Nga Balimupaalile Kuli Lesa
TUBOMBELA Yehova kabili tufwaya aletupaala. Lelo bantu ba musango nshi abo Lesa apaala? Mu nshita balelemba Baibolo kwali abantu bamo abo Yehova apaalile nangu ca kuti kale balicitile imembu ishikalamba. Kwali na bambi abali ne mibele iisuma nga nshi lelo abo mu kupita kwa nshita bacitile ifyo Lesa ashatemenwe. Kanshi kuti twaipusha atuti, “Bushe Yehova afwaya twaba abantu ba musango nshi?” Ifyo imfumu ya Yuda Rehoboamu yacitile kuti fyatwafwa ukwasuka ici cipusho.
ALICITILE IFYABIPA ILYO ATAMPILE UKUTEKA
Solomone uwatekele mu Israele pa myaka 40 e wali wishi wa kwa Rehoboamu. (1 Isha. 11:42) Solomone afwile mu 997 ninshi Yesu talaisa pano isonde. Lyena Rehoboamu afumine ku Yerusalemu no kuya ku kapinda ka ku kuso ku Shekemu pa kuti bamusube ukuba imfumu. (2 Imila. 10:1) Bushe aletiina ukupyana Solomone uwali na mano sana? Bushe Rehoboamu alishibe ukuti tapali na kukokola cali no kwishibikwa nampo nga alikwete amano ya kupwisha amafya ayakalamba nelyo iyo?
Pali iyi nshita ifintu fifwile fyalyafishe mu Israele. Tapakokwele abakulandilako abantu baliile kuli Rehoboamu no kumweba ifyabasakamike abati: “Wiso ena alengele ikoli lyesu ukuba ilyafina; nomba iwe angushako umulimo wa-afya uwa kwa wiso ne koli lyafina ilyo abikile pali ifwe, na ifwe tukalakubombela.”—2 Imila. 10:3, 4.
Ifi baebele Rehoboamu fifwile fyalimukoseele! Akonka ifyo aba bantu bamwebele, ena, ulupwa lwakwe, na balebombela kwi sano bali no kuleka ukwikala nga basambashi filya baleikala kabili tabali na kulaenekela ukulapokelela ifintu ifingi ku bantu. E lyo kabili akaana ukucita ifyo bamwebele, abantu bali no kumupondokela. Finshi ali no kucita? Ico Rehoboamu abalilepo ukucita, aipwishe abakalamba abalepanda Solomone amano. Lelo pa numa aile ku balumendo abo akulile na bo pa kuti bamupande amano. Pa mulandu wa kuti alikonkele amano ayo abalumendo bamupandile, asalilepo ukulacusha abantu. Abaswike ati: “Ndelenga ikoli lyenu ukufininako, kabili no kulunda nkalundako. Tata amufopawile ifikoti, lelo ine, nkamufopaula ifikoti fyatapata nga bakaling’ongo.”—2 Imila. 10:6-14.
Finshi tulesambililako? Tulesambililako ukuti lyonse cilawama ukukonka ifyo abakalamba mu fya kwa Lesa batupandako amano. Apo balishiba ifingi, baleshiba ifingacitika nga ca kuti twasalapo ukucita ifintu fimo kabili kuti batupanda amano ayasuma sana.—Yobo 12:12.
“BAUMFWILILE AMASHIWI YA KWA YEHOVA”
Pa mulandu ne fyo abantu bacitile, Rehoboamu alonganike abashilika pa kuti ayebalwisha. Lelo Yehova alimuleseshe ukupitila muli kasesema Shemaya, amwebele ati: “Mwiya mu kulwisha bamunyinenwe abana ba kwa Israele. Bweleleni cila muntu ku mwenu, pantu ici cifumine kuli ine.”—1 Isha. 12:21-24. *
Rehoboamu afwile alyumfwile ububi pantu balimukeenye ukuyalwisha abamupondokele! Bushe abantu bali no kumona shani imfumu iyabebele ukuti yali no ‘kubafopaula ifikoti fyatapata nga bakaling’ongo’ lelo bayeba ukukanaya ku kulwisha abaipondokele? (Linganyeniko 2 Imilandu 13:7.) Nangu cali ifi, imfumu na bashilika baiko “baumfwilile amashiwi ya kwa Yehova, kabili babwelele ku mwabo nge fyo Yehova abebele.”
Finshi tulesambililako? Tufwile ukulaumfwila Lesa nangu ca kuti nga twamumfwila nalimo abantu kuti balatuseka. Nga tuleumfwila Lesa alatupaala.—Amala. 28:2.
Finshi Rehoboamu acitile? Alyumfwilile Lesa, kabili atendeke ukukuula imisumba mu mukowa wa kwa Yuda no wa kwa Benjamini iyo aleteka. Alikoseshe “nga nshi” imisumba. (2 Imila. 11:5-12) Icacililepo ukucindama ca kuti pa nshita imo alikonkele amafunde ya kwa Yehova. Ilyo imikowa 10 iyo Yeroboamu aleteka yacililemo ukupepa balesa ba bufi, abengi abaletungilila ukupepa kwa cine baleya ku Yerusalemu ku kupepa no “kukosha Rehoboamu.” (2 Imila. 11:16, 17) E ico ubufumu bwa kwa Rehoboamu bwalikosele pantu alyumfwilile Lesa.
ALILUFYENYE LELO ALILAPIILE
Ilyo ubufumu bwakwe bwakosele sana, Rehoboamu alicitile ifyo tushingenekela no kwenekela. Alilekele ukukonka amafunde ya kwa Yehova no kutendeka ukupepa balesa ba bufi! Cinshi acitile ifi? Bushe alekonkelela nyina uwali umwina Amone? (1 Isha. 14:21) Nampo ifi nga e fyalengele nelyo iyo, uluko lonse lwatendeke ukupepa balesa ba bufi. Ifi fyalengele Yehova asuminishe Imfumu Shishaki iya ku Egypti ukupoka imisumba ya mu Yuda nangu ca kuti Rehoboamu aliikoseshe!—1 Isha. 14:22-24; 2 Imila. 12:1-4.
Ifintu fyayafishe sana ilyo Shishaki afikile mu Yerusalemu, umo Rehoboamu aletekela. Pali iyi nshita kasesema Shemaya aebele Rehoboamu na bacilolo bakwe amashiwi ayafumine kuli Lesa ati: “Imwe namunsha, e ico na ine namupeela mu maboko ya kwa Shishaki.” Bushe Rehoboamu acitile shani? Baibolo itila: “Bacilolo ba kwa Israele ne mfumu baicefeshe no kutila: ‘Yehova mulungami.’” E ico Yehova alipuswishe Rehoboamu no musumba wa Yerusalemu.—2 Imila. 12:5-7, 12.
Lyena Rehoboamu alitwalilile ukuteka mu bufumu bwa ku kapinda ka ku kulyo. Ilyo Rehoboamu ashilafwa alipeele abana bakwe abaume abengi ifintu, ico alecitila ifi nalimo ni co alefwaya bekemina Abiya munyinabo uo alefwaya ukuti e o akamupyane. (2 Imila. 11:21-23) Ifi acitile fyalangile ukuti nomba ali na mano ukucila ilyo ali umwaice.
BUSHE REHOBOAMU ALI MUNTU UMUSUMA NELYO UMUBI?
Nangu ca kuti Rehoboamu alicitile ifintu fimo ifisuma, Lesa tamupaalile. Baibolo yalanda pali ena aiti: “Acitile ifyabipa.” Mulandu nshi yalandila ifi? Pantu “takoseshe umutima wakwe ukufwaya Yehova.”—2 Imila. 12:14.
Moneni ifyo Rehoboamu acitile. Inshita shimo aleumfwila Lesa. Kabili alicitiile uluko lwa kwa Yehova ifintu fimo ifisuma. Lelo alifililwe ukukosha bucibusa bwakwe na Yehova kabili talefwaisha ukucita ifingalenga Yehova asekelela. E ico atampile ukucita ifyabipa no kupepa balesa ba bufi. Nalimo kuti mwalatontonkanya amuti: ‘Bushe icalengele Rehoboamu acite ifyo Yehova amwebele, ni co e fyo abantu bambi belecita nelyo ni co alilapiile no mweo onse kabili alefwaya ukulacita ifingalenga Lesa asekelela?’ (2 Imila. 11:3, 4; 12:6) Mu kupita kwa nshita alitendeke ukucita ifyabipa na kabili. Ala alipusene sana ne Imfumu Davidi shikulu wakwe! Kwena Davidi alicitile ifilubo lelo alelanga ukuti alitemenwe Yehova, alibikile amano ku kupepa kwa cine, kabili alilapiile no mweo onse pa filubo ifyo acitile.—1 Isha. 14:8; Amalu. 51:1, 17; 63:1.
Ukwabula no kutwishika kuti twasambililako fimo kuli Rehoboamu. Kwena tacabipa ukulafwaila indupwa shesu ifyo shikabila no kucitila abantu ifisuma. Na lyo line, pa kuti Lesa aletupaala, tufwile ukutwalilila ukuba mu kupepa kwa cine no kulakutungilila.
Tukacita ifi nga ca kuti twatemwa sana Yehova. Nga filya fine tushileka ukubika inkuni pa mulilo pa kuti utwalilile ukwaka, e fyo tulingile ukucita pa kuti tutwalilile ukutemwa Lesa. Tufwile ukulabelenga Icebo cakwe lyonse, tuletontonkanya sana pa fyo tulebelenga, no kulapepa. (Amalu. 1:2; Rom. 12:12) Nga twatemwa Yehova tukalafwaisha ukulamumfwila muli fyonse ifyo tucita. Ifi fikalenga tukalapiile no mweo onse nga ca kuti twalufyanya. Tatwakaleke ukuba mu kupepa kwa cine nga fintu Rehoboamu alekele.—Yuda 20, 21.
^ para. 9 Apo Solomone tali ne cishinka kuli Lesa, Lesa amwebele ukuti ubufumu bwakwe bwali no kupaatukana.—1 Isha. 11:31.