1. Finshi Yesu aebele icipondo icali mupepi nankwe ilyo ashilafwa? (Luka 23:39-43)

 YESU ne fipondo fibili baliculile sana ilyo bali mupepi no kufwa. (Luka 23:32, 33) Ifi fipondo tafyali pa basambi ba kwa Yesu, e ico fyalemupontela. (Mat. 27:44; Marko 15:32) Lelo icipondo cimo cena calilekele ukumupontela, catile: “Mwe Yesu, mukanjibukishe ilyo mukaba imfumu.” Yesu acaswike ati: “Cine cine ndekweba lelo nati, uli no kuba na ine mu Paradaise.” (Belengeni Luka 23:39-43.) Tapaba nangu cimo icilanga ukuti cilya cipondo calisumine mu ‘Bufumu bwa mu muulu’ ubo Yesu alebila. Kabili Yesu tatile cilya cipondo cali no kwingila mu Bufumu bwa mu muulu. (Mat. 4:17) Yesu alelanda pali Paradaise iikabako pano isonde. Mulandu nshi twingalandila ifyo?

2. Cinshi cilangilila ukuti ulya mwaume uwali icipondo kabili uwalapiile ali muYuda?

² Ulya mwaume uwalapiile nalimo ali muYuda. Aebele umunankwe ati: “Bushe tautiina Lesa, apo batupingwilile ukukandwa mu musango umo wine?” (Luka 23:40) AbaYuda balepepa fye Lesa umo, lelo abantu abashali abaYuda bena balepepa balesa abengi. (Ukufu. 20:2, 3; 1 Kor. 8:5, 6) Nga ca kuti aba baume abali fipondo bali bena fyalo, umo nga aipwishe umunankwe ati: “Bushe iwe tautiina balesa”? Na kabili Yesu tabamutumine ku bena fyalo, lelo bamutumine “ku mpaanga ishaluba isha mu ng’anda ya kwa Israele.” (Mat. 15:24) Abena Israele ebo Lesa aebele ukuti kukaba ukubuuka. Cilya cipondo nalimo calishibe ukuti Lesa akabuusha abafwa. Kanshi amashiwi calandile, yalelangilila ukutila cale-enekela ukuti Yehova akabuusha Yesu pa kuti akateke mu Bufumu bwa kwa Lesa. Cale-enekela ukuti na co cine Lesa akacibuusha.

3. Finshi nalimo icipondo catontonkenyepo ilyo Yesu alandile pali Paradaise? Londololeni. (Ukutendeka 2:15)

 ³ Ulya mwaume walapiile nga ali muYuda, ninshi alishibe Adamu na Efa na Paradaise umo Yehova ababikile. Kanshi afwile alishibe ukuti Paradaise iyo Yesu alandilepo iya pano isonde yali no kuba libala ilisuma nga nshi.—Belengeni Ukutendeka 2:15.

4. Bushe amashiwi Yesu aebele icipondo yalingile ukutulenga twalatontonkanya pali cinshi?

⁴ Amashiwi Yesu aebele icipondo yafwile ukulenga twalatontonkanya pa fyo tukalaikala mu Paradaise. Kuti twasambilila ifyo Paradaise ikaba ku fyo mu Israele mwali ilyo Imfumu Solomone yaleteka. Baibolo itila Yesu mukalamba pali Solomone. Kanshi kuti twaenekela ukuti Yesu uwacila pali Solomone, akabombela pamo na bo akateka nabo ukulenga isonde ukuba Paradaise. (Mat. 12:42) Ukwabula no kutwishika, aba mu “mpaanga shimbi” balingile ukwishiba ifyo bafwile ukucita pa kuti bakekale mu Paradaise umuyayaya.—Yoh. 10:16.

5. Finshi mwelenganyapo nga mwatontonkanya pali Paradaise?

⁵ Nga mwatontonkanya pali Paradaise, finshi mwelenganyapo? Nalimo mwelenganya pa ncende iisuma iyaba nge bala lya Edeni. (Ukute. 2:7-9) Nalimo mwibukisha ubusesemo ubo Mika alembele pa bantu ba kwa Lesa ukuti, “bakekala umuntu onse mwi samba lya mwangashi wakwe, na mwi samba lya mukunyu wakwe.” (Mika 4:3, 4) Na kabili nalimo mutontonkanya na pa Malembo yamo aya mu Baibolo ayalanda ukuti ifya kulya fikafula. (Amalu. 72:16; Esa. 65:21, 22) Kanshi nalimo mulelenganya ukuti muli mwi bala ilisuma, mulelya ne fya kulya ifisuma. Kuti mwaelenganya ifyo mukaba umwela uusuma, ifyo amaluba yakalanunkila bwino. Na kabili kuti mwaelenganya ukuti muleangalila pamo na balupwa wenu ne fibusa fyenu e lyo na bantu ababuukile. Ifi fyonse te lushimi fye, fikacitika. Na kabili mu Paradaise tukalabomba imilimo iikalalenga tukaleba ne nsansa.

6. Milimo nshi tukalabomba mu Paradaise? (Moneni icikope.)

⁶ Yehova atubumbile ukuti tulesanga insansa mu mulimo tubomba. (Luk. Mil. 2:24) Mu myaka 1,000 ilyo Kristu akalateka, tukakwata imilimo iingi iya kubomba. Abakapusuka ubucushi bukalamba, e lyo na bantu abengi nga nshi abakabuushiwa, bakalakabila ifya kufwala, ifya kulya, e lyo no mwa kwikala. Tukabombesha pa kuti bakakwate fyonse ifyo bakalakabila. Na lyo line, uyu mulimo ukalalenga tukaleba ne nsansa. Nga filya fine Adamu na Efa babebele ukulima ibala lya Edeni, na ifwe tukakwata umulimo uusuma uwa kulenga isonde ukuba Paradaise. Tontonkanyeni  ifyo cikawama ilyo tukalasambilisha abantu abengi abakabuushiwa abaishibe fye ifinono pali Yehova, e lyo ne fyo afwaya ukucita. Na kabili cikawama sana ukusambilisha ababomfi ba kwa Yehova aba cishinka abafwile kale sana ilyo Yesu talaisa pano calo.

7. Finshi twingacetekela, kabili mulandu nshi?

⁷ Kuti twacetekela ukuti ilyo tukaba mu Paradaise tukaba no mutende, kabili ifintu fikateyanishiwa bwino. Mulandu nshi twalandila ifi? Pantu Yehova alitulanga ifyo ifintu fikaba ilyo Umwana wakwe akalateka. Ifyo ifintu fyali ilyo Imfumu Solomone yaleteka e fitulangilila ifyo ifintu fikaba mu Bufumu bwa kwa Lesa.

8. Bushe amashiwi ayo Imfumu Davidi yalembele ayaba pa Amalumbo 37:10, 11, 29 yafikilishiwe shani? (Moneni “Amepusho Ukufuma ku Babelenga” muli ino ine magazini.)

⁸ Umupashi wa mushilo walengele Imfumu Davidi ukulemba ifyo cikaba ilyo imfumu ya mano kabili iya cishinka ikalateka. (Belengeni Amalumbo 37:10, 11, 29.) Ilingi tulabelengela abantu Amalumbo 37:11 pa fili no kucitika mu Paradaise. Caliba fye bwino ukubomfya ili lembo ilyo tulelanda pali Paradaise, pantu na Yesu ilyo alelanda Ilyashi lya pa Lupili alilandile pa mashiwi ayaba pali ili lembo. Ici cilanga ukuti ifyo balandapo pali ili lembo fili no kucitika ku ntanshi. (Mat. 5:5) Nomba amashiwi Davidi alandile yalelanda ne fyo ifintu fyali no kuba ilyo Solomone ali no kulateka. Ilyo Solomone aleteka mu Israele, abantu ba kwa Lesa bali no mutende kabili balekwata fyonse ifyo balekabila mu calo umwali “umukaka no buci.” Lesa atile: “Nga mwakulaendela mu fipope fyandi . . . , nkalapeela no mutende mu calo, na imwe mukalasendama ukwabula uwa kumutiinya.” (Lebi 20:24; 26:3, 6) Aya mashiwi yalifikilishiwe ilyo Solomone aleteka mu Israele. (1 Imila. 22:9; 29:26-28) Kabili Yehova abalaile ukuti abantu babipa ‘tabakabepo.’ (Amalu. 37:10) Kanshi amashiwi yaba pa Amalumbo 37:10, 11, 29 yalifikilishiwe ku kale kabili yali no kufikilishiwa ku ntanshi.

9. Finshi namfumu wa ku Sheba alandile pa fyo ifintu fyali ilyo Solomone aleteka?

 ⁹ Namfumu wa ku Sheba alyumfwile ifyo abena Israele baleikala bwino ilyo Solomone aleteka. Ici calengele ukuti afume ukutali no kuya ku Yerusalemu pa kuti aye imwena ifyo aleumfwa. (1 Isha. 10:1) Pa numa ya kumona ifyo ifintu fyali ilyo Solomone aleteka, namfumu wa ku Sheba atile: “Ifyo banjebele tafifikile na kuli hafu. . . . Balipaalwa abantu bobe; kabili balipaalwa ababomfi bobe aba abeminina pa ntanshi yobe lyonse, no kukutika ku mano yobe!” (1 Isha. 10:6-8) Ifyo ifintu fyali ilyo Solomone aleteka fyalelangilila fye ifyo ifintu fikaba ilyo Umwana wa kwa Yehova, Yesu, akalateka.

10. Bushe Yesu acila shani pali Solomone?

¹⁰ Yesu alicila pali Solomone. Solomone tali uwapwililika kabili ifilubo acitile fyalilengele abantu ba kwa Lesa batendeka ukukwata amafya. Lelo Yesu ena ni Mfumu iyapwililika, uushilufyanya. (Luka 1:32; Heb. 4:14, 15) Yesu alitwalilile uwa cishinka nangu ca kuti Satana alimweseshe sana. Alilangile ukuti te kuti abembuke nelyo ukucita icili conse icingalenga abo aleteka bakwata amafya. Yesu ni Mfumu iisuma nga nshi iyo twakwata.

11. Ni bani abakalateka na Yesu?

¹¹ Yesu akabombela pamo na ba 144,000 ilyo bakalapeela abantu ifyo bakalakabila no kufikilisha ifyo Yehova afwaya ukuti isonde libe. (Ukus. 14:1-3) Ilyo ba 144,000 bali pano isonde, balipitile mu mafya ayalekanalekana, kanshi ilyo bakalateka bakeshiba bwino ifya kwafwa abantu abakaba pano isonde. Milimo nshi iyo ba 144,000 bakalabomba?

12. Mulimo nshi Yehova akapeela ba 144,000?

¹² Umulimo uo Yesu na ba 144,000 bakalabomba ukalamba sana ukucila pa mulimo Solomone abombele. Solomone alesakamana abantu abengi abali fye mu calo cimo. Lelo Yesu na ba 144,000 abakalateka mu Bufumu bwa kwa Lesa, bakalasakamana abantu abengi nga nshi mwi sonde lyonse. Ala lishuko ilisuma nga nshi ilyo Yehova apeela ba 144,000!

13. Mulimo nshi na umbi uo Yehova akapeela ba 144,000?

¹³ Ba 144,000 bakaba ishamfumu kabili bashimapepo nga filya fine Yesu aba. (Ukus. 5:10) Ilyo abena Israele balekonka Amafunde, bashimapepo e balebafwa ukuba no bumi ubusuma e lyo no kuba ifibusa fya kwa Lesa. Amafunde yali “cinshingwa ca fintu ifisuma ifikesa.” Kanshi kuti twatila ba 144,000 bakasakamana abantu ba kwa Lesa, bakalenga babe no bumi ubusuma kabili bakalenga bakabe ifibusa fya kwa Yehova. (Heb. 10:1) Tatwaishiba inshila iyo aba bashamfumu kabili bashimapepo bakalabomfya pa kulanshanya na bantu abo bakalateka pano isonde. Te mulandu ne nshila iyo Yehova akapekanya ukuti e yo bakalebomfya, kuti twacetekela ukuti abantu abakaba mu Paradaise pano isonde bakalapokelela fyonse ifyo bakalakabila ukulabomfya.—Ukus. 21:3, 4.

14. Finshi filanga ukuti aba mu “mpaanga shimbi” e lyo na ba mu “mukuni unono” balikatana?

¹⁴ Yesu aitile abo akalateka nabo ku muulu ukuti “umukuni unono.” (Luka 12:32) Alandile na pe bumba lyalenga bubili ilyo aitile ukuti “impaanga shimbi.” Aya mabumba yabili yapanga fye umukuni umo. (Yoh. 10:16) Ababa muli aya mabumba yabili balabombela pamo muno nshiku, kabili bakatwalilila ukubombela pamo mpaka isonde likabe Paradaise. Pali ilya nshita, aba mu “mukuni unono”  bakaba ku muulu e lyo ababa mwi bumba lya “mpaanga shimbi” bakaba pe sonde apo bakalasubila ukwikala umuyayaya. Nomba kwaliba ifyo ababa mwi bumba lya “mpaanga shimbi” balingile ukucita pa kuti bakekale mu Paradaise.

15. (a) Bushe aba mu “mpaanga shimbi” babombela shani pamo na bamunyina ba kwa Kristu? (b) Kuti twapashanya shani munyinefwe uuli mwi tuuka umo bashitisha umuti? (Moneni icikope.)

¹⁵ Ilyo cilya cipondo cafwile, ninshi tacilalanga ifyo caletasha pa fyo Kristu acicitile. Nomba fwe ba mu “mpaanga shimbi” kwaliba ifintu ifingi ifyo twingalangilamo ukuti tulatasha pa fyo Yesu atucitile. Ku ca kumwenako, tulanga ukuti twalimutemwa ku fyo tucitila bamunyina ba kwa Yesu abasubwa. Yesu atile akapingula impaanga pa fyo shikalacitila abasubwa. (Mat. 25:31-40) Kuti twatungilila bamunyina ba kwa Kristu nga ca kuti tulebombesha mu mulimo wa kubila no kulenga abantu ukuba abasambi. (Mat. 28:18-20) Kanshi tulingile ukubomfya bwino impapulo tubomfya pa kusambilisha abantu Baibolo pamo nge citabo citila Kuti Mwaba ne Nsansa Umuyayaya! Nga ca kuti tamutungulula isambililo lya Baibolo pali ino nshita, kuti mwapanga ukufwayako abantu abengi abo mwingalasambilisha Baibolo.

16. Finshi tulingile ukucita pali ino nshita pa kuti tukekale mu Bufumu bwa kwa Lesa?

¹⁶ Tatulingile ukulolela mpaka Paradaise ikese e lyo tukatendeke ukuba ne mibele iyo Yehova afwaya ukuti abantu abakaba mu Paradaise bakwate. Ino e nshita tufwile ukuba aba cishinka mu fyo tulanda e lyo na mu fyo tucita, kabili tulingile ukuba ne mibele iisuma. Kabili tufwile ukuba aba cishinka kuli Yehova, ku bena mwesu, e lyo na ku Bena Kristu banensu. Nga ca kutila tuleumfwila Lesa pali ino nshita muli cino calo cabipa, cikatwangukila no kulamumfwila mu Paradaise. Na kabili tufwile ukwishibako imilimo imo no kuba ne mibele iisuma pa kulanga ukuti tuleipekanya ukwisaikala mu Paradaise. Moneni icipande cileti “Bushe Namuipekanya ‘Ukupyana Isonde’?” icili muli ino ine magazini.

17. Bushe tulingile ukutwalilila ukumfwa ububi pa membu isho twacitile kale? Londololeni.

 ¹⁷ Tulingile no kuleka ukumfwa ububi pa membu isho twacitile kale. Na lyo line, tatufwile ukulabomfya icilubula nga kabepekesho ka kucitilamo “ulubembu ku mufulo.” (Heb. 10:26-31) Kuti twacetekela ukuti nga natulapila icine cine pa membu isho twacitile, natulomba ukuti Yehova e lyo na baeluda batwafwe, kabili twaleka no kucita ifyabipa ifyo twalecita, Yehova akatwelela nga nshi. (Esa. 55:7; Imil. 3:19) Muleibukisha no kuti Yesu aebele abaFarise ukuti: “Nshaisa ku kwita abalungami, kano ababembu.” (Mat. 9:13) Icilubula kuti calenga twaelelwa imembu shesu shonse.

18. Finshi mwingatemwa ukulanshanya ne cipondo ico baipaile pamo na Yesu?

¹⁸ Elenganyeni ukuti muli mu Paradaise kabili mulelanda ne cipondo icalandile na Yesu. Ukwabula no kutwishika bonse kuti mulelanda pa fyo mutasha pa cilubula ca kwa Yesu. Nalimo kuti mwamwipusha pa fyacitike ilyo Yesu alefwa, e lyo na pa fyo aumfwile ilyo Yesu amwaswike ukuti akaba mu Paradaise. Na o limbi kuti amwipusha ifyo ifintu fyali mu nshiku sha kulekelesha isha calo ca kwa Satana. Tukomfwa bwino sana ukulasambilisha abantu Icebo ca kwa Lesa abaali nge cipondo ico baipaile pamo na Yesu.—Efes. 4:22-24.

19. Mulandu nshi ukwikala mu Paradaise kushakaletendwishisha? (Moneni icikope cili pa nkupo.)

¹⁹ Mu Paradaise tamwakulatendwisha. Lyonse tukalaishibana na bantu abasuma kabili tukalabomba no mulimo uwa kutuletela insansa. Ne cacilapo ukucindama ca kuti, cila bushiku tukalaishibilako Shifwe wa ku muulu, kabili tukalatasha na pa fyo akalatupeela. Tukakwata ifingi ifya kusambilila pali ena, kabili kukaba na fimbi ifingi ifyo tukasambilila pa fyo abumba. Ilyo tukalaya tuleikala imyaka iingi pano calo, e lyo tukalatemenwako sana Lesa. Tulatasha sana Yehova e lyo na Yesu pa kutulaya ukuti tukekala umuyayaya mu Paradaise.