Tinikeni pa kuti muye ku filimo

Tinikeni pa kuti mumone imitwe iilimo

ICIPANDE CA KUSAMBILILAMO 19

Ku Balungama Takwaba Ica Kuipununako

Ku Balungama Takwaba Ica Kuipununako

“Abatemwa amafunde yenu balaba no mutende uwingi, kabili kuli bena takwaba ica kuipununako.”—AMALU. 119:165.

ULWIMBO 122 Beni Abashangila, Abashitelententa!

IFYO TWALASAMBILILA *

1-2. Finshi kalemba umo alandile, kabili finshi twalasambilila muli cino cipande?

ABANTU abengi nga nshi muno nshiku balanda ukuti balisumina muli Yesu, lelo balakaana ukukonka ifyo alesambilisha. (2 Tim. 4:3, 4) Na kuba kalemba umo alembele ukuti: “Nga ca kuti muno nshiku kwali Yesu na umbi uwingalalanda pa fintu nga filya fine Yesu alelanda . . . , bushe kuti twamukaana nga filya abantu bakeene Yesu imyaka 2000 iyapita? . . . Icasuko kuli ici cipusho ca kuti: Ee, kuti twamukaana.”

2 Ilyo Yesu ali pano isonde, abantu baleumfwa uko alesambilisha kabili balemona na uko alecita ifipesha amano, lelo tabamucetekele. Cinshi calengele? Mu cipande cafumineko, twalisambilile pa fintu 4 ifyalengele ukuti abantu bapunwishiwe ku fyo Yesu alelanda ne fyo alecita. Nomba natusambilile pa fintu na fimbi 4. Ilyo tulesambilila, twalamona icilenga ukuti abantu muno nshiku balekaana abakonka Yesu, e lyo ne fyo twingacita pa kuti tatulekele ukubombela Yehova.

(1) YESU TALI NA KAPAATULULA

Abengi balipunwishiwe pa mulandu na bo Yesu aleba pamo nabo. Bushe ifi ifyalengele abantu bapunwishiwa ilyo Yesu ali pano isonde, kuti fyalenga shani abantu muno nshiku ukupunwishiwa? (Moneni paragrafu 3) *

3. Finshi Yesu alecita ifyalengele abantu bamo bapunwishiwa?

3 Ilyo Yesu ali pano isonde, alesangwa na bantu abalekanalekana. Aleliila pamo na bakankaala na bakwete ififulo fya pa muulu, lelo alepoosa sana inshita na bapiina na bashakwete aba kubafwa. Kabili alelangulukilako abantu abo abengi balemona ukuti “babembu.” Bamo abacililemo ukuimona ukuti balungami balipunwishiwe ku fyo Yesu alecita. Baipwishe abasambi bakwe abati: “Cinshi muliila no kunwena pamo na bakasonkesha ba misonko na babembu?” Ilyo baipwishe ifi Yesu abaswike ati: “Abatuntulu tabakabila uwa kubondapa, kano abalwele. Nshaisa ku kwita abalungami iyo, kano ababembu ukuti balapile.”—Luka 5:29-32.

4. Ukulingana ne fyo kasesema Esaya asobele, finshi abaYuda balingile ukwenekela pali Mesia?

4 Finshi Amalembo yalandapo? Kale sana ilyo Mesia talaisa, kasesema Esaya alondolwele ukuti abantu bali no kukaana Mesia. Asobele ukuti: “Abantu balimusuulile kabili balemutaluka . . . Ali muntu uo tushalefwaya ukumona icinso cakwe. Alisuulilwe, kabili twalemumona uushacindama.” (Esa. 53:3) Ubusesemo bwatile “abantu” bali no kutaluka kuli Mesia, kanshi abaYuda abaliko ilyo Yesu ali pano isonde balingile ukwenekela ukuti Yesu bali no kumukaana.

5. Bushe abantu abengi muno nshiku bamona shani abasambi ba kwa Yesu?

5 Bushe ifyalecitika ilyo Yesu ali pano isonde filacitika na muno nshiku? Ee filacitika. Intungulushi sha mapepo ishingi shilatemwa ukupokelela abantu mu filonganino fyabo abo bamona ukuti balicindama, bakankaala, e lyo na bo abantu bamona ukuti ba mano. Ishi intungulushi shilomfwa bwino ukupokelela aba bantu, nangu ca kuti balacita ifyo Yehova apata. Na kabili ishi intungulushi shilasuula abantu ba kwa Yehova ababombesha kabili aba mibele iisuma, pantu abantu ba muli ici calo babamona ukuti tabacindama. Nga fintu Paulo alandile, Lesa asala abantu abo “basuula.” (1 Kor. 1:26-29) Na lyo line, Yehova amona ababomfi bakwe bonse aba cishinka ukuti balicindama.

6. Finshi Yesu alandile ifyaba pali Mateo 11:25, 26, kabili kuti twamupashanya shani?

6 Finshi tulingile ukucita pa kuti tatulekele ukubombela Yehova? (Belengeni Mateo 11:25, 26.) Tamufwile ukulamona abantu ba kwa Lesa nge fyo aba muli cino calo babamona. Muleibukisha ukuti Yehova abomfya fye abantu abaicefya pa kucita ukufwaya kwakwe. (Amalu. 138:6) Na kabili muletontonkanya pa fintu ubwingi ifyo Yehova acita ukubomfya abantu abo aba muli cino calo bamona ukuti te ba mano nelyo tabacenjela.

(2) YESU ALILENGELE CAISHIBIKWA UKUTI IFYO INTUNGULUSHI SHA MAPEPO SHALESAMBILISHA FYA BUFI

7. Cinshi Yesu aebeele abaFarise ukuti ba bumbimunda, kabili bacitile shani?

7 Yesu ali uwashipa ilyo asuushishe intungulushi sha mapepo, pantu tashalesambilisha abantu ukupepa Yehova ukulingana ne fyo afwaya. Ku ca kumwenako, alilandile pa bumbimunda bwa baFarise ababikile sana amano ku fyo balesamba ku minwe ukucila ku kusakamana abafyashi babo. (Mat. 15:1-11) Abasambi ba kwa Yesu bafwile balipapile ifyo alandile. Na kuba, ici calengele bamwipwishe ukuti: “Bushe namwishiba ukuti abaFarise bacikalipa pa kuumfwa ifyo mwacisosa?” Yesu abaswike ati: “Icilimwa conse ico Tata wa mu muulu ashabyele bakacinukula. Balekeni babe. Ni ntungulushi impofu. E ico impofu nga iletungulula impofu inankwe, shonse shibili shikawila mu cilindi.” (Mat. 15:12-14) Yesu talekele filya intungulushi sha mapepo shakalipe fyamulenga aleka ukulalanda icine.

8. Bushe Yesu alangile shani ukuti te mipepele yonse iisekesha Lesa?

8 Yesu na kabili alilengele caishibikwa ukuti fimo ifyo aba mapepo balesambilisha fya bufi. Talandile ukuti imipepele yonse ilasekesha Lesa. Lelo alandile pa bantu abengi ababa mu musebo uwapabuka uutwala ku bonaushi, no kuti bantu fye abanono ababa mu musebo uunono uutwala ku bumi. (Mat. 7:13, 14) Kabili alilandile no kuti abantu bamo bakalamoneka kwati balebombela Lesa, kanshi ninshi te o balebombela. Asokele ukuti: “Cenjeleni kuli bakasesema ba bufi abesa kuli imwe nabafwala ifya kufwala fya mpaanga, lelo mu kati mimbulu iikatila fye ubonaushi. Mukabeshibila ku fisabo fyabo.”—Mat. 7:15-20.

Abengi balipunwishiwe pa mulandu wa kuti Yesu alilengele caishibikwa ukuti fimo ifyo aba mapepo basumiinemo fyali fya bufi. Bushe ifi ifyalengele abantu bapunwishiwa ilyo Yesu ali pano isonde, kuti fyalenga shani abantu muno nshiku ukupunwishiwa? (Moneni paragrafu 9) *

9. Fisambilisho nshi fimo ifyo aba mipepele balesambilisha ifyo Yesu alengele fyaishibikwa ukuti fya bufi?

9 Finshi Amalembo yalandapo? Amasesemo ya mu Baibolo ayalandile pali Mesia yalilandile ukuti ali no kutemwisha ing’anda ya kwa Yehova. (Amalu. 69:9; Yoh. 2:14-17) Filya Yesu atemenwe sana ing’anda ya kwa Yehova, fyalengele alange ukuti ifyo aba mapepo balesambilisha ne fyo balekonka fyali fya bufi. Ku ca kumwenako, abaFarise basumiine ukuti umweo taufwa. Lelo Yesu alandile ukuti abafwa balaala fye utulo. (Yoh. 11:11) AbaSaduke nabo tabasumiine mu kubuuka. Lelo Yesu alibuushishe cibusa wakwe Lasaro. (Yoh. 11:43, 44; Imil. 23:8) AbaFarise balesambilisha ukuti kwaliba amaka ayashimoneka nelyo Lesa, uutantikila libela fyonse ifikatucitikila nelyo ifyo tulingile ukucita. Lelo Yesu alesambilisha ukuti abantu balikwata ubuntungwa bwa kuisalila, nampo nga kulabombela Lesa nelyo iyo.—Mat. 11:28.

10. Cinshi cilenga ukuti abantu abengi muno nshiku balekaana ukukutika ku fyo tusambilisha?

10 Bushe ifyalecitika ilyo Yesu ali pano isonde filacitika na muno nshiku? Ee filacitika. Abengi balakaana ukukutika kuli ifwe pa mulandu wa kuti ifyo tusambilisha ififuma mu Baibolo, filalenga caishibikwa ukuti fimo ifyo aba mapepo basambilisha fya bufi. Intungulushi sha mapepo shisambilisha abo shitungulula ukuti Lesa aloca abantu mu mulimo wa pe. Babomfya ici icisambilisho ca bufi pa kuti bakwate amaka pa bo batungulula. Fwe babomfi ba kwa Yehova abapepa Lesa uwaba no kutemwa, tulalenga caishibikwa ukuti ici cisambilisho ca bufi. Na kabili intungulushi sha mapepo shisambilisha no kuti umweo taufwa. Lelo ifwe tulasambilisha abantu ukuti ici icisambilisho te ca mu Baibolo. Pantu nga ca kuti ici cisambilisho cali ca cine, takuli umuntu nangu umo uwingalatontonkanya pa kubuuka. Nangu ca kuti imipepele iingi isambilisha ukuti Lesa alitantikila libela ifitucitikila, ifwe tusambilisha ukuti umuntu umo umo alikwata insambu sha kuisalila kabili kuti asalapo ukubombela Lesa. Finshi intungulushi sha mapepo shicita nga twalenga abantu baishiba ukuti ifyo shisambilisha fya bufi? Ilingi line shilakalipa!

11. Ukulingana na mashiwi Yesu alandile ayaba pali Yohane 8:45-47, finshi Lesa afwaya abantu bakwe ukulacita?

11 Finshi tulingile ukucita pa kuti tatulekele ukubombela Yehova? Nga twalitemwa icine, tufwile ukusumina ifyo Lesa alanda. (Belengeni Yohane 8:45-47.) Ifwe tatwaba nga Satana Kaseebanya uushatwalilile mu cine. Tatucita nangu fimo ifyapusana ne fyo twasuminamo. (Yoh. 8:44) Lesa afwaya abantu bakwe ‘bapatisha icabipa no kwikatisha icisuma,’ nga filya Yesu acitile.—Rom. 12:9; Heb. 1:9.

(3) YESU BALIMUCUSHISHE

Abengi balipunwishiwe pa mulandu wa kuti Yesu bamwipaile pa cimuti ca kucushiwilwapo. Bushe ifi ifyalengele abantu bapunwishiwa ilyo Yesu ali pano isonde, kuti fyalenga shani abantu muno nshiku ukupunwishiwa? (Moneni paragrafu 12) *

12. Mulandu nshi ifyo baipeye Yesu fyalengeele abaYuda abengi ukumukaana?

12 Cinshi na cimbi icalengele ukuti abaYuda bapunwishiwe? Paulo atile: “Ifwe tushimika pali Kristu uwapoopelwe. Amashiwi tushimika, ku baYuda ca kuipununako.” (1 Kor. 1:23) Cinshi calengele abaYuda abengi bakaane Yesu pa mulandu ne fyo bamwipeye? Filya Yesu bamwipaile pa cimuti ca kucushiwilwapo, fyalengele abaYuda balamumona kwati cipondo kabili umubembu. Kanshi balikeene ukusumina ukuti ali ni Mesia.—Amala. 21:22, 23.

13. Finshi abakeene Yesu bashalefwaya ukusumina?

13 AbaYuda abakeene Yesu balikeene ukusumina ukuti ali uwa kaele, balimubepeshe ubufi, kabili balimufyengele. Abalelubulwisha Yesu tabakonkele amafunde ya mulinganya. Aba mu cilye icikalamba ica baYuda balikumene bwangu bwangu no kulubulwisha Yesu ukwabula ukukonka amafunde. (Luka 22:54; Yoh. 18:24) Abalelubulwisha Yesu tabali no mulinganya. Ilyo baumfwile fye ifyo balemubepesha, “balefwaya abantu aba kushinina Yesu ifya bufi pa kuti bamwipaye.” Ilyo bafililwe ukusanga aba kumushinina, shimapepo mukalamba ale-esha Yesu pa kuti alande ifyali no kulenga bamupeele umulandu. Ifi bacitile fyalipusene ne fyo amafunde yalelanda. (Mat. 26:59; Marko 14:55-64) Ilyo Yesu abuushiwe, balya bakapingula abashali abalungama balipiile abashilika abena Roma abalelinda inshiishi ya kwa Yesu “indalama sha silfere ishingi” pa kuti balelanda ifya bufi pa co umubili wa kwa Yesu ushabelele mu nshiishi.—Mat. 28:11-15.

14. Finshi Amalembo yasobele pa mfwa ya kwa Mesia?

14 Finshi Amalembo yalandapo? Nangu ca kuti abaYuda abengi abaliko ilyo Yesu ali pano isonde tabale-enekela Mesia ukufwa, moneni ifyo Amalembo yasobele, yatile: “Aitulwile umweo wakwe ku mfwa, kabili apendelwe pamo na babembu; kabili asendele ulubembu lwa bantu abengi, kabili apapaatileko ababembu.” (Esa. 53:12) Kanshi abaYuda tabalingile ukupunwishiwa pa mulandu ne fyo Yesu bamwipeye ngo mubembu.

15. Milandu nshi iyo bapeela Inte sha kwa Yehova iilenga abantu bamo bapunwishiwa?

15 Bushe ifyalecitika ilyo Yesu ali pano isonde filacitika na muno nshiku? Ee filacitika! Yesu balimubepeshe ubufi no kumupeela umulandu, kabili ifi fine e fyo abantu bacita na ku Nte sha kwa Yehova muno nshiku. Moneni ifya kumwenako fimo. Pa kati ka mwaka wa 1930 no wa 1940 mu United States, kwali imilandu iingi iyo twalelubulula mu filye iyakumine insambu shesu isha kupepa Lesa. Bakapingula bamo baletufyenga. Mu citungu ca Quebec ku Canada, aba macalici balibombeele pamo no buteko pa kuti baleshe umulimo wesu. Bakasabankanya abengi balibapoosele mu fifungo pa mulandu fye wa kwebako abantu pa Bufumu bwa kwa Lesa. Mu Germany, ubuteko bwa Nazi bwalipeye bamunyinefwe abengi abacaice abali ne cishinka. Kabili mu myaka ya nomba line, bamunyinefwe abengi mu Russia balibapeela imilandu no kubakaka pa mulandu wa kulanda pali Baibolo. Ubuteko bwa Russia butila ukulanda pali Baibolo ni “bucipondoka.” Ubuteko bwalibinda na Baibolo ya Amalembo ya Calo Cipya iya mu ciRussian, kabili butila iyi Baibolo lupapulo lwa “bacipondoka” pantu mwaliba ishina lya kuti Yehova.

16. Nga fintu Baibolo ilanda pali 1 Yohane 4:1, cinshi tulingile ukukaanina amalyashi ya bufi ayo abantu balanda pa bantu ba kwa Yehova?

16 Finshi tulingile ukucita pa kuti tatulekele ukubombela Yehova? Tufwile ukwishiba ifishinka. Mu Lyashi lyakwe ilya pa Lupili, Yesu alisokele abalekutika ukuti abantu bamo bali no ‘kubabepesha ubufi bwalekanalekana.’ (Mat. 5:11) Intulo ya ubu bufi ni Satana. Alalenga abalwani ba batemwa icine batendeka ukusalanganya amalyashi ya bufi pali bena. (Ukus. 12:9, 10) Tufwile ukukaana aya amalyashi ya bufi, kabili tatufwile ukuleka yalenga twaumfwa umwenso wa kubombela Lesa nelyo yanasha icitetekelo cesu.—Belengeni 1 Yohane 4:1.

(4) YESU BALIMUFUTWIKE KABILI BALIMUSHILE

Abengi balipunwishiwe pa mulandu wa kuti Yesu balimufutwike kuli Yuda. Bushe ifi ifyalengele abantu bapunwishiwa ilyo Yesu ali pano isonde, kuti fyalenga shani abantu muno nshiku ukupunwishiwa? (Moneni paragrafu 17 na 18) *

17. Bushe ifyacitike ilyo Yesu tabalamwipaya fyalengele shani bamo bakaane ukuba abasambi bakwe?

17 Ilyo Yesu ali mupepi no kufwa, umo pa batumwa bakwe 12 alimufutwike. E lyo umutumwa umbi alimukeene imiku itatu. Kabili mu nshita ya bushiku ilyo Yesu bashilamwipaya, abatumwa bakwe bonse balimushile. (Mat. 26:14-16, 47, 56, 75) Yesu tapapile pali ifi fyacitike. Na kuba alisobele ukuti fyali no kucitika. (Yoh. 6:64; 13:21, 26, 38; 16:32) Ilyo ifi fyacitike, bamo nalimo tabalefwaya ukuba abasambi ba kwa Yesu. Nalimo baletontonkanya ukuti, ‘Nga ca kuti abatumwa ba kwa Yesu kuti bacita ifya musango uyu, te kuti ntemwe ukuba umusambi wakwe!’

18. Masesemo nshi yafikilishiwe ilyo Yesu bamufutwike no kumusha?

18 Finshi Amalembo yalandapo? Imyaka iingi nga nshi ilyo Yesu talaisa pano isonde, Yehova alisobele mu Cebo cakwe ukuti Mesia bali no kumufutukila pa ndalama sha silfere 30. (Seka. 11:12, 13) Na kuba cibusa wakwe sana e wali no kumufutuka. (Amalu. 41:9) Kasesema Sekaria na o alembele ukuti: “Ipaya kacema, pa kuti impaanga sha mu mukuni shisalangane.” (Seka. 13:7) Ifi fyacitike tafyalingile ukulenga abantu aba cishinka bakaana Yesu. Lelo fyalingile ukukosha icitetekelo cabo pantu fyalefikilisha amasesemo ayalembelwe pali Yesu.

19. Finshi ifyo abantu ababa ne mitima iya cishinka baishiba?

19 Bushe ifyalecita ilyo Yesu ali pano isonde filacitika na muno nshiku? Ee filacitika. Muno nshiku ba Nte bamo balileka ukubombela Yehova no kuba abasangu, kabili balesha ukulenga bambi nabo baleka ukumubombela. Balasabankanya amalyashi ayabipa kabili aya bufi pa Nte sha kwa Yehova ukubomfya ifintu pamo nga TV nelyo Intaneti. Nomba abantu aba mitima iya cishinka balakaana ukukonkelela aya amalyashi ya bufi. Lelo balishiba ukuti Baibolo yalisobele ukutila ifi fintu fikalacitika.—Mat. 24:24; 2 Pet. 2:18-22.

20. Finshi fingatwafwa ukukanapunwishiwa ku fyo abaleka ukubombela Yehova bacita? (2 Timote 4:4, 5)

20 Finshi tulingile ukucita pa kuti tatulekele ukubombela Yehova? Tufwile ukuba ne citetekelo icakosa. Pa kuti tube ne citetekelo icakosa tufwile ukulaisambilisha Baibolo lyonse, ukulapepa lyonse, no kulabombesha mu mulimo uo Yehova atupeela. (Belengeni 2 Timote 4:4, 5.) Nga tuli ne citetekelo icakosa tatwakulasakamikwa nga twaumfwa amalyashi ayabipa pa Nte sha kwa Yehova. (Esa. 28:16) Ukutemwa Yehova, Icebo cakwe, na ba bwananyina kuti fyatwafwa ukukanapunwishiwa ku fyo abaleka ukubombela Yehova bacita.

21. Nangu ca kuti abantu abengi balakaana ukukutika ku fyo tusambilisha, finshi twashininkisha?

21 Ilyo Yesu ali pano isonde, abengi balipunwishiwe kabili balimukeene. Na lyo line, kwali abantu abengi abamutetekele. Pa bamutetekele pali na umo uwali mu cilye ca baYuda ica Sanhedrini, e lyo “na bashimapepo abengi.” (Imil. 6:7; Mat. 27:57-60; Marko 15:43) Na muno nshiku mwine, twalishininkisha ukuti kwaliba abantu abengi nga nshi abashipunwishiwa. Cinshi cilenga? Ni co balishiba icine icaba mu Malembo kabili balicitemwa. Icebo ca kwa Lesa citila: “Abatemwa amafunde yenu balaba no mutende uwingi, kabili kuli bena takwaba ica kuipununako.”—Amalu. 119:165.

ULWIMBO 124 Tuleba Aba Cishinka Lyonse

^ para. 5 Mu cipande cafumineko twalisambilile ifintu 4 ifyalengele abantu bakaane Yesu, kabili ifilenga abantu muno nshiku balepunwishiwa ku fyo abakonka Yesu balanda ne fyo bacita. Muli cino cipande, twalasambilila na fimbi 4. Kabili twalasambilila na pa co abantu abatemwa sana Yehova bashisuminishisha icintu nangu cimo calenga baleka ukumubombela.

^ para. 60 UBULONDOLOSHI BWA CIKOPE: Yesu alelya ifya kulya pamo na Mateo na bakasonkesha ba misonko.

^ para. 62 UBULONDOLOSHI BWA CIKOPE: Yesu aletamfya abalecita amakwebo mwi tempele.

^ para. 64 UBULONDOLOSHI BWA CIKOPE: Yesu nasenda icimuti ca kucushiwilwapo.

^ para. 66 UBULONDOLOSHI BWA CIKOPE: Yuda atomona Yesu pa kumufutuka.