1. Bupusano nshi bwaba pa fyo tukabila na pa fyo tufwaya?

IFYO fwe bantu tukabila finono fye, lelo ifyo tufwaya fyena fingi. Cimoneka kwati abantu abengi tabaishiba ubupusano bwaba pa fintu ifyo tukabila e lyo na pa fintu ifyo tufwaya. Bupusano nshi bwabapo? Ifyo tukabila fintu ifyo tulingile ukukwata mu bumi, pamo nga ifya kulya, ifya kufwala, e lyo no mwa kwikala. Ifyo tufwaya, fintu ifyo twingatemwa ukukwata lelo nangu tatufikwete kuti twaikala fye bwino.

2. Fintu nshi fimo ifyo abantu bafwaya?

² Ifyo abantu bafwaya filapusanapusana ukulingana na uko bekala. Mu fyalo ifipiina abantu abengi bafwaya fye ukukwata indalama isha kushitamo foni, honda nelyo incende apa kukuula ing’anda. Mu fyalo ifikankaala mwena abantu balafwaya ukukwata ifya kufwala ifingi, ing’anda iikalamba nelyo ukukwata motoka iya mutengo sana. Te mulandu ne calo twikalako, nga tatucenjele kuti twatemwisha ifyuma. Kuti twalafwailapo ifintu na fimbi ifingi nampo nga ifyo fintu tulefikabila nelyo iyo, e lyo  nampo nga kuti twakumanisha ukufishita nelyo iyo.

3. Bushe ukutemwisha ifyuma e kuti shani?

³ Bushe ukutemwisha ifyuma e kuti shani? Kubika sana amano ku kukwata ifyuma ukucila ukubika amano ku kunonka ifyuma fya ku mupashi. Ifilenga umuntu alafwaisha ukukwata ifyuma, fintu ifyo umutima wakwe ufwaisha, nelyo nga abika sana amano ku fingalenga aba no lunkumbwa lwa kufwaya ukukwata ifintu ifingi. Abatemwisha ifyuma limo tabakwata ne ndalama ishingi kabili tabashita ne fintu ifya mutengo. Nangu fye bapiina nabo bene kuti batemwisha ifyuma ica kuti baleka no kubika Ubufumu intanshi mu bumi.—Heb. 13:5.

4. Bushe Satana abomfya shani “ulunkumbwa lwa menso”?

⁴ Satana abomfya aba makwebo ku kutubeleleka pa kuti tulemona ukutila pa kuba ne nsansa, tulingile ukukwata ifintu ifingi ukucila na pa fyo tukabila. Satana alishiba sana ifya kubomfya “ulunkumbwa lwa menso” pa kutubeleleka. (1 Yoh. 2:15-17; Ukute. 3:6; Amapi. 27:20) Mu calo mwaliba ifintu ifyalekanalekana ifyo bapanga, fimo filamoneka bwino sana e lyo fimbi tafimoneka bwino kabili fimo nga wafimona kuti wafwaya no kufishita. Bushe mwalishitapo icintu ico mushalekabila lelo mwacishitile fye pantu mwalicikumbilwe? Bushe pa numa mwalilwike ukuti tamwalecikabila? Ukushita ifintu ifyo tushilekabila kuti kwalenga twabelelekwa twaleka no kubika amano ku kubelenga Baibolo, ku kupekanya ukulongana, ukusangwa ku kulongana, no kulabila imbila nsuma. Muleibukisha ifyo umutumwa Yohane atusokele ati: “Icalo cileya pamo no lunkumbwa lwa ciko.”

5. Cinshi cingacitikila ababika fye amano ku kufwaya ifyuma?

⁵ Satana afwaya tulebombela Ifyuma ukucila ukulabombela Yehova. (Mat. 6:24) Abantu ababomfya amaka yabo ku kukwata ifyuma tababa ne nsansa pantu ifyuma fibalenga fye baba bakaitemwe, ne cabipisha ca kuti tababa na bucibusa busuma na Lesa, kabili balakwata amacushi ayengi. (1 Tim. 6:9, 10; Ukus. 3:17) Ciba fye nga filya Yesu alandile mu cilangililo ca kwa katanda. Imbila ya Bufumu nga yatandwa “mu myunga” ‘ulunkumbwa lwa fintu fimbi, lulengila muli bena no kutabilila icebo, ica kuti cafilwa ukutwala ifisabo.’—Marko 4:14, 18, 19.

6. Finshi tulesambilila kuli Baruki?

⁶ Natulande pali Baruki kalemba wa kwa kasesema Yeremia. Ilyo inshita yakonaula umusumba wa Yerusalemu yalepalama, Baruki atendeke ‘ukufwaya ifintu ifikalamba.’ Ifintu ifyo alefwaya tafyali no kutwalilila. Lelo alingile ukulafwaya ifyo Yehova amulaile, amwebele ati: “Nkakupeela umweo obe e o ukapususha konse uko ukaya.” (Yer. 45:1-5) Lesa taali na kucingilila ifyuma fya bali mu musumba uwali no konaulwa. (Yer. 20:5) Ino te nshita ya kulafwaya ukukwata ifyuma ifingi pantu impela ya cino calo naipalama. Tatulingile ukulamona ukuti tukapusuka ne fyuma fyesu mu bucushi bukalamba, nangu fibe ifya mutengo shani.—Amapi. 11:4; Mat. 24:21, 22; Luka 12:15.

7. Finshi twalalandapo, kabili mulandu nshi?

⁷ Mu Lyashi lya pa Lupili, Yesu alilandile pa fyo twingacita pa kukwata ifyo tukabila ukwabula ukuleka ukubombela Lesa, ukusakamikwa nelyo ukulafwaisha ifyuma. (Mat.  6:19-21) Natubelenge no kubebeeta ifyo alandile ifyalembwa muli Mateo 6:25-34. Nga twabebeeta ifi ifikomo, lyena twalashininkisha ukuti tulingile ‘ukulafwaya Ubufumu,’ te fyuma iyo.—Luka 12:31.

8, 9. (a) Cinshi ico tushilingile ukusakamanina sana pa fyo tukabila? (b) Finshi Yesu aishibe pa bantu na pa fyo bakabila?

⁸ Belengeni Mateo 6:25. Ilyo Yesu aebele abantu ati “mwilasakamikilwa imyeo yenu” cali kwati alebeba ati lekeni ukusakamana. Ifyalebasakamika fintu ifyo bashalingile no kusakamikilwapo, e co Yesu abebele ukuleka ukusakamana. Ukusakamana sana na pa fintu ifyo tukabila kuti kwalenga twaleka ukubika amano ku fya kwa Lesa. Yesu alibikile sana amano ku basambi bakwe ica kuti mu lyashi alandile ilya pa lupili alibasokele imiku ine ukuti tabalingile ukulasakamikwa.—Mat. 6:27, 28, 31, 34.

⁹ Mulandu nshi Yesu atwebele ukukanalasakamikwa pa fyo tukalya, ifyo tukanwa, nelyo ifyo tukafwala? Bushe ifi fintu te fyo tukabila sana mu bumi? E fyo tukabila! Nga ca kuti tatukwete inshila ya kusangilamo ifi fintu, bushe te kuti tusakamane? Kuti twasakamana, na Yesu wine alishibe ukuti tulakabila ifi fintu cila bushiku. Na kabili Yesu alishibe amafya ayo abasambi bakwe baali no kulakwata mu “nshiku sha kulekelesha,” umwali no kuba “inshita ishayafya nga nshi.” (2 Tim. 3:1) Abantu baali no kulakwata amafya pamo nga ukubulwa incito, ukunina kwa mitengo ya fintu, ukubulisha ifya kulya kabili abantu abengi bapiina sana. Na lyo line, Yesu alishibe ukuti ‘ubumi bwalicindama ukucila ifya kulya, no mubili walicindama ukucila ifya kufwala.’

10. Ilyo Yesu asambilishe abasambi bakwe ifya kupepa, cinshi alandile ukuti e co balingile ukubikako sana amano?

¹⁰ Mu Lyashi lya pa Lupili, Yesu asambilishe abantu ukulalomba Shibo wa ku muulu ifyo balekabila, abebele ukulapepa ati: “Tupeeleni lelo ifya kulya ifya buno bushiku.” (Mat. 6:11) Nelyo ukulapepa ifyo abebele pa nshita imbi ati: “Tupeeni ifya kulya buno bushiku ukulingana ne fyo tulekabila.” (Luka 11:3) Lelo ifi abasambilishe tafyalola mu kuti tulingile ukwikalila fye ukulomba ifya kulya, pantu ilyo ashilalanda pa kulomba ifya kulya, Yesu abasambilishe ukulapepa ukuti Ubufumu bwa kwa Lesa bwise. (Mat. 6:10; Luka 11:2) Pa kuti abantu bomfwikishe ifyo alebeba, Yesu alandile pa filanga ukuti Yehova alapeela ifibumbwa fyakwe ifyo filekabila.

11, 12. Finshi tulesambilila ku fyo Yehova asakamana ifyuni fya mu muulu? (Moneni icikope pa ntendekelo ya cino cipande.)

¹¹ Belengeni Mateo 6:26. Tulingile ‘ukulolekesha ifyuni fya mu muulu.’ Nangu ca kuti ifyuni fimonena ifinono, filalya ifisabo ifingi, inseke, utushishi, e lyo ne myambo iingi. Ifya kulya ifyuni filya fingi ukucila ifyo abantu balya. Nangu ca kuti tafilima kabili tafibyala imbuto, Yehova alafipeela fyonse ifyo fikabila. (Amalu. 147:9) Kwena Yehova tabika ifya kulya mu tunwa twa fyuni! Lelo filaya mukufwaya, kabili filasanga ifya kulya ifingi nga nshi.

¹² Yesu alishibe ukuti Wishi wa ku muulu te kuti apeele ifyuni ifya kulya e lyo afilwa ukupeela abantu ifyo bakabila. ^[1] (1 Pet. 5:6, 7) Yehova tatubikila ifya kulya mu minwe, lelo alatupaala nga twabombesha ukulima fya kulya nelyo nga twabombesha ukufwaya indalama sha kushitamo ifyo tukabila  cila bushiku. E lyo limo alalenga bambi batupeelako ifyo tulekabila. Nangu ca kuti Yesu talandile ukuti Lesa alapeela ifyuni umwa kwikala, Yehova alifipeela amano ya kupanga ifinsa e lyo ne fya kubomfya pa kupanga. Na ifwe bene Yehova kuti atwafwa ukusanga umwa kwikala ne ndupwa shesu.

13. Cinshi cilanga ukuti twalicindama ukucila ifyuni fya mu muulu?

¹³ Yesu aipwishe abantu ati: “Bushe [ifyuni] tamwaficila ukucindama?” Ukwabula no kutwishika ilyo Yesu alandile aya mashiwi, aletontonkanya pa fyo ali no kufwila abantunse. (Linganyeniko Luka 12:6, 7.) Kristu tafwilile ifibumbwa fimbi pamo nge fyuni, lelo afwilile abantu pa kuti bakabe no mweo wa muyayaya.—Mat. 20:28.

14. Finshi umuntu uusakamikwa pa fyo akabila ashingacita?

¹⁴ Belengeni Mateo 6:27. Mulandu nshi Yesu alandile ukuti umuntu nangu asakamikwe te kuti alundeko ubumi bwakwe panono? Pantu nga tulesakamana sana pa fyo tukabila cila bushiku kuti twafwa bwangu.

15, 16. (a) Finshi twingasambilila ku fyo Yehova asakamana amaluba ya mu mpanga? (Moneni icikope pa ntendekelo ya cino cipande.) (b) Cipusho nshi nalimo twingayipusha, kabili mulandu nshi?

¹⁵ Belengeni Mateo 6:28-30. Bushe kwaliba abashifwaya ukufwala ifya kufwala ifisuma, maka maka ilyo balebila imbila nsuma nelyo ilyo bali pa kulongana kwa pa cilonganino na pa kulongana kukalamba? Nomba, bushe tulingile ‘ukusakamikilwa pa fya kufwala?’ Yesu na kabili aebele abantu pa fyo  Yehova abumba. Kanshi kuti twasambililako ifingi ku fyo “amaluba ya mu mpanga” yamoneka. Nalimo Yesu alelanda pa maluba ya mu mpanga ayamoneka bwino sana. Aya maluba tayapikula insalu sha kufwala lelo yalamoneka bwino sana nga yabalula! Pantu “nangu fye ni Solomone mu bukata bwakwe bonse tafwelepo nga limo ilya aya maluba”!

¹⁶ Ico Yesu alelandapo ca kuti: “Ifi nga e fyo Lesa afwika ifimenwa fya mu mpanga . . . , bushe takacilepo ukumufwika, mwe ba citetekelo icinono?” Ukwabula no kutwishika akatufwika! Abasambi ba kwa Yesu nalimo bali ne citetekelo icinono. (Mat. 8:26; 14:31; 16:8; 17:20) Balingile ukuba ne citetekelo icakosa kabili balingile ukucetekela Yehova. Inga ifwe, bushe twalitetekela sana Yehova ukuti akalatupeela ifyo tukabila?

17. Finshi fingalenga bucibusa bwesu na Yehova bwapwa?

¹⁷ Belengeni Mateo 6:31, 32. Tatulingile ukulapashanya “abena fyalo,” abashatetekela Shifwe wa ku muulu uusakamana abantu ababika Ubufumu bwakwe intanshi. Nga tulefwaisha ukukwata fyonse “ifyo abena fyalo bafwaisha,” bucibusa bwesu na Yehova bukapwa. Lelo tulingile ukucetekela ukuti nga twatwalilila ukubika ifya kwa Lesa intanshi, Yehova akalatupeela ifyo tulekabila. Nga natukwata “ifya kulya ne fya kufwala” no “mwa kwikala,” “bukapepa” bwesu bulingile ukutwafwa ukuteka imitima ku fyo tukwete.—1 Tim. 6:6-8.

18. Finshi Yehova aishiba pali ifwe umo umo, kabili finshi akatucitila?

¹⁸ Belengeni Mateo 6:33. Abasambi ba kwa Kristu balingile ukubika Ubufumu intanshi mu bumi bwabo. Nga twacita ifi, ninshi ‘fyonse ifi ifyo tukabila akatupeela,’ nga fintu Yesu alandile. Mulandu nshi Yesu alandile ifi? Mu cikomo 32 Yesu atile: “Shinwe wa mu muulu alishiba ukuti mulakabila ifi fyonse,” e kutila alishiba ifyo tukabila. Yehova kuti aishiba ukuti tukalakabila ifya kulya, ifya kufwala, no mwa kwikala ninshi fwe bene tatulaishiba no kwishiba. (Fil. 4:19) Aleshiba ica kufwala cesu icili mu kusapuka. Aleshiba ifya kulya ifyo tulekabila e lyo ne ng’anda iingawama ukulingana no bukulu bwa lupwa lwesu. Yehova akatupeela ifyo tulekabila sana.

19. Mulandu nshi tushilingile ukusakamanina pa fingacitika ku ntanshi?

¹⁹ Belengeni Mateo 6:34. Moneni ukuti pali ici cikomo Yesu alibwekeshepo ukulanda ati: “Mwilasakamikwa.” Talefwaya tulesakamana pa fyo ifintu fikaba ubushiku bukakonkapo, lelo alefwaya tulecetekela Yehova ukuti akatwafwa. Nga ca kuti umuntu alesakamana sana pa fikacitika ku ntanshi, nalimo kuti aicetekela sana ukucila ukucetekela Lesa, kabili te kuti abe na bucibusa ubwakosa na Yehova.—Amapi. 3:5, 6; Fil. 4:6, 7.

20. (a) Finshi mwingapanga ukucita mu mulimo wa kwa Yehova? (b) Finshi mwingacita pa kwangusha imikalile yenu?

²⁰ Te kuti ciwame ukuleka ukubombela Lesa pa mulandu fye wa kuti tulefwaya ukukwata ifyuma. Tulingile ukubika amano ku fya kwa Lesa. Ku ca kumwenako, bushe kuti mwakuukila ku cilonganino uko ababila pa Bufumu bacepa? Bushe kuti mwabombako bupainiya? Nga ca kuti ni mwe bapainiya, bushe mulatontonkanyapo pa kuya kwi Isukulu lya Bakabila ba Mbila Nsuma ya Bufumu? Bushe kuti mwasala inshiku isho mwingalabombako pa Bethel nelyo pa maofeshi ya bakapilibula? Bushe kuti muleyafwilishako mu Dipartimenti ya Makuule, no kulabombako mu makuule ya Mayanda ya Bufumu? Tontonkanyeni pa fyo mwingacita pa kwangusha imikalile pa kuti mulekwata inshita iikalamba iya kubombako imilimo ya Bufumu. Belengeni no kutontonkanya sana pa fyebo ifili mu kabokoshi akaleti “Ifyo Mwingangusha Imikalile Yenu,” kabili tendekeni ukucita ifingalenga mwafishapo ifyo mupangile ukucita.

21. Finshi fingatwafwa ukupalama kuli Yehova?

²¹ Yesu atusambilishe ukulafwaya Ubufumu te kulafwaya ifyuma iyo, kabili alishibe ico atwebele ifi. Nga tulefwaya Ubufumu, tatwakulasakamikwa pa fyo tukabila. Nga twacetekela Yehova, tukaba ifibusa fyakwe kabili tatwakulafwaya ukushita fyonse ifyo twatemwa nangu ca kuti natukwata indalama. Nga ca kuti pali ino nshita twayangusha imikalile, ‘tukekatisha ku mweo wine wine.’—1 Tim. 6:19.