Batata bali ni baeluda ku United Church of Canada. E ico pa Mulungu lyonse, ine na nkashi yandi baletutwala mu kusambilila ku calici. Lyena nga twasambilila twaleya mu kupepa na batata pa 11 koloko. Lyena akasuba twaleya na bamayo ku Ng’anda ya Bufumu. Twalemona ubupusano bwali ku Nte sha kwa Yehova na ku United Church of Canada.

Bamayo balisambilisheko ifibusa fyabo ifyo basambilile mu Baibo, ba Bob na ba Marion Hutcheson kabili nabo baishileba Inte sha kwa Yehova. Mu 1958 ba Hutcheson na bena mwabo balinsendele pamo na bana babo batatu abaume ku kulongana kwa citungu ukwabelele mu New York. Uku ukulongana kwali kwa nshiku 8 ukwa bantu abafuma mu fyalo ifingi. Kwakwete umutwe uwaleti Divine Will. Pali ino nshita nalisaishiba ukuti tacayangwike kuli bena ukunsenda kuli uku kulongana. Lelo kulya kulongana ndakwibukisha sana.

Ilyo nali umulumendo, twaleikala pa farmu kabili nalitemenwe sana ukusakamana ifitekwa. Nalefwaisha ukuba dokota wa nama. Bamayo balyebeleko eluda umo pa fyo nalefwaya ukucita. Ulya eluda alinjibukisheko ukuti tuleikala mu “nshiku sha kulekelesha.” Kabili anjebele no kuti, ukuyapwa imyaka iingi pa yuniversiti kwali no kukuma bucibusa bwandi na Yehova. (2 Tim. 3:1) Pa mulandu ne fyo anondolwelele bwino, nasalilepo ukukanaya ku yuniversiti.

 Lelo naletontonkanya sana pa fyo nali no kucita nga napwisha isukulu. Nangu ca kuti lyonse pa mpela ya mulungu naleya mu kubila imbila nsuma, nshatemenwe sana ukubila imbila nsuma kabili nshaletontonkanya na pa kuba painiya. Nomba batata abashalepepa Yehova e lyo na batata mwaice balenkoselesha ukutendeka ukubomba inshita iikulu ku inshuwalansi kampani iikalamba iyali mu Toronto. Batata mwaice balikwete icifulo icikalamba kuli ilya kampani, e ico nalisumine ukutendeka ukubomba.

Mu Toronto nabikile sana amano ku ncito kabili nalesangwa na bantu abashali Inte sha kwa Yehova. Ici calengele nilalongana lyonse no kubila imbila nsuma. Pa kubalilapo naleikala na bashikulu abashali ni Nte ya kwa Yehova, nomba ilyo bafwile, nshakwete ukwa kwikala.

Ba Hutcheson na bena mwabo abansendeleko mu kulongana kwa citungu ukwa bantu abafuma mu fyalo ifingi mu 1958, bali fye kwati bafyashi bandi. Balinsendele ukuti tuleikala nabo kabili balingafwile ukulakula mu fya kwa Lesa. Mu 1960, ine na John mwana wabo, twalibatishiwe. John alitendeke bupainiya, ne ci calengele ndebombesha mu mulimo wa kubila imbila nsuma. Aba bwananyina balemona ifyo nalelunduluka. E ico mu kupita kwa nshita balinsontele ukuba Umubomfi we Sukulu lya Butumikishi bwa Teokratiki. a

Mu 1966, nalyupile ba Randi Berge, abali bapainiya kabili abalefwaisha ukubombela uko aba kubila imbila nsuma bacepele. Kangalila wenda alitubikileko amano e ico alitukoseleshe ukuya mu cilonganino icali mu Orillia, ku Ontario. E ico twaliile ilyo line fye.

Ilyo fye twafikile mu Orillia, nalitendeke ukubomba bupainiya bwa nshita yonse pamo na ba Randi. Nalitemenwe bupainiya kwati fye fintu nabo babutemenwe. Ilyo nalebomba sana bupainiya, naleumfwa bwino ukulabomfya Baibo, kabili naletemwa nga namona abantu baumfwa icine icaba mu Baibo. Twalitemenwe sana ilyo twa-afwile abaupana bamo mu Orillia ukwalula ubumi bwabo kabili baishileba ababomfi ba kwa Yehova.

Ilyo twaile ku Toronto mu kutandala, twalimonene na ba Arnold MacNamara, abali pali bamunyinefwe abaletungulula pa Bethel. Balitwipwishe nga kuti twatemwa ukubomba bupainiya bwaibela. Nshaikete na ku cani, natile: “E mukwai, kuti twabomba ukuli konse! Cikulu fye tamututumine ku Quebec.” Ico nalandile ifi, ni co naletiina ifyo abantu bamo abalelanda iciNgeleshi abali mu Canada balelanda pa bantu abalelanda iciFrench abaleikala mu citungu ca Quebec. Pali ilya nshita, abantu balepanga ifimfulunganya, baleilishanya ku buteko, kabili balefwaya no kuti icitungu ca Quebec cileiteka.

Ba Arnold ba-aswike ukuti, “Mu Quebec e mo fye baletuma bapainiya baibela pali ino nshita.” Nalisumine ukuti batutume uko kwine. Nalishibe ukuti ba Randi abena mwandi bena balitemenwe ukuya mu kubombela ku Quebec. Pa numa, naishileishiba ukuti ifyo twasalilepo ukucita fyaliweme sana.

Pa numa ya kusangwa kwi sukulu lya ciFrench ilyaliko pa milungu 5, ine na ba Randi e lyo na baupana bamo abo twali nabo, twali-ile ku Rimouski apali amakilomita 540 ukufuma ku masamba ya Montreal. Kwali ifingi ifyo nalingile ukusambilila. Bushiku bumo ilyo nalebelenga ifya kubilisha pa kulongana e lyo namwene ukuti fingi nalekabila ukusambilila. Mu cifulo ca kulanda ukuti pa kulongana kwa citungu tukakwata abakafuma ku Austria abengi, nalandile ukuti pa kulongana kwa citungu tuli no kukwata abena ostritch abengi.

Mu Rimouski twalikwete bankashi abashimbe abali 4 abatendeke ukubomba na ifwe e lyo na ba Huberdeaus na bana babo babili. Ba Huberdeaus balifwaile ing’anda ya kusonkela iikulu kabili bonse twalebafwako ukusonkela iyi ng’anda. Twaleita ukuti ing’anda yabuuta pantu yalikwete inceshi ishabuuta. Muli iyi ng’anda twaleikalamo abantu 12 e lyo limo 14. Apo ine na ba Randi twali bapainiya baibela, twaleya mu kubila imbila nsuma akacelo, akasuba, e lyo ne cungulo. Twaletemwa sana nga natukwata uwakubomba nankwe na lintu kutalele sana icungulo.

Twaishileba ifibusa na bapainiya twaikele nabo ica kuti twaishileba fye kwati lupwa. Limo twaleikala pamo ninshi tuleonta umulilo e lyo limo twaleipikila pamo ifya kulya. Uwa bwananyina umo alishibe sana ukwimba, e ico pa Cibelushi ubushiku twaleimba no kucinda.

Abengi mu Rimouski balefwaya sana ukusambilila Baibo. Mu myaka fye 5 twalitemenwe ukumona abantu abengi abalesambilila Baibo, babatishiwa, kabili bakasabankanya mu cilonganino baishilefika kuli 35.

Mu Quebec balitusambilishe ifya kulabila bwino imbila nsuma. Twalimwene ifyo Yehova aletwafwilisha mu mulimo wa kubila imbila nsuma e lyo no kutupeela ifyo twalekabila. Na kabili twaishiletemwa abantu abalelanda iciFrench, twalitemenwe ululimi lwabo, e lyo ne ntambi shabo. Ne ci calengele tutemwe ne mitundu imbi.—2 Kor. 6:13.

Ukwabula ukwenekela balitutumine ku Tracadie ku kabanga ka New Brunswick. Calitukosele ukuya ku Tracadie uko batutumine, pantu e lyo fye twasonkeele ing’anda kabili nalefundako inshita shimo pa sukulu. Na kabili bamo abo twalesambilisha Baibo, e lyo bapokele fye ifyalembwa. E lyo cimbi ca kuti, twalekuula ne Ng’anda ya Bufumu.

Twalipepeelepo sana kabili twalile na mu kutandalako. Ku Tracadie kwalipusene sana na ku Rimouski. Nomba twamwene ukuti apo Yehova e walefwaya ukuti tuleya, twalingile fye ukuya. Twalimwene ifyo Yehova aletwafwa ilyo twalebomba. (Mal. 3:10) Apo ba Randi bali sana icibusa na Yehova, balitemenwe  abantu kabili bali ne nsansa, calilengele tusalepo ukuya.

Mu cilonganino twaile twasangilemo fye eluda umo munyinefwe Robert Ross. Ba Robert Ross na bena mwabo ba Linda bali ni bapainiya, kabili ilyo bakwete umwana batwalilile ukwikala kulya kwine ku Tracadie. Nangu ca kuti balikwete umwana uo balesakamana, balitukoseleshe sana ifyo batupokelele bwino e lyo ne fyo bali abacincila mu kubila imbila nsuma.

Ilyo twabombele ku Tracadie pa myaka ibili, balitwebele ukutendeka umulimo wa kwenda. Twalibombele imiputule ya ciNgeleshi pa myaka 7 lyena pa numa batutumine mu miputule ya ciFrench mu Quebec. Ba Léonce Crépeault ba kangalila wa citungu abo twakwete, balentasha sana pa malyashi nalelanda. Lyena pa numa balenjipusha ukuti: “Bushe kuti walandako amalyashi mu nshila iya-anguka?” b Ifi balenjipusha fyalengele ndebika sana amano ku fyo nalesambilisha pa kuti ndesambilisha ifya-anguka ifyo abantu bengomfwa bwino.

Ndebukisha umulimo bampeele pa kulongana kwa citungu ukwa bantu abafuma mu fyalo ifingi mu 1978 ukwali mu Montreal. Uku ukulongana kwali no mutwe uwaleti: “Victorious Faith.” Pali kulya kulongana nalebombela ku fya kulya. Twale-enekela abantu 80,000 ukwisa ku kulongana. Twali no kubapeela ifya kulya mu nshila yapusana ne fyo twalecita kale. Fyonse fyali ifipya ifyo twali no kubomfya pa kwipika, ifya kukonka pa kwipika, e lyo ne nshila ya kwipikilamo. Twalikwete ama friji ayakalamba ayali 20 nomba limo tayalebomba. Ubushiku bwa kuti mailo kutendeka ukulongana, mu cibansa mwali abaleangala ifyangalo, ne ci calengele ukuti twiingila. Twaishile ingila mu cibansa ubushiku pa kati. Kabili twalingile no kwasha ama oveni ilyo akasuba takalatula pa kuti tupekanye ifya kulya fya kacelo. Ala twalinakile icine cine lelo nalisambilileko ifingi ku fyo twalebombesha. Abo twalebomba nabo bali abakalamba mu fya kwa Lesa kabili bali sana ne nsansa. Twali ifibusa sana ica kuti na pali ino ine nshita tuli fibusa. Twalitemenwe ukusangwa kuli kulya kulongana kwa citungu ukwacindama ukwali mu Quebec, mulya mwine mwali sana ifimfulunganya muli ba 1940 na muli ba 1950.

Nalisambilile ifingi sana ku baleangalila imilimo pa kulongana kwa citungu mu Montreal. Umwaka umo, ba David Splane aba mwi Bumba Litungulula,  balibombeleko mwi ofeshi lyalelolekesha pa kulongana kwa citungu. Pa kulongana kwa citungu kumbi, banjebele ukuti nine nalabombela mwi ofeshi lilolekesha pa kulongana kwa citungu, ba David tabafulilwe.

Mu 2011 pa numa ya kubomba imyaka 36 mu mulimo wa bukangalila bwa kwenda, balinjitile ukuya mu kufunda mwi Isukulu lya Baeluda. Nangu ca kuti twalilele mu mayanda 75 ayapusanapusana mu myaka ibili, ifisuma ifyalecitika fyalicilile na pa fyo twaleipelesha. Cila mulungu isukulu nga lyapwa, baeluda baletasha sana pantu balemona ifyo Ibumba Litungulula lyabika amano kuli bucibusa bakwata na Yehova.

Pa numa nalisambilisheko mwi Isukulu lya Bakabila ba Bufumu. Abana besukulu ilingi balanaka pa mulandu ne fya kucita ifingi. Pamo nga, ukwikala mu kalasi pa ma-awala 7 cila bushiku, ukulabelenga ubushiku nga bainuka pa ma-awala yatatu, e lyo no kupekanya imbali balebapeela ishili 4 nelyo 5 cila mulungu. Fwe balefunda aba abasambi twalibalondolwele ukuti, te kuti bakumanishe kano Yehova abafwa. Lyonse ndebukisha ifyo abasambi balepapa ukumona ukuti balekumanisha ukucita ifyo bashale-enekela ukucita.

Ifyo bamayo babikile amano kuli bambi fyalilengele abo balesambilila nabo Baibo ukulalunduluka, kabili fyalilengele na batata balatontonkanya ifisuma pa cine. Ilyo papitile inshiku shitatu ukutula apo bamayo bafwile, batata balitupapwishe ilyo baishile kwi lyashi lya ku cintubwingi ku Ng’anda ya Bufumu, kabili balitwalilile ukulongana pa myaka 26. Nangu ca kuti batata tababatishiwe, baeluda banjebele ukuti lyonse e balefika bwangu pa kulongana.

Ifyo bamayo balecita fyalengele ine na bankashi yandi tulebapashanya. Bankashi yandi batatu e lyo na bena mwabo balabombela Yehova ne cishinka. Bankashi bandi babili babombela pa Bethel ya mu Portugal e lyo umbi aba pa Bethel ya mu Haiti.

Pali ino nshita ine na ba Randi ni fwe bapainiya baibela ku Hamilton, mu Ontario. Ilyo twalebomba umulimo wa bukangalila, twaletemwa sana ukubwelela ku fipempu e lyo na ku masambililo ya Baibo pamo na ba bwananyina. Nomba pali ino nshita tulatemwa ukumona uko abasambi abo tutungulula Baibo balelunduluka mu fya kwa Lesa. Ilyo tulebombela pamo na ba bwananyina muli cino icilonganino icipya, tulakoseleshiwa sana nga twamona ifyo Yehova alebatungilila ilyo ifintu fili bwino nelyo ifintu fishili bwino.

Nga twatontonkanya pa mulimo twabomba, tulatemwa sana nga twamona ifyo abantu abengi batubikileko amano. Na ifwe pali ino nshita ‘tulatontonkanya nga nshi pali bena,’ e kutila ukulabakoselesha ukulabombela Yehova apo bengapesha. (2 Kor. 7:6, 7) Ku ca kumwenako, twalisangile ulupwa lumo umo abakashi, umwana umwaume, e lyo no mukashana balebomba umulimo wa nshita yonse. E ico naipwishe abalume nga ca kuti balatontonkanyapo ukubomba bupainiya. Banjaswike ukuti baletungilila bapainiya batatu abo bakwete. E ico nabepwishe nati, “Bushe kuti mwabasakamana bwino ukucila pa fyo Yehova engabasakamana?” Nalibakoseleshe ukutendeka ukubombako bupainiya. Mu myeshi 6 balitendeke bupainiya.

Ba Randi na ine tukatwalilila ukulanda ku “nkulo iikakonkapo” pa “fipesha amano” fya kwa Yehova ifisuma. Kabili tule-enekela ukuti abo tukalashimikilako nabo bakalaipakisha ukubombela Yehova nge fyo tuipakisha.—Amalu. 71:17, 18.