Bushe Mwalisumina mu co Mushingamona?

NGA umuntu atila, ‘Nsumina fye ico ningamona,’ ninshi talelanda cine cine. Na kuba, bonse twalisumina mu fintu tushingamona.

Ku ca kumwenako, lintu mwali ku sukulu napamo mwalyesesheko kushininkisha nga ca kuti kwaliba amaka ya magnet. Pa kwesha kuti mwacite fi: Sanseni ubungululu bwa cela pe pepala. Lyena teekeni ipepala pa mulu uwa magnet. Nomba nga ipepala mwalisunkanya uku no ku, ubungululu bwa cela kwati fye ni mu cipesha mano bulalonganikwa mupepi na pa mpela na ku lutwe lwa magnet kabili bulapange icipasho ca fintu amaka ya magnet yaba. Nga mwacite fi, bushe aya maka  aya muli magnet kuti mwayamona icine cine? Awe nakalya, lelo fintu yacita ku bungululu bwa cela fyena e fimoneka apabuta tuutu, no kumupeela ubushininkisho bwakosa ndi ukuti amaka ya magnet eko yaba.

Tulasumina ukwabula no kutwishika ifintu fimbi ifyo tushingamona. Nga twalolesha icintu calengwa bwino nelyo ukukumbwa cintu babasa icisuma, tatutwishika ukuti kwaliko umo uwalengele ico cintu nangu uwabashile icabaswa. E co nga twatontonkanya pa cipooma nelyo ukutamba ukuwa kwa kasuba, bushe tacifwile ukutulenga ukutontonkanya ukuti napamo yaba milimo ya kwa Kalenga Mukalamba nelyo Kabasa?

Umulandu Bamo Bashisuminina

Ku ca kupapusha, abantu bamo balileka ukusumina muli Lesa pa mulandu wa fintu basambilishiwe ku calici. E fyo cali ku muntu umo umwina Norway uo baebele ukutila Lesa alalungulusha ababifi mu mulilo wa pe. Uyu muntu alifililwe ukumfwa, aleti ni Lesa wa musango nshi uwingalungulusha abantu muli iyo nshila, e co asangwike mukanalesa.

Nangu cibe fyo, pa numa, uyu muntu alisumine ukufwailisha ifyaba Baibolo mu kwafwilishiwa na umo uwa Nte sha kwa Yehova. Alisungwike ukusambilila ukutila Baibolo taisambilisha ukuti ababifi balalungulushiwa mu mulilo wa pe. Baibolo yapalanya imfwa ku kulaala utulo. Mu nshishi, tatumfwo kukalipwa; tatwishiba akantu nangu kamo. (Lukala Milandu 9:5, 10) Na kabili uyu muntu asambilile ukuti abantunse bantu Lesa apingula ukuba ababifi bashaluluka bali no kwikalilila mu nshishi kuli pe na pe. (Mateo 12:31, 32) Abafwa bambi bakesabuushiwa mu nshita Lesa umwine apekanya, no kuba ne cilolelo ca kupokelela ubumi bwa muyayaya mu mibele ya Paradise. (Yohane 5:28, 29; 17:3) Ubu bulondoloshi bwalimo amano. Bwaumfwene na mashiwi ya mu Baibolo ayatila “Lesa kutemwa.” (1 Yohane 4:8) Uyu muntu uwafumaluka alitwalilile ukusambilila Icebo ca kwa Lesa, kabili mu kupita kwa nshita, aishiletemwa Lesa wa mu Baibolo.

Bambi pa mulandu wa kwanana kwa bucushi no lufyengo eco bakaanina ati takwaba Kabumba wa kutemwa. Basumina amashiwi ya mwina Sweden umo uyo pa nshita imo asontele ku muulu no kuipusha ukuti: “Ni shani kulya ku muulu kwingabako Lesa wa maka yonse, kapeela wa fyonse ilyo pano isonde pali ukonaika kwa mibele no bubifi ubwafula?” Pa mulandu wa kuti tapali uwayaswike icipusho cakwe, uyu muntu na o wine asangwike mukanalesa. Pa numa atendeke ukusambilila Baibolo ne Nte sha kwa Yehova. Alisambilile ukuti Icebo ca kwa Lesa calipayanya icasuko ca kwikusha ku cipusho cakokola ica  kuti, Mulandu nshi Lesa asuminishisha ububifi? *

Uyu muntu uwafumaluka alisambilile ukuti ukubapo kwa bubifi kweka kweka takushininkisho ukuti Lesa tabako. Natulangilile ci: Umuntu umo kuti apango umwele uwa kuteetelako inama. Umo kuti ayashitako uyo mwele ku kuubomfya ku kwipailako, te ku kuteetelako inama iyo. Icishinka ca kuti umwele wabomfiwe bubi bubi tacishinina nangu panono ukuti takwali uwapangile ulya mwele. Ukupalanyako, icishinka ca kuti isonde talyabomfiwa mu kumfwana mu mifwaile lyapangiilwe tacipilibulo ukuti talyakwata Kabumba wa liko.

Baibolo isambilisha ukuti imilimo ya kwa Lesa yalipwililila. Kuli wene ‘takwaba bupondamishi, alilungama kabili alitambalala.’ (Amalango 32:4) Lesa apeela ifya bupe fisuma ku bantu, lelo ubupe bumo bumo ubo atupeela bwalibomfiwa bubi bubi, ukuleta ubucushi nga nshi. (Yakobo 1:17) Nangu cibe fyo, Lesa ali no kufumyapo ukucula. Pa numa ya ico, “abalanda bakapyaninine calo, . . . no kwikalamo inshiku pe.”—Amalumbo 37:11, 29.

Lintu ulya mwina Sweden alumbwilwe intanshi amwene ukucula kwa bantunse banankwe, ici calimufikile pa mutima. Cine cine, ukwangwa kwakwe ukwabamo ukutemwa kuli bambi bushininkisho bwa kuti Lesa eko aba. Mu nshila nshi?

Ku bengi, ico bengasumina fye nga batila takwaba Lesa, kusumina mu kuti ifi fyonse fyasangwike fye. Abasumina mu kusanguka basambilisha ico batila ubumi bwaba ni “wafwa wafwa, washala washala”—e kuti abantunse pamo ne nama sha misango misango kukosapo pa kupusunsuka. Ifya mweo fyakosa filapusuka; ifishakosa filafwa. Basosa abati, iyi yaba e mitantikile ya fintu cifwile fye ukuba. Lelo nga ukufwa kwa fya mweo fishakosa no kushile nshila ku fyakosa e “fintu cifwile fye ukuba,” mulandu nshi abantunse abakosa bamo, kwati ni ulya umwina Sweden, cibafika pa mutima lintu bamona ukucula kwa bantu banabo?

Ukwishiba Lesa

Lesa te kuti tumumone pantu takwata umubili wa buntunse. Nangu cibe fyo, Lesa afwaya ukuti tumwishibe. Inshila imo twingamwishibilamo ni mu kulolekesha imilimo yakwe iya kusungusha—“fintu alenga” ne “fyo abasa” ifya mu bubumbo. Pa Abena Roma 1:20, Baibolo itila: “Pantu ukufuma ku kulengwa kwa pano isonde ifishimoneka fyakwe—amaka yakwe ya pe na buLesa bwakwe pamo—fyamonekesha, bafiilukila ku fibumbwa. E ico babulwe ca kuleseshamo.” Icine cine, nga fintu fye ukusambilila ifyalengwa nelyo ifyabaswa kwingamwafwilisha ukwishiba imibele ya kwa kalenga, ukwetetula pa lwa milimo ya kwa Lesa iya kupapusha kuti kwamwafwilisha ukwishiba bwino bwino imibele yakwe.

Kwena, te kuti twasuke ifipusho fyonse ifitusakamika pa lwa bumi ukupitila fye mu kulolekesha pa fyo Lesa abumba. Lelo kuti twasange fyasuko ku fipusho fya musango yo ukupitila mu kusokota mu Cebo ca kwa Lesa, Baibolo. Cali kupitila mu kubelenga Baibolo mu kuba ne mitima yafumaluka emo abantu babili abo tulumbwile intanshi baishileishibila ukuti Lesa eko aba kabili no kuti alamona ifitucitikila.

[Futunoti]

[Abatusuminishe Ukubomfya Icikope pe bula 28]

J. Hester na P. Scowen (AZ State Univ.), NASA