Bushe Muleishininkisha Ifyo Mwaba Kuli Bambi?

Napamo mu bukali nangu mu kufulunganishiwa mwalisosapo ukwabula umwenso amuti ‘Nshisakamana ne fyo bambi bamona!’ Lelo ilyo ubukali bwasuswa bwatontoloka, napamo kuti mwashala namusakamikwa nga nshi. Mulandu nshi? Pantu abengi tulasakamana pa fyo bambi batumona.

CINE cine, tufwile ukwangwako ku fintu bambi batumona. Ukucilisha ifwe fwe Bena Kristu kabili abatumikishi babishiwa aba kwa Yehova Lesa, ni fwe tufwile ukuba no kwangwako kwalinga pa lwa fyo bambi batumona. Na kuba, twaba “ica kutamba ku ba pano isonde.” (1 Abena Korinti 4:9) Pali 2 Abena Korinti 6:3, 4, paba ukufunda kusuma ukwa mutumwa Paulo ukutila: “Tatubika ca kupunwisha nangu cimo, ukuti bukapyunga bwesu bwitungwa kabi; lelo tuli abaishininkisha nga bakapyunga wa kwa Lesa muli fyonse.”

Nangu cibe fyo, bushe cipilibula nshi ukuishininkisha ifyo twaba kuli bambi? Bushe cilosha ku kuisumbula fwe bene ukucila pali bambi nelyo ukuilangisha no kuitakisha mu fyo twalamukamo? Nakalya. Lelo icifwaikwa kubomfya amashiwi yasangwa pali 1 Petro 2:12 ayatila: “Mwende bwino mu Bena fyalo; ukuti . . . bacindike Lesa mu bushiku bwa cipempu pa kuloleshe milimo yenu isuma.” Abena Kristu baishininkishisha ku myendele yabo iisuma! Kwi pele pele, Lesa e ucindikwa, te ifwe iyo. Nangu cibe fyo, ukuishininkisha ifyo twaba kuli bambi kuti pambi kwatulenga ukumwenamo pa lwesu. Natubebete imbali shitatu umo ici cingabe fyo kuli imwe.

Ngo Walingo Kubo Uwa Kuupana Nankwe

Buleeni ku ca kumwenako umulandu wa cupo. Icupo caba bupe ukufuma kuli Yehova Lesa, “kuli  uyo indupwa shonse mu muulu na pano nse shiinikwako amashina.” (Abena Efese 3:15) Napamo mulafwaisha ukwisaupa nelyo ukuupwa kasuba kamo. Nge fyo cili, bushe mulaishininkisha ukufika pantu mwingapesha ukuba umuntu walinga uwa kuupana nankwe? Pamo ngo Mwina Kristu umushimbe, bushe ni kuli cinshi mwaishibikilwako?

Mu fyalo fimo indupwa shilangwako sana ku fyo umo aishibikwa. Ku ca kumwenako mu Ghana, nga babili balefwaya ukuupana, umwata ku bali no kuupana waba kwishibisha abafyashi babo. Lyena abafyashi balesa mu kwishibishako balupwa na bambi. Mu kukonkapo ulupwa lwa mwaume lulatendeka ukufwailisha ukwishiba fintu umwanakashi aishibikwa mu bwikashi. Nga abafyashi bashininkisha ati umwanakashi ali bwino, lyene bakafisha amashiwi ku lupwa lwa mwanakashi aya kubeshibisha ukuti umwana wabo mwaume nasoobolapo ukuupa umwana wabo umwanakashi. Ulupwa lwa mwanakashi na lo lulatendeka ukufwailisha ukwishiba pa lwa kwishibikwa kwa mwaume intanshi talulasuminishako ku cupo. E co insoselo ya bena Ghana itila, “Ilyo mushilaupana ipusheni ku bengeshiba.”

Ni shani mu fyalo fya basungu umo abantu basuminishiwa ukuisalila umunabo wa mu cupo? Namo mwine kuti caba ica mano ku Mwina Kristu wakosoka umwaume nelyo umwanakashi ukwipusha nalimo ku bafyashi nelyo ku fibusa fyakosoka ifyo fyaishiba bwino uyo untu alefwaya ukuba umunankwe wa mu cupo. Ukulingana ne citabo citila Icaba Inkaama ku Nsansa sha Lupwa, umukashana kuti aipusha ifi fipusho: “‘Bushe uyu mwaume abantu bamwishiba shani? Ni bani baba e fibusa fyakwe? Bushe alalangisha ukuilama? Abomba shani na bacikalamba? Ni ku lupwa nshi afuma? Bushe alomfwana na bo? Imibele yakwe yaba shani ku ndalama? Bushe alanwesha ubwalwa? Bushe alakuntukilwa bwangu, nangu fye ukupuma? Fishingamo nshi akwata mu cilonganino, kabili ni shani fintu abombapo? Bushe kuti namucindika mu kushika?’—Ubwina Lebi 19:32; Amapinda 22:29; 31:23; Abena Efese 5:3-5, 33; 1 Timote 5:8; 6:10; Tito 2:6, 7.” *

Umwaume na o akafwaya ukufwailisha ukwishibapo fimo pa lwa mwanakashi wa Bwina Kristu aletontonkanyapo ukuupa. Ukulingana na Baibolo, e fyo Boasi afwailishepo pa mwanakashi untu aishileupa, Ruti. Lintu Ruti aipwishe Boasi ati: “Bushe ni pa mulandu nshi nsangile ububile mu menso yenu pa kuti mwamona? Kabili ndi umbi umbi!” Boasi ayaswike ukuti: “Ukwebwa caebwa kuli ine conse ico wacita.” (Ruti 2:10-12) Cine cine, Boasi tamwene fye pa lwakwe ukuti Ruti ali uwa cishinka, uwaipeelesha, kabili umwanakashi ubombesha lelo na kabili alyumfwile ifyebo fisuma ifyo bambi balelanda pali wene.

Mu kupalako, imyendele yenu ikasangwilako ku kumonwa nampo nga namulinga ukuba uwa kuupana nankwe. E co ni shani fintu muleishininkisha mwe bene kuli bambi muli uyu mulandu?

Ngo Ubombe Ncito

Kumbi uko imyendele isuma ingamunonsha ni ku ncito. Ukucimfyanya pa ncito kuti kwakula.  Ababomfi abaishibikwa nga bashakwata mucinshi, abacelwa libili libili, kabili abashaba abafumacumi ilingi line balabatamfye ncito. Pa kuti akampani kalekwatako ubukumu limo na babomfi ababelesha kuti babafumye ncito. Lintu abashibombe ncito baya mu kufwaya incito, napamo balasango kuti amakampani yalafwailisha kuntu babombele ncito kale pa kuti bashininkishe ifyali mibombele yabo, imibele yabo pa ncito, no kubelesha bakwete. Abena Kristu abengi baliishininkisha bwino bwino ukupitila mu kukwato mucinshi ku babengishe ncito, mu mifwalile yalinga, mu myendele isuma, na mu mibele iyapulamo iya Bwina Kristu.

Pali yo mibele paba ubufumacumi—kabili e mibele intu abengishe ncito bafwaisha. Ukupala umutumwa Paulo, tulefwaya “ukwenda [mu bufumacumi, NW] muli fyonse.” (AbaHebere 13:18) Mu kampani kamo aka mikoti mu Ghana, ubupupu bwalishimikwemo. Kapitao wa mu fakitare, uwali Nte tabamutamfishe ncito ilyo akampani katamfishe ababomfi bambi. Mulandu nshi? Abalashi bamwene muli uyu Nte ubufumacumi akwete pa myake ingi. Ukubombesha kwakwe no mucinshi ku balashi na fyo fyalishibikwe nga nshi. Cine cine, imyendele yakwe isuma yalengele uyu Nte ukushala pa ncito!

Fintu nshi fimo Umwina Kristu engacita ku kuishininkisha umwine ku bengishe ncito? Kusambililo ukuba uwakampuka mu ncito iili yonse apeelwa. (Amapinda 22:29) Kubo wacincila no kuposeshako sana amano ku ncito. (Amapinda 10:4; 13:4) Kulango umucinshi ku bamwingishe ncito pamo na bakapitao bakwe. (Abena Efese 6:5) Ukufika mu nshita, ukubomba bwino, no kubombesha fyaba e mibele abengishe ncito balolekeshapo, kabili iyi yaba e mibele ingamwafwa ukusange ncito na lintu incito shayafya.

Amashuko ya mu Cilonganino

Abaume bakosoka ukucilisha ilelo balekabilwa ku kutungulule cilonganino ca Bwina Kristu. Mulandu nshi balefwaikilwa? Esaya mu kusesema atile: “Tangula apa kwikale hema lyobe, ansa ne fipembe fya bwikalo bobe.” (Esaya 54:2) Mu kufikilishiwa kwa uku kusesema, icilonganino ca mwi sonde lyonse ica kwa Yehova citwalilila fye ukulunduluka.

E co nga muli baume ba Bwina Kristu, ni shani mwingaishininkisha ukuti mwalifikapo ukuti musontwe ukubomba mu cifulo cimo? Tontonkanyeni pa ca kumwenako ca mulumendo Timote. Luka alondolola ukuti Timote “aleshimikwe cisuma ku ba bwananyina ba mu Lustra na Ikonia.” Cine cine, ku myendele yakwe iisuma, uyu mulumendo aliishininkishe ifyo aba ku ba muli iyi misumba ibili. E co Paulo alimulaalike ukuya nankwe mu butumikishi bwa kwenda.—Imilimo 16:1-4.

Ilelo, ni shani fintu umo ‘engatinamina bucilolo’ mu nshila yalinga, ne ya bukapepa? Te mu kupanga kampeni wa kuti bamusonte iyo, lelo ni pa kulundulula imibele ya ku mupashi ifwaikwa mu kubomba ifishingamo fya musango yu. (1 Timote 3:1-10, 12, 13; Tito 1:5-9) Na kabili kuti alango kuti ‘alefwaya umulimo usuma’ pa kubomba mu kukumanina umulimo wa kushimikila no kupanga abasambi. (Mateo 24:14; 28:19, 20) Abo baishininkisha ukuba abaume bacetekelwa aba Bwina Kristu balafwaisha lyonse mu kufumaluka ukumona ukuti ifintu nafiwamina bamunyinabo aba ku mupashi. Bakonka ukufunda kwa mutumwa Paulo ukutila: “Mu kukabila kwa ba mushilo basangwileni ifyenu; mutwalilile ukusekelela abeni.” (Abena Roma 12:13) Mu kucite fyo, Umwina Kristu umwaume cine cine kuti ‘aishininkisha nga kapyunga wa kwa Lesa.’

Mu Nshita Shonse

Ukuishininkisha ifyo twaba kuli bambi tacalola mu kukwata kabepekesho nelyo ukuba ‘abatemuna abantu.’ (Abena Efese 6:6) Kwi pele pele cipilibulo kuishininkisha ifyo twaba kuli Kabumba wesu, Yehova Lesa, na mu kukonka amafunde ne fishinte mu kusakamanishisha. Nga mwalundulula bumupashi bwenu no kukosha bucibusa bwenu na Yehova Lesa, bambi bakamona ifyo mulewamyako mu ncitilo shenu ku ba mu lupwa, abo mubomba na bo incito, na ku Bena Kristu banenu. Bakamona no kushikatala kwenu, ukupingula kwenu ukusuma, ukulamuka kwenu mu kubombela pa fishingamo, e lyo no kuicefya kwenu. Ici cikalenga bakamutemwe no kumucindika kabili, ne cacila na pali ifi, cikalenga Yehova Lesa akamusenamine pantu muleishininkisha ifyo mwaba kuli bambi!

[Futunoti]

[Icikope pe bula 19]

Mano mano abafyashi abengi balafwailisha ukwishiba fintu umuntu umwana wabo alefwaya ukuupana nankwe aishibikwa

[Icikope pe bula 20]

Munyina aishininkisha ukuti nafikapo ku mashuko ya mulimo pa kubo uulangulukilako bambi