1. Mulandu nshi Yesu apepele kuli Yehova ukuti alecingilila abasambi bakwe?

 MU NSHITA ya bushiku ilyo Yesu ashilafwa, alilombele Wishi fimo. Finshi amulombele? Alombele Yehova ukuti alecingilila abasambi bakwe. (Yoh. 17:15, 20) Ca cine ukuti Yehova lyonse alasakamana e lyo no kucingilila abantu bakwe. Na lyo line, Yesu alishibe ukuti Satana ali no kulenga abasambi bakwe balakwata amafya ayengi. Alishibe no kuti abasambi bakwe balingile ukucetekela Yehova pa kuti baleshipikisha nga ca kuti Satana abasansa.

2. Ukulingana na Amalumbo 33:18-20, mulandu nshi tushilingile ukutiinina amafya?

² Cino calo icitekwa na Satana cilalenga Abena Kristu ba cine muno nshiku balaba na mafya ayengi. Tulakwata amafya ayengalenga twafuupuka kabili catukosela ukuba aba cishinka kuli Yehova. Nomba nga fintu twalasambilila muli cino cipande, tatufwile ukutiina. Yehova alitubikako amano, alamona amafya yonse ayo tukwata kabili alafwaisha ukutwafwa. Twalasambilila pa baume babili abalembwa mu Baibolo pa kuti tumone ifilanga ukuti ‘amenso ya kwa Yehova yaba pa bantu abamutiina.’—Belengeni Amalumbo 33:18-20.

3. Ni lilali twingomfwa kwati takuli uwatubikako amano?

³ Nangu ca kuti twaba mu cilonganino umwaba bamunyinefwe na bankashi abengi, inshita shimo kuti twaumfwa kwati tapaba uwingatusakamana. Ku ca kumwenako, abaice ilyo bali ku sukulu kuti baumfwa kwati takuli uwingabafwa ukulondolola ifyo basuminamo, nelyo nga bakuukila ku cilonganino cimbi kuti balaumfwa kwati takuli uubabikileko amano. E lyo ifwe bambi tulaba no bulanda nelyo ukufuupuka ica kuti tutontonkanya ukuti tapali  uwingatwafwa. Limo te kuti twebeko na bantu bambi ifyo tuleumfwa pantu tumona ukuti nangu tubebe tabaishibe bwino ifyo tuleumfwa. Kabili inshita shimo tulatwishika nga ca kuti kwaliba uwatubikako amano. Te mulandu ne cingalenga twalaumfwa ifi, nga tuletontonkanya ukuti takwaba uwatubikako amano, kuti twasakamikwa kabili kuti twaba no mwenso. Yehova tafwaya ukuti tuleumfwa ifi. Mulandu nshi twalandila ifi?

4. Mulandu nshi kasesema Eliya alandile ukuti: “Nine fye neka nshelepo”?

⁴ Natulandeko pali Eliya, umwaume uwali ne citetekelo. Pa nshiku ukucila pali 40, Eliya alebutuka Yesebele uwalefwaya ukumwipaya. (1 Isha. 19:1-9) Lyena ilyo ali mu lucengo eka, aebele Yehova ati: “Nine fye neka [kasesema] nshelepo.” (1 Isha. 19:10) Nomba kwali na bambi bakasesema abashele. Ku ca kumwenako, Obadia alipuswishe bakasesema 100 abo Yesebele alefwaya ukwipaya. (1 Isha. 18:7, 13) Nomba mulandu nshi Eliya alemwena kwati ashele fye eka? Bushe aletontonkanya ukuti bakasesema abo Obadia apuswishe balifwile bonse? Nelyo bushe alemona kwati ashele fye eka pa mulandu wa kuti takwali nangu umo uwatendeke ukubombela Yehova ilyo ailangile ukuti ni Lesa wa cine pa Lupili lwa Karmele? Bushe nalimo aletontonkanya ukuti takwali uwaishibe ukuti abalwani bakwe balefwaya ukumwipaya nelyo ukuti takwali uwa kumusakamana? Baibolo tayalondolola icalengele Eliya alemona ukuti ashele fye eka. Lelo ico twaishiba ca kuti Yehova alishibe umulandu Eliya alemwena kwati ashele fye eka kabili alishibe bwino sana ne fya kumukoselesha.

5. Cinshi Yehova acitile pa kulanga Eliya ukuti tashele fye eka?

⁵ Yehova alicitile ifintu ifingi pa kukoselesha Eliya. Alefwaya Eliya alande icalemusakamika. Pa miku ibili aipwishe Eliya ukuti: “Cinshi ulecita kuno?” (1 Isha. 19:9, 13) Yehova alekutika ilyo Eliya alemulondolwela ifyo aleumfwa. Alikoseleshe Eliya no kumulanga ukuti ali nankwe kabili alikwatisha amaka. Na kabili amwebele ukuti kwali abena Israele abengi abali ne cishinka kuli Yehova. (1 Isha. 19:11, 12, 18) Ukwabula no kutwishika, Eliya alyumfwileko bwino ilyo aebele Yehova fyonse ifyamusakamike na lintu Yehova amukoseleshe. Yehova alipeele Eliya imilimo  iyacindama iya kubomba. Amwebele ukuyasuba Hasaele pa kuti abe imfumu mu Siria, na Yehu pa kuti abe imfumu mu Israele, e lyo na Elisha pa kuti abe kasesema. (1 Isha. 19:15, 16) Ifi Yehova apeele Eliya imilimo, fyalengele aleke ukutontonkanya pa fyalemusakamika. Lesa alimupeele na Elisha pa kuti abe cibusa wakwe. Kuti mwacita shani pa kuti Yehova alemwafwa nga mulemona kwati takuli uwamubikako amano?

6. Finshi mwingapepelapo nga mulemona ukuti takuli uwa kumusakamana? (Amalumbo 62:8)

⁶ Yehova afwaya ukuti na imwe mulepepa kuli ena. Aleshiba amafya mukwata kabili alimulaya ukuti nga mwapepa kuli ena inshita fye iili yonse akakutika. (1 Tes. 5:17) Alatemwa nga nshi ukukutika amapepo ya babomfi bakwe. (Amapi. 15:8) Finshi mwingapepelapo nga mulemona kwati takuli uwa kumusakamana? Mule-eba Yehova fyonse ifili ku mutima nga filya fine fye Eliya acitile. (Belengeni Amalumbo 62:8.) Mulemweba fyonse ifilemusakamika e lyo ne fyo muleumfwa. Mulelomba Yehova ukuti alelenga muleishiba ifya kucita nga mwasakamikwa nelyo nga mulemona kwati takuli uwamubikako amano. Ku ca kumwenako, nga muli ku sukulu e lyo mwaumfwa umwenso wa kulondolola ifyo mwasuminamo, mulelomba Yehova ukuti amukoshe pa kuti mulelondolola bwino ifyo mwasuminamo. Kuti mwalomba no kuti Yehova amupeele amano ya kulondolola bwino ifyo mwasuminamo, ukwabula ukukalifya abo mulelondolwela. (Luka 21:14, 15) Nga ca kuti namufuupuka, mulelomba Yehova ukuti amwafwe pa kuti mulondolweleko Umwina Kristu umukalamba mu fya kwa Lesa ifyo muleumfwa. Kuti mwalomba Yehova ukuti alenge Umwina Kristu umukalamba mu fya kwa Lesa uo mwalaya mu kulanshanya nankwe omfwe ifyo mulemulondolwela. Nga mule-eba Yehova fyonse ifili ku mutima, mulemona ne fyo aleasuka amapepo yenu, kabili tamulekaana aba bwananyina nga balefwaya ukumwafwa, tamwakalemona kwati takwaba uwamubikako amano.

7. Finshi mwasambililako ku fyacitile munyinefwe Mauricio?

⁷ Yehova alitupeela bonse ifya kucita. Mulecetekela ukuti alamona kabili alatasha sana pa milimo yonse iyo mubomba mu cilonganino na pa fyo mubila imbila nsuma. (Amalu. 110:3) Bushe ukulabombako imilimo Lesa atupeela kuti kwamwafwa shani nga mumona kwati takwaba nangu umo uwamubikako amano? Natulandeko pa fyacitikile munyinefwe Mauricio. * Tapakokwele ukutula apo Mauricio abatishiwilwe, cibusa wakwe umo alilekele ukubombela Yehova. Mauricio atile: “Ilyo namwene cibusa wandi aleka ukubombela Yehova, naletontonkanya ukuti limbi na ine te kuti nkumanishe ukubombela Yehova no kutwalilila ukuba mu lupwa lwakwe. Naleumfwa kwati nashele fye neka kabili takwali nangu umo uwali no kwishiba ifyo naleumfwa.” Cinshi Mauricio acitile pa kuti aleke ukumfwa ifi? Atile: “Nalitendeke ukulabila sana imbila nsuma. Ici calengele ndeke ukulabika sana amano  ku fyo naleumfwa. Ukubila imbila nsuma na ba bwananyina abalekanalekana kwalengele ndeba sana ne nsansa kabili nshaleumfwa ukuti nashele fye neka.” Nangu ca kutila te kuti tuye no wa bwananyina mu kushimikila, kuti twalembela pamo nankwe amakalata nelyo kuti twatuma nankwe amafoni pa kuti tubile nankwe imbila nsuma. Ukucita ifi kuti kwatukoselesha. Cinshi cimbi ico Mauricio acitile? Alandile no kuti: “Nalebombesha mu cilonganino. Nalebikako sana amano ku kupekanya e lyo no kulanda amalyashi ya basambi. Aya malyashi yalengele ndemona ukuti Yehova e lyo na ba bwananyina bamona ukuti nalicindama.”

8. Bushe amafya ayakalamba yalenga tuleumfwa shani?

⁸ Muli shino nshiku sha kulekelesha twalishiba ukuti twakulakwata amafya. (2 Tim. 3:1) Lelo limo cilatupesha amano ubwafya bumo nga bwacitika. Nalimo te kuti tukwate indalama sha kubomfya, badokota kuti batweba ukuti natulwala ubulwele ubukalamba nelyo kuti twafwilwa. Ifya musango uyu nga fyacitika, tulaba sana no bulanda maka maka amafya nga yalekonkana nelyo amafya ayalekanalekana nga yacitikila pa muku umo. Lelo muleibukisha ukuti Yehova aleshiba amafya tukwete kabili nga atwafwa kuti twashipikisha.

9. Mafya nshi yamo ayo Yobo akwete?

⁹ Tontonkanyeni pa fyo Yehova ayafwile Yobo uwali uwa cishinka. Alikwete amafya ayakalamba mu nshita fye iinono. Mu bushiku fye bumo, Yobo balimwebele ukuti inama shakwe shimo balishibile e lyo shimbi balishipeye, kabili ababomfi bakwe balibepeye. Ne cacililepo ukubipa ca kuti abana bakwe abo atemenwe nabo balifwile. (Yobo 1:13-19) Ilyo acili aleloosha, alilwele ubulwele ubwabipisha. (Yobo 2:7) Yobo aliculile sana ica kuti alefwaya fye ukufwa. E calengele alande ukuti: “Nakaana umweo.”—Yobo 7:16.

10. Cinshi Yehova acitile pa kulenga Yobo ashipikishe amafya akwete? (Moneni icikope cili pa nkupo.)

¹⁰ Yehova alibikile amano kuli Yobo. Pa mulandu wa kuti alimutemenwe, alimwafwile pa kuti ashipikishe na pa kuti abe uwa cishinka kuli ena. Yehova alilandile na Yobo kabili amwibukisheko ukuti alikwatisha amano kabili alasakamana sana ifyo abumba. Alimwebele pa finama ifikalamba ifingi. (Yobo 38:1, 2; 39:9, 13, 19, 27; 40:15; 41:1, 2) Na kabili Yehova abomfeshe Elihu uwali umwaice pali bonse, lelo uwali ne citetekelo pa kuti akoshe kabili asansamushe Yobo. Elihu aebele Yobo ukuti Yehova alalambula bakapepa bakwe abashipikisha. Lelo Yehova na kabili alilengele Elihu alungika Yobo. Elihu alyafwile Yobo pa kuti aleke ukutontonkanya fye pa mafya akwete ilyo amwibukisheko ukuti tuli banono sana nga kuilinganya kuli Yehova uwabumbile ifintu fyonse. (Yobo 37:14) Yehova na kabili aebele Yobo ukucita fimo, amwebele ukupepelako abanankwe batatu ababembwike. (Yobo 42:8-10) Bushe Yehova atutungilila shani muno nshiku ilyo twakwata amafya ayakalamba?

11. Bushe Baibolo itusansamusha shani nga tuli na mafya?

¹¹ Muno nshiku Yehova talanda na ifwe mu kulungatika nga filya alandile na Yobo, lelo alanda na ifwe ukupitila mu Cebo cakwe, Baibolo. (Rom. 15:4) Pa kuti atusansamushe, alitupeela isubilo lya kuti ku ntanshi ifintu fikawama. Natulandeko pa mashiwi yamo ayaba mu Baibolo ayengatusansamusha ilyo tuli na mafya. Yehova alitweba mu Cebo cakwe ukuti takuli nangu cimo, nangu fye mafya ayakalamba ayo twingakwata ‘ayengatupatulako ku kutemwa kwakwe.’ (Rom. 8:38, 39) Na kabili alitweba ukuti “aba mupepi na bonse abalilila kuli ena” mwi pepo. (Amalu. 145:18) Yehova alitweba ukuti nga twashintilila fye pali ena, kuti twashipikisha amafya yonse kabili kuti twaba ne nsansa nangu tulecula. (1 Kor. 10:13; Yako. 1:2, 12) Icebo ca kwa Lesa  na kabili citweba ukuti amafya ayo tukwata ya pa kashita fye akanono, lelo ifisuma ifyo Yehova akatucitila fikatwalilila. (2 Kor. 4:16-18) Yehova alitweba no kuti ali no konaula bonse abalenga amafya, e kutila Satana Kaseebanya e lyo na bonse abacita ifyabipa. (Amalu. 37:10) Bushe mulebukishako Amalembo yamo ayengalenga mukashipikishe amafya mukakwata ku ntanshi?

12. Cinshi Yehova afwaya tulecita pa kuti tuleumfwikisha ifyaba mu Cebo cakwe?

¹² Yehova afwaya ukuti tuleisambilisha Baibolo lyonse no kutontonkanya sana pa fyo tulebelenga. Nga tulecita ifyo tulesambilila, icitetekelo cesu cilakoselako kabili tulaba sana ifibusa na Shifwe wa ku muulu. Ne ci cilenga tulekwata amaka ya kushipikisha ilyo twaba na mafya. Yehova na kabili alapeela bonse abashintilila pa Cebo cakwe umupashi wakwe uwa mushilo. Kabili uyu mupashi ulatupeela “amaka yacila aya bantunse” ayalenga twashipikisha amafya.—2 Kor. 4:7-10.

13. Bushe ifya kulya fya ku mupashi ifyo “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka” atupeela, filenga shani tuleshipikisha amafya?

¹³ Yehova abomfya “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka” pa kutupeela impapulo, amavidio, ne nyimbo ifitwafwa ukuba ne citetekelo icakosa kabili ifilenga twapalama sana kuli ena. (Mat. 24:45) Tufwile ukulabomfya fyonse ifyo Yehova atupeela. Nkashi uwa ku United States nomba line alandile ukuti alatasha sana pa mpapulo, amavidio e lyo ne nyimbo ifyo umusha wa cishinka atupeela. Atile: “Pa myaka 40 iyo nabombela Yehova, nalikwata amafya ayalekanalekana.” Uyu nkashi alikwete amafya ayakalamba. Bawishikulu balibapunkile ku wale-ensha motoka uwakolelwe, abafyashi bakwe bonse babili balilwele no kufwa, kabili uyu nkashi alilwelepo ubulwele bwa kansa imiku ibili. Cinshi calengele nkashi yesu ashipikishe amafya yonse aya? Alondolwele ukuti: “Yehova lyonse alansakamana. Ifya kulya fya ku mupashi ifyo Yehova atupeela ukubomfya umusha wa cishinka kabili uwashilimuka fyalilenga ndeshipikisha. Ici calengele nande nga filya Yobo alandile, uwatile: ‘Nshakaleke ukuba uwa kaele mpaka ne mfwa yandi.’”—Yobo 27:5.

14. Bushe Yehova abomfya shani bamunyinefwe na bankashi ukutukoselesha ilyo tuli ma mafya? (1 Abena Tesalonika 4:9)

¹⁴ Yehova alisambilisha abantu bakwe ukutemwana e lyo no kulakoseleshanya ilyo bali na mafya. (2 Kor. 1:3, 4; belengeni 1 Abena Tesalonika 4:9.) Nga filya Elihu acitile, bamunyinefwe na bankashi balatukoselesha pa kuti tutwalilile ukuba aba cishinka kuli Yehova nga tuli na mafya. (Imil. 14:22) Ku ca kumwenako, aba mu  cilonganino umo ba Diane baba, balibakoseleshe ukutwalilila ukuba aba cishinka ilyo abena mwabo balwele sana. Ba Diane batile: “Ifintu fyalyafishe. Lelo twalimwene ifyo Yehova aletusakamana. Aba mu cilonganino balecita ifintu ifingi pa kutwafwilisha. Baletutandalila, baletutumina amafoni no kutukumbatila. Ifi balecita fyalengele tushipikishe. Apo nshaishiba ukwensha motoka, bamunyinefwe na bankashi baleisa mu kunsenda pa kuti ndeya mu kulongana na pa kuti ndeya mu kubila imbila nsuma.” Tulasekelela sana pantu twalikwata bamunyinefwe na bankashi abatutemwa!

15. Mulandu nshi twingacetekelela ukutila kuti twashipikisha ilyo tuli na mafya?

¹⁵ Bonse fye tukakwatapo amafya. Nomba nga fintu twasambilila, tatwakapwishe ayo amafya fweka. Yehova alatusakamana nga filya fine umufyashi uwatemwa abana bakwe acita. Yehova aba mupepi na ifwe, alakutika nga twapepa kuli ena ukuti atwafwe kabili alafwaisha ukutwafwa. (Esa. 43:2) Twalicetekela ukutila kuti twashipikisha amafya yonse ayo twingakwata pantu alitupeela fyonse ifyo tukabila pa kuti tuleshipikisha. Alitupeela Baibolo, ifya kulya fya ku mupashi ifingi, e lyo na bamunyinefwe na bankashi abatutemwa. Na kabili kuti twapepa kuli ena.

16. Cinshi tufwile ukucita pa kuti Yehova atwalilile ukutusakamana?

¹⁶ Ala tulatasha nga nshi ifi twakwata Shifwe wa ku muulu uutusakamana. “Muli ena e mo imitima yesu isekelela.” (Amalu. 33:21) Tulanga ukuti tulatasha pa fyo Yehova atusakamana nga tulebomfya fyonse ifyo atupekanishisha ifitwafwa ukushipikisha. Na ifwe bene tufwile ukucitapo cimo pa kuti Yehova atwalilile ukulatusakamana. Kanshi nga twatwalilila ukulaumfwila Yehova no kulacita ico amona ukuti calilungama, akatwalilila ukutusakamana umuyayaya.—1 Pet. 3:12.