1. Finshi fingalenga ababomfi ba kwa Yehova batalalilwa inshita shimo?

 FWE BENGI inshita shimo tulatalalilwa. Bamo balatalalilwa pa nshita fye iinono, e lyo bambi palapita inshita iikalamba pa kuti baleke ukutalalilwa. Kuti twatalalilwa na lintu tuli na bantu. Finshi fingalenga twatalalilwa? Bamo nga bakuukila ku cilonganino icipya balafilwa ukusanga bwangu ifibusa. Bamo nabo baba mu ndupwa ishaikatana, kanshi nga baya ku cifulo cimbi ukushili balupwa lwabo balatalalilwa. Bambi nabo balatalalilwa pa mulandu wa kuti balifwilwa umwina mwabo nelyo lupwa. Na Bena Kristu bamo, maka maka aba kuti e lyo basambilile fye icine, balatalalilwa nga ca kuti balupwa lwabo ne fibusa babakaana nelyo balebacusha.

2. Mepusho nshi twala-asuka muli cino cipande?

² Yehova alitwishiba bwino sana. Kanshi nga twatalalilwa aleshiba, kabili alafwaya ukutwafwa pa kuti tuleke ukutalalilwa. Bushe Yehova atwafwa shani? Finshi twingacita pa kuti tuleke ukutalalilwa? Kabili kuti twakoselesha shani Abena Kristu banensu abatalalilwa? Aya e mepusho twala-asuka muli cino cipande.

3. Finshi Yehova acitile ifyalangile ukuti alibikile amano kuli Eliya?

³ Yehova afwaya ababomfi bakwe bonse baba ne nsansa. Aba mupepi kuli ifwe umo umo, kabili aleshiba ifyo tumfwa nga natusakamikwa sana. (Amalu. 145:18, 19) Moneni ifyo Yehova acitile ifilanga ukuti alibikile amano kuli kasesema Eliya. Eliya aliko pa nshita ifintu fyabipile sana mu Israele. Abalepepa Yehova balebacusha sana, kabili Eliya ena balefwaya no kumwipaya ku balwani bakwe abashatemenwe  Yehova. (1 Isha. 19:1, 2) Cimbi icalengele Eliya asakamikwe, ni co alemona kwati e kasesema fye eka uwashele alebombela Yehova. (1 Isha. 19:10) Lesa alyangufyenye ukucita fimo pa kuti akoseleshe Eliya. Alitumine malaika uwa kuyamukoselesha no kumweba ukuti taali eka, lelo kwali abena Israele na bambi abatwalilile ukubombela Yehova!—1 Isha. 19:5, 18.

4. Bushe amashiwi yaba pali Marko 10:29, 30 yalanga shani ukuti Yehova alibika amano ku babomfi bakwe abo baleka ukwafwa kuli balupwa lwabo ne fibusa?

⁴ Yehova alishiba ukuti nga twasalapo ukumubombela, nalimo kuti twaipusulako ifingi. Nalimo balupwa lwesu ne fibusa abo twaleangala nabo kuti baleka ukutwafwa. Umutumwa Petro na o afwile alisakamikwe ilyo aipwishe Yesu ati: “Twalisha fyonse no kumukonka; finshi ifwe tukakwata?” (Mat. 19:27) Yesu aebele abasambi bakwe ukuti bali no kukwata ulupwa ulukalamba ulwa ku mupashi. (Belengeni Marko 10:29, 30.) Yehova ni Shifwe, kabili alilaya ukuti akula-afwa bonse abafwaya ukumubombela. (Amalu. 9:10) Moneni fimo ifyo mwingacita pa kuti Yehova alemwafwa nga mwatalalilwa.

5. Busuma nshi bwaba mu kutontonkanya sana pa fyo Yehova amwafwa?

⁵ Mulebika sana amano ku fyo Yehova alemwafwa. (Amalu. 55:22) Nga mulecita ifi tamwakulaumfwa ukuti mwaba mweka. Nkashi umushimbe Carol * uo balupwa lwakwe te ba Nte atile: “Nga natontonkanya pa fyo Yehova angafwile ukushipikisha amafya, ng’umfwa ukuti nshaba neka. Ici cilalenga nacetekela ukuti Yehova lyonse akulangafwa.”

6. Bushe ifyaba pali 1 Petro 5:9, 10 kuti fya-afwa shani uwa bwananyina nga atalalilwa?

⁶ Muletontonkanya pa fyo Yehova afwa Abena Kristu banenu abatalalilwa. (Belengeni 1 Petro 5:9, 10.) Munyinefwe Hiroshi uwaba Nte eka mu lupwa lwakwe pa myaka iingi atile: “Bonse fye mu cilonganino balikwata amafya. Ukwishiba ukuti bonse tulesha apapela amaka yesu ukubombela Yehova, kulatukoselesha fwe bakwata balupwa abashili ba Nte.”

7. Bushe ipepo limwafwa shani?

 ⁷ Lyonse mulepepa, mulebelenga Baibolo, no kulongana. Mule-eba Yehova fyonse ifyo muleumfwa. (1 Pet. 5:7) Ilyo nkashi wacaice Massiel asalilepo ukubombela Yehova, aletalalilwa pantu balupwa lwakwe tabalebombela Yehova. Nkashi Massiel atile: “Icintu cimo icacindama sana icangafwile ukuleka ukutalalilwa, kulapepa lyonse kuli Yehova. Ali fye kwati mufyashi wandi. Nalepepa kuli ena imiku iingi cila bushiku, kabili nalemweba fyonse ifyo naleumfwa.”

8. Bushe ukubelenga Baibolo no kutontonkanya sana pa fyo mulebelenga kumwafwa shani?

⁸ Mulebelenga Icebo ca kwa Lesa cila bushiku, kabili muletontonkanya sana pa mashiwi ayaba mu fikomo fimo ayalanga ukuti Yehova alimutemwa. Nkashi Bianca uo beba amashiwi ayabipa kuli balupwa lwakwe, atile: “Ukubelenga Baibolo e lyo no kutontonkanya pa fyo ndebelenga na pa malyashi ya babomfi ba kwa Yehova abashipikishe amafya ayapalana nayo nakwata, kulangafwa sana ukushipikisha.” Abena Kristu bamo balasungila amalembo ku mutwe aya basansamusha sana, pamo nge lembo lya Amalumbo 27:10 na Esaya 41:10. Bambi nabo icibafwa ukukanatalalilwa kukutika ku mpapulo isho babelenga umufumine ifyebo bakasambilila pa kulongana, nelyo ukukutika kuli Baibolo.

9. Bushe ukusangwa mu kulongana kumwafwa shani?

⁹ Mule-esha na maka ukusangwa mu kulongana lyonse. Pantu ifyo tusambilila pa kulongana kuti fyamukoselesha, kabili kuti mwaishibana bwino na bamunyinenwe na bankashi. (Heb. 10:24, 25) Nkashi Massiel uo tulandilepo kale atile: “Nangu ca kuti nali sana ne nsoni, nale-esha ukulasangwa lyonse mu kulongana no kwasukapo. Ici calengele bucibusa bwandi na ba bwananyina mu cilonganino bwakoselako.”

10. Cinshi cacindamina ukupangila ifibusa mu cilonganino?

¹⁰ Muleba ifibusa na Bena Kristu banenu aba cishinka. Muleba ifibusa na ba mu cilonganino abo mwingasambililako ifisuma, nangu ca kuti mwalipusana nabo umushinku nelyo inkulilo. Baibolo itila ‘amano yaba mu bakote.’ (Yobo 12:12) Lelo abakalamba nabo kuti basambililako fimo ku bacaice mu cilonganino. Davidi ali umwaice sana pali Yonatani, lelo ici tacalengele ukuti beba ifibusa. (1 Sam. 18:1) Davidi na Yonatani baleafwana pa kuti batwalilile ukubombela Yehova, nangu ca kuti baleba na mafya ayakalamba. (1 Sam. 23:16-18) Nkashi Irina  uwaba fye Nte eka mu lupwa lwakwe atile: “Bamunyinefwe na bankashi e baba abafyashi besu, bandume yesu, nelyo bankashi yesu aba ku mupashi. Yehova kuti alenga aba bwananyina baba balupwa lwesu.”

11. Finshi mufwile ukucita pa kuti mube ifibusa sana na ba bwananyina?

¹¹ Te lyonse canguka ukupanga ifibusa, maka maka nga uli wa nsoni. Nkashi Ratna wa nsoni kabili alisambilile icine nangu ca kuti balemukaanya. Atile: “Nalimwene ukuti nalekabila bamunyinefwe na bankashi ukungafwa no kuntungilila.” Nalimo kuti camukosela ukwebako umuntu umbi ifyo muleumfwa, lelo nga mwamwebako kuti mwaba sana ifibusa nankwe. Ifibusa fyenu balafwaya ukumukoselesha no kumwafwa. Lelo pa kuti bacite ifi, kano mwabeba ifyo muleumfwa.

12. Bushe ukubombako umulimo wa kubila imbila nsuma kuti kwalenga shani mwapanga ifibusa ifisuma?

¹² Nga mulebila imbila nsuma pamo na Bena Kristu banenu kuti mwapanga ifibusa. Ba Carol abo tulandilepo kale batile: “Nalipanga ifibusa ifingi pantu ndabombela pamo na bankashi mu mulimo wa kubila imbila nsuma e lyo ne milimo imbi mu cilonganino ca kwa Lesa. Pa myaka iingi Yehova abomfya ifi fine ifibusa fyandi ku kungafwa.” Ukwabula no kutwishika ukuba ifibusa na Bena Kristu banensu aba cishinka kwalicindama. Yehova alabomfya ifibusa fyesu ukutwafwa ilyo tuli no bulanda, nalimo pa mulandu wa kutalalilwa.—Amapi. 17:17.

13. Finshi bonse mu cilonganino bafwile ukucita?

¹³ Bonse mu cilonganino bafwile ukutemwana no kulaumfwana bwino pa kuti takuli uuletalalilwa. (Yoh. 13:35) Ifyo tulanda ne fyo tucita kuti fyakoselesha abantu bambi! Umfweni ifyo nkashi umo alandile, atile: “Ilyo nasambilile fye icine, aba bwananyina e baishileba ulupwa lwandi. Bamunyinefwe na bankashi nga tabangafwile, nga nshaba Inte ya kwa Yehova.” Finshi mwingacita ifingalenga abakwata balupwa abashili ba Nte balaumfwa ukuti bamunyinabo na bankashi mu cilonganino balibatemwa?

14. Finshi mwingacita pa kuti mupange ifibusa na bapya?

¹⁴ Mulepanga ifibusa na bapya. Ica kubalilapo ico tulingile ukulacita kupokelela bwino abapya mu cilonganino. (Rom. 15:7) Na lyo line, tatulingile ukupelela fye pa kubaposha, lelo tulingile no kuba ifibusa fyabo. Kanshi muleba ne cikuuku kuli bena kabili mulelanga ukuti mwalibabikako amano. Muleishiba amafya bakwete, lelo mwilabepusha ifingalenga baumfwa insoni. Bamo nalimo kuti cabakosela ukulanda ifyo baleumfwa, kanshi tamulingile ukubapatikisha ukulanda. Na lyo line, mu mucenjelo kuti mwabepusha amepusho ayashingabakalifya, kabili mufwile ukulakutikisha ilyo baleasuka. Ku ca kumwenako, nalimo kuti mwabepusha ifyo basambilile icine.

15. Bushe Abena Kristu abakalamba mu fya kwa Lesa kuti ba-afwa shani bambi mu cilonganino?

¹⁵ Bonse mu cilonganino kuti baba ne citetekelo icakosa nga ca kuti abakalamba mu fya kwa Lesa, maka maka baeluda, balebabikako sana amano. Ba Melissa abo basambilishe icine kuli banyina batile: “Nshikwete na mashiwi ya kulanda pa kutasha bamunyinefwe abali fye nga batata, pa fyo baleba pamo na ine e lyo ne fyo bambikileko amano. Nga kuli ifinsakamike, lyonse naleya kuli bena no kubalondolwela kabili  balekutika.” Munyinefwe wacaice Mauricio alyumfwile ubulanda kabili alitalalilwe ilyo abalemusambilisha Baibolo batamfiwe. Munyinefwe Mauricio atile: “Baeluda balimbikileko amano kabili ifi bacitile fyalingafwile sana. Balelanda na ine lyonse, balebomba na ine mu mulimo wa kubila imbila nsuma, balenjebako ifyo balesambilila nga baleisambilisha Baibolo, kabili twaleteyela pamo ifyangalo.” Nkashi Melissa na munyinefwe Mauricio baba mu mulimo wa nshita yonse.

16-17. Finshi fimbi ifyo twingacita pa kuti twafwe abantu bambi?

¹⁶ Mulebafwa mu fyo balekabila. (Gal. 6:10) Ba Leo ababomba bumishonari ku calo icaba ukutali na balupwa lwabo batile: “Ilingi ifyo tukabila ukucita pa kuti tukoseleshe bambi kubacitila ifisuma pa nshita balefikabila, nangu fye finono. Ndebukisha ifyo cali ilyo nali mu busanso bwa pa musebo. Nafikile ku ng’anda ninshi ninaka sana. Lyena abaupana bamo balinjitile ukuyaliila pamo nabo ifya kulya. Nshibukisha ifya kulya twaliile, lelo ndebukisha ifyo bali ne cikuuku ilyo balekutika ifyo nalebalondolwela. Ifi bacitile fyalilengele naumfwako bwino!”

¹⁷ Bonse tulatemwa ukusangwa ku kulongana, pamo nga ukulongana kwa muputule no kwa citungu. Cimo icilenga, ni co tulafwaya ukuba pamo na ba bwananyina no kulanshanya ifyo tusambilile pa kulongana. Na lyo line, ba Carol batile: “Ndatalalilwa sana nga naya mu kulongana kwa muputule nelyo ukwa citungu.” Cinshi cilenga ba Carol baletalalilwa? Batile: “Nangu ca kuti pali uku kulongana palaba bamunyinefwe na bankashi abengi, ilingi line baba fye na balupwa lwabo. Nga namona ifi ndatalalilwa sana.” Bambi nabo cilabakosela ukusangwa ku kulongana kwa muputule nelyo ukwa citungu pa muku wa kubalilapo ukufuma apo abena mwabo bafwilile. Bushe kwaliba abo mwaishiba abakwata aya amafya? Kuti mwabeba ukuti mukekale nabo ilyo kukaba ukulongana.

18. Kuti twabomfya shani ifyaba pali 2 Abena Korinti 6:11-13?

¹⁸ Mulebako pamo nabo. Ilyo muleangala muleitako bamunyinefwe na bankashi abalekanalekana,  maka maka abatalalilwa. Tufwile ‘ukukusha ukutemwa kwesu,’ maka maka ku batalalilwa. (Belengeni 2 Abena Korinti 6:11-13.) Ba Melissa abo tulandilepo kale batile: “Twaletemwa sana bamunyinefwe na bankashi nga batwitako ku ng’anda ku mwabo pa kuti tube pamo nabo, nelyo ukuyatandalako ku fifulo fimo.” Bushe kwalibako bamo mu cilonganino cenu abo mwingetako ku ng’anda ku mwenu?

19. Ni lilali nalimo Abena Kristu banensu bengatemwa sana ukuti tube pamo nabo?

¹⁹ Kuti kwaba inshita ilyo Abena Kristu banensu bengatemwa sana ukuba pamo na ifwe. Bamo cilabakosela ukuba pamo na balupwa lwabo abashili ba Nte nga kuli amaholide. E lyo bambi nabo kuti baba sana no bulanda pa nshiku shimo, pamo ngo bushiku umwina mwabo nelyo lupwa lwabo afwile. Nga tuleba pamo na ba bwananyina ababa na aya amafya, ninshi tulelanga ukuti ‘tulabasakamana icine cine.’—Fil. 2:20.

20. Bushe amashiwi Yesu alandile ayaba pali Mateo 12:48-50 kuti yatwafwa shani nga twatalalilwa?

²⁰ Kwaliba ifingi ifingalenga Umwina Kristu limo atalalilwa. Na lyo line tufwile ukulaibukisha ukuti Yehova aleshiba ifyo tumfwa. Ilingi line abomfya Abena Kristu banensu pa kutupeela ifyo tukabila. (Belengeni Mateo 12:48-50.) Na ifwe nga tule-esha apo twingapesha ukwafwa aba bwananyina, ninshi tulelanga ukuti tulatasha Yehova pa fyo ababomfya pa kutwafwa. Nangu ca kuti inshita shimo kuti twaumfwa ububi nelyo ukutalalilwa, tatuba fweka pantu Yehova lyonse alaba na ifwe!