ICIPANDE CA KUSAMBILILAMO 22
Amano Ayafuma Kuli Yehova Yalatutungulula
“Yehova e upeela amano.”—AMAPI. 2:6.
ULWIMBO 89 Muleba ne Cumfwila E lyo Mukapaalwa
IFYO TWALASAMBILILA *
1. Mulandu nshi bonse tukabila ukuba na mano ayafuma kuli Lesa? (Amapinda 4:7)
INSHITA imo ilyo mwalefwaya ukusalapo ukucita fimo ifyacindama, mufwile mwalilombele Yehova ukuti amupe amano aya kusalapo ifya kucita pantu mwaleyakabila. (Yako. 1:5) Imfumu Solomone yalembele ukuti: “Amano e cikankaala.” (Belengeni Amapinda 4:7.) Kwena Solomone talelanda pa mano fye yonse. Lelo alelanda pa mano ayafuma kuli Yehova Lesa. (Amapi. 2:6) Nomba bushe amano ayo Lesa atupeela kuti yatwafwa ukupwisha amafya ayo tukwata pali ino nshita? Ee kuti yatwafwa, kabili ifi fine e fyo twalasambilila muli cino cipande.
2. Cinshi cimo ico twingacita pa kuti tube na mano?
2 Cimo ico twingacita pa kuti tube na mano, kusambilila e lyo no kucita ifyo twalasambilila ku baume babili abali sana na mano. Uwa kubalilapo uo twalasambililapo, ni Solomone. Baibolo itila: “Lesa atwalilile ukupeela sana Solomone amano no mucetekanya.” (1 Isha. 4:29) Uwa bubili uo twalasambililapo, ni Yesu uwakwatishe sana amano pa bantu bonse. (Mat. 12:42) Baibolo yasobele pali Yesu ukuti: “Umupashi wa kwa Yehova ukekala pali ena, umupashi wa mano kabili uwa kwiluka.”—Esa. 11:2.
3. Finshi twalasambilila muli cino cipande?
3 Lesa apeele Solomone na Yesu amano ayalengele batufundeko pa fintu fimo ifyacindama. Muli cino cipande twalalanda pa fintu fitatu ifyo batufundile. Twalalanda pa fyo tulingile ukulamona indalama, incito, e lyo ne fyo tulingile ukulaimona.
IFYO TULINGILE UKULAMONA INDALAMA
4. Bupusano nshi ubwali pa mikalile ya kwa Solomone ne ya kwa Yesu?
4 Solomone alikwete sana ifyuma kabili ing’anda aleikalamo yali iisuma nga nshi. (1 Isha. 10:7, 14, 15) Nomba Yesu ena takwete ifyuma kabili takwete ne ng’anda. (Mat. 8:20) Na lyo line, Solomone na Yesu balemona ifyuma nga fintu Lesa alefimona pantu e wabapeele amano bakwete.
5. Bushe Solomone alemona shani ifyuma?
5 Solomone atile indalama ‘shilacingilila.’ (Luk. Mil. 7:12) Nga natukwata indalama, kuti twashita ifyo tulekabila e lyo limo kuti twashita ne fyo tulefwaya. Nangu ca kuti Solomone alikwete sana ifyuma, alishibe ukuti kwaliba ifyacindama sana ukucila ifyuma. Ku ca kumwenako, alembele ukuti: “Cawama ukusala ishina ilisuma ukucila ifyuma ifingi.” (Amapi. 22:1) Solomone alishibe no kuti abantu abatemwa indalama tabatila shafula kabili tababa ne nsansa. (Luk. Mil. 5:10, 12) Na kabili atufundile no kuti tatufwile ukulacetekela sana icuma pantu icuma kuti capwa inshita iili yonse.—Amapi. 23:4, 5.
Bushe ifyo tumona ifyuma filalenga tulefilwa ukubika Ubufumu intanshi? (Moneni paragrafu 6 na 7) *
6. Bushe Yesu alemona shani ukukwata ifyuma? (Mateo 6:31-33)
6 Yesu talemona ukuti ifyuma e fyacindeme sana. Aleipakisha ifya kulya e lyo ne fya kunwa. (Luka 19:2, 6, 7) Bushiku bumo alisangwile amenshi ukuba umwangashi uusuma, kabili ici e cali icipesha amano cakwe ica kubalilapo. (Yoh. 2:10, 11) Kabili ubushiku afwile, alifwele ica kufwala ica mutengo sana. (Yoh. 19:23, 24) Lelo Yesu talemona ukuti ifyuma e fyacindeme sana mu bumi bwakwe. Aebele abasambi bakwe ukuti: “Takuli uwingabombela bashikulu babili . . . Te kuti mubombele Lesa ne Fyuma.” (Mat. 6:24) Yesu atusambilishe ukuti nga twafwaya Ubufumu intanshi, Yehova akatupeela fyonse ifyo tukabila.—Belengeni Mateo 6:31-33.
7. Bushe munyinefwe umo anonkelamo shani ifi tabika amano ku kukwata sana indalama?
7 Bamunyinefwe na bankashi abengi balinonkelamo pantu balakonka ifyo Yehova atufunda pa fyo tufwile ukulamona indalama. Natulande pa fyacitikile ba Daniel abashimbe. Batile: “Ilyo nali umwaice, nasalilepo ukuti nkalabombela Yehova mu bumi bwandi.” Apo balyangusha imikalile, ba Daniel balabombako imilimo iyalekanalekana mu cilonganino ca kwa Lesa. Balandile no kuti: “Ukulanda fye icishinka nshilanguluka pali ifi nasalapo ukucita. Nga ca kuti nalibikile sana amano ku kuba ne ndalama, nga nalikwata indalama ishingi, lelo nga nshakwata ifibusa ifingi ifyo nakwata pali ino nshita. Kabili nga nshaba ne nsansa ishi nakwata pa mulandu wa kuti nabika amano ku kubombela Yehova. Indalama te kuti shilenge mbe na mapaalo ayo nakwata pa mulandu wa kuti ndabombela Yehova.” Ukwabula no kutwishika, tulaipakisha amapaalo ayengi nga twabika amano ku kubombela Yehova ukucila ukubika amano ku kuba ne ndalama.
IFYO TULINGILE UKULAMONA INCITO
8. Twaishiba shani ukuti Solomone tabikile fye amano ku kubomba incito? ( Lukala Milandu 5:18, 19)
8 Solomone alandile ukuti umuntu nga alebombesha alaba ne nsansa kabili ishi nsansa e sho aitile ukuti ‘ica bupe ca kwa Lesa.’ (Belengeni Lukala Milandu 5:18, 19.) Alembele ukuti: “Mu kucucutika konse mwaba no busuma.” (Amapi. 14:23) Solomone alishibe ukuti aya mashiwi yali ya cine pantu alebombesha! Alikuulile amayanda, alilimine amabala ya myangashi, alipangile amabala kabili alipangile ne fishiba fya menshi. Na kabili alikuulile imisumba. (1 Isha. 9:19; Luk. Mil. 2:4-6) Kwena alibombeshe kabili ifyo abombeshe fyalengele abe ne nsansa. Na lyo line, Solomone alishibe ukuti pa kuti abe ne nsansa sha cine cine, kwali na fimbi ifyo alekabila ukucita. Alebomba ne milimo ya kwa Yehova iingi. Ku ca kumwenako, e waleangalila umulimo wa kukuula itempele ilisuma nga nshi apo bali no kulapepela Yehova, kabili uyu mulimo wasendele imyaka 7. (1 Isha. 6:38; 9:1) Pa numa ya kubomba imilimo iyalekanalekana iingi, Solomone ailwike ukuti icacindama ico umuntu alingile ukucita, kubombela Yehova. Alembele ukuti: “Apo fyonse nafyumfwika, amashiwi ya kulekelesha ni aya: Tiina Lesa wa cine no kusunga amafunde yakwe.”—Luk. Mil. 12:13.
9. Finshi Yesu acitile pa kuti elabika sana amano ku mulimo wa kupala imbao?
9 Yesu na o alebombesha. Ilyo ali umwaice, alebomba umulimo wa kupala imbao. (Marko 6:3) Ukwabula no kutwishika, abafyashi baletasha filya alebafwilishako ukusakamana ulupwa lwabo ulwali ulukalamba. Apo Yesu ali uwapwililika, ifyo alepanga fifwile fyalemoneka bwino sana kabili abantu abengi bafwile balefwaisha sana ifyo alepanga. Yesu afwile alitemenwe umulimo alebomba. Nangu ca kuti alebombesha mu mulimo wa kupala imbao, aleshako ne nshita ya kubombela Yehova. (Yoh. 7:15) Pa numa, ilyo aishiletendeka ukulabila imbila nsuma inshita yonse, aebele abalemukutika ukuti: “Mwibombela ifya kulya ifyonaika, lelo mubombele ifya kulya ifibelelela ifingamutwala ku mweo wa muyayaya.” (Yoh. 6:27) Na lintu alelanda Ilyashi lya pa Lupili, Yesu atile: “Mulelonganikila ifyuma ku muulu.”—Mat. 6:20.
Kuti twacita shani pa kuti incito tailengele twalekelesha imilimo ya kwa Lesa? (Moneni paragrafu 10 na 11) *
10. Finshi fingacitika nga ca kuti tulabombesha pa ncito?
10 Nga ca kuti tulekonka ukupanda amano uko Yehova atweba pa fyo tulingile ukulamona incito, ninshi tatwakalemona imilimo ukuti e yacindama sana. Fwe Bena Kristu, Baibolo itweba ukuti tulingile ‘ukubombesha umulimo uusuma.’ (Efes. 4:28) Abo tubombako incito balishiba ukuti tulabombesha kabili tuli ba cishinka, nalimo kuti balatweba no kuti balatasha sana pa fyo tubombesha. Kuti twatendeka no kulabomba ama-awala ayengi pantu tulefwaya abatwingisha incito ukulatontonkanya ifisuma pa Nte sha kwa Yehova. Nomba nga twatendeka ukubomba ama-awala ayengi, te kuti tulekwata inshita ya kuba pamo no lupwa lwesu nelyo iya kubombako imilimo ya kwa Yehova. Tufwile ukwaluka pa kuti tulekwata inshita iikalamba iya kucitamo ifintu ifyacindamisha.
11. Finshi munyinefwe umo asambilile pa fyo alingile ukulamona incito?
11 Munyinefwe uwacaice William alimona ukuti calicindama ukukanabika sana amano ku ncito abomba. Asambilile ifi kuli munyinefwe uo alebombako. Atile: “Uyu munyinefwe tamona ukuti incito abomba e yacindama sana. Alabombesha kabili alomfwana bwino na bo abombela pantu alabomba bwino imilimo. Nomba nga ainuka, tatwalilila ukutontonkanya pa ncito. Alashako inshita iya kuba pamo no lupwa lwakwe e lyo ne ya kucitako ifya kwa Lesa. Ifi uyu munyinefwe acita, fyalilenga aba sana ne nsansa.” *
IFYO TULINGILE UKULAIMONA
12. Bushe Solomone pa kubala ali shani, nomba finshi fyaishilecitika?
12 Ilyo Solomone alepepa Yehova ne cishinka, ali uwaicefya. Ilyo ali umwaice, alishibe ukuti te fintu fyonse aishibe, e ico alilombele Yehova ukuti alemutungulula. (1 Isha. 3:7-9) Ilyo Solomone atendeke fye ukuteka, alishibe no kuti mulafuma ifyabipa nga ca kuti umuntu aba ne cilumba. Alembele ukuti: “Icilumba e citangilila ukuwa, na matutumuko yatangilila ukuipununa.” (Amapi. 16:18) Ku ca bulanda, Solomone alifililwe ukukonka ifyo umwine alembele. Ilyo aleteka, aishileba ne cilumba kabili alisuulile na mafunde ya kwa Lesa. Ku ca kumwenako, ifunde limo ilyo Yehova apeele ishamfumu ishaleteka abena Israele lyatile, imfumu “ikaifushisha abakashi, ukuti umutima wa iko wikafuma kuli ine.” (Amala. 17:17) Solomone alisuulile ili funde, akwete abakashi 700 na bakanakashi 300, kabili abengi pali aba tabalepepa Yehova. (1 Isha. 11:1-3) Nalimo Solomone aletontonkanya ukuti ifyo acitile tafyali na kumuletelela. Nomba pa numa, Solomone aishilekwata amafya pa mulandu wa kuti taumfwilile Yehova.—1 Isha. 11:9-13.
13. Finshi twingasambilila nga twatontonkanya pa fyo Yesu ali uwaicefya?
13 Yesu ena ali uwaicefya. Ilyo ashilaisa pano isonde, alibombele imilimo iingi iya kwa Yehova. Yehova abomfeshe Yesu ukupanga ifintu fyonse “ifyapangiilwe mu muulu na pano isonde.” (Kol. 1:16) Ilyo Yesu alebatishiwa, afwile alibukishe fyonse ifyo abombele ilyo ali na Wishi. (Mat. 3:16; Yoh. 17:5) Nomba ifyo aishibe tafyalengele aba ne cilumba. Talecita ifili fyonse ifyalelenga alemoneka kwati e wacindeme. Aebele abasambi bakwe ukuti “taishile ukuti balemubombela, lelo aishile mu kubombela abantu no kupeela umweo wakwe icilubula pa kuti alubule abengi.” (Mat. 20:28) Alandile no kuti te kuti acite icili conse ku maka yakwe. (Yoh. 5:19) Ala Yesu ali uwaicefya icine cine! Kanshi kuti twapashanya ifisuma ifyo Yesu alecita.
14. Finshi twingasambilila kuli Yesu pa fyo tulingile ukulaimona?
14 Yesu asambilishe abasambi bakwe ukuti tabalingile ukulaimona ukuti tabacindama nelyo ukulamona ukuti balicila abantu bambi. Bushiku bumo abebele ukuti: “Ne mishishi ya ku mitwe yenu yonse yalipendwa.” (Mat. 10:30) Aya mashiwi yalatukoselesha sana maka maka nga tutontonkanya ukuti tatwacindama. Yalola mu kuti Shifwe wa ku muulu alitubikako amano kabili atumona ukuti twalicindama. Ifi Yehova atusuminisha ukuti tulemupepa kabili atumona ukuti natulinga ukwikala mu calo cipya umuyayaya, tatulingile ukulamona ukuti tatwacindama.
Finshi fingacitika nga ca kuti lyonse tulebika fye amano ku fingatuwamina? (Moneni paragrafu 15) *
15. (a) Ukulingana no Ulupungu lwa kwa Kalinda lumo, bushe tufwile ukulaimona shani? (b) Nga fintu tulemona pa fikope pe bula 24, nga ca kuti tuletontonkanya ukuti twalicindama sana, fisuma nshi twingapanya?
15 Imyaka 15 iyapita, Ulupungu lwa kwa Kalinda lumo lwalilandile pa fyo tulingile ukulaimona, lwatile: “Ukwabula no kutwishika, te kuti ciwame nga twaitontonkanishisha ukucila ifyo tufwile ukutontonkanya ica kuti twaba aba cilumba; lelo na kabili te kuti ciwame ukutontonkanya ukuti tuli ba cabe cabe. Kanshi, tufwile ukwishiba fye bwino bwino ifyo tufwile ukuimona. Tufwile ukwishiba ukuti twalipelebela muli fimo, lelo kwaliba na fimo ifyo tucita bwino. Umwina Kristu umo umwanakashi atile: ‘Nshili mubi; kabili nshacila bambi. Nga filya fine abantu bonse baba, fimo ndacita bwino e lyo fimbi na fyo nshicita bwino.’” * Kanshi kuti twamona umulandu cacindamina ukwishiba ifyo tulingile ukulaimona.
16. Mulandu nshi Yehova atwebela ifyo tufwile ukulakonka?
16 Yehova alatweba ifya kukonka ukupitila mu Cebo cakwe. Alitutemwa kabili afwaya ukuti tuleba ne nsansa. (Esa. 48:17, 18) Icintu cimo ico twingasalapo ukucita kabili icingalenga twaba ne nsansa, kulacita ifintu ifingalenga Yehova alesekelela. Nga tulecita ifi, tatwakabe na mafya ayo abantu ababika sana amano ku ndalama, ku ncito e lyo na bamona ukuti balicindama ukucila bambi bakwata. Kanshi natutwalilile ukuba aba mano no kulenga Yehova ukusekelela.—Amapi. 23:15.
ULWIMBO 94 Tulatasha pa Cebo ca kwa Lesa
^ para. 5 Solomone na Yesu balikwete sana amano. Yehova Lesa e wabapeele amano bakwete. Muli cino cipande, twalasambilila pa fyo Solomone na Yesu batufundile ifyaba mu Baibolo pa fyo tufwile ukulamona indalama, incito, ne fyo tulingile ukulaimona. Twalasambilila na pa fyo aba bwananyina banonkelamo mu kukonka uku kufunda ukwaba mu Baibolo.
^ para. 11 Moneni icipande citila “Ifyo Mwingacita pa Kuti Mutemwe Ukubombesha” icaba mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa February 1, 2015.
^ para. 15 Moneni icipande citila “Baibolo Kuti Yamwafwa Ukusanga Insansa” mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa August 1, 2005.
^ para. 52 UBULONDOLOSHI BWA CIKOPE: Ba John na ba Tom ni bamunyinefwe abacaice ababa mu cilonganino cimo cine. Ba John balitemwa ukupoosa inshita iikulu na motoka yabo. Lelo ba Tom bena balabomfya motoka yabo ukusendako aba bwananyina nga baleya mu kubila imbila nsuma nelyo mu kulongana.
^ para. 54 UBULONDOLOSHI BWA CIKOPE: Ba John balebomba ku ncito ukufika ubushiku. Balefwaya ukusekesha ababengisha incito. Kanshi lyonse ababengisha incito nga babeba ukuti tabalingile ukwinuka bwangu, ba John balasumina. Icungulo bushiku cimo cine, ba Tom ababomfi batumikila, nabaya na eluda mu kukoselesha nkashi. Ba Tom balilondolwela ababengisha incito ukuti inshiku shimo mu cungulo bushiku balabombako imilimo imo iya kwa Lesa kanshi te kuti bakumanishe ukubomba pali iyo nshita.
^ para. 56 UBULONDOLOSHI BWA CIKOPE: Ba John tababika amano ku bantu bambi. Ba Tom balibika sana amano ku fya kwa Lesa, ne ci calenga bakwate ifibusa ifingi ilyo balebomba umulimo wa kuwamya Icikuulwa ca Kulonganinamo Ukulongana Kukalamba.
