Amenga ya Nsansa Ayacindika Yehova

Welsh Na Elthea Baupanine Mu Soweto Ku South Africa, Mu 1985. Libili Libili Balebukisha Bulya Bushiku Bwa Nsansa Lintu Bena No Mwana Wabo Umwanakashi Zinzi Baletamba Ifikope Fya Bwinga Bwabo. Ico Zinzi Atemwa Pa Fikope Kwishiba Abantu Abalaalikwe Ku Bwinga Kabili Ico Aipakisha Sana Kutamba Ifikope Fya Banyina Ninshi Nabafwala Ifya Kufwala Fyayemba.

ILYASHI lya bwinga e lyabalilepo ukulandwa mu cikulwa ca cintubwingi ica mu Soweto. Lyene Abena Kristu bacaice baimbile inyimbo sha kulumba Lesa mu fisemo fine (4) ifyaumfwana bwino. Lyene, abalaalikwe baipakishe ica kulya ilyo balekutika ku nyimbo sha Bufumu ishalelila mu ciunda calinga. Takwali ifya kunwa fikola, nangu fye nyimbo sha congo atemwa ukucinda. Lelo, abalaalikwe baipakishe ukubishanya pamo no kutasha abaupene. Umutebeto onse wapwile mu maawala yatatu. Raymond, eluda wa Bwina Kristu aibukishe ukuti “bwali bwinga ubo nkalafuluka lyonse.”

Pali iyi nshita bakwete ubu bwinga, Welsh na Elthea balebomba umulimo wa kuitemenwa pe ofeshi lya Watch Tower Bible and Tract Society ilya mu South Africa. Bacitile fye ubwinga ubwalinga ukulingana ne ndalama bakwete. Abena Kristu bamo balisalapo ukuleka umulimo wa nshita yonse no kuyaingila incito pa kuti bakakumanishe ifipooswa fya pa bwinga ubwaumo mutengo. Nangu cibe fyo, Welsh na Elthea tabalengwo bulanda ukuti balisalilepo ukusefya bwinga ubwanako mutengo pantu bwabalengele ukutwalilila ukubombela Lesa nga abatumikishi ba nshita yonse ukufikila lintu Zinzi afyelwe.

Ni shani nga ca kuti abaleupana basalapo ukulisha inyimbo sha ku calo no kucinda pa bwinga bwabo? Ni shani nga bapingulapo ukukwata umwangashi nelyo ifya kunwa fimbi ifikola pa bwinga bwabo? Ni shani nga ca kuti nabakwata indalama ishingi ica kuti balefwaya ukucito bwinga bwa lulumbi? Kuti bashininkisha shani ukuti muli uyu mutebeto mukafuma insansa ishalinga kuli bakapepa ba kwa Lesa? Ifipusho fya musango yo fikabila ukutontonkanyapo mu kutekanya, pantu Baibolo ikambisha ukuti: “Nga mulelya nalimo mulenwa, nalimo conse ico mulecita, citeni fyonse ku kucindika Lesa.”—1 Abena Korinti 10:31.

Ukusengauka Iciwowo

Abengi bafwaya ubwinga ubwingabasansamusha. Ukucishamo sana mu misefeshe no kupanga iciwowo cabulo kulama kulaletako amafya icine cine. Pa menga ayengi aya bashili Inte, palacitika ifintu ifisaalula Lesa. Ku ca kumwenako, ukunwa ubwalwa ukufika na ku kukolwa kwaliseeka. Ku ca bulanda, na pa menga ya Bena Kristu bamo ifya musango yo fyalicitika.

Baibolo ilatusoka ukuti “ica kunwa cikola ca mpooma.” (Amapinda 20:1) Ishiwi lya ciHebere ilyapilibulwa ukuti “impooma” lyalola mu kuti “ukukafya.” Nga ca kuti ubwalwa kuti bwalenga umuntu umo ukulakafya, elenganyeni icongo ico cinkupiti wa bantu uubungene uulenwa umwangashi engapanga! Ukwabulo kutwishika, imitebeto ya musango yo kuti yaaluka yaba “kukolwakolwa, iciwowo, ne fyalingana ne fi,” ifyo Baibolo iita ukuti “milimo ya bumubili.” Iyo misango kuti yalenga bonse abashilapila ukufilwa ukwisakwata ubumi bwa muyayaya mu kuteka kwa Bufumu bwa kwa Lesa.—Abena Galatia 5:19-21.

Ishiwi lya ciGriki ilyapilibulwa ukuti “iciwowo” lyalebomba ku kulondolola ukusefya kwa congo sana ukwalecitwa na baice ninshi nabakolwako kabili baleimba, ukucinda, no kulisha inyimbo. Nga ca kuti mwalekelesha uuli onse ukunwa ubwalwa pa bwinga icinwenwenwe, kabili nga kwaba inyimbo sha congo no kucinda kwabulo  kuilama, ububi bwingafumamo bwa kuti uyu mutebeto kuti wasanguka wa ciwowo. Nga cabe fyo, abanaka lwa ku mupashi kuti baponena mwi tunko bwangu no kucite milimo imbi iya bumubili pamo nga “ubulalelale, ukukowela, bucilende, [nelyo mwafuma ne] cipyu.” Cinshi cingacitwa pa kucincintila imilimo ya bumubili iya musango yo ukukanaonaula insansa sha bwinga bwa Bena Kristu? Ukuti twasuke ico cipusho, natumone ico Baibolo isosa pa lwa bwinga bumo.

Ubwinga ubo Yesu Asangilweko

Yesu na batumwa bakwe balilaalikwe ku bwinga bumo mu Kana wa mu Galili. Baaliile ku bwinga, kabili Yesu alicitileko na fimo ifyasansamwishe abantu pali ubu bwinga. Ilyo umwangashi wapwile, apangile umwangashi umbi mu cisungusho uwacilishepo ubusuma. Tatuletwishika ukuti umwangashi uwashelepo shibwinga no lupwa lwakwe bashele balenwa pa numa ya bwinga kabili balitashishe.—Yohane 2:3-11.

Mwaliba amasambililo yamo yamo ayo twingasambililako kuli ubu bwinga Yesu asangilweko. Ilya kubalilapo lya kuti, Yesu na batumwa bakwe tabaile ku mutebeto wa bwinga ukwabulo kulaalikwa. Baibolo isosa mu kulungatika ukuti balilaalikwe. (Yohane 2:1, 2) Nangu fye ni mu filangililo fibili ifya mitebeto ya bwinga, Yesu libili libili alandile pa lwa beni ukuti balisangilweko pa mulandu wa kuti balilaalikwe.—Mateo 22:2-4, 8, 9; Luka 14:8-10.

Mu fyalo fimo caba mwata ukuti uuli onse fye kuti asangwa ku mutebeto wa bwinga abe nalaalikwa nangu talaalikwe. Lelo, ici kuti cafusha fye indalama shipooswa. Abaleupana abashakwata ndalama kuti baponena mu nkongole pa kuti fye bashininkishe ukuti kwaba ifya kulya ne fya kunwa ifingakumana cinkupiti wa bantu. E co, nga ca kuti abaleupana bapingulapo ukukwata umutebeto wa bwinga uwalinga no kulaalikako fye abantu abanono, Abena Kristu banabo abashilaalikwe balingile ukubatesekesha no kucindika ifyo bapingwilepo. Umwaume umo uwaupile mu musumba wa Cape Town, mu South Africa, ebukisha ukuti alaalike abantu 200 ku bwinga bwakwe. Lelo, abasangilweko bafikile kuli 600, kabili mu kwangufyanya fye ifya kulya bapekenye fyalipwile. Pali aba abashalaalikwe paali na balendo abaishile nabesula muli basi ku kutandalila itauni lya Cape Town pa mpela ya uyu mulungu lintu ubu bwinga bwalecitika. Kondakita wa muli uyu basi waletandasha abantu ali ni lupwa wa patali uwa kwa nabwinga e co acetekele ukuti alikwete nsambu sha kuleta ili bumba lyonse ku bwinga ukwabula ukuti epushe nabwinga nangu shibwinga!

Kano fye nga batile uuli onse fye kuti asangwako ku mutebeto, umukonshi wa cine uwa kwa Yesu akasengauka ukusangwa ku mutebeto wa bwinga uko ashilaalikwe nangu ukulyako ifya kulya ne fya kunwa ifipekanishiwilwe abalaalikwe. Abengatunkwa ukuyasangwako ukwabulo kulaalikwa balingile ukuipusha abati, ‘Bushe nga nasangwako tacakalangilile ukuti nshakwata kutemwa ku baleupana? Bushe nshakapumfyanye fye no konaula insansa sha bali pali uyu mutebeto?’ Mu cifulo ca kukalifiwa ukuti tabamulaalikeko, Umwina Kristu uutesekesha kuti mu kutemwa atuma na mashiwi ya kutasha abaleupana no kubalombelako ipaalo lya kwa Yehova. Pambi kuti atontonkanya na pa kubatuminako ica bupe pa kuti alundeko insansa ku bushiku bwa bwinga bwabo.—Lukala Milandu 7:9; Abena Efese 4:28.

Bushe Mulimo wa kwa Nani?

Mu ncende sha mu Afrika, caliseeka balupwa abakalamba ukupoka umulimo wa kupekanya ifikumine ubwinga. Abaleupana kuti batasha pali ici, apantu cilabangushishako ifipooswa mu fya ndalama. Na kabili kuti bamona ukuti cilabafumya mu mulandu nga ca kuti kwacitike icili conse. Lelo, ilyo bashilasumina ubwafwilisho ubuli bonse ukufuma kuli balupwa abalefwaya ukubafwilisha no mutima usuma, abaleupana balingile ukushininkisha ukuti ifyo bapingwilepo e fyo bambi balingile ukukonka.

Nangu ca kuti Yesu ali Mwana wa kwa Lesa “uwaika mu muulu,” takwaba icilangilila ukuti alipokele imilimo iingi no kufwaya ukutungulula ifintu pa bwinga bwaliko mu Kana. (Yohane 6:41) Lelo, Baibolo itwebo kuti umuntu umbi e wasontelwe ukuba “umukalamba wa mutebeto.” (Yohane 2:8) Uyu mwaume, nao, ni ku mutwe wa lupwa uwaleupa, e kuti kuli shibwinga e ko aleipusha ifya kucita.—Yohane 2:9, 10.

Balupwa Abena Kristu balingile ukucindika uyu mutwe wa ulu lupwa ulupya uwasontwa na Lesa. (Abena Kolose 3:18-20) E ukaba no mulandu pali  fyonse ifingacitika pa bwinga bwakwe. Ukulingana fye ne fyo caba, shibwinga afwile ukuba uuteuluka kabili, nga calinga, alingile ukumfwa na ku filelanda nabwinga wakwe, abafyashi bakwe, na mako yakwe. Nalyo line, nga ca kuti balupwa bapampamina pa kuti e bo bapekanye ifintu ifipusene ne fyo abaleupana balefwaya, lyene abaleupana kuti pambi bakaana ubwafwilisho bwabo mu nshila ya mucinshi no kusalapo ukupisha ubwinga ubwalinga fye ubo bengailipilila. Nga cabe fyo takwingaba nangu cimo icabipa icingashala cilebalungulusha ku mutima pa numa ya bwinga. Ku ca kumwenako, pa bwinga bumo ubwa Mwina Kristu mu Afrika, lupwa umo uushasumina uwaicitile kwati e mukalamba wa mutebeto alishinshimwine ku fikolwe fyakwe ifyafwa!

Limo limo shibwinga na nabwinga balafumapo baya ku kuipakisha beka ilyo ukusefya ubwinga kushilapwa. Nga cabe fyo, shibwinga alingile ukutantika aba kushala baleangalila fyonse pa kuti ifipimo fya Baibolo fyakonkwa no kuti umutebeto wapwa mu nshita isuma.

Ukupekanya Bwino Kabili mu Kulinga

Cilemoneke fyo, pa bwinga Yesu asangilweko paali ifya kulya ifingi ifisuma, pantu Baibolo ibulondolola ukuti umutebeto wa bwinga. Nga fintu tumwene, kwali no mwangashi uwingi. Ukwabulo kutwishika, kwali ne nyimbo shisuma no kucinda kwa mucinshi pantu ici e caseekele mu myangalile ya baYuda. Kuti twamone ci mu cilangililo ca kwa Yesu icalumbuka ica pa mwana umonaushi. Wishi umukankaala uwashimikwa muli lilya lyashi alisansamwike nga nshi ilyo umwana wakwe uwalapila abwelele ica kuti asosele ati: ‘Natulye no kusangalala.’ Ukulingana na Yesu, uku kusefya kwasanshishemo “ukwimba no kucinda.”—Luka 15:23, 25.

Ku ca kusekesha, nangu cibe fyo, Baibolo tailanda mu kulungatika pa lwa kwimba no kucinda pa bwinga ubwacitike mu Kana. Na kuba, ukucinda takwalumbulwapo mu lyashi ilili lyonse ilya mu Baibolo ilya pa menga. Kuti cabe fyo, pa kati ka babomfi ba kwa Lesa abalembwa mu Baibolo, ukucinda takwali cintu icakatamikwe sana mu menga yabo, kwaleisamo fye abantu nga balefwaya. Bushe kuti twasambililako icili conse kuli ici?

Pa menga yamo aya Bena Kristu muno Afrika, kulaba ukubomfya ifilimba fya malaiti ifya maka. Inyimbo shilalila ne ciunda cikalamba nga nshi ica kuti abalaalikwe balafilwa no kulanshanya bwino. Limo limo ifya kulya filapwa lelo ukucinda kwabulo kuilama kwena takupuswapo. Mu cifulo ca kuti aya menga yabe mutebeto, yaba fye kabepekesho ka kukwatilamo amaparte ya kucinda. Ukulundapo, inyimbo sha congo ilingi line shilacebusha abemya intulubundi, na bambi abashishibikwe abaileta fye ukwabula no kulaalikwa.

Apo ifyalembwa mu Baibolo pa menga tafikomaila pa nyimbo no kucinda, bushe abaleupana abalepanga ukukwata ubwinga ubucindika Yehova, te kuti baleke ici ukubatungululako? Lelo, pa kupekanya amenga yamo aya nomba line, mu ncende shabela ku kapinda ka ku kulyo aka Afrika, Abena Kristu bacaice abasalilwe ukube nshindishi bapoosele amaawala ayengi ukusambilila imishanine yayafya iya kubomfya pa bwinga. Pa myeshi iingi babomfeshe inshita iikalamba mu kucita fye ifi fine. Lelo Abena Kristu bakabila ‘ukubomfye nshita’ ku fintu “ifyacilamo,” pamo nga umulimo wa kubila imbila nsuma, isambililo lya pa lwabo, no kusangwa ku kulongana kwa Bwina Kristu.—Abena Efese 5:16; Abena Filipi 1:10.

Nga twamona ubwingi bwa mwangashi Yesu apangile, cilemoneke fyo kuli ubu bwinga bwa ku Kana kwali abantu abengi kabili kwali ifya kucita ifingi. Lelo, kuti twashininkisha ukuti tabwali bwa ciwowo no kuti abalaalikwe tabakolelwe nga filya caleba pa menga yamo aya baYuda. (Yohane 2:10) Kuti twashininkisha shani ukuti e fyo cali? Pantu Shikulu Yesu Kristu alisangilweko. Pa bantu fye bonse, takuli uwingacila Yesu mu kumfwila sana ifunde lya kwa Lesa pa lwa kubishanya kubi ilitila: “Wiba pa banwensho mwangashi.”—Amapinda 23:20.

 E co, nga ca kuti abaleupana bapingulapo ukubikapo umwangashi nelyo ifya kunwa fimbi ifikola pa bwinga bwabo, balingile basalako abantu abacetekelwa aba kwangalila fyene. Kabili nga bapingulapo ukulisha inyimbo, balingile ukusala ishisuma no kusala umuntu uwacetekelwa uwingalamona ukuti iciunda tacicililemo. Abalaalikwe tabalingile ukusuminishiwa ukuletamo inyimbo shabipa nelyo ukukusha sana iciunda ca nyimbo. Nga ca kuti ukucinda kukabako, kulingile ukucitwa mu mucinshi kabili te kwa kucishamo. Nga ca kuti balupwa abashasumina nelyo Abena Kristu bashakosoka batendeka ukucinda kwa museebanya nelyo ukwa kubimbula, shibwinga kuti abikapo inyimbo shimbi nelyo mu kushilimuka ukulesha iyo micindile. Pantu nga te ifyo ubwinga kuti bwayaluka ubwa ciwowo no kupunwisha bambi.—Abena Roma 14:21.

Pa mulandu wa bubi bwaba mu misango imo iya kucinda kwa muno nshiku, na mu nyimbo sha congo, no kufula kwa bwalwa bubako, bashibwinga bafulilako aba Bwina Kristu balipingulapo ukukanasansha ifi fintu pa menga yabo. Bamo balishimaulwa pa lwa ici, lelo mu cifulo ca kubashimaula balingile ukutashiwa pa fyo bafwaisha ukusengauka icili conse icingaleta umuseebanya pe shina lya kwa Lesa ilyashila. Lubali lumbi, bashibwinga bamo balapekanyako inyimbo shisuma, ne nshita ya kucinda, ne fya kunwa fikola ifyalinga fye. Mu mbali shonse shibili shibwinga e ukalubulula pali conse cintu asuminisha ukucitwa pa bwinga bwakwe.

Muno Afrika bamo abashakosoka balatumfya abacita amenga ya mucinshi aya Bwina Kristu no kusoso kuti yaba kwati ni pa cililo. Lelo, uko kutontonkanya kwalubana. Imilimo ya bumubili iya lubembu kuti yacincimusha abantu pa kashita kanono, lelo ilenga Abena Kristu ukushala na kampingu walungulushiwa kabili ilaleto museebanya pe shina lya kwa Lesa. (Abena Roma 2:24) Lubali lumbi, umupashi wa mushilo uwa kwa Lesa e ulenga abantu ukuba no kusekelela kwine kwine. (Abena Galatia 5:22) Abena Kristu abengi abaupana ilyo baibukisha ubushiku bwa bwinga bwabo balaba ne cilumba, pa kwishibo kuti yali ni nshita ya nsansa te ya “kupunwisha.”—2 Abena Korinti 6:3.

Welsh na Elthea bacili balebukisha amashiwi ayengi aya kubatasha ukufuma kuli balupwa lwabo abashasumina abasangilwe ku bwinga bwabo. Umo atile: “Natutendwa ukusangwa ku menga ya congo ayacitwa shino nshiku. Kanshi caliweme nga nshi ukusangwa ku bwinga bwa mucinshi pa muku wa kubalilapo.”

Icacindamisha ca kuti amenga ya Bwina Kristu aya nsansa kabili aya mucinshi yalacindika Katendeka wa cupo, Yehova Lesa.

[Akabokoshi ne Cikope pe bula 22]

UMUTANDE WA FIFWILE UKUCITWA PA NG’ANDA YA BWINGA

• Nga mwaeba lupwa uushasumina ukuti akalandepo fimo, bushe namushininkisha ukuti takesebikamo ifishilano ifishili fya Bwina Kristu?

• Nga mukalisha inyimbo, bushe musalile fye ishisuma sheka sheka?

• Bushe inyimbo shenu shikalalila pa ciunda calinga?

• Nga mukasuminisha ukucinda, bushe kukaba kucinda kwa mucinshi?

• Bushe ubwalwa mukapekanya fye ubwalinga?

• Bushe abantu abacetekelwa e bakalamona ifyo abantu bakalabunwa?

• Bushe namwimika inshita isuma iyo ubwinga bukapwilapo ku ng’anda ya bwinga?

• Bushe kukaba abantu abacetekelwa abakashininkisha ukuti kwabako umuyano ukufika na ku mpela?