1. Bushe Yehova omfwa shani pa bantu abaicefya? Londololeni.

YEHOVA alitemwa abantu abaicefya. Abaicefya e bengaba ifibusa fyakwe. Lelo Yehova “aba ukutali na baitutumuna.” (Amalu. 138:6) Bonse fye tufwaya ukulasekesha Yehova kabili tufwaya atutemwa. E co tulingile ukubela abaicefya.

2. Mepusho nshi twalaasuka muli cino cipande?

² Muli cino cipande twalaasuka amepusho yatatu: (1) Bushe umuntu uwaicefya aba shani? (2) Cinshi tulingile ukubela abaicefya? (3) Finshi fingalenga catukosela ukuba abaicefya? Nga fintu twalasambilila, nga tuli abaicefya Yehova alasekelela kabili na ifwe bene ifintu filatuwamina.—Amapi. 27:11; Esa. 48:17.

3. Bushe umuntu uwaicefya aba shani?

³ Umuntu uwaicefya taimona ukuti alicindama ukucila abantu bambi, nelyo taba ne cilumba. Baibolo itila umuntu uwaicefya alishiba ukuti Yehova mukalamba nga nshi ukumucila. Na kabili alishiba ukuti abantu bambi balimucila mu fintu fimo.—Fil. 2:3, 4.

4-5. Bushe bonse abamoneka ukuti baliicefya, ninshi baliicefya? Londololeni.

⁴ Abantu bamo bamoneka kwati baliicefya pa mulandu wa kuti balitalalila. Nelyo nalimo ba mucinshi pantu abafyashi babo babasambilishe ukuti balecindika abantu. Kanshi ninshi baliba ne cilumba sana. Kabili tapakokola abantu baleshiba ukuti baliba ne cilumba.—Luka 6:45.

 ⁵ Abantu bambi baliicetekela kabili tabapita na mu mbali pa kulanda. Lelo ifi baba tacipilibula ukuti ba cilumba. (Yoh. 1:46, 47) Abantu abashakwata insoni bafwile ukuba abacenjela pa kuti tabaicetekele sana. Nampo nga tuli ba nsoni nelyo iyo, bonse fye tulingile ukuibikilishako pa kuti tube abaicefya.

6. Nga fintu ilembo lya 1 Abena Korinti 15:10 lilanda, finshi twingasambilila kuli Paulo?

⁶ Natulande pa mutumwa Paulo. Alibombeshe umulimo uo Yehova amupeele uwa kupanga ifilonganino mu misumba iyalekanalekana. Paulo afwile alibombele imilimo iingi sana ukucila iyo abatumwa bambi aba kwa Yesu Kristu babombele. Lelo taleimona ukuti alicindeme ukucila abatumwa bambi. Alandile ati: “Nine nacepesha pa batumwa, kabili nshalinga ukwitwa umutumwa, pa mulandu wa kuti nacushishe icilonganino ca kwa Lesa.” (1 Kor. 15:9) Lyena Paulo alandile ukuti icalengele abe cibusa wa kwa Yehova ni co Yehova alimulangile icikuuku, te pa mulandu wa kuti alicindeme ukucila abatumwa bambi nangu pa mulandu wa kuti alibombele imilimo iingi. (Belengeni 1 Abena Korinti 15:10.) Paulo ali uwaicefya. Ilyo alembeele abena Korinti kalata, taleyumfwa nangu ca kuti bamo mu cilonganino balemusuusha.—2 Kor. 10:10.

7. Bushe munyinefwe uwali ne milimo iikalamba alangile shani ukuti ali uwaicefya?

⁷ Abantu ba kwa Yehova abengi balisambililako ku lyashi lya kwa munyinefwe Karl F. Klein, uwali mwi Bumba Litungulula. Munyinefwe Klein tafishile amafya akwete pa myaka iingi. Ku ca kumwenako, ilyo aile mu kubila imbila nsuma ku ng’anda ne ng’anda pa muku wa kubalilapo mu 1922 calimukosele. E ico alilekele ukuya mu kubila ica kuti palipitile imyaka nalimo ibili pa kuti atendeke ukubila ku ng’anda ne ng’anda na kabili. Ilyo alebombela pa Bethel, balimulungike kuli munyinefwe kabili pa nshita iitali, alifuliilwe uwa  mulungike. Na kabili alikwetepo amasakamika pa nshita iikalamba ica kuti ali fye kwati alilwala. Lelo alikwete imilimo iingi kabili iikalamba nga nshi. Munyinefwe Klein ali uwaicefya pantu nangu ca kuti alikwete imilimo iikalamba, alilandile na pa fyo ashalecita bwino. Bamunyinefwe na bankashi abengi tabalaba uyu munyinefwe kabili balebukisha ne lyashi lyakwe ililanga ukuti ali uwa cishinka. *

8. Bushe ifyaba pali 1 Petro 5:6 filenga shani twaishiba ukuti nga tuli abaicefya Yehova alasekelela?

⁸ Icikalamba ico tulingile ukubela abaicefya ni co Yehova alasekelela nga tuli abaicefya. Umutumwa Petro alilandilepo pa kuicefya. (Belengeni 1 Petro 5:6.) Icitabo citila “Iseni Mulenkonka” calilandapo pa mashiwi Petro alandile. Citila: “Amatutumuko yaba kwati muti uwingepaya umuntu. Nga twaleka amatutumuko yatwingilila, kuti mwafuma ifyabipa sana. Umuntu uwacindama nga atampa ukuitutumuna, awe ninshi asuulwa kuli Lesa. Lelo umuntu waiceefya ena, nangu engasuulwa ku bantu, alicindama kuli Yehova. . . . Nga twaba abafuuka . . . icilambu tukapeelwa cikawama nga nshi.” * Kanshi icawamisha ico twingacita kulenga Yehova alasekelela?—Amapi. 23:15.

9. Cinshi abantu bafwaila ukubela pamo na ifwe nga tuli abaicefya?

⁹ Nga tuli abaicefya tulalenga Yehova alasekelela, kabili na ifwe bene ifintu filatuwamina sana. Nga tuli abaicefya, abantu bakalafwaya ukuba ifibusa fyesu. Cinshi twalandila ifi? Taleni tontonkanyeni pa bantu abo mwatemwa ukuba pamo nabo. (Mat. 7:12) Fwe bengi tatwatemwa ukuba na bantu abafwaya tulecita fye ifyo balefwaya, kabili abashifwaya ukumfwa ifyo abanabo balelanda. Lelo tulatemwa ukuba pamo na bamunyinefwe na bankashi abalanga ukuti ‘balalangulukilako, balitemwa aba bwananyina, ba nkumbu, kabili baliicefya.’ (1 Pet. 3:8) Ifi e fyo tumfwa nga tuli pamo na abantu ababa na iyi imibele, kabili nabo balatemwa ukuba pamo na ifwe nga tuli abaicefya.

10. Mulandu nshi cangukila abantu abaicefya ukulashipikisha amafya?

¹⁰ Nga tuli abaicefya ifintu filatuwamina. Ukulanda fye icishinka, inshita shimo kuti twamona ukuti bamo babafyenga nelyo kuti batufyenga. Imfumu ya mano Solomone yatile: “Nalimona ababomfi bale-endela pali bakabalwe  e lyo bacilolo bena bale-enda pa nshi nga babomfi.” (Luk. Mil. 10:7) Inshita shimo abantu abaishibisha imilimo imo tababacindika no kubacindika. Lelo abashaishibisha imilimo e bo bacindika na sana kabili e bo babikako na mano. Nangu cabe ifi, Solomone atile tufwile ukulasekelela nangu ifintu fibe shani ukucila ukwikalila fye ukusakamana pa fyo ifintu fyaba. (Luk. Mil. 6:9) Nga twaliicefya tatwakalekalipa ifyo tushatemwa nga fyacitika.

11. Finshi tulingile ukucita nga batulungika?

¹¹ Cila bushiku kulaba ificitika ifyo twingalangilamo ukuti twaliicefya. Natulande pa fya kumwenako fimo. Nga batulungika. Tulingile ukulaibukisha ukuti nga batulungika ninshi nalimo icilubo tucitile cikalamba ukucila na pa fyo tulecimona. Nga ca kuti batulungika, icisa bwangu mu mutima kwangufyanya ukukaana ukutulungika. Nalimo kuti twalasuusha umuntu uwacitulungika nelyo inshila acitulungikilamo. Lelo nga twaliicefya, tukakutika nga batulungika.

12. Ukulingana ne lembo lya Amapinda 27:5, 6, mulandu nshi tulingile ukulatashisha nga batulungika? Langilileni.

¹² Umuntu uwaicefya alatasha nga bamulungika. Natulangilile: Elenganyeni ukuti mwaya ku kulongana. Ilyo mulelanda na ba bwananyina, uwa bwananyina umo umusenda pa mbali, e lyo amweba ukuti ifya kulya nafimufyantama mu meno. Ukwabula no kutwishika kuti mwaumfwa insoni. Nomba bushe te kuti mutashe uyu uwa bwananyina pa kumwebako? Na kuba, kuti mwatontonkanya umuti kanshi nga kwaciba abacimweba kale! Na ifwe bene tufwile ukuba abaicefya pa kuti tuletasha uwa bwananyina nga atulungika ilyo twalufyanya. Tulingile ukumona uwatulungika ukuti ni cibusa, te mulwani wesu iyo.—Belengeni Amapinda 27:5, 6; Gal. 4:16.

13. Bushe kuti twalanga shani ukuti twaliicefya aba bwananyina nga babapeela imilimo mu cilonganino?

¹³ Aba bwananyina nga babapeela imilimo. Ba Jason baeluda batile: “Nga namona bamo babapeela imilimo, inshita shimo ndayipusha nati mulandu nshi bashipeelele ine?” Bushe mwalitala amumfwapo nge fyo ba Jason bomfwa? Kwena “ukufwaya” ukubombesha imilimo ya kwa Yehova takwabipa. (1 Tim. 3:1) Lelo tufwile ukuba abacenjela mu fyo tutontonkanyapo. Nga tatucenjele, kuti twaleka icilumba cakula mu mutima wesu. Ku ca kumwenako, munyinefwe kuti alatontonkanya ukuti e wafikapo ukubomba imilimo imo ukucila bonse mu cilonganino. Nangu  fye ni nkashi kuti alatontonkanya ukuti, ‘Abena mwandi kuti babomba bwino umulimo ukucila ba kampanda!’ Lelo nga twaliicefya tatwakaletontonkanya ifi.

14. Finshi twingasambililako ku fyo Mose acitile ilyo bamo babapeele imilimo?

¹⁴ Kuti twasambililako ku fyo Mose acitile ilyo bamo babapeele imilimo. Mose aletasha pa mulimo bamupeele uwa kutungulula uluko lwa abena Israele. Nomba bushe Mose aumfwile shani ilyo Yehova asuminishe bamo ukuti balebomba imilimo imo iyo alebomba? Tali na kalumwa. (Impe. 11:24-29) Mose ali uwaicefya, kabili alisumiine ukuti bamo balemwafwako umulimo wa kupingula abantu. (Ukufu. 18:13-24) Abena Israele nomba baishilekwata abaume abengi abakupingula imilandu kabili tabali no kulalolela inshita iitali pa kuti babapingule. Ifi Mose acitile filanga ukuti abikile sana amano ku fyali no kuwamina abantu, ukucila ukubika sana amano ku cifulo akwete pa bena Israele. Tufwile ukulapashanya sana Mose! Tulingile ukulaibukisha ukuti Yehova kuti atusuminisha ukubomba imilimo nga tuli abaicefya. Ukuba abaicefya kwaliwamapo ukucila ukwishiba sana imilimo imo. Nangu ca kuti ‘Yehova alisumbuka, alamona abaiceefya.’—Amalu. 138:6.

15. Bushe ifintu fyayaluka shani kuli bamunyinefwe na bankashi abengi?

¹⁵ Ifintu nga fyayaluka. Tapapitile imyaka iingi, bamunyinefwe na bankashi ababombela Yehova pa myaka iingi balibapeele imilimo imbi. Ku ca kumwenako, mu 2014, abali bakangalila ba fitungu na bena mwabo babapeele imilimo imbi. Mu mwaka umo wine bakangalila ba muputule babebele ukuti nga bafisha imyaka 70 bafwile ukuleka bukangalila bwa muputule. Nangu ni baeluda nga bafisha imyaka 80 no kucilapo balaleka ukuba kampanya we bumba lya baeluda mu cilonganino.  Na kabili pa myaka iingi iyapitapo, abengi abalebombela pa Bethel balibebele ukuya mu kubomba bupainiya mu filonganino. Aba bwananyina bamo balilekele ukubomba umulimo wa nshita yonse uwaibela pa mulandu wa kuti balelwalilila, balikwete umulimo wa kusakamana ulupwa, nelyo pa mulandu ne fintu fimbi.

16. Bushe bamunyinefwe na bankashi abo ifintu fyayaluka baalanga shani ukuti baliicefya?

¹⁶ Ukulanda fye icishinka, calikosele bamunyinefwe na bankashi abengi ukuleka ukubomba imilimo balebomba no kutendeka ukubomba imilimo imbi. Aba ba bwananyina balitemenwe imilimo iyo babombele pa myaka iingi. Inshita shimo bamo baleumfwa sana ubulanda pa mulandu wa kuti balilekele ukubomba imilimo iyo batemenwe. Mu kupita kwa nshita balibelele ukubomba imilimo iyo babapeele. Cinshi calengele babelele? Icikalamba icalengele ni co balitemwa Yehova. Balishibe ukuti ni kuli Yehova baipeele te ku milimo nelyo ku cifulo bakwete. (Kol. 3:23) Balitwalilila ukubombela Yehova umulimo onse uo babapeela kabili baliba ne nsansa. ‘Balapoosa amasakamika yabo yonse pali ena’ pantu balishiba ukuti alabasakamana.—1 Pet. 5:6, 7.

17. Mulandu nshi tutashisha ifi Icebo ca kwa Lesa citukoselesesha ukuba abaicefya?

¹⁷ Bushe tatutasha ifi Icebo ca kwa Lesa citukoselesha ukuba abaicefya? Nga tuli abaicefya aba bwananyina balatemwa ukuba pamo na ifwe kabili ifintu filatuwamina. Tulakwata amaka ya kushipikisha amafya. Ne cawamisha ca kuti tulapalama kuli Shifwe wa ku muulu. Twaliba ne nsansa pantu twalishiba ukuti nangu ca kuti Yehova ‘alipulamo kabili alisansabala,’ alitemwa kabili alicindika ababomfi bakwe abaicefya!—Esa. 57:15.