1-2. (a) Mulandu nshi abaupene nomba line balingile ukucetekela Yehova? (Amalumbo 37:3, 4) (b) Finshi twalasambilila muli cino cipande?

BUSHE muletontonkanya pa kuupa nelyo ukuupwa nelyo e lyo mwaupene nomba line? Nga e fyo cili, ukwabula no kutwishika mulefwaisha sana ukwikala aba nsansa no muntu uo mwatemwa sana. Na lyo line, limo mu cupo mulaba amafya. Kabili nga e lyo mwaupene fye, mulingile ukupingula pa fintu ifyacindama sana. Ifyo mupwisha amafya e lyo ne fyo mupingula pa fintu, kuti fyalenga mwaba ne nsansa pa myaka iingi nelyo iyo. Nga mulecetekela sana Yehova mukalapingula bwino pa fintu, mukakosha icupo cenu, kabili mukaba ne nsansa. Nga ca kuti tamulekonka ifyo Lesa atufunda, mukakwata amafya mu cupo cenu kabili tamwakabe ne nsansa.—Belengeni Amalumbo 37:3, 4.

² Nangu ca kuti cino cipande cilelanda sana pa baupene nomba line, calalanda pa mafya ayo abantu bonse ababa mu cupo bengakwata. Calalanda na pa fyo twingasambililako ku baume na banakashi abali ne cishinka abalembwa mu Baibolo. Twalasambilila ne fyo twingabomfya aya masambililo mu bumi bwesu e lyo na mu cupo cesu. Na kabili twalasambililako fimo ku fyacitikile abaupana bamo muno nshiku.

3-4. Mafya nshi ayo abaupene nomba line bengakwata?

³ Bamo abantu balakoselesha abaupene nomba line ukulaikala filya fine fye abantu bonse bekala. Ku ca kumwenako, abafyashi na balupwa kuti balakoselesha abaupene nomba  line ukutendeka ukukwata abana. E lyo limbi na lyo ifibusa atemwa balupwa bamo kuti balakoselesha abaupene nomba line ukushita ing’anda e lyo no kushitilamo ifintu ifingi, pa kuti baleikala bwino.

⁴ Abaupana nga tabacenjele kuti bapingulapo ukucita fimo ifingalenga baba sana ne nkongole. Nalimo umulume nelyo umukashi kuti alabomba pa ma-awala ayengi pa kuti balipile isho nkongole. Kuti balabombesha sana ica kuti balafilwa no kukwata inshita ya kuisambilisha Baibolo, amapepo ya lupwa, e lyo no kulabomba umulimo wa kubila imbila nsuma. Abaupana nalimo kuti balapuswa na mu kulongana pa kuti babombeshe no kukwata indalama e lyo na pa kuti bebatamfya incito. Ifi kuti fyalenga bakaana ukulabombesha mu cilonganino ca kwa Yehova.

5. Finshi twingasambilila ku fyo ba Klaus na ba Marisa bacitile?

⁵ Nga twalatontonkanya ukuti ukukwata ifintu ifingi e cacindama sana, ukwabula no kutwishika te kuti tube ne nsansa. Natumone ifyo ba Klaus na ba Marisa abaupana basambilile ico cishinka. * Ilyo baupene fye bonse babili balebomba incito pa kuti baleikala bwino. Na lyo line, tabali ne nsansa. Ba Klaus batile: “Ifyo twakwete fyalicilile na pa fyo twalekabila. Na lyo line tapali nangu cimo ico twalepanga ukucita mu mulimo wa kwa Lesa. Ukulanda fye icishinka, twali-ifushishe ifya kucita kabili twalenaka sana.” Nalimo na imwe bene mwalimona ukuti ukubika amano ku fyuma takulenga mwaba ne nsansa nangu mwateka umutima ku fyo mukwete. Nomba tamufwile ukumfwa ububi. Nga mulemona ifyo abantu bambi bacitile, kuti fya mwafwa ukwaluka. Natubalilepo ukulanda ifyo abaume abaupa bengasambililako ku fyo Imfumu Yehoshafati yacitile.

6. Bushe Yehoshafati abomfeshe shani ukufunda ukwaba pa Amapinda 3:5, 6 ilyo ibumba lya bashilika lyaishile mu kumusansa?

⁶ Mwe balume, bushe inshita shimo mumona kwati umulimo mwakwata walimukulila? Ifi nga e fyo mumona, kuti mwasambililako fimo ku Mfumu Yehoshafati. Apo Yehoshafati ali ni mfumu, wali mulimo wakwe ukucingilila uluko lonse. Bushe Yehoshafati abombele shani umulimo uwakula ifi? Yehoshafati alibombeshe ukucingilila uluko. Alikuulile imisumba iingi mu Yuda kabili alikwete abashilika ukucila pali 1,160,000. (2 Imila. 17:12-19) Nomba ilyo papitile inshita, Yehoshafati alikwete ubwafya ubukalamba. Ibumba lya bashilika ilikalamba ilya bena Moabu e lyo na bena Amone na ba mu calo ca mpili ica Seiri, baishile mu kulwisha Yehoshafati no lupwa lwakwe na bantu bakwe. (2 Imila. 20:1, 2) Finshi Yehoshafati acitile? Alombele kuli Yehova ukuti amwafwe kabili amukoshe. Ifyo acitile e fyo ne lembo lya Amapinda 3:5, 6  litupanda amano. (Belengeni.) Ipepo Yehoshafati apepele ilyalembwa pali 2 Imilandu 20:5-12, e lilanga ifyo acetekele sana Wishi wa ku muulu, Yehova. Bushe Yehova alyaswike ipepo lya kwa Yehoshafati?

7. Bushe Yehova a-aswike shani ipepo ilyo Yehoshafati apepele?

⁷ Yehova atumine Yahasiele umwina Lebi ukuyalanda na Yehoshafati. Yehova atile: “Tantameni, iminineni shilili no kumona ifyo Yehova akamupususha.” (2 Imila. 20:13-17) Ifi baebele Yehoshafati ukucita, te fyo ciba pa kulwa ubulwi. Nomba uwaebele Yehoshafati ukucita ifi te muntu, lelo ali ni Yehova. Yehoshafati alicetekele sana Lesa kabili alicitile ifyo amwebele. Ilyo Yehoshafati e lyo na bantu baile mu kukumanya abalwani babo, abikile bakemba abashakwete ifyanso kabili abashaishibe no kulwa pa ntanshi ya bashilika. Yehova alifikilishe ifyo alaile Yehoshafati, alicimfishe abalwani babo.—2 Imila. 20:18-23.

8. Finshi abalume bengasambilila ku fyo Yehoshafati acitile?

⁸ Mwe balume, kuti mwasambililako ku fyo Yehoshafati acitile. Mwalikwata umulimo uwa kusakamana ulupwa lwenu. Kanshi mulabombesha pa kubacingilila no kubapeela ifyo bakabila. Nga mwakwata amafya nalimo kuti mulemona kwati nimwe fye mwingapwisha ayo mafya ku maka yenu. Mwilaicetekela lelo mulepepa kuli Yehova ilyo muli mweka ukuti amwafwe. Na kabili mulepepela pamo na bena mwenu kabili mule-eba Yehova amafya yenu yonse. Mulelomba ukuti Yehova alemwafwa ilyo mulebelenga Baibolo ne mpapulo isho icilonganino ca kwa Lesa capekanya. Na kabili mulebomfya ifyo mulebelenga. Bamo nalimo te kuti batemwe ukumona ifyo mulepingula pa fintu ukulingana ne fyo Baibolo ilanda. Kuti balemweba no kuti tamwakwata mano. Nalimo kuti balamweba no kuti pa kuti mukekale bwino, mufwile ukukwata indalama e lyo ne fipe ifingi. Lelo muleibukisha ifyo Yehoshafati acitile. Alicetekele Yehova kabili ifyo acitile e fyalangile ukuti alimucetekele. Yehova talekeleshe Yehoshafati uwamucetekele, na imwe bene takamulekeleshe. (Amalu. 37:28; Heb. 13:5) Finshi ifyo abaupana bengacita pa kuti baleba ne nsansa?

9. Finshi twingalanda pali kasesema Esaya e lyo no mwina mwakwe?

⁹ Kasesema Esaya e lyo no mwina mwakwe balibikile sana amano ku kubombela Yehova. Esaya ali ni kasesema kabili nalimo umwina mwakwe alebombako imilimo imo iya bukasesema, pantu mu Baibolo bamwita ukuti “kasesema umwanakashi.” (Esa. 8:1-4) Esaya no mwina mwakwe balibikile sana amano mu kubombela Yehova. Kabili baba pa bantu abo abaupana bengapashanya muno nshiku.

10. Bushe ukusambilila pa masesemo ya mu Baibolo kuti kwa-afwa shani abaupana ukulafwaisha ukubombesha mu mulimo wa kwa Yehova?

¹⁰ Abaupana muno nshiku kuti bapashanya Esaya no mwina mwakwe, nga ca kuti balebika sana amano ku kubomba umulimo wa kwa Yehova. Nga ca kuti balesambilila pamo amasesemo ya mu Baibolo no kumona ifyo yafikilishiwa, cikalenga bakalecetekela sana Yehova. * (Tito 1:2) Kuti balatontonkanya pa fyo bafwile ukucita pa kuti balefikilishako  amasesemo yamo aya mu Baibolo. Ku ca kumwenako kuti bafikilishako ubusesemo bumo ubo Yesu alandile ubwa kuti imbila nsuma iya Bufumu ikabilwa ku bantu bonse aba pe sonde ilyo impela tailaisa. (Mat. 24:14) Abaupana nga nabacetekela ukuti amasesemo ya mu Baibolo yalafikilishiwa, e lyo bakalafwaisha ukulabombesha mu mulimo wa kwa Yehova.

11. Finshi Prisila na Akula bacitile, kabili mulandu nshi?

¹¹ Nga e lyo mwaupene fye, kuti mwasambililako kuli Prisila na Akula abaYuda abaleikala mu musumba wa Roma. Balyumfwile imbila nsuma pali Yesu kabili baishileba Abena Kristu. Aba baupana balitemenwe ifyo baleikala. Na lyo line ifintu fyalyalwike ilyo kateka umwina Roma Klaudi, aebele abaYuda ukufuma mu Roma. Ici calolele mu kuti Akula na Prisila bali no kusha icifulo ico baishibe no kukuukila ku cifulo cimbi. Bali no kufwaya ing’anda iipya kabili bali no kutendeka ubukwebo na kabili ubwa kupanga amatenti. Bushe ifi ifintu fya-alwike bali no kuleka ukubombesha mu mulimo wa kwa Yehova? Mufwile namwishiba ne casuko. Ilyo Akula na Prisila bakuukiile mu Korinti balitendeke ukubombela pamo ne cilonganino kabili balebombela pamo no mutumwa Paulo, kukukosha aba bwananyina ba mu Korinti. Ilyo papitile inshita, balikukiile ku misumba imbi ukushali aba kubila imbila nsuma. (Imil. 18:18-21; Rom. 16:3-5) Prisila na Akula balebombesha mu mulimo wa kwa Lesa ne ci calengele ukuti babe ne nsansa.

12. Mulandu nshi abaupana balingile ukupanga ifyo bakacita mu mulimo wa kwa Lesa?

¹² Abaupana muli shino nshiku kuti bapashanya Prisila na Akula nga balebika Ubufumu intanshi. Ilyo abalefwaya ukuupana bacili baleishishanya, e nshita iisuma iya kulanda pa fyo bengafwaya ukucita mu mulimo wa kwa Lesa. Nga ca kuti mwapangila limo ifyo mufwaya ukucita mu mulimo wa kwa Yehova kabili mulebombesha no kufifikilisha, mukalamona ifyo Yehova akalamwafwa. (Luk. Mil. 4:9, 12)  Lekeni tulandeko pali ba Russell e lyo na ba Elizabeth. Ba Russell batile: “Ilyo twaleishishanya twalilanshenye pa fyo tufwaya ukucita mu mulimo wa kwa Lesa.” Ba Elizabeth nabo batile: “Twalilanshanishishe limo pa fyo twalefwaisha ukucita pa kuti ku ntanshi tatufililwe ukufikilisha ifyo twapangile ukubomba mu mulimo wa kwa Lesa.” Ba Russell na ba Elizabeth bakuukile ku Micronesia ukwalefwaikwa sana bakasabankanya.

13. Ukulingana na Amalumbo 28:7, finshi fikacitika nga twacetekela Yehova?

¹³ Nga filya fine ba Russell na ba Elizabeth bacitile, abaupana abengi balyangusha imikalile ne ci calilenga balepoosa inshita iikalamba mu mulimo wa kubila imbila nsuma no kusambilisha. Nga ca kuti abaupana bapanga ukulabombesha mu mulimo wa kwa Yehova Lesa kabili balebombela pamo ukufikilisha ifyo bapanga, mulafuma ifisuma ifingi. Bakamona ifyo Yehova akalabasakamana, bakamucetekela sana, kabili bakaba ne nsansa sha cine cine.—Belengeni Amalumbo 28:7.

14. Bushe umutumwa Petro no mwina mwakwe balangile shani ukuti balicetekele ifyo Lesa atulaya ifyaba pali Mateo 6:25, 31-34?

¹⁴ Abaupana kuti basambilila na ku fyo umutumwa Petro no mwina mwakwe bacitile. Ilyo papitile nalimo imyeshi 6 ukufika ku mwaka umo, ukutula apo umutumwa Petro amonanine na Yesu, pali fimo ifyacindama ifyo alingile ukupingulapo. Petro ali mulondo kanshi ilyo Yesu aebele Petro ukuti alemukonka, alingile ukutontonkanya sana pa lupwa lwakwe ilyo ashilapingulapo ifya kucita. (Luka 5:1-11) Petro asalilepo ukulaya na Yesu mu mulimo wa kubila imbila nsuma. Alisalile bwino! Kabili te kuti tutwishike ukuti umwina mwakwe alimutungilile. Baibolo ilondolola ukuti ilyo Yesu abuushiwe, inshita shimo umukashi wa kwa Petro aleya pamo no mwina mwakwe mu kubila imbila nsuma ku ncende shimbi. (1 Kor. 9:5) Ukwabula no kutwishika, filya muka Petro aletungilila umwina mwakwe fyalengele umutumwa Petro abe no buntungwa bwa kufunda Abena Kristu abaupana. (1 Pet. 3:1-7) Petro no mwina mwakwe balicetekele sana ifyo Yehova alaya ukuti ali no kulabasakamana nga balebombesha mu mulimo wa kwa Lesa.—Belengeni Mateo 6:25, 31-34.

15. Finshi twingasambilila kuli ba Tiago na ba Esther?

¹⁵ Nga ca kuti napapita inshita ukutula apo mwaupanine, kuti mwacita shani pa kuti mutwalilile ukulafwaisha ukubombesha mu mulimo wa kwa Yehova? Fimo ifyo mwingacita kusambilila ku fyo abaupana bambi bacita. Ku ca kumwenako kuti mwabelenga ifipande ifitila “Baliipeele Abene mu Kuitemenwa.” Ifi fipande fyalilengele ba Tiago na bena mwabo ba Esther aba ku Brazil, ukufwaisha ukuya mu kubombela uko bakabila ba mbila nsuma bacepa. Ba Tiago batile: “Ilyo twalebelenga pa fyo Yehova aafwa ababomfi bakwe muno nshiku, na ifwe twalefwaya Yehova aletwafwa no kulatusakamana.” Mu 2014 ba Tiago na bena mwabo ba Esther bakuukile ku Paraguay kabili babombela mu ncende umo balanda iciPortuguese ukufika na lelo. Ba Esther batile: “Ilembo limo ilyo twatemwa sana lya Abena Efese 3:20. Pa nshita yonse iyo twaba mu mulimo wa kwa Yehova, twalimona uko aya mashiwi yafikilishiwa pa miku iingi.” Muli iyi kalata umutumwa Paulo alembeele abena Efese  abalaile ukuti Yehova akabapeela ifingi ukucila na pa fyo bamulomba kabili ifi fine alandile e ficitika!

16. Ni bani abo abaupene nomba line bengepushako nga balefwaya ukulabombesha mu mulimo wa kwa Lesa?

¹⁶ Nga ca kuti e lyo mwaupene fye, kuti mwasambililako ku fyacitikila abaupana ababombesha mu mulimo wa kwa Yehova. Bamo balibomba umulimo wa nshita yonse pa myaka iingi. Nga ca kuti muletontonkanya ukubombesha mu mulimo wa kwa Yehova, kuti mwabepushako pa kuti bamupandako amano. Ukucita ifi nako kulanga ukuti mwalicetekela Yehova. (Amapi. 22:17, 19) Baeluda nabo kuti ba-afwa abaupene nomba line ukupanga ifya kucita mu mulimo wa kwa Yehova e lyo no kufifishapo.

17. Finshi fyacitikile ba Klaus na ba Marisa, kabili finshi tulesambililako?

¹⁷ Inshita shimo ifyo twingapanga ukubomba mu mulimo wa kwa Yehova teti fibe nge fyo tuleenekela. Ifi fine e fyacitikile ba Klaus na ba Marisa abo tulandilepo kale. Pa numa ya myaka itatu ukutula apo baupanine, balikuukile uko baleikala kabili baile mu kubomba umulimo wa makuule pa musambo wa mu Finland. Lelo babebele ukuti tabali no kwikala pa musambo ukucila pa myeshi 6. Pa kubalilapo balyumfwile sana ububi. Lelo tapakokwele balibetile ukuya mu kusambilila ululimi lwa ciArabic kabili pali ino nshita, balebomba ne nsansa mu cifulo umo balanda ciArabic ku calo cimbi. Ba Marisa nga batontonkanya pa fyacitike balanda ukuti: “Nali sana no mwenso wa kucita ifyo nshabalile ncitapo kabili nalingile ukucetekela sana Yehova. Nalimona ifyo Yehova atwafwa mu nshila isho tatuleenekela no kwenekela. Ifyatucitikile fyalilenga nacetekela sana Yehova.” Nge fyo twasambilila nga ca kuti mwacetekela sana Yehova, akalamupaala lyonse.

18. Finshi ifyo abaupana bengacita pa kuti balecetekela Yehova?

¹⁸ Icupo bupe ubo Yehova apeela abantu. (Mat. 19:5, 6) Afwaya abaupana ukulaipakisha ubu bupe abapeela. (Amapi. 5:18) Nga e lyo mwaupene fye, kuti cawama ukutontonkanya pa fyo mulebomba umulimo wa kwa Lesa. Bushe mulebomba apo mwingapesha pa kulanga ukuti mulatasha pa bupe ubo Yehova amupeela? Mulepepa kuli Yehova. Mulefwailisha mu Cebo ca kwa Lesa amashinte ya mafunde ayengamwafwa. Mulecita ifyo mwasambilila mu Cebo ca kwa Lesa. Nga ca kuti mulebika sana amano mu kubombela Yehova mu cupo cenu, mukaba sana ne nsansa!