1. Fya bupe nshi fimo ifyo Yesu atupeela?

 TAKWABA umuntunse uwaba na bukapekape ukucila Yesu. Ilyo ali pano isonde, ilingi line alecita ifipesha amano pa kwafwa abantu. (Luka 9:​12-17) Ubupe ubwacila pa bupe bonse ubo atupeela, kututuulila umweo wakwe. (Yoh. 15:13) Ukutula fye ilyo Yesu abuushiwe, alitwalilila ukutwafwa. Nga filya fine atulaile, alilomba Yehova ukuti engatupongolwela umupashi wakwe uwa mushilo pa kuti uletusambilisha kabili uletusansamusha. (Yoh. 14:​16, 17, ftn.; 16:13) Ukupitila mu fyo tusambilila nga tulelongana pa cilonganino, Yesu alatusambilisha ifya kucita pa kuti tulelenga abantu mwi sonde lyonse baleba abasambi.—Mat. 28:​18-20.

2. Ukulingana ne fyo Baibo ilanda pa Abena Efese 4:​7, 8, ni bani baba pa bantu abo Yesu apeele ukuba “ifya bupe”?

² Natulande pa bupe na bumbi ubo Yesu atupeela. Umutumwa Paulo alembele ati ilyo Yesu abwelelemo ku muulu, “apeele na bantu ukuba ifya bupe.” (Belengeni Abena Efese 4:​7, 8.) Paulo alondolwele ukuti ico Yesu apeelele aba bantu ukuba ifya bupe, ni pa kuti baletungilila icilonganino mu nshila ishalekanalekana. (Efes. 1:​22, 23; 4:​11-13) Pa bantu abo Yesu apeele ukuba “ifya bupe” paba ababomfi batumikila, baeluda na bakangalila ba muputule. a Kwena aba baume tabapwililika, e ico balalufyanya. (Yako. 3:2) Lelo Shikulwifwe Yesu Kristu alatwafwa ukupitila muli aba abaume. Bupe atupeela.

3. Langilileni ifyo twingalatungilila abaume abo Yesu atupeela mu filonganino.

³ Yesu apeele aba baume umulimo wa kukosha icilonganino. (Efes. 4:12) Lelo bonse fye kuti tuletungilila aba baume ilyo balebomba uyu mulimo wacindama. Kuti twalangilila ifyo tubombela pamo ku mulimo wa kukuula Ing’anda ya Bufumu. Bamo e babomba umulimo wa kukuula. Bambi balatungilila umulimo  wa kukuula ukupitila mu kupekanya ifya kulya, bambi babombela pali fimbi ifilefwaikwa pa bukuule, bambi nabo balabomba imilimo imbi iya kutungilila ubukuule. Ifi fine e fyo caba, bonse kuti twatungilila ababomfi batumikila, baeluda na bakangalila ba muputule mu fyo tulanda na mu fyo tucita pa kuti balekosha icilonganino. Natulande pa fyo tunonkelamo mu fyo aba baume babombesha na pa kuti tulange ukuti tulabatasha kabili tulatasha na Yesu pali aba baume abo atupeela.

ABABOMFI BATUMIKILA BALABOMBA IMILIMO IYALEKANALEKANA

4. Milimo nshi imo iyo ababomfi batumikila balebomba mu nshita ya batumwa?

⁴ Mu nshita ya batumwa, bamunyinefwe bamo balebasonta ukuba ababomfi batumikila. (1 Tim. 3:8) Cimoneka kwati aba bene e “babomfi” abo Paulo alembelepo pali 1 Abena Korinti 12:28. Na kabili cimoneka kwati ababomfi batumikila balebomba imilimo iyalekanalekana pa kuti baeluda bengalabika amano ku kusambilisha na ku kucema aba bwananyina. Ku ca kumwenako, ababomfi batumikila nalimo baleafwilishako mu mulimo wa kukopolola Amalembo nelyo nalimo e baleshita ifya kubomfya pa kukopolola Amalembo.

5. Milimo nshi imo iyo ababomfi batumikila babomba muno nshiku?

⁵ Tontonkanyeni pa milimo iyacindama iyo ababomfi batumikila babomba mu cilonganino cenu. (1 Pet. 4:10) Kuti babapeela umulimo wa kubombela ku ma akaunti ya cilonganino, uwa kupeela ififulo fya kubombelamo, uwa kuorda impapulo no kupeela bakasabankanya ishi mpapulo. Kuti babapeela umulimo wa kubombela ku fisoselo, uwa kuba bakapyunga nelyo uwa kuwamya Ing’anda ya Bufumu. Iyi milimo yonse yalicindama pa kuti fyonse mu cilonganino file-enda bwino. (1 Kor. 14:40) Na kabili ababomfi batumikila bamo balalandako amalyashi mu kulongana kwa Mikalile ya Bwina Kristu no Mulimo Tubomba kabili balalanda na malyashi ya ku cintubwingi. Umubomfi utumikila kuti bamupeela no mulimo wa kwafwilisha kangalila we bumba. Inshita shimo ababomfi batumikila abafikapo balaya na baeluda mu kucema aba mu cilonganino.

6. Finshi fimo ifilenga tuletasha ababomfi batumikila besu ababombesha?

⁶ Bushe aba mu cilonganino banonkelamo shani mu milimo ababomfi batumikila babomba? Nkashi Beberly b uwa ku Bolivia alandile ati: “Ifyo ababomfi batumikila babombesha filalenga ndeipakisha ukulongana. Pa mulandu ne fyo babombesha, ndemba inyimbo, ndasukapo, ndakutika amalyashi, kabili ndasambilila ku mavidio na ku fikope. Balashininkisha ukuti aba bwananyina abalelongana nabacingililwa kabili balafwa na ba bwananyina aba kuti balelonganina pa Intaneti pa mulandu wa kuti te kuti bakumanishe ukwisa mu kulonganina ku Ng’anda ya Bufumu. Pa numa ya kulongana, balaba pa ntanshi mu kuwamya Ing’anda ya Bufumu, balabombela ku ma akaunti kabili balashininkisha ukuti bonse natukwata impapulo isho tulingile ukukwata. Ala ndatasha sana pa milimo babomba!” Ba Leslie bamuka eluda abekala ku Colombia batile: “Ababomfi batumikila balafwilisha abena mwandi mu milimo iyalekanalekana. Ababomfi batumikila nga tabafwa abena mwandi, nga balakwata ifya kucita ifingi. E ico ndatasha pa fyo babombesha na pa fyo baitemenwa ukubomba.” Ukwabula no kutwishika ifi fine e fyo na imwe mumfwa.—1 Tim. 3:13.

7. Kuti twalanga shani ukuti tulatasha ababomfi batumikila? (Moneni ne cikope.)

⁷ Nangu ca kuti ifi e fyo tumfwa pa fyo ababomfi batumikila babomba, Baibo itweba ukuti tulingile no kulabalanga ukuti tulabatasha. (Kol. 3:15) Ba Kristofer baeluda aba ku Finland  balilandile ifyo balanga ukuti balatasha. Batile: “Nga nalembela umubomfi utumikila kardi nelyo namutumina meseji, ndalembamo ilembo kabili ndamweba ifyo alandile nelyo ifyo acitile ifyankoseleshe. Ndamweba ne co ndemutashisha pa mulimo abomba.” Ba Pascal na bena mwabo ba Jael abekala ku New Caledonia balapepelako ababomfi batumikila mu kulungatika. Ba Pascal balandile abati: “Shino nshiku tulapepelako sana ababomfi batumikila, tulatasha Yehova pa babomfi batumikila kabili tulamulomba ukuti alebafwa.” Yehova alakutika aya mapepo kabili icilonganino conse cilanonkelamo.—2 Kor. 1:11.

BAELUDA “ABABOMBESHA MULI IMWE”

8. Mulandu nshi Paulo alembeele ukuti baeluda mu nshita ya batumwa ‘balebombesha’? (1 Abena Tesalonika 5:​12, 13)

⁸ Mu nshita ya batumwa, baeluda balebombesha mu filonganino. (Belengeni 1 Abena Tesalonika 5:​12, 13; 1 Tim. 5:17) ‘Baletungulula’ aba mu cilonganino, baletungulula ukulongana kabili amabumba ya baeluda yalebombela pamo pa kupingula ifya kucita. ‘Balekonkomesha’ aba bwananyina, baleba ne cikuuku pa kubafunda lelo tabalebapita mu mbali pa kuti bengalacingilila icilonganino. (1 Tes. 2:​11, 12; 2 Tim. 4:2) Kwena aba baume balebombesha pa kuti bengalasakamana indupwa shabo na pa kuti bucibusa bwabo na Yehova bwingatwalilila ukuba ubwakosa.—1 Tim. 3:​2, 4; Tito 1:​6-9.

9. Milimo nshi imo iyo baeluda babomba muno nshiku?

⁹ Baeluda muno nshiku balikwata imilimo iingi iya kubomba. Ni bakabila ba mbila nsuma. (2 Tim. 4:5) Balaba pa ntanshi mu mulimo wa kubila imbila nsuma, balapekanya ifya kubila imbila nsuma mu cifulo ico cila cilonganino cibilamo, kabili balatusambilisha ifya kubila ne fya kusambilisha bwino. Balabomba no mulimo wa bukapingula, kabili ilyo balepingula balaba no luse kabili tabafyenga umuntu nangu umo. Nga ca kuti umo mu cilonganino acita ulubembu ulukalamba, baeluda balesha na maka yabo yonse ukumwafwa pa kuti engaba cibusa wa kwa Yehova na kabili. Ilyo baleafwa uucitile ulubembu ulukalamba, balashininkisha ukuti icilonganino catwalilila ukuba ica busaka. (1 Kor. 5:​12, 13; Gal. 6:1) Baeluda baishibikwa sana ukuti ni bakacema. (1 Pet. 5:​1-3) Balalanda amalyashi ayo bapekanya bwino, balesha na maka yabo yonse ukwishiba bonse mu cilonganino kabili balacita ne fipempu fya bucemi. Na kabili baeluda bamo balabomba no mulimo wa kukuula Amayanda ya Bufumu no kuwamya ifyonaikeko, balapekanya ukulongana kwa citungu, balaba mu Makomiti ya Kumfwaninamo ne Fipatala na mu mabumba ya Aba Kupempula Abalwele, kabili balabomba ne milimo na imbi. Baeluda balatubombela imilimo iingi!

10. Finshi fimo ifyo baeluda bacita ifyo tubatashishapo?

¹⁰ Yehova alisobele ukuti bakacema bali no kulatusakamana bwino kabili alisobele no kuti ‘tatwakomfwe umwenso na kabili nelyo ukututuma.’ (Yer. 23:4) Nkashi uwe shina lya kuti Johanna uwa ku Finland alishininkishe ukuti aya mashiwi ya cine ilyo banyina balwele sana. Alandile ati: “Nangu ca kuti cilankosela ukweba abantu ifyo ndeumfwa, kwali eluda umo uo nshaishibe bwino sana uwantekanishishe ilyo nalemulondolwela ifyansakamike. Alipepele pamo na ine kabili alinjebele ukuti Yehova alintemwa. Kwena nshibukisha ifyo alandile. Lelo ico njibukisha fye ca kuti naleumfwa ukuti nalicingililwe. Nalisumine ukuti Yehova e watumine uyu eluda pa nshita iyo nalekabila ukunsansamusha.” Bushe baeluda ababa mu cilonganino cenu bamwafwapo shani?

11. Kuti twalanga shani ukuti tulatasha baeluda? (Moneni ne cikope.)

¹¹ Yehova afwaya tuletasha baeluda no mweo onse “pa mulandu wa mulimo babomba.” (1 Tes. 5:​12, 13) Ba Henrietta nabo abekala ku Finland balandile abati: “Baeluda balaitemenwa ukwafwa  aba bwananyina, lelo ici tacipilibula ukuti bena balakwata sana inshita na maka nelyo tabakwata amafya. Inshita shimo mbeba fye ukuti: ‘Namwishiba, nimwe baeluda abasuma.’” Nkashi uwe shina lya kuti Sera uwa ku Türkiye c alandile ati: “Baeluda balafwaikwa ukubakoselesha pa kuti bengatwalilila ukubomba umulimo wabo. E ico kuti twabalembelako kardi, twabetako ku ca kulya nelyo twabomba nabo mu mulimo wa kubila imbila nsuma.” Bushe kwaliba eluda uo mutasha sana pa fyo abombesha? Mulemulanga ukuti mulatasha pa fyo abombesha.—1 Kor. 16:18.

BAKANGALILA WA MUPUTULE BALATUKOSELESHA

12. Mu nshita ya batumwa, ni bani bambi abo Yesu apeele umulimo wa kukosha aba mu cilonganino? (1 Abena Tesalonika 2:​7, 8)

¹² Na kabili, Kristu Yesu alipeele abaume imilimo na imbi iya kubomba mu cilonganino. Yesu alilengele baeluda mu Yerusalemu baletuma Paulo, Barnaba na bambi mu mulimo wa kutandalila ifilonganino. (Imil. 11:22) Cinshi balebatumina? Kuya mu kukosha aba bwananyina mu filonganino pantu e mulandu wine balesontela na babomfi batumikila na baeluda. (Imil. 15:​40, 41) Aba baume baleipeelesha sana pa kuti bengabomba uyu mulimo. Inshita shimo baleibika fye na mu kapoosa mweo pa kuti basambilishe kabili bakoseleshe aba bwananyina mu filonganino.—Belengeni 1 Abena Tesalonika 2:​7, 8.

13. Milimo nshi imo iyo bakangalila ba muputule babomba?

¹³ Bakangalila wa muputule balenda sana. Bamo balenda amakilomita ayengi pa kuti bafike pa cilonganino. Cila mulungu bakangalila wa muputule balalanda amalyashi ayengi, balacita ifipempu fya bucemi, balakumana na bapainiya, balakumana na baeluda, kabili balatungulula ukukumana kwa kuya mu kubila imbila nsuma. Balapekanya amalyashi  kabili balapekanya ukulongana kwa muputule no kwa citungu. Balasambilisha mwi sukulu lya bapainiya, balapekanya ukukumana kwaibela ukwa bapainiya mu muputule wabo. Balabomba ne milimo na imbi iyacindama iilingile ukubombelwapo bwangu bwangu iyo iofesi lya musambo libapeela.

14. Mulandu nshi tutashisha bakangalila besu aba muputule ababombesha?

¹⁴ Bushe aba bwananyina banonkelamo shani mu milimo iyo bakangalila wa muputule babomba? Ilyo munyinefwe umo mu Türkiye alelanda pa fyo anonkelamo nga ca kuti kangalila wa muputule alebombela icilonganino cabo, atile: “Lyonse kangalila wa muputule nga aisa mu kubombela icilonganino cesu, cilalenga nakwata inshita iikalamba iya kwafwa bamunyinefwe na bankashi. Nalishiba bakangalila ba muputule abengi, lelo tapaba nangu umo uumoneka ukuti te kuti nande nankwe nelyo uumoneka ukuti alipamfiwa sana.” Ba Johanna abo tulandilepo kale, bushiku bumo balile mu kubila imbila nsuma na kangalila wa muputule, lelo tabasangile umuntu nangu umo pa ng’anda. Batile: “Na lyo line, nshakatalelaba bulya bushiku. Pali iyi nshita e lyo bankashi nandi babili bafumine uko naleikala, kabili nalebafuluka sana. Kangalila wa muputule alinkoseleshe ukuti pali ino nshita, nalimo te kuti tuleikala mupepi no lupwa lwesu ne fibusa, lelo mu calo cipya tukakwata inshita iikalamba iya kuba pamo nabo.” Fwe bengi twalitemwa sana bakangalila besu aba muputule kabili tulebukisha ne fyo batwafwapo.—Imil. 20:37–21:1.

15. (a) Ukulingana na fintu Baibo ilanda pali 3 Yohane 5-8, kuti twalanga shani ukuti tulatasha bakangalila ba muputule? (Moneni ne cikope.) (b) Mulandu nshi tulingile ukulatashisha bankashi abaupwa kuli bamunyinefwe ababombesha mu cilonganino? (Moneni akabokoshi akaleti “ Muletasha Bankashi Abaupwa Kuli Bamunyinefwe Ababombesha mu Cilonganino.”)

¹⁵ Umutumwa Yohane akoseleshe Gai ukuti alepokelela bwino bamunyinefwe abaleya mu  kukosha aba bwananyina mu filonganino, kabili amwebele ati “ulebafishapo ilyo baleya ukulingana ne fyo Lesa afwaya.” (Belengeni 3 Yohane 5-8.) Inshila imo iyo twingalacitilamo ifi, kulaitako bakangalila ba muputule ku ca kulya. Inshila imbi kulabapo ilyo baletungulula ukukumana kwa kuya mu kubila imbila nsuma. Kwaliba na fimbi ifyo ba Leslie abo tulandilepo bacita pa kulanga ukuti balatasha. Batile: “Ndapepa ukuti Yehova alepeela bakangalila ba muputule ifyo bakabila. Na kabili ine na bena mwandi twalilembelapo bakangalila ba muputule amakalata kabili twalibeba ifyo twanonkelamo mu fyo batwafwa nga baisa mu kubombela icilonganino.” Tuleibukisha ukuti bakangalila ba muputule nabo bene bantu fye, kabili inshita shimo balakwata amafya kabili balanaka. Inshita shimo balalwala, balasakamikwa kabili balafuupuka. Nalimo amashiwi ayasuma ayo mwingeba kangalila wa muputule nelyo aka bupe ako mwingamupeela, kuti fyaba e nshila Yehova engasukilamo ipepo lyakwe.—Amapi. 12:25.

TULEKABILA ABAUME ABA KUBOMBA IMILIMO MU CILONGANINO

16. Nga fintu Baibo ilanda pa Amapinda 3:​27, mepusho nshi bamunyinefwe bengaipusha?

¹⁶ Mwi sonde lyonse tulekabila bamunyinefwe abengi aba kubomba imilimo mu cilonganino. Nga mwalibatishiwa, bushe kuti mwaitemenwa ukubombako? (Belengeni Amapinda 3:27.) Bushe kuti mwaitemenwa ukuba umubomfi utumikila? Bushe kuti mwaipeelesha ukuba eluda? d Bushe kuti mwa-alulako fimo pa kuti mukepushe nga kuti mwaya kwi Sukulu lya Bakabila ba Bufumu? Muli ili sukulu mukasambilila ifikalenga Yesu akamupeelelepo imilimo na imbi. Nga mulemona ukuti tamufikilepo, pepeni kuli Yehova. Mulemulomba umupashi wakwe uwa mushilo pa kuti ulemwafwa, mulebomba bwino imilimo yonse iyo bamupeela.—Luka 11:13; Imil. 20:28.

17. Bushe ifi twakwata bamunyinefwe abatwafwa, filanga cinshi pa Mfumu yesu Kristu Yesu?

¹⁷ Ifyo bamunyinefwe abo Yesu asonta ukuba “ifya bupe” babombesha filangilila fye ukuti Yesu alatutungulula muli shino nshiku sha kulekelesha. (Mat. 28:20) Bushe tatutasha pa kukwata Imfumu iyaba no kutemwa, iyaba na bukapekape, iyatubikako amano, kabili iyatupeela bamunyinefwe abatwafwa? E ico mulefwayako inshila isho mwingalalangilamo ukuti mulatasha aba baume ababombesha. Kabili mwilalaba ukutasha Yehova, uutupeela “ica bupe conse icisuma no bupe bonse ubwapwililika.”—Yako. 1:17.