Nafyelwe mu 1954 mu musumba wa St. Paul, mu Minnesota, ku America. Abafyashi bandi balikwete ifyuma ifyalinga kabili bonse twalepepa ku Katolika. Twafyelwe 5 kabili nine nakonkele pe beli. Ilyo nali umwaice naleya kwi sukulu lya baKatolika kabili nali kampenga. Na lyo line, nshaishibe ifingi pa fyaba mu Baibolo. Nangu ca kuti nalisumine ukutila kwaliba Lesa uwabumbile ifintu fyonse, nshacetekele ukutila icalici lya Katolika kuti lyangafwa ukulamupepa.

Mu mwaka wa kubalilapo ilyo naile pa koleji beta ukuti William Mitchell College of Law apo basambilisha ifya mafunde, ba Nte abaupana aba cikuuku balishile pa ng’anda apo naleikala. Basangile ndewasha ifya kufwala, e ico balisumine ukuti bakabwele inshita imbi. Ilyo babwelele, nalibepwishe amepusho yabili. Icipusho ca kubalilapo nabepwishe ca kuti: “Mulandu nshi abantu abengi abacita ifisuma bashikwatila ifyuma ne ncito sha pa muulu ukucila abacita ifyabipa?” e lyo icalenga bubili ca kuti: “Cinshi cingalenga umuntu aba ne nsansa?” Nalipokele icitabo bampeele icitila Icine Icitungulula ku Bumi bwa Ciyayaya e lyo na Baibolo ya Amalembo ya Calo Cipya iya mu ciNgeleshi iyakwete inkupo ya katapakatapa iyalebeeka. Nalisumine no kutendeka ukusambilila Baibolo. Ifyo nalesambilila mu Baibolo fyalilengele naishiba ifintu ifingi ifyo nshaishibe. Nalitemenwe ilyo nasambilile ukuti Ubufumu bwa kwa Lesa buteko ubukalateka bwino isonde. Nalimwene  ukuti bakateka abantunse balifilwa ukuteka bwino abantu banabo, kabili balilenga mu calo mwaba ulufyengo e lyo na mafya ayengi.

Mu kutampa kwa mwaka wa 1982 nali-ipeele kuli Yehova kabili nalibatishiwe muli ulya wine mwaka pa kulongana kwa Citungu ukwaleti “Icine ca Bufumu,” ukwabelele pa cikuulwa icikalamba mu musumba wa St. Paul. Umulungu wakonkelepo, nalibwelele kuli cilya cikuulwa mu kulemba amashindano ayo abasambilila ifya mafunde balemba. Mu kutampa kwa mweshi wa October, amashindano yalifumine kabili nalipaashile. Ici calengele mfikepo ukuba ndubulwila.

Ilyo twali pa kulongana kwa citungu ukwaleti “Icine ca Bufumu” nalikumene na ba Mike Richardson abalebombela pa Bethel ya ku Brooklyn, kabili balinondolwelele ukuti pa maofeshi yakalamba pali dipartimenti iyalelokesha pa milandu (Legal Department). Nalibukishe amashiwi ayo cilolo umwina Etiopia alandile ayaba pa Imilimo 8:36, kabili nayipwishe nati: ‘Cinshi cilendesha ukwipusha ukubombako mu dipartimenti ilolekesha pa milandu?’ E co nalipwishe ukuya mu kubombela pa Bethel.

Abafyashi bandi tabatemenwe filya naishileba Inte ya kwa Yehova. Batata balinjipwishe nga ca kuti nkanonkelamo mu masambililo ya bundubulwila filya nasalilepo ukuya mu kubombela pa Bethel. Nalibalondolwelele ukuti nali no kulabombela pa Bethel ukwabula amalipilo. Nabebele no kuti bali no kulampeela fye indalama iinono, iyo balepeelako abalebombela pa Bethel bonse.

Ilyo nshilatendeka ukubombela pa Bethel, nalisumiine ukubomba mu cilye cimo kabili nalibombele muli ici cilye pa nshita twaumfwene. Lyena mu 1984, nalile mu kubombela pa Bethel ku Brooklyn, mu New York. Banjebele ukulabombela mwi ofeshi lilolekesha pa milandu. Filya nabombeleko mu cilye ilyo nshilatendeka ukubombela pa Bethel fyali no kungafwa mu mulimo nali no kulabomba.

Icikuulwa ca Stanley Theater icabelele mu musumba wa Jersey City ku New Jersey, cashitilwe mu November mu 1983. Bamunyinefwe balilembele amapepala ya kwipushishapo ku buteko ukuti bawamye amalaiti ne mipaipi ya menshi ifya muli cilya cikuulwa. Ilyo baile mu kumona abalashi ba buteko, bamunyinefwe balondolwele ukuti balefwaya ukulabomfya cilya cikuulwa ku kulonganinamo ukulongana kwa citungu ukwa Nte sha kwa Yehova. Nomba kwali ubwafya. Amafunde ya mu musumba wa Jersey City ayalanda pa fikuulwa fya kupepelamo, yalandile ukuti ifikuulwa fya kupepelamo fyalingile ukubeela ku ncende ukwabela amayanda ya bantu epela. E ico abalashi ba buteko balikeene ukusuminisha bamunyinefwe ukuwamya icikuulwa ca Stanley Theater, pantu tacabelele mu cifulo umwaba amayanda ya bantu, lelo cabelele mu cifulo umwali amatuuka. Bamunyinefwe balipwishe na kabili, lelo abalashi ba buteko balikeene.

 Mu mulungu wa kubalilapo ilyo naile mu kubombela pa Bethel, icilonganino calitwele uyu mulandu ku cilye. Apo tapakokwele apo nafumiine mu kubomba mu cilye ca mu musumba wa St. Paul mu Minnesota pa myaka ibili, naleibukisha ifyo caleba pa kupingula imilandu ya musango ulya. Umo uwaleimininako icilonganino mu cilye alandile ukuti icikuulwa ca Stanley Theater balecibomfya ku cintubwingi ku fintu pamo nga ukutambilamo amafilimu e lyo no kulishishamo inyimbo sha congo. Lyena aipwishe ukutila, nga ca kuti ici cikuulwa calebomfiwa ku fintu fya musango uyu, mulandu nshi amafunde yengakanisha ukulapepelamo? Icilye capingwile ukuti amafunde ya mu musumba wa Jersey City tayacindike insambu shesu isha kupepa. E ico icilye caebele abalashi ba muli uyu musumba ukutupeela amapepala ya kutusuminisha ukuwamya cilya cikuulwa pa kuti tulelonganinamo. Nalimwene ifyo Yehova apaalile icilonganino cakwe ilyo twatwele umulandu ku cilye pa kuti umulimo wa Bufumu uleya pa ntanshi. Nalitemenwe ukubombako uyu mulimo.

Bamunyinefwe balitendeke ukuwamya ifintu ifikalamba kuli cilya cikuulwa pa kuti cibe Icikuulwa ca Kulonganinamo Ukulongana Kukalamba, kabili programu ya balepwisha isukulu lya Gileadi ilyalenga 79 iyaliko pa 8 September mu 1985, yabeleele muli ici cine cikuulwa ninshi no mwaka taulakumana ukufuma apo batendekeele ukuciwamya. Nalitemenwe ukubombako mu dipartimenti iilolekesha pa milandu ya mu filye, iyalengele umulimo wa Bufumu ukulunduluka. Kabili nali sana ne nsansa ukucila isho nakwete ilyo nalebombela mu cilye. Nshaishibe ukuti Yehova aali no kumomfya ku kwafwilishako icilonganino cakwe mu milandu ya mu filye.

Mu myaka ya ba 1980, badokota abengi ne fipatala tabalesumina nga ca kuti Nte umukalamba alanda ukuti talefwaya babomfye umulopa pa kumundapa. Umwanakashi nga aba pa bukulu aleba na mafya pantu ilingi line bakapingula ba mu filye balemona kwati nga aba pa bukulu takwete insambu sha kukaana ukumubikamo umulopa. Bakapingula ba mu filye balelanda ukuti nga ca kutila umwanakashi uuli pa bukulu tabamubikilemo umulopa, kuti nalimo afwa kabili umwana uwafyalwa kuti ashala ukwabula nyina.

Ilyo nkashi Denise Nicoleau apaapile umwana umwaume pa 29 December mu 1988, alifumine sana umulopa. Apo umulopa walicepele sana ica kuti calemoneka kwati ba Denise balafwa, dokota abebele ukuti balingile ukubabikamo umulopa pa kuti befwa. Ba Denise balikeene. Ulucelo lwakonkelepo, icipatala calipwishe kapingula wa mu cilye ukuti acipeele insambu sha kubabikamo umulopa. Kapingula wa mu cilye alisuminishe icipatala ukubikamo ba Denise umulopa ukwabula ukuti abepushe nelyo ukwipusha abena mwabo, kabili tabeshibishe no kubeshibisha ukuti nasuminisha icipatala ukubabikamo umulopa.

Pali Cisano pa 30 December, ababomfi ba cipatala balibikilemo ba Denise umulopa, nangu ca kuti abena mwabo na balupwa abali nabo balikeene. Bulya bushiku, balupwa abengi aba ba Denise ukubikako fye na baeluda bamo, balibekete pa mulandu wa kuti  balishingulwike ubusanshi apali ba Denise pa kuti ababomfi ba cipatala bebabikamo umulopa. Pa Cibelushi ulucelo pa 31 December, balilandile pali ili ilyashi mu manyunshipepala na pa milabasa.

Pali Cimo ulucelo, nalilandile na ba kapingula ba mu cilye cikalamba, ba Milton Mollen. Nalilondolwele ifishinka fyonse ifyakumine umulandu wa ba Denise. Nalilondolwele ukuti kapingula wa mu cilye alisaine icipepala ca kupeelelapo icipatala insambu sha kubabikamo umulopa, ukwabula ukuti akutike kuli bena. Ba Mollen banjebele ukuyabamona ku ofeshi ku mwabo akasuba pa kuti tulanshanye ifishinka fya mulandu e lyo ne fyo amafunde yalandapo pa milandu ya musango ulya. Pa kuya mu kumona ba Mollen ku ofeshi ku mwabo, naile na munyinefwe Philip Brumley uwaletwangalila. Ba Mollen balitile na bandubulwila ba cipatala. Ilyo twalelanshanya twalikalipe. Pa nshita imo munyinefwe Brumley alinembeele pa kapepala ukuti nshifwile ukukalipa ilyo tulelanshanya. Ifyo balandile fyali fya cine, pantu nalikalipe sana ilyo nalelondolola ukuti ifyo ndubulwila wa cipatala alelanda fya bufi.

Ilyo twalanshenye nalimo pe awala limo, kapingula wa mu cilye Mollen alandile ukuti umulandu wesu e wali no kubalilapo ukupingulwa ubushiku bwakonkelepo. Ilyo twalefuma mwi ofeshi lya ba Mollen, balandile ukuti ndubulwila wa cipatala ali no kuba ne “cisendo ubushiku bwakonkelepo.” Amashiwi balandile yalolele mu kuti cali no kukosela ndubulwila wa cipatala ukufwaya ifyali no kulanga ukuti icipatala calikwete insambu sha kupatikisha Nkashi Nicoleau ukubikwamo umulopa. Naumfwile kwati Yehova alenjeba ati twali no kuwina ulya mulandu. Nalitemenwe ukwishiba ukuti Yehova aletubomfya ku kucita ukufwaya kwakwe.

Tatwaleele bwangu bulya bushiku pantu twalepekanya ifyo twali no kuyalanda mu cilye ulucelo lwakonkelepo. Icilye cabeleele fye mupepi na Bethel ya mu Brooklyn, kanshi abengi abo twalebomba nabo mu dipartimenti ilolekesha pa milandu ya mu filye balishile mu kukutika ilyo kwali ukulubulula. Ilyo bakapingula ba mu cilye bane bakutike ku fyo twalondolwele, bapingwile ukuti ulya kapingula talingile ukupeela icipatala insambu sha kubika ba Denise umulopa. Twaliwinine ulya mulandu, kabili icilye cikalamba calandile no kuti amafunde yalanda pa nsambu sha bantu tayasuminisha ukusaina icipepala icilelanga inshila ya kundapilamo umulwele, ukwabula ukwipusha umulwele.

Tapakokwele, icilye cikalamba ica mu New York capingwile ukuti ba Denise balikwete insambu sha kubondapa ukwabula ukubabikamo umulopa. Uyu umulandu e wali uwa kubalilapo pa milandu ine iyo na-afwilisheko ukulubulula mu filye fyalekanalekana  ifya mu America. (Moneni akabokoshi akaleti “ Imilandu Twacimfishe mu Filye Fikalamba.”) Nalibombeele pamo na bandubulwila ba pa Bethel na mu milandu iyakuma abana na babasunga, iyakuma ukulekana, e lyo ne yakuma amafunde ayalanda pa kubomfya incende ne fikuulwa.

Ilyo namonene no mwina mwandi Dawn pa muku wa kubalilapo, ninshi balimuleka ku mwaume wamupile kabili ninshi ali na bana batatu. Alebomba incito iya kusangilamo imikalile kabili alebomba na bupainiya. Nalitemenwe ifyo alefwaisha ukubombela Yehova, nangu ca kuti ali na mafya ayengi. Mu 1992, twaliile ku kulongana kwa citungu ukwaleti “Bakasenda ba Lubuuto” ukwabelele mu New York City, kabili ni pali uku kwine kulongana e po namulanshiishe. Umwaka wakonkelepo twalyupene. Umwina mwandi ali bupe ukufuma kuli Yehova pantu mukalamba mu fya kwa Lesa kabili alisansamuka sana. Dawn alinambwile ubusuma inshiku shonse isha mweo wandi.—Amapi. 31:12.

Ilyo twaupene, umwana uwali umukalamba ali ne myaka 16, uwakonkelepo ali ne myaka 13, e lyo uwakulekelesha ali ne myaka 11. Nalefwaisha ukuba umufyashi umusuma, e ico nalesokota ifyebo mu mpapulo shesu ifilanda pa bopa uwakwata abana kabili nalefikonka. Inshita shimo twalekwata amafya, lelo naliba ne nsansa pantu abana balincetekele kabili balitendeke ukumona ukuti nine wishi uwabatemwa. Twalepokelela bwino ifibusa fya bana besu, kabili twaletemwa ukuba pamo na ba abacaice.

Mu 2013, ine na Dawn twalikuukiile ku Wisconsin uko twaile mu kusakamana abafyashi besu. Nalipapile ilyo banjebele ukuti nalatwalilila ukubomba umulimo nalebomba pa Bethel. Balinjebele ukutwalilila ukula-afwilishako icilonganino ca kwa Lesa mu milandu iyalekanalekana iya mu filye.

Mu September mu 2018, nalimwene ukuti ilingi line nalekoola sana pa kutendeka ukulanda. Naliile kuli dokota wa mu ncende naleikala, lelo alifililwe ukwishiba icalelenga ndekoola sana. Lyena dokota umbi anjebele ukuyamona dokota uwaishiba sana amalwele ya kuli bongobongo, umungololo e lyo ne mishipa. Mu January mu 2019, dokota uwaishiba sana amalwele ya musango uyu anjebele ukuti calemoneka kwati nalilwele ubulwele ubushaseeka ubwali no konaula umubili onse ubo beta ukuti progressive supranuclear palsy (PSP).

Ilyo papitile inshiku shitatu, naliponene no kuifuna ukuboko ilyo naleangala icangalo ico natemwa sana. Natendeke ukwangala ici cangalo ilyo nali umwaice kabili nalicishibe sana. Kanshi filya naponene, fyalengele naishiba ukuti umubili wandi walefilwa ukutungulula bwino imicincili. Nalipapile ifyo ubulwele bwaile bulebipilako fye ica kuti calenkosela ukulanda, ukwenda, e lyo no kumina ifintu.

Naliba sana ne nsansa filya nabomfeshe amasambililo yandi aya bundubulwila ku kulenga umulimo wa Bufumu ukuya pa ntanshi. Kabili nalikwete ishuko lya kulembako ifipande fiba mu mamagazini ayo badokota, bandubulwila, na bakapingula ba mu filye babelenga. Naleya na mu ncende ishalekanalekana mwi sonde lyonse ku kulandilako Inte sha kwa Yehova pa nsambu bakwata isha kusala inshila ya kubondapilamo ukwabula ukubomfya umulopa. Na lyo line, nga filya fine Luka uwalembeleko Baibolo alandile pali Luka 17:10: ‘Ndi musha fye. Ifyo nacita, e fyo mfwile fye ukucita.’