BONSE tatutwishika ukuti Yehova alatungulula abantu bakwe no kubapeela ifya kulya fya ku mupashi muli shino “nshiku sha kulekelesha.” (2 Tim. 3:1) Kanshi bonse fye tulingile ukulaumfwila Yehova. Ifyo caba pali ino nshita fyalipalana ne fyo cali ku bena Israele ilyo bali mu matololo. Balingile ukucitapo fimo nga baumfwa ipenga lyalila.

Yehova aebele Mose ukubomfya sando pa kupanga amapenga yabili aya silfere aya kubomfya “pa kulonganya ulukuta na pa kupasa inkambi.” (Impe. 10:2) Bashimapepo balelisha amapenga mu misango iyalekanalekana pa kweba abantu ifyo balefwaya bacite. (Impe. 10:3-8) Na muno nshiku mwine, Yehova alabomfya inshila ishalekanalekana pa kweba abantu bakwe ifyo balingile ukucita. Lekeni tulande pa nshila shitatu isho Yehova abomfya pa kutweba ifya kucita, ishapalana na mapenga ayo abena Israele balebomfya. Ishi inshila kulongana kukalamba, amasukulu ya baeluda, e lyo no kwaluka mu fyo ifilonganino fyonse fikonka.

Yehova nga alefwaya “ulukuta lonse” lulongane pa mwinshi wa ku kabanga ka cikuulwa ca kukumaninako, bashimapepo balelisha amapenga yonse yabili. (Impe. 10:3) Imikowa yonse iyapangile inkambi mu mabumba yane ukushinguluka icikuulwa ca kukumaninako, yaleumfwa amapenga nga yalila. Abapangile inkambi mupepi no mwinshi wa cikuulwa balefika bwangu. Lelo abapangiile inkambi ukutali ne cikuulwa, bena balekokolako ukufika kabili balenaka ukucila abali mupepi. Yehova alefwaya bonse balongana no kumfwa ifyo alefwaya ukubeba, te mulandu no ko bapangiile inkambi.

Muno nshiku tatulongana pa cikuulwa ca mushilo nga cilya abena Israele balelonganinapo, lelo Yehova alatupekanishisha ukulongana kukalamba uko afwaya tulesangwako. Pali uku kulongana paba ukulongana kwa citungu no kulongana kumbi ukwaibela, apo Yehova atwebela ifyebo ifyacindama e lyo ne fyo tulingile ukulakonka. Mu fyalo ifyalekanalekana mwi sonde lyonse, abantu ba kwa Yehova basambilila fimo fine pa kulongana kukalamba. Kanshi bonse abasangwa kuli uku kulongana, balaba mwi bumba lya bantu ba kwa Lesa abansansa. Bamo uko bafuma kutali. Na lyo line, bonse abasangwa kuli uku kulongana balishiba ukuti tulanonkelamo nga nshi nga twasangwako.

Inga ababa mu mabumba ayabela ukutali sana no kubela ukulongana kukalamba nelyo ukwaibela, bushe nabo kuti banonkelamo muli uku kulongana? Ee! Kuti banonkelamo. Muno nshiku kwaliba ifyakupangapanga ifilenga aba bwananyina abengi ababa mu ncende shabela ukutali sana balenonkelamo mu kulongana, kabili bomfwa fye kwati bali pa cifulo apabelele ukulongana. Ku ca kumwenako, ilyo umwiminishi wa maofeshi yakalamba atandaliile  umusambo wa mu calo ca Benin, bamunyinefwe balibomfeshe Intaneti pa kuti aba bwananyina ba mu musumba wa Arlit, uwabela mu ciswebebe ca Sahara Desert mu calo ca Niger, nabo batambe no kunonkelamo muli iyi programu. Bamunyinefwe batatu, bankashi babili, na bapya 16, balilongene ku kutamba iyi programu. Nangu ca kuti uko balonganine kwali kutali sana, baleumfwa kwati bali pamo na ba bwananyina 44,131 abalongene mu Benin. Munyinefwe umo alembele ukuti: “Tuletasha nga nshi pa kupekanya ukuti tutambeko iyi programu. Ifyo mucitile fyalanga fye ukuti mwalitutemwa icine cine.”

Shimapepo umwina Israele nga alisha fye ipenga limo, “intungulushi sha pa makana ya bena Israele,” e shalelongana pa cikuulwa ca kukumaninako. (Impe. 10:4) Mose alebeba ifyebo fimo ifyacindama kabili alebasambilisha. Ici calelenga balebomba bwino imilimo bakwete mu mikowa yabo. Nga ca kuti mwali pali shilya intungulushi, bushe nga tamwale-esha na maka yenu yonse ukusangwako no kukutika ku fyo Mose alelanda?

Pali ino nshita, baeluda mu filonganino te “ntungulushi,” kabili tabatitikisha umukuni wa kwa Lesa ilyo baleucema. (1 Pet. 5:1-3) Lelo balesha apo bengapesha uku-ucema bwino. E ico nga babeta ku masukulu pamo nga Isukulu lya Butumikishi bwa Bufumu, balesha na maka ukusangwako. Muli aya masukulu, baeluda balabasambilisha ifya kubomba bwino imilimo yabo mu cilonganino. Ici cilalenga bonse mu cilonganino ukuba na bucibusa bwakosa na Yehova. Nangu ca kuti tamwasangwako kwi sukulu lya baeluda ili lyonse, mufwile mulanonkelamo pantu abasangilweko balabomfya ifyo basambilile.

Shimapepo umwina Israele inshita shimo alelisha ipenga mu musango uwaibela. Nga alisha muli uyu musango, ninshi Yehova alefwaya abena Israele bonse ukufuma apo bapangile inkambi. (Impe. 10:5, 6) Pa kufuma apo bapangile inkambi, kwali ifyo balekonka pa kuti kwiba icimfulumfulu. Balingile ukubombesha pa kuti bacite ifi. Inshita shimo bamo nalimo baleshimunuka ukukuukila ku ncende imbi. Cinshi calelenga?

Nalimo bamo balemona kwati filya Yehova alebeba ukukuuka ukufuma pa ncende imo no kuya ku ncende imbi fyalicililemo no kuti alebeba ukukuuka pa nshita bashale-enekela. “Limo limo ikumbi lyalebapo ukutula icungulo ukufika ulucelo.” E lyo inshita shimbi palepita ‘inshiku shibili atemwa umweshi umo nelyo inshiku ishingi’ pa kuti bakuukile ku ncende imbi. (Impe. 9:21, 22) Bushe miku inga abena Israele bakuukile ukufuma ku cifulo cimo no kuya kuli cimbi? Baibolo mu cipandwa 33 ice buuku lya Impendwa yalilanda pa ncende 40 isho abena Israele bapangilepo inkambi.

Inshita shimo abena Israele balepanga inkambi pa ncende ishalekwata icintelelwe. Bafwile baleumfwa bwino ukupanga inkambi mu ncende sha musango uyu mu “matololo . . . ayakalamba kabili aya kutiinya.” (Amala. 1:19) Kanshi ici e calelenga inshita shimo balesakamikwa ukuti nalimo ku ncende Yehova abeba ukukuukilako takwakabe bwino.

Nga batendeka ukukuuka, imikowa imo yalingile ukulolela mpaka babeba ukuti nabo batendeke ukukuuka. Bonse baleumfwa ipenga nga lyalila mu musango waibela, lelo tabaleimina pamo. Ipenga nga lyalila mu musango waibela pa muku wakubalilapo, imikowa iyalepangila inkambi ku kabanga e yaletendeka ukukuuka. E kutila umukowa wa kwa Yuda, uwa kwa Isakari, no wa kwa Sebuluni. (Impe. 2:3-7; 10:5, 6) Iyi mikowa nga yatendeka ukuya, shimapepo alelisha ipenga mu musango waibela pa muku walenga bubili pa kuti imikowa itatu iyapangile inkambi ku kapinda ka ku kulyo itendeke ukukuuka. Ifi fine e fyo shimapepo alecita mpaka imikowa yonse yatendeka ukuya.

Nalimo na imwe calimukosele ukonka fimo ifya-alwike mu cilonganino ca kwa Lesa. Nalimo mwamwene kwati ifya-alwike fyalifulile sana kabili tamwalefyenekela. Nelyo kwali ifyo mwatemenwe sana ifya-alwike, kabili mwalefwaya ukuti fiyaluka. Nalimo calimukosele ukuba abatekanya, kabili nalimo palipitile inshita pa kuti mulekonka ifya-alwike. Na lyo line nga tulekonka ifya-aluka, mu kupita kwa nshita tukamona ukuti ukwaluka kwabeleleko ku busuma bwesu kabili Yehova akalasekelela nga tulefikonka.

Mu nshiku sha kwa Mose, Yehova alitungulwile abantu abengi nga nshi mu matololo, apali abaume, abanakashi, na bana. Yehova akanalabasakamana, nga balifwile. Na pali ino nshita, Yehova alatutungulula muli shino nshiku sha kulekelesha isha-afya. Alatwafwa ukukosha bucibusa bwesu na ena e lyo no kukosha icitetekelo cesu. E ico, ifwe bonse natutwalilile ukulakutika ku mapenga nga filya abena Israele aba cishinka balecita!