1. Mulandu nshi tulingile ukulanakila Yehova?

TUFWILE ukulanakila * Yehova pantu e Kabumba wesu. Apo e watubumbile, alikwata insambu sha kutweba ifyo tulingile ukulacita. (Ukus. 4:11) Na kabili tufwile ukulamumfwila pantu imitekele yakwe e yawamisha pa mitekele yonse. Ukutula fye na kale, abantunse balateka abantu banabo. Lelo nga twalinganya imitekele yabo ne mitekele ya kwa Yehova, tulamona ukuti Yehova e Kateka uwakwatisha amano, ukutemwa, uluse, ne cikuuku.—Ukufu. 34:6; Rom. 16:27; 1 Yoh. 4:8.

2. Finshi fyaba pa AbaHebere 12:9-11, ifilanga ukuti tulingile ukulanakila Yehova?

² Yehova afwaya ukuti tulemumfwila pantu ni Shifwe uwatutemwa. Tatumumfwila pa mulandu fye wa kuti tatufwaya ukulacita ifingamufulwisha. Paulo alandile muli kalata alembeele abaHebere ukuti tufwile ‘ukunakila Shifwe’ pantu alatusambilisha “pa kuti cituwamine.”—Belengeni AbaHebere 12:9-11.

3. (a) Bushe tulanga shani ukuti tulanakila Yehova? (b) Mepusho nshi twalaasuka?

³ Tulanakila Yehova nga tuleibikilishako pa kuti tulemumfwila mu fintu fyonse kabili nga tatuleshintilila pa mano yesu. (Amapi. 3:5) Nga twaishiba bwino imibele iyo Yehova akwata, cilatwangukila ukumunakila. Cinshi twalandila ifi? Ni  co imibele akwata e ilenga alecita fyonse ifyo acita. (Amalu. 145:9) Nga tuleisambilisha lyonse pali Yehova, tukalamutemenwako. Kabili nga twatemwa Yehova, tatwakalekabila amafunde ayengi aya kutweba ifyo tufwile ukucita ne fyo tushifwile ukucita. Tukalaibikilishako pa kuti tukaletontonkanya kabili tukaleumfwa ukulingana ne fyo Yehova afwaya. Nga tulecita ifi tukataluka ku fyabipa. (Amalu. 97:10) Lelo inshita shimo nalimo kuti catukosela ukumfwila Yehova. Mulandu nshi? Kabili finshi baeluda, abafyashi abaume, na bafyashi abanakashi bengasambilila ku Mulashi Nehemia, ku Mfumu Davidi, na kuli Maria nyina wa kwa Yesu? Twalaasuka aya mepusho muli cino cipande.

4-5. Ukulingana ne fyaba pa Abena Roma 7:21-23, mulandu nshi limo cingafisha ukunakila Yehova?

⁴ Cimo icilenga ciletukosela ukunakila Yehova ni co tatwapwililika. E ico te lyonse tufwaya ukulamumfwila. Ilyo Adamu na Efa baliile icisabo ico Lesa abaleseshe tabamumfwilile, e ico baliisalile abene icalungama ne calubana. (Ukute. 3:22) Na muno nshiku mwine abantu abengi tabomfwila Yehova kabili balaisalila icalungama ne calubana.

⁵ Nangu ca kuti twalishiba Yehova kabili twalimutemwa, limo kuti catukosela ukumunakila. Ifi fine e fyo cali na ku mutumwa Paulo. (Belengeni Abena Roma 7:21-23.) Nga filya fine cali kuli Paulo, na ifwe bene tufwaya ukucita ifyo Yehova amona ukuti fisuma. Lelo lyonse tufwile ukulalwisha ulunkumbwa lwa kucita ifyabipa.

6-7. Cinshi na cimbi cingalenga catukosela ukunakila Yehova? Landeni pa ca kumwenako.

⁶ Na cimbi icilenga ciletukosela ukunakila Yehova ni ntambi tukonka e lyo ne fyo abantu bamona ifintu ku cifulo uko twakuliile. Ifyo abantu abengi bamona ifintu fyalipusana ne fyo Yehova afimona. Kanshi lyonse tulingile ukulalwisha na maka pa kuti twilamona ifintu nge fyo abantu bafimona. Natulande pa ca kumwenako.

⁷ Mu ncende shimo abantu balapatikisha abalumendo na bakashana ukulabombesha pa kuti balekwata indalama ishingi. Ifi fine e fyacitikiile nkashi uo twalaita ukuti Mary. Ilyo ashilasambilila pali Yehova, aile mu kusambilila pe sukulu ilya lulumbi sana mu calo ekala. Ilyo apwishishe amasambililo, balupwa lwakwe balemupatikisha ukuti engile incito ya kuti alefola indalama ishingi kabili iikalenga abantu bakamucindike. Ifi fine e fyo na o alefwaya. Lelo ilyo asambilile pali Yehova kabili amutemwa no kumutemwa, alyalwile ifyo alefwaya ukucita. Nangu acitile ifi, alandile ukuti: “Inshita shimo kulaba ificitika ifingalenga napanga indalama ishingi lelo nalishiba ukutila nga nacita ifi, kuti naleka ukubombela Yehova nga fintu imubombela. Pa mulandu ne fyo bankushishe, na pali ino ine nshita cilankosela ukukanacita ifingalenga napanga indalama ishingi. Ndalomba Yehova ukuti alengafwa pa kuti ndelwisha amatunko ya kufwaya ukwingila incito iingalenga naleka ukumubombela.”—Mat. 6:24.

8. Finshi twalalandapo nomba?

⁸ Ifintu filatuwamina nga tulenakila Yehova. Lelo abo Yehova apeela amaka ya kutungulula abantu pamo nga baeluda, abafyashi abaume, na bafyashi abanakashi, bena balingile no kucilapo ukunakila Lesa pantu kuti balenga ifintu fyalawamina abo batungulula. Natulande pa bantu abalembwa mu Baibolo abo twingasambililako ifya kubomfya amaka ayo Lesa atupeela pa kuti tulelenga Yehova alesekelela.

9. Mafya nshi Nehemia asangile ilyo aile ku Yerusalemu?

⁹ Yehova alipeela baeluda umulimo uwacindama uwa kucema abantu bakwe. (1 Pet. 5:2) Baeluda kuti basambililako ifingi kuli Nehemia uwaletungulula abantu ba kwa Yehova. Apo Nehemia ali umulashi mu Yuda, alikwete sana amaka pa bantu. (Nehe. 1:11; 2:7, 8; 5:14) Natulande pa mafya yamo ayo Nehemia akwete. Alishibe ukuti abantu balikoweseshe itempele kabili tabalesangwila na bena Lebi indalama nga fintu Amafunde yalandile. AbaYuda tabalesunga Isabata, kabili abaume bamo baupile abanakashi abashalepepa Yehova. Apo Nehemia ali mulashi, alingile ukucitapo cimo pa kuti apwishe aya mafya.—Nehe. 13:4-30.

10. Finshi Nehemia acitile pa kuti apwishe amafya?

¹⁰ Nehemia tabomfeshe amaka akwete ku kupatikisha abantu ukukonka ifyo umwine alemona ukuti e fyo balingile ukulacita. Lelo alipepele kuli Yehova pa kuti eshibe ifyo alingile ukucita, kabili alisambilishe abantu Amafunde ya kwa Yehova. (Nehe. 1:4-10; 13:1-3) Na kabili Nehemia alibombeele pamo na bantu, alibafwile no kukuula ifibumba fya Yerusalemu cipya cipya.—Nehe. 4:15.

11. Ukulingana ne lembo lya 1 Abena Tesalonika 2:7, 8, bushe baeluda bafwile ukulatungulula shani aba mu cilonganino?

¹¹ Baeluda nalimo te kuti bakwate amafya ayo Nehemia akwete, lelo kuti balamupashanya mu fintu ifingi. Ku ca kumwenako, baeluda balabombesha pa kuti baleafwa aba bwananyina. Kabili tababa ne cilumba pa mulandu wa kuti balikwata amaka pa ba bwananyina. Lelo balaba abanakilila ku ba mu cilonganino. (Belengeni 1 Abena Tesalonika 2:7, 8.) Apo baliicefya kabili balitemwa aba bwananyina, balaba ne cikuuku ilyo balelanda nabo. Ba Andrew ababomba bueluda pa myaka iingi batile: “Nalimona ukuti bamunyinefwe na bankashi balatemwa nga ca kuti eluda  ali ne cikuuku kabili taifinya. Baeluda nga bali ne iyi mibele aba mu cilonganino balabomfwila.” Ba Tony baeluda na bambi ababomba pa myaka iingi balandile abati: “Ndaibikilishako pa kuti ndekonka ifyaba pa Abena Filipi 2:3, kabili lyonse ndesha ukulamona aba bwananyina ukuti balincila. Ifi ncita filenga nilapatikisha aba bwananyina ukulang’umfwila.”

12. Mulandu nshi baeluda balingile ukubela abaicefya?

¹² Baeluda bafwile ukuba abaicefya nge fyo Yehova aba uwaicefya. Nangu ca kuti Yehova e wapulamo ku muulu na pano isonde, “alakontama” pa kuti emye “umulanda mu lukungu.” (Amalu. 18:35; 113:6, 7) Na kuba Yehova alipata ababa ne cilumba kabili abaituntumba.—Amapi. 16:5.

13. Mulandu nshi eluda alingile ‘ukulalamina ululimi lwakwe’?

¹³ Eluda uunakila Yehova alingile ‘ukulalama ululimi lwakwe.’ Nga talelama ululimi, kuti alanda ifyabipa nga ca kuti umo amusaalula. (Yako. 1:26; Gal. 5:14, 15) Ba Andrew abo tulandilepo, batile: “Inshita shimo nalefwaya ukweba munyinefwe nelyo nkashi ifyabipa pa fyo ashancindike. Lelo nalitontonkenye pa bantu abali aba cishinka abalembwa mu Baibolo. Ifi nacitile fyalengele njishibe ico cacindamina ukubela uwaicefya kabili uwafuuka.” Baeluda balalanga ukuti balanakila Yehova nga bali no kutemwa kabili nga bali ne cikuuku ilyo balelanda na ba mu cilonganino e lyo na baeluda banabo.—Kol. 4:6.

14. Mulimo nshi Yehova apeela abafyashi abaume, kabili finshi afwaya balecita?

¹⁴ Yehova alipeela umufyashi umwaume umulimo wa kuba umutwe wa lupwa, kabili afwaya alesambilisha abana bakwe kabili alebasalapula. (1 Kor. 11:3; Efes. 6:4) Lelo amaka ayo umufyashi umwaume akwata yalikwata umwakupelela pantu Yehova uo ulupwa lonse mu muulu na pano isonde lwainikwako ishina, akamulubulwisha pa fyo abomfya amaka. (Efes. 3:14, 15) Abafyashi abaume balanga ukuti balanakila Yehova nga balebomfya amaka bapeelwa ukulingana ne fyo Lesa afwaya. Kuti basambilila ifingi nga babelenga ifyo Imfumu Davidi yalebomfya amaka ayo yakwete.

15. Mulandu nshi abafyashi abaume balingile ukulapashanishisha Imfumu Davidi?

¹⁵ Yehova asontele Davidi ukuba umutwe wa lupwa kabili umutwe wa luko lwa bena Israele. Apo Davidi ali ni mfumu, alikwete sana amaka. Inshita shimo Davidi alebomfya amaka yakwe bubi bubi kabili ifi fyalelenga alecita ifilubo ifikalamba. (2 Sam. 11:14, 15) Lelo alenakila Yehova pantu aleumfwa nga  amulungika. Nga alepepa aleeba Yehova fyonse ifyali mu mutima. (Amalu. 51:1-4) Kabili aleesha na maka yonse ukukonka ifyo Yehova alemufunda. Na kabili Davidi ali uwaicefya pantu aleumfwa na banakashi nga bamupanda amano. (1 Sam. 19:11, 12; 25:32, 33) Davidi alisambilileko ku filubo apangile, kabili abikile sana amano ku kubombela Yehova.

16. Masambililo nshi abafyashi abaume bengasambilila kuli Davidi?

¹⁶ Natulande pa masambililo yamo ayo abafyashi abaume bengasambilila ku Mfumu Davidi. Isambililo limo lya kuti mwilabomfya bubi bubi amaka ayo Yehova amupeela. Limbi lya kuti mulesumina ifilubo, kabili mulesumina abantu nga bamufunda. Nga mulecita ifi, aba mu lupwa lwenu bakamucindika pa fyo mwaicefya. Ilyo mulepepela pamo no lupwa lwenu, muleeba Yehova fyonse ifili ku mutima pa kuti balemona ifyo mwashintilila pali ena. Ne cacilapo ico mufwile ukucita ca kuti mulingile ukubika sana amano ku kubombela Yehova. (Amala. 6:6-9) Aba mu lupwa lwenu nga bamona imibele yenu iisuma, bakalafwaisha ukumupashanya.

17. Mulimo nshi Yehova apeela abafyashi abanakashi?

¹⁷ Yehova na kabili alipeela umufyashi umwanakashi umulimo uwacindama mu lupwa. Kabili alimupeelako na maka pa bana. (Amapi. 6:20) Na kuba ifyo umufyashi umwanakashi acita ne fyo alanda kuti fyalenga abana baba ne mibele iisuma nelyo iibi. (Amapi. 22:6) Natumone ifyo abafyashi abanakashi bengasambilila kuli Maria, nyina wa kwa Yesu.

18-19. Finshi abafyashi abanakashi bengasambilila kuli Maria?

¹⁸ Maria alishibe bwino Amalembo. Alicindike sana Yehova kabili ali ni cibusa wakwe. Maria aliitemenwe ukucita ifyo Yehova amwebele nangu ca kuti fyali no kulenga ifintu fyonse fyaluke mu bumi bakwe.—Luka 1:35-38, 46-55.

¹⁹ Mwe bafyashi abanakashi kuti mwalapashanya Maria mu fintu ifingi. Ni muli finshi mwingalamupashanya? Ica kubalilapo, muleisambilisha Baibolo kabili mulepepa no mukosha pa kuti mukatwalilile ukuba ifibusa fyakwe. Ica bubili, muleitemenwa ukwaluka pa kuti mulesekesha Yehova. Ku ca kumwenako, nalimo ilyo mwalekula abafyashi benu balekalipa bwangu, kabili balemusasukila sana. Kanshi nalimo mumona ukuti ifi fine e fyo mufwile ukukusha abana benu. Na lintu mwasambilila ifyo Yehova afwaya, nalimo kuti cilemukosela ukulatekanishisha abana benu, maka maka nga balufyanya ilyo munakile. (Efes. 4:31) Abana nga balufyanya  ilyo munakile mulingile ukupepa kuli Yehova pa kuti amwafwe ukuteka umutima. Umufyashi umwanakashi uo twalaita ukuti Lydia alandile ati: “Inshita shimo ndapepa sana pa kuti nipaatila umwana wandi nga tang’umfwilile. Ndashintauka pa kulanda kabili ndapepa mu mutima kuli Yehova pa kuti angafwe. Ipepo lilalenga nateka umutima.”—Amalu. 37:5.

20. Mafya nshi ayo abafyashi abanakashi bamo bakwata, kabili finshi balingile ukucita pa kuti bayapwishe?

²⁰ Ubwafya na bumbi ubo abafyashi bamo bakwata bwa kuti cilabakosela ukulanga abana babo ukuti balibatemwa. (Tito 2:3, 4) Abanakashi bamo bakulile mu ndupwa umwa kuti abafyashi babo tababatemenwe. Nga mwakulile mu lupwa lwa musango uyu, tamufwile ukukusha abana benu nge fyo bamukushishe. Umufyashi umwanakashi uunakila Yehova alingile ukusambilila ifyo engalalanga ukuti alitemwa abana bakwe. Nalimo kuti camukosela ukwalula ifyo atontonkanya, ifyo omfwa ne fyo acita. Lelo kuti ayaluka, nga ayaluka, bonse mu lupwa kuti baba ne nsansa nga nshi.

21-22. Ukulingana na Esaya 65:13, 14, busuma nshi bwaba mu kunakila Yehova?

²¹ Imfumu Davidi yalishibe ubusuma bwaba mu kunakila Yehova. Yalembele aiti: “Ifipope ififuma kuli Yehova fyalyololoka, filenga umutima ukusekelela; ifunde lya kwa Yehova lyalisanguluka, libuutusha pa menso. Kabili umubomfi wenu e mo asokelwa; mu kukonka ubu bupingushi mwaba icilambu cikalamba.” (Amalu. 19:8, 11) Muno nshiku, kuti twamona ubupusano bwaba pa banakila Yehova na bashimunakila. Abanakila Yehova ‘balaula utupundu pa mulandu wa kusekelela mu mitima.’—Belengeni Esaya 65:13, 14.

²² Nga ca kuti baeluda, abafyashi abaume, na bafyashi abanakashi balenakila Yehova, ifintu filabawamina, aba mu lupwa lwabo balaba ne nsansa, na ba mu cilonganino balekatana sana. Ne cacilapo ukucindama ca kuti balalenga Yehova alesekelela. (Amapinda 27:11) Takuli icingacila pa kulenga Yehova alesekelela!