1, 2. (a) Mulandu nshi tushingapapila nga twakwata amasakamika? (Moneni icikope pa muulu.) (b) Finshi twalasambilila muli cino cipande?

TULEIKALA mu nshita ishayafya. Satana Kaseebanya aliba ne cipyu kabili “endauka nge nkalamo iilebuluma, iilefwaya untu ingalya.” (1 Pet. 5:8; Ukus. 12:17) E co na fwe babomfi ba kwa Lesa inshita shimo tukwatila amasakamika. Na kuba na babomfi ba kwa Yehova aba ku kale pamo nga Imfumu Davidi nabo limo balesakamikwa. (Amalu. 13:2) Nangu fye mutumwa Paulo na o ‘alisakamene nga nshi pa mulandu wa filonganino fyonse.’ (2 Kor. 11:28) Nomba finshi twingacita nga natusakamana sana?

² Shifwe wa ku muulu uwatutemwa alyafwile ababomfi bakwe aba ku kale, kabili na muno nshiku mwine alatwafwa pa kuti tatulesakamana sana. Baibolo itweba ati: “Mulepoosa amasakamika yenu yonse pali ena, pantu asakamana imwe.” (1 Pet. 5:7) Kuti mwapoosa shani amasakamika yenu pali ena? Natulande pa nshila shine ishingamwafwa. (1) ipepo, (2) ukubelenga Baibolo no kutontonkanya sana pa fyo mulebelenga,  (3) umupashi wa mushilo uwa kwa Yehova e lyo na (4) ukwebako uwa bwananyina uo mwacetekela. Ilyo twakulasambilila pali ishi inshila, moneni inshila isho mwingatemwa ukubomfya nga mwasakamikwa.

3. Bushe ipepo kuti lyamwafwa shani ‘ukupoosa icisendo cenu pali Yehova’?

³ Inshila ya kubalilapo iingatwafwa, kupepa kuli Yehova no mutima onse. Nga kwaba ifya musakamika, ifyalenga mwaumfwa umwenso mufwile ukweba Shinwe wa ku muulu fyonse ifili ku mutima wenu. Davidi alombele Yehova ati: “Kutikeni kwi pepo lyandi, mwe Lesa,” kabili atile: “Poosa icisendo cobe pali Yehova, na o akakukosha.” (Amalu. 55:1, 22) Nga ca kuti mwaesha na maka ukupwisha ubwafya lelo tabupwile, ipepo likamwafwa ukuleka ukusakamana sana. Bushe ipepo kuti lyamwafwa shani ukukanasakamana sana?—Amalu. 94:18, 19.

4. Mulandu nshi ipepo lyacindamina nga natusakamikwa?

⁴ Belengeni Abena Filipi 4:6, 7. Yehova kuti ayasuka amapepo yesu nga twatwalilila ukumupapaata no mutima wesu onse. Kuti ayasuka shani? Yehova kuti atupeela umutende uwingalenga twaleka ukusakamana. Aba bwananyina abengi kuti basumina ukuti ifi filacitika. Ilyo bali na masakamika, Lesa alibapeele umutende uwacila amatontonkanyo yonse. Na imwe bene Lesa kuti amupeela uyu mutende. Kanshi “umutende wa kwa Lesa” kuti walenga mwaleka ukusakamana sana nangu mukwate ubwafya bwa musango shani. Kuti mwacetekela ukuti ifyo Yehova atulaya fya cine, atulaya ati: “Wilasakamana, pantu nine Lesa obe. Nkakukosha. Nkakwafwa.”—Esa. 41:10.

5. Bushe Icebo ca kwa Lesa kuti calenga twaba shani no mutende?

⁵ Inshila yalenga bubili iingatwafwa ukuba no mutende kulabelenga Baibolo no kulatontonkanya sana pa fyo tulebelenga. Mulandu nshi ukucitila ifi kwacindamina? Pantu mu Baibolo mwaliba amashiwi ya kwa Lesa ayengafwa ukwishiba ifya kucita pa kuti twilakwata masakamika, ne fyo twingacita pa kuti twilasakamana sana. Tatufwile ukulaba ukuti mu Icebo ca kwa Lesa mwaliba amano ya kwa Kabumba, kanshi kuti catwafwa no kutusansamusha. Nga ca kuti lyonse muletontonkanya pa mashiwi ya kwa Lesa kabili muletontonkanya na pa fyo mwingalabomfya aya mashiwi, mukaba abashipa. Yehova ayampanya ukubelenga Icebo cakwe ku kuba ‘abashipa kabili abakosa’ no kukanatutuma nelyo ukutiina.—Yosh. 1:7-9.

6. Bushe ifyo Yesu alandile kuti fyamwafwa shani?

⁶ Mu Cebo ca kwa Lesa mwaliba amashiwi ayasuma ayo Yesu alandile. Ifyo alelanda ne fyo alesambilisha fyalesansamusha abantu. Abantu abengi baleya kuli ena pantu alesansamusha abaleba na masakamika, alekosha abanaka, kabili alesansamusha abaleba no bulanda. (Belengeni Mateo 11:28-30.) Yesu alebika amano ku fyo abantu balekabila. (Marko 6:30-32) Na muno nshiku mwine ifyo Yesu alandile filatwafwa. Nangu ca kuti Yesu alibwelela ku muulu, ifyo alandile kuti fyatwafwa nga filya fine fyayafwile abatumwa bakwe. Nangu ca kuti nomba Yesu ni Mfumu ku muulu, alitwalilila ukulangulukilako abantu. Kanshi nga namusakamikwa, Yesu kuti ‘amwafwa’ pa ‘nshita mulekabila ubwafwilisho.’ Yesu kuti amwafwa ukushipikisha amafya kabili kuti alenga mwaba ne subilo no kuba abashipa.—Heb. 2:17, 18; 4:16.

7. Bushe mukanonkelamo shani nga Lesa amupeele umupashi wa mushilo?

⁷ Yesu atulaile ukuti Shifwe wa ku muulu akatupeela umupashi wa mushilo nga twamulomba. (Luka 11:10-13) Ukukwata ifisabo fya mupashi e nshila ya butatu iingatwafwa ukuleka ukusakamana sana. Ifisabo fya mupashi wa mushilo filanga ifyo Lesa wa Maka yonse aba. (Belengeni Abena Galatia 5:22, 23; Kol. 3:10) Nga mwakwata ifisabo fya mupashi, mukalaumfwana bwino na bambi. Ne ci kuti calenga mwilacita ifingalenga mwasakamikwa. Natumone ifyo ifisabo fya mupashi fingatwafwa.

8-12. Bushe ifisabo fya mupashi wa mushilo kuti fyamwafwa shani ukuleka ukusakamana nelyo ukukanacita ifingalenga mwalasakamana?

⁸ “Ukutemwa, ukusekelela, umutende.” Nga ca kuti muleesha ukuba no mucinshi ku bantu, kuti mwaleka ukusakamana sana. Mulandu nshi twalandila ifi? Nga ca kuti mwalitemwa aba bwananyina kabili mwalibacindika, tamwakulacita ifingalenga mwasakamikwa.—Rom. 12:10.

⁹ “Ukushishimisha, icikuuku, ubusuma.” Kuti mwalaumfwana bwino na bambi nga mulekonka ifyo Lesa atufunda ati: “Mubelane icikuuku, mube aba mitima ya nkumbu, abaitemenwa ukubelelana uluse.” (Efes. 4:32) Nga mulecita ifi, tamwakalecita ifingalenga mwasakamikwa. Na kabili mukeshiba bwino ifya kucita nga kwaba ifyacitika pa mulandu wa kuti tatwapwililika.

¹⁰ “Icitetekelo.” Muno nshiku, ilingi line ifilenga ukuti tulesakamikwa ni ndalama e lyo no kukwata ifyuma. (Amapi. 18:11) E ico nga twatetekela Yehova ukuti akulatwafwa, tukalashipikisha nga twakwata amasakamika nelyo tatwakalesakamana no kusakamana. Cinshi twalandila ifi? Tatwakulasakamana nga tulekonka ifyo umutumwa Paulo atufundile ati, “muteke imitima ku fintu ifyo mukwete. Pantu [Lesa] atila: ‘Nshakakushe nakalya nangu ukukulekelesha nakalya.’ E mulandu wine twingabela abashipa no kusosa atuti: ‘Yehova e kaafwa wandi; nshakatiine. Cinshi ico umuntu engancita?’”—Heb. 13:5, 6.

¹¹ “Ukufuuka, no kuilama.” Tontonkanyeni pa nshila mwingalangilamo iyi mibele e lyo ne fyo ingamwafwa. Nga mwacita ifi, te kuti mulecita ifingalenga mwalasakamikwa kabili kuti mwanonkelamo nga ‘mwaleka icipyu no bukali no kootoka no musaalula.’—Efes. 4:31.

¹² Kwena mulingile ‘ukuicefya mwi samba lya kuboko kwa maka ukwa kwa Lesa,’ kabili mulingile ‘ukupoosa amasakamika yenu yonse pali ena.’ (1 Pet. 5:6, 7) Nga muli abaicefya, Lesa akalamupaala kabili akalamutungilila. (Mika 6:8) Nga mwalishiba ifyo mwingacita ne fyo mushingacita, tamwakulasakamikwa sana pantu mukalashintilila pali Lesa.

13. Ni mwi Yesu aloseshe ilyo alandile ati: “Mwilasakamikwa”?

¹³ Pali Mateo 6:34 (belengeni), Yesu atile: “Mwilasakamikwa.” Kwena calyafya ukukonka aya amashiwi. Bushe Yesu aloseshe mwi ilyo atile: “Mwilasakamikwa”? Ukwabula no kutwishika Yesu taloseshe mu kuti umubomfi wa kwa Lesa te kuti akwate amasakamika. Na kuba, natusambilila ukuti Davidi na Paulo nabo balekwata amasakamika limo limo. Lelo Yesu alefwaya abasambi bakwe beshibe ukutila ukusakamana pa fintu ifyo umuntu ashilingile  no kusakamaninapo nelyo ukusakamana sana takwafwa nangu cimo. Cila bushiku tulakwata amafya, kanshi Abena Kristu tabalingile ukusansha amasakamika ayapita kale nelyo ayo bakakwata ku ntanshi pa masakamika bakwete ubo bushiku. Kuti mwabomfya shani ifyo Yesu afundile kabili kuti mwanonkelamo shani?

14. Finshi fingamwafwa ukuleka ukusakamana pa filubo ifyo mwacitile kale?

¹⁴ Inshita shimo ifilubo ifyo umuntu acitile kale kuti fyalenga alasakamana. Nalimo kuti alaumfwa ububi pa fyo acitile nangu ca kuti palipita imyaka iingi. Inshita shimo Davidi aleumfwa ukuti ‘imembu shakwe shalipitile pa muulu wa mutwe wakwe.’ Davidi atile: “Nashikitika pa mulandu wa kuteta kwa mutima wandi.” (Amalu. 38:3, 4, 8, 18) Finshi Davidi alingile ukucita? Finshi acitile? Alicetekele ukuti Yehova ali no kumubelela uluse. Davidi atile: “Alipaalwa uo baeleela ulubembu lwakwe.”—Belengeni Amalumbo 32:1-3, 5.

15. (a) Cinshi ico mushilingile ukusakamanina sana pa mafya mukwete? (b) Finshi mulingile ukucita pa kuti mwilasakamana sana? (Moneni akabokoshi kaleti, “Ifyo Mwingacita pa Kuti Mwilacishamo Ukusakamana.”)

¹⁵ Inshita shimo kuti mwasakamikwa pa mafya mukwete. Ku ca kumwenako, ilyo Davidi alelemba Amalumbo 55, ali no mwenso pantu aletiina ukutila kuti bamwipaya. (Amalu. 55:2-5) Na lyo line alitwalilile ukucetekela Yehova nangu ca kuti ali na mafya aya musakamike. Davidi alipepele kuli Yehova no kumweba ukuti amwafwe pa mafya akwete, kabili Davidi alishibe ukuti alingile ukucitapo fimo pa mafya akwete ayalelenga alesakamana. (2 Sam. 15:30-34) Finshi tulesambililako kuli Davidi? Mu nshita ya kucishamo ukusakamikwa pa mulandu na mafya, tulingile ukucitapo cimo pa bwafya tukwete kabili tulingile ukupepa kuli Yehova no kumushila ukuti abombelepo.

16. Bushe ubupilibulo bwe shina lya kwa Lesa kuti bwalenga mwaba shani ne citetekelo icakosa?

¹⁶ Kuti twaba na masakamika nga ca kuti tuletontonkanya pa mafya ayashilacitika lelo ayo tulemona ukuti yakacitika ku ntanshi. Nomba tatulingile ukulasakamana pa fintu ifyo tushishibe nga fikacitika no kucitika. Mulandu nshi? Pantu ilingi line ifintu tafisa mu kubipa nga fintu twaleenekela. Na kuba, takwaba ico Lesa uo tupoosela amasakamika yesu engafilwa ukucita. Ishina lyakwe lipilibula ukuti “E Ulenga Ifintu Ukubako.” (Ukufu. 3:14) Ubupilibulo bwa ishina lya kwa Lesa bwalenga twacetekela ukuti nangu cibe shani Lesa akafikilisha ubufwayo bwakwe ku babomfi bakwe. Te kuti tutwishike no kutwishika ukuti Lesa akalambula ababomfi bakwe aba cishinka kabili akalabafwa ukuleka ukusakamana sana pa mafya aya kale, ayo bakwete e lyo na yo bakakwata ku ntanshi.

17, 18. Bushe ukwebako bambi amasakamika mukwete kuti kwamwafwa shani?

¹⁷ Inshila yalenga bune iingamwafwa ukuleka ukusakamana sana kulaebako abo mwacetekela amafya mukwete. Abena mwenu, cibusa wenu nelyo eluda mu cilonganino kuti bamwafwa ukuleka ukusakamana sana. Baibolo itila: “Amasakamika yalenga umutima wa muntu ukufinininwa, lelo amashiwi ayasuma yalenga umutima ukusekelela.” (Amapi. 12:25) Nga tuleebako bambi fyonse ifili ku mutima tukeshiba ifya kucita pa masakamika tukwete. Baibolo itweba ati: “Abantu nga tabalelanshanya amapange yalafulungana, lelo ukuli abapanda amano abengi amapange yalafikilishiwa.”—Amapi. 15:22.

¹⁸ Yehova na kabili alafwa Abena Kristu ukukanalasakamana sana ukupitila mu kulongana ukubako cila mulungu. Pali uku kulongana tulaba na ba bwananyina abatubikako amano kabili abo tukoseleshanya nabo. (Heb. 10:24, 25) Nga ‘tulekoseleshanya’ tukaba abakosa mu fya kwa Lesa kabili tukalaishiba ifya kucita nga twakwata amasakamika.—Rom. 1:12.

19. Cinshi cingalenga mwacetekela ukuti bucibusa bwenu na Lesa kuti bwalenga mwaba abakosa?

¹⁹ Natulande pa fyo eluda umo uwa ku Canada asambilile ifyo cacindamina ukupoosa amasakamika pali Yehova. Uyu eluda ni kafundisha kabili alilwala ubulwele bwa masakamika. Finshi fyamwafwa ukuleka ukusakamana sana? Uyu munyinefwe alandile ati, “Icingafwa sana ukukanalasakamana sana kucita ifilenga bucibusa bwandi na Lesa bulekoselako. Ifibusa fyandi na ba bwananyina balangafwa nga ndi na mafya. Ndebako umwina mwandi fyonse ifyo ndeumfwa. Na kabili baeluda banandi na kangalila wa muputule balangafwa pa kuti nilasakamana sana. Nalile na ku cipatala pa kuti bangafwe, nalyalwike mu fyo nalebomfya inshita kabili nalekwata ne nshita ya kutuushako no kutukushako umubili. Panono panono, nalilekele ukusakamana sana. Nga kwaba ifintu ifyo nshingakwatapo amaka, ndashila Yehova ukuti abombelepo.”

20. (a) Kuti twapoosa shani amasakamika yesu pali Lesa? (b) Finshi tukasambilila mu cipande cikonkelepo?

²⁰ Natusambilila ubusuma bwaba mu kupoosa amasakamika yesu pali Lesa ukupitila mwi pepo, ukubelenga Icebo cakwe no kutontonkanya sana pa fyo tulebelenga. Na kabili natusambilila no kuti calicindama ukukwata ifisabo fya mupashi wa mushilo, ukwebako abo twacetekela ifyo tuleumfwa, e lyo no kulalongana pamo na ba bwananyina pa kuti tulekoseleshanya. Mu cipande cikonkelepo tukasambilila pa fyo icilambu ico Yehova atulaya cilenga twakosa.—Heb. 11:6.