1. Finshi abafyashi bafwaya ukucitila abana babo?

 MWE BAFYASHI, twalishiba ukuti mulafwaya sana abana benu ukwishiba Yehova no kumutemwa. Nomba Lesa tamoneka. Kuti mwalenga shani abana benu baishiba ukuti Lesa e ko aba kabili kuti bapalama na kuli ena?—Yako. 4:8.

2. Bushe abafyashi kuti basambilisha shani abana babo pa mibele ya kwa Yehova?

² Inshila iyacindama iyo abafyashi bengalenga abana babo bapalama kuli Yehova, kulasambilila nabo Baibolo. (2 Tim. 3:14-17) Lelo kwaliba inshila na imbi iyo Baibolo ilanda ukuti eyo abafyashi bengabomfya pa kusambilisha abana babo pali Yehova. Mwi buuku lya Amapinda, wishi aleibukishako umwana wakwe ukuti talingile ukulaba imibele ya kwa Yehova iimonekela mu fyo abumba. (Amapi. 3:19-21) Twalasambililako pa nshila shimo isho abafyashi bengabomfya ifyo Lesa abumba, pa kusambilisha abana babo pa mibele ya kwa Yehova.

3. Finshi abafyashi bengacita ilyo bali na bana?

³ Baibolo itila: “Imibele [ya kwa Lesa], ukutula fye apo abumbile umuntu, bailukila ku fyo abumba.” (Rom. 1:20) Mwe bafyashi, mufwile mulomfwa bwino ukuya pa nse na bana mu kutamba ifyo Lesa abumba. Mulebomfya iyi nshita ukusambilisha abana benu mibele iisuma iyo Lesa akwata ukubomfya ifyo abumba. Kanshi natumone ifyo abafyashi bengasambilila ku fyo Yesu alesambilisha.

4. Bushe Yesu abomfeshe shani ifyo Lesa abumba pa kusambilisha abasambi bakwe? (Luka 12:24, 27-30)

 ⁴ Natumone ifyo Yesu alebomfya ifyo Lesa abumba pa kusambilisha. Inshita imo aebele abasambi bakwe ukumona bamwankole e lyo na maluba. (Belengeni Luka 12:24, 27-30.) Yesu alafwaya, nga alandile pa nama imbi nelyo icilimwa cimbi, lelo asalilepo ukulanda pa cuni ne luba ifyo abasambi bakwe baishibe bwino. Abasambi bakwe bafwile balimwene uko bamwankole balepupuka mu muulu e lyo no ko amaluba yalebalula mu mabala. Elenganyeni Yesu alelanda, e lyo alesonta bamwankole e lyo na maluba! Nomba cinshi acitile pa numa ya kulanda pali bamwankole na pa maluba? Asambilishe abasambi bakwe ifyo Wishi wa ku muulu aba na bukapekape e lyo ne cikuuku. Abasambilishe ukuti Yehova kuti aliisha no kufwika ababomfi bakwe aba cishinka nga filya fine aliisha bamwankole no kufwika amaluba ya mu mpanga.

5. Finshi ifyo Lesa abumba ifyo abafyashi bengabomfya pa kusambilisha abana pali Yehova?

⁵ Mwe bafyashi, kuti mwapashanya shani Yesu ilyo mulesambilisha abana benu? Kuti mwaebako umwana wenu pali cimo ico Lesa abumba ico mwatemwa sana, pamo nga inama mwatemwa nelyo icimenwa. Ilyo mule-eba umwana pa fyo Lesa abumba ifyo mwatemwa, mulemweba na pa fyo fitusambilisha pali Yehova. Lyena kuti mwaipusha umwana pa nama nelyo icimenwa ico atemwa. Umwana wenu akabikako amano nga ca kuti mwalanda pa fyo Lesa abumba ifyo atemwa.

6. Finshi twingasambilila ku fyo banyina ba ba Christopher balecita pa kusambilisha abana babo?

⁶ Bushe abafyashi balingile ukulapoosa inshita iikalamba ukufwailisha pa nama imo nelyo icimenwa ilyo bashilalanda ifyo iyo nama nelyo icimenwa fitusambilisha pali Yehova? Awe. Yesu talondolwele ifingi pa fyo bamwankole balya nelyo ifyo amaluba ya mu mabala yapangwa. Nangu ca kuti abana benu inshita shimo kuti bafwaya ukuti mulande ifingi pa fyo Lesa abumba, limo cilaba bwino ukwipusha fye icipusho nelyo ukulanda fye amashiwi ayanono pa kuti mubalondolwele ifyo bengasambililako ku fyo Lesa abumba. Umfweni ifyo ba Christopher bebukisha ilyo bali abaice. Batile: “Bamayo balelanda fye ifyebo ifinono pa kuti batusambilishe ukulatasha pa fyo Lesa abumba. Ku ca kumwenako, nga tuli mupepi no lupili, limo balelanda ukuti: ‘Moneni ifyo ulupili lulya lwakula ne fyo lulemoneka bwino! Ala Yehova musuma!’ Nelyo nga tuli ku lulamba lwa bemba, balelanda ukuti: ‘Moneni ifyo amabimbi yaleima pali bemba! Ala Lesa wa maka icine cine.’” Ba Christopher balandile no kuti: “Aya mashiwi balelanda yalelenga twatontonkanya sana pali Yehova.”

7. Bushe kuti mwasambilisha shani abana benu ukulatontonkanya sana pa fyo Yehova abumba?

⁷ Ilyo abana benu bele balekula, kuti mulebasambilishako pa fyo bengalacita pa kuti baletontonkanya sana pa mibele ya kwa Lesa nga bamona ifyo abumba. Kuti mwalandako pa cimo ico Yehova abumba, lyene mwaipusha abana benu ukuti: “Bushe cinshi ici cilemusambilisha pali Yehova?” Ala kuti mwatemwa nga mwaumfwa ifyo abana benu baletontonkanya.—Mat. 21:16.

8. Finshi abafyashi abena Israele balecita ilyo bale-enda “mu nshila” na bana babo?

⁸ Yehova aebele abafyashi abena Israele ukulasambilisha abana babo amafunde yakwe ilyo bale-enda “mu nshila.” (Amala. 11:19) Imisebo iyali mu Israele yalepita na mu mpanga. Kanshi ilyo balepita muli iyi misebo balemona inama ishalekanalekana, ifyuni, na maluba.  Kanshi ilyo abafyashi abena Israele bale-enda muli iyi misebo, balesambilisha abana pali fimo ifyo Yehova abumba ifyo balemona. Na imwe mwe bafyashi kuti mwabomfya inshita ishalekanalekana ukusambilisha abana benu pali Yehova ukubomfya ifyo abumba. Natulandeko pa fyo abafyashi bamo bacita ifi.

9. Finshi mulesambilila kuli ba Punitha na ba Katya?

⁹ Ba Punitha, abafyashi abanakashi abekala mu musumba uukalamba ku India batile: “Nga twaya ku mushi mu kutandalila balupwa lwesu, twalebomfya iyi nshita ukusambilisha abana besu pali Yehova ku fyo abumba. Nalemona ukuti abana bandi balesambilila bwino pa fyo Yehova abumba nga tatuli mu tauni umuba sana abantu e lyo ne myotoka.” Mwe bafyashi, abana benu tabakalabe inshita iyo muba nabo ku ncende ishisuma. Ba Katya bankashi ba ku Moldova batile: “Inshita isho njibukisha sana ilyo nali umwaice ni shilya twaleba pamo na bafyashi bandi ku ncende ishisuma ishabela ukutali ne tauni. Ndatasha sana pa fyo abafyashi bandi bansambilishe ukutula fye ku bwaice ukulabika amano ku fyo Yehova abumba e lyo no kulamona ifyo filensambilisha pali ena.”

10. Cinshi abafyashi bengacita nga ca kuti te kuti bakumanishe ukuya ku ncende ishabela ukutali ne tauni? (Moneni akabokoshi akaleti “ Ifingafwa Abafyashi.”)

¹⁰ Inga ca kuti te kuti mukumanishe ukuya ku ncende ishabela ukutali ne tauni? Ba Amol nabo abekala ku India batile: “Uko twikala abafyashi balabomba pa ma-awala ayengi, kabili ukuya ku ncende ishabela ukutali ne tauni kwalikosa sana umutengo. Na lyo line, kuti mwasambilisha abana benu pa fyo Yehova abumba nga muli mu parka, nelyo pa muulu wa cikuulwa.” Nga mwabikako sana amano, mukasanga ukuti kwaliba ifingi ifyo Yehova abumba ifyaba mupepi no ko mwikalila ifyo mwingasambilisha abana benu. (Amalu. 104:24) Mukasanga ukuti kwaliba ifyuni, ifishiishi, ifimenwa, e lyo na fimbi. Ba Karina, aba ku Germany batile:  “Bamayo balitemwa amaluba, kanshi ilyo nali umwaice balensontelela amaluba ayasuma nga natuya nabo mu kwenda.” Mwe bafyashi, kuti mwabomfya amavidio ayengi ne mpapulo ishilanda pa fyo Yehova abumba, ifyo icilonganino ca kwa Lesa catupekanishisha pa kusambilisha abana benu. Kanshi te mulandu no ko mwikala, kuti mwasambilisha abana benu ukulamona ifyo Lesa abumba. Nomba lekeni tulande pa mibele imo iyo Yehova akwata iyo mwingasambilishako abana benu.

11. Cinshi abafyashi bengacita pa kuti balenge abana babo baishiba ukuti Yehova alitutemwa?

¹¹ Pa kusambilisha abana benu ukuti Yehova alitutemwa, kuti mwabalangilila ifyo inama ishingi shisakamana utwana. (Mat. 23:37) Kuti mwalanda na pa fintu ifingi ifyo Yehova abumba ifilenga twaba ne nsansa. Ba Karina abo tulandilepo kale batile: “Nga tule-enda na bamayo, lyonse balenjeba ifyo iluba limo lipusene na maluba yambi ne fyo lilemoneka bwino. Kabili balenjeba ne fyo twingasambililako ukuti Yehova alitutemwa. Nangu ca kuti palipita imyaka, ncili ndabika amano ku maluba, ndamona ifyo yapusanapusana, ifyo yapangwa e lyo na malangi yakwata. Na ino ine nshita, amaluba yalalenga ndemona ukuti Yehova alitutemwa sana.

12. Bushe abafyashi kuti basambilisha shani abana ukuti Lesa alikwata sana amano? (Amalumbo 139:14) (Moneni ne cikope.)

¹² Mulesambilisha abana benu ukwishiba ukuti Lesa wa mano. Yehova alikwatisha amano ukucila fwe bantunse. (Rom. 11:33) Ku ca kumwenako, kuti mwaeba umwana wenu ifyo amenshi yema no kupanga amakumbi, kabili kuti mwamulondolwelako ifyo makumbi yensha amenshi ayengi mu muulu no kuyaloka ku cifulo cimbi nge mfula. (Yobo 38:36, 37) Kuti mwalandako na pa fyo umubili wesu wapangwa mu cipesha amano. (Belengeni Amalumbo 139:14.) Moneni ifyo ba Vladimir abafyashi bacitile. Batile: “Bushiku bumo umwana wesu aliicenene ilyo awile pa ncinga. Ilyo papitile inshiku ishinono, icilonda calipolele. Twalondolwelele umwana wesu ukuti Yehova abumbile umubili wesu na maka ya kuiposha. Twalondolwele ukuti ifi te fyaba ifintu ifyo abantu bapanga. Ku ca kumwenako, motoka nga yaba mu busanso, tai-ilungisha. Ifi twalondolwele  fyalengele umwana wesu ukwishiba ukuti Yehova alikwata sana amano.”

13. Finshi abafyashi bengacita pa kulenga abana babo baishiba ukuti Lesa alikwata amaka? (Esaya 40:26)

¹³ Yehova alitweba ukuti tulelolesha mu muulu no kutontonkanya pa fyo amaka yakwe yatungulula ifyo apanga mu muulu ne fyo intanda shenda busaka busaka. (Belengeni Esaya 40:26.) Kuti mwakoselesha abana benu ukulalolesha mu muulu no kutontonkanya pa fyo balemona. Umfweni ifyo nkashi Tingting uwikala ku Taiwan ebukisha ilyo ali umwaice. Atile: Inshita imo bamayo balinsendele ukutali ne tauni mu mpanga. Lyena ilyo twaloleshe mu muulu, twalimwene intanda ishingi ubushiku pantu takwali amalaiti. Pali iyi nshita nalisakamene sana pantu, naletwishika nga nali no kutwalilila ukuba uwa cishinka kuli Yehova pantu abo nalesambilila nabo balelenga cilenkosela ukumfwila Yehova. Bamayo bankoseleshe ukutontonkanya pa maka Yehova akwata ayo abomfeshe pa kupanga intanda shonse. Kabili banjebele no kutila Yehova kuti abomfya ayo maka ku kungafwa nga ndi na mafya. Pa numa ya kumona ifyo Yehova abumba ilyo twaleya na bamayo, nalefwaisha ukwishiba bwino Yehova kabili nalefwaisha no kutwalilila ukulamubombela.

14. Bushe abafyashi kuti babomfya shani ifyo Lesa abumba ukulenga abana babo baishiba ukuti Yehova ni Lesa wa nsansa?

¹⁴ Ifyo Yehova abumba filangilila ukuti ni Lesa wa nsansa kabili afwaya na ifwe twaba ne nsansa. Basayantisti basanga ukuti inama ishingi shilangala ukubikako fye ne fyuni ne sabi. (Yobo 40:20) Bushe mwalimonapo uko umwana wenu aseka ilyo amona inama ileangala? Nalimo alimonapo uko tupushi tulepepekana nalimo uko utubwa tuleangalila pamo. Ilyo mukamona abana benu baleseka pa mulandu wa kumona ifyo inama shilecita, mukabebukisheko ukuti tubombela Lesa wa nsansa. E ico afwaya na ifwe twaba ne nsansa.—1 Tim. 1:11.

15. Finshi abafyashi bengacita pa kwishiba ifyo abana babo baletontonkanya? (Amapinda 20:5) (Moneni ne cikope.)

¹⁵ Inshita shimo, abafyashi kuti cabakosela ukulenga abana balanda amafya balekwata.  Nga ca kuti ifi e fyo caba, mufwile ukucitapo fimo pa kuti abana balelanda ifyo baletontonkanya. (Belengeni Amapinda 20:5.) Abafyashi bamo basanga ukuti nga bali na bana ilyo baletamba ifyo Lesa abumba cilangukila abana ukulanda ifyo baletontonkanya. Mulandu nshi cabela ifi? Umulandu umo wa kuti takuba ifya kupumfyanya ifingi. Ba Masahiko abafyashi abaume aba ku Taiwan balilandile pa mulandu na umbi, batile: “Nga natuya na bana besu mu kwangala tulenina impili nelyo tule-enda mu lulamba lwa bemba, balomfwa bwino sana. Ne ci cilenga catwangukila ukwishiba ifyo baletontonkanya.” Ba Katya abo tulandilepo kale batile: “Nga nainuka ku sukulu bamayo balensenda ku parka iisuma. Nga tuli ku parka, calenjangukila ukweba bamayo ifyacicitika ku sukulu ne filensakamika.”

16. Bushe indupwa kuti shabomfya shani ifyo Yehova abumba ku kwangalila pamo?

¹⁶ Ilyo aba mu lupwa bali pamo nga balemona ifyo Yehova abumba balangalila pamo no kusansamuka. Ne ci cilalenga batemwana sana. Baibolo itila kwaliba “inshita ya kuseka; . . . ne nshita ya kusansamuka.” (Luk. Mil. 3:1, 4) Yehova alipanga incende ishisuma sana pano isonde uko twingaya-angalila pamo no lupwa lwesu. Indupwa ishingi balitemwa ukuya mu kutamba inama, ukuya kuli fibemba, no kutamba impili. Abana bamo balitemwa ukubutuka mu parka no kwangala, ukutamba inama nelyo ukoowa mu mumana nelyo muli fibemba. Kwaliba ifintu fingi ifyo Yehova abumba ifyo twingaleseshamo icitendwe.

17. Mulandu nshi abafyashi bafwile ukusambilishisha abana babo ukutemwa ifyo Lesa abumba?

¹⁷ Mu calo cipya, abafyashi na bana bakalaipakisha sana ukumona ifyo Yehova abumba ukucila ifyo baipakisha pali ino nshita. Tatwakaletiina inama na sho tashakaletutiina. (Esa. 11:6-9) Tukaipakisha ifyo Yehova abumba umuyayaya. (Amalu. 22:26) Nomba mwe bafyashi, tamufwile ukulolela ukuti ifi fikacitike, na ino ine nshita kuti mulesambilisha abana benu ukutemwa ifyo Yehova abumba. Ilyo mulebomfya ifyo Lesa abumba ukusambilisha abana benu, nabo nalimo bakalanda nge fyo Imfumu Davidi yalandile, iyatile: ‘Mwe Yehova, takwaba imilimo iyaba nge yenu.’—Amalu. 86:8.