti ndume nankwe acili alimufulilwa. (Ukute. 32:7) Finshi Yakobo acitile pa kuti batendeke ukumfwana no mukalamba wakwe? Ica kubalilapo, alipepele sana kuli Yehova. Lyena atumiine Esau ifya bupe ifingi. (Ukute. 32:9-15) Ilyo aba bamunyina babili abashaleumfwana bakumene, Yakobo alilangile ukuti alicindike sana ndume nankwe Esau. Alikontamine Esau kabili tamukontamine fye umuku umo nelyo imiku ibili, lelo miku 7! Yakobo ali uwaicefya kabili alilangile ukuti alicindike Esau. Kabili ici calengele batendeke ukumfwana na ndume nankwe.—Ukute. 33:3, 4.

12. Finshi tusambilila ku fyo Yakobo acitile?

¹² Kuti twasambililako ku fyo Yakobo acitile ilyo ashilaya mu kukumana na Esau e lyo ne fyo acitile ilyo bakumene. Yakobo alipepele kuli Yehova pa kuti amwafwe. Na kabili alilangile ukuti alicitile ifyo apepeelepo ilyo abombeshe ukutendeka ukulaumfwana na ndume nankwe. Ilyo bakumene Yakobo tatendeke ukuumanya Esau pa kuti bamone uwalufyenye. Lelo alefwaya ukuti batendeke  ukulaumfwana na ndume nankwe. Bushe kuti twapashanya shani Yakobo?

13-14. Finshi tufwile ukucita nga twakalifya uwa bwananyina?

¹³ Nga tulefwaya ukutwalilila ukulaenda mu musebo utwala ku bumi tufwile ukulaumfwana bwino na ba bwananyina. (Rom. 12:18) Finshi tufwile ukucita nga twaishiba ukuti natukalifya uwa bwananyina? Nga filya Yakobo acitile, tufwile ukupepa kuli Yehova no kumupaapaata ukuti atwafwe tutendeke ukulaumfwana na munyinefwe.

¹⁴ Na cimbi ico tufwile ukucita kuiceeceeta. Tufwile ukutontonkanya pa mepusho pamo nga aya: ‘Bushe kuti nasumina ukuti nalilufyanya no kulomba ubwelelo pa kuti ndeumfwana na munyinane? Bushe Yehova na Yesu bakomfwa shani nga ca kuti nacitapo fimo pa kuti tutendeke ukulaumfwana na munyinane?’ Ifyasuko kuli aya mepusho kuti fyalenga twaumfwila Yesu no kuya mu kulanshanya na munyinefwe pa kuti tutendeke ukumfwana. Nga twacita ifi ninshi twacita ifyo Yakobo acitile.

15. Bushe kuti twabomfya shani ishinte lye funde ilyaba pa Abena Efese 4:2, 3 pa kuti tutendeke ukumfwana na munyinefwe nga twapusana?

¹⁵ Elenganyeni ifyo cali no kuba nga ca kuti Yakobo alitendeke ukupeela ndume nankwe Esau imilandu! Ifintu nga tafyaweme, nga fyabipileko fye. Nga ca kuti twaya mu kulanshanya no wa bwananyina pa kuti tutendeke ukumfwana tufwile ukuicefya sana. (Belengeni Abena Efese 4:2, 3.) Baibolo pa Amapinda 18:19 itila: “Munyina uo babembukila acila umusumba wakosa; kabili kwaba ifya lubuli ifili nge mipindo ya ku ng’anda ya pe linga.” Nga twaicefya kabili twalomba ubwelelo kuti twatendeka ukumfwana na munyinefwe na kabili.

16. Finshi fimbi ifyo tufwile ukutontonkanyapo ilyo tulefwaya ukuya mu kulanshanya na munyinefwe pa kuti tutendeke ukumfwana, kabili mulandu nshi?

¹⁶ Na kabili tufwile ukutontonkanya pa mashiwi tukayalanda na munyinefwe ne nshila tukayalandilamo. Nga twaipekanya tufwile ukuyalanda na munyinefwe uo twakalifye pa kuti tutendeke ukuba ifibusa na kabili. Limbi pa kubala kuti alanda amashiwi ayengatukalifya. Nalimo kuti twakalipa nelyo twatendeka ukuipokolola. Nomba bushe nga twacita  ifyo kuti fyalenga twatendeka ukulaumfwana na munyinefwe? Awe nakalya! Muleibukisha ukuti ukulaumfwana na munyinefwe kwalicindamapo ukucila ukulapeelana imilandu.—1 Kor. 6:7.

17. Finshi twingasambilila ku fyo ba Gilbert bacitile?

¹⁷ Munyinefwe Gilbert alibombeshe ukuba uwa mutende, atile: “Nshaleumfwana no mwana wandi umwanakashi. Ukucila pa myaka ibili, nale-esha ukulalanda nankwe bwino bwino pa kuti tutendeke ukumfwana.” Finshi fimbi ifyo ba Gilbert balecita? Batile: “Ilyo nshilalanda nankwe, intanshi nalepepa no kulomba ukuti nifulwa nga ca kuti anjeba amashiwi ayengankalifya. Nalingile ukuipekanya ukumweleela. Nalishibe ukuti ico nalefwaisha kutendeka ukulaumfwana nankwe te kufwaya ukuilungamika nelyo ukuipokolola.” Finshi fyafuminemo muli ifi ba Gilbert balecita? Batile: “Pali ino nshita naliba ne nsansa pantu ndomfwana na balupwa lwandi bonse.”

18-19. Finshi tufwile ukucita nga twakalifya munyinefwe, kabili mulandu nshi?

¹⁸ Cinshi mulefwaisha ukulacita nga mwaishiba ukuti namukalifya uwa bwananyina? Mulekonka ifyo Yesu alandile pa kuti mwatendeka ukumfwana na munyinefwe. Mulepepa kuli Yehova kabili muleshintilila pa mupashi wakwe uwa mushilo pa kuti ulemwafwa ukuba aba mutende. Nga mulecita ifi mukaba ne nsansa kabili mukalanga ukuti mulomfwa kuli Yesu.—Mat. 5:9.

¹⁹ Tulatasha sana ifi Yehova atweba ifya kucita ukupitila muli Yesu Kristu, “umutwe wa cilonganino.” (Efes. 5:23) Kanshi natutwalilile ‘ukulaumfwa’ kuli Yesu nga filya umutumwa Petro, Yakobo e lyo na Yohane bacitile. (Mat. 17:5) Natusambilila ukuti nga tuleumfwila Yesu tukalaesha ukulaumfwana na munyinefwe uo twalufyenye. Nga tulecita ifi kabili twatwalilila no kuba pa musebo uwa ya ku bumi, pali ino nshita tukapokelela amapaalo ayengi kabili ku ntanshi tukaba ne nsansa umuyayaya.