Mukalulula Shani Ukupusana?

CILA bushiku tulakumana na bantu abalekanalekana. Ilingi line ici cilatuletela ubuseko no kutusambilishako ifipya. Limo ici cilalenga no kupusana. Limo uku kupusana kulabipisha, lelo, limo ni mu tuntu fye utunono mu mikalile yesu iya cila bushiku. Te mulandu ne fyo ukupusana kuli, ifyo tucita nga twapusana filatukuma lwa ku muntontonkanya, ku nkuntu, na lwa ku mupashi.

Ukwesha apo twingapesha ukukalulula ukupusana mu kumfwana, kukalenga tukakwate ubumi bwawaminako, no mutende wafulilako ilyo tulebishanya na bambi. Ipinda lya ku kale litila: “Umutima uwatekanya mweo wa mubili.”—Amapinda 14:30.

Ukupusanako nga nshi ne ci, ca cine ukuti: “Umuntu uushaba no kukaanyo mutima aba ngo mushi uwapumpuntwa apashabe linga.” (Amapinda 25:28) Nani pali ifwe uwingatemwa ukuba na matontonkanyo yalubana ayengatulenga ukucita ifintu mu nshila shalubana, ishingatuletelela no kuletelela bambi? Ifyo fine e fyo cingaba nga mwayankula ku fintu mu bukali ubushalamwa. Mu Lyashi lya pa Lupili, Yesu atukoseleshe ukubebeta imibele yesu, pa kukalulula ukupusana ukuli konse pa kati kesu na bambi. (Mateo 7:3-5) Tufwile ukutontonkanya pa fyo twingalundulula no kusungilila bucibusa na bamona ifintu mu kupusanako na ifwe kabili abo ifikulilo fyabo fyapusana ne fyesu.

Imibele Yesu

Ica kubalilapo fye pa kukalulula ukupusana kwa kwelenganya fye nelyo ukwa cine cine, kwishiba ukuti ne fwe bene kuti twaba na matontonkanyo ne mibele yabipa. Amalembo yatucinkulako ukuti bonse tulabembuka ‘kabili tulapelebela ku bukata bwa kwa Lesa.’ (Abena Roma 3:23) Na kabili, umucetekanya kuti wasokolola ukuti intulo ya bwafya bwesu te muntu umbi. Ukukuma kuli ci, natulande pa ca kukumanya ca kwa Yona.

Pa kutungululwa na Yehova, Yona aile ku musumba wa Ninebe ku kushimikila pa lwa bupingushi bwa kwa Lesa ubwali no kwisa pa bekashi bali muli ulya musumba. Ku ca buseko, abantu bonse aba mu musumba wa Ninebe balilapile kabili batetekele Lesa wa cine. (Yona 3:5-10) Yehova alimwene ukuti imibele yabo yalingile ukubabelela uluse, e co tabonawile. “Awe ici cabipishe kuli Yona ukubipa kukalamba, kabili afiitwa.” (Yona 4:1) Ukwankulako kwa kwa Yona ku nkumbu sha kwa Yehova kwalipapwishe. Mulandu nshi Yona engafulilwa Yehova? Cimoneka kwati Yona asakamene fye ukuyumfwa kwakwe, ukutontonkanya ukuti aliseebana mu bwikashi. Afililwe ukutesekesha inkumbu sha kwa Yehova. Mu cikuuku Lesa alengele cimo ukucitika pa kuti afwiwe ukwalula imibele yakwe no kumona ukucindama no bukulu bwa nkumbu sha kwa Lesa.  (Yona 4:7-11) Naciilanga fye ukuti Yona e walekabila ukwalula imibele, te Yehova iyo.

Bushe na ifwe limo kuti twakabila ukwalula imibele yesu pa mulandu umo? Umutumwa Paulo atukonkomesha ati: “Ku mucinshi mube abatangishanya.” (Abena Roma 12:10) Cinshi apilibwile? Mu nshila imbi aletukoselesha ukuba abakondenkana no kubomba na Bena Kristu bambi mu mucinshi sana. Ici cisanshamo ukwishiba ukuti umuntu umo na umo alikwata ishuko lya kuisalila. Paulo atucinkulako no kuti: “Umuntu onse ali no kusende cipe cakwe umwine.” (Abena Galatia 6:5) E co, ilyo ukupusana takulaleta amalekano, fintu cingaba ica mano ukuimona nga ca kuti tulekabila ukwalula imibele yesu! Tufwile ukubombesha pa kuti tukwate umuntontonkanya wa kwa Yehova no kubakilila umutende na batemwa Yehova icine cine.—Esaya 55:8, 9.

Imitununukile Yesu

Elenganyeni ukuti abaice babili balelwila ica kwangasha, umo na umo aletinta na maka sana ukuti apoke umubiye. Ilyo balelwila, limo balalanda amashiwi mu bukali mpaka fye umo kuli pele pele alekeko nelyo pabe uwabacilima.

Ubulondoloshi bwalembwa mwi buuku lya Ukutendeka busosa ukuti Abrahamu alyumfwile ukuumana pa kati ka bacemi ba fitekwa fyakwe na ba fitekwa fya kwa Lote umwana wa kwa munyina. Abrahamu aliitendekeleko ukutununuka Lote no kusoso kuti: “Shi peba lubuli pa kati ka ine na iwe, kabili pa kati ka bacemi bandi na abacemi bobe; pantu tuli ba bwananyina.” Abrahamu apampamine pa kukanaleka ukukansana ukonaula bulupwa bwabo. Cinshi ali no kucitapo? Aliitemenwe ukuipusula ukubalilapo ukusala incende pamo ngo mukalamba; aliipekenye ukulekako fimo. Abrahamu asuminishe Lote ukusala uko alefwaya ukutwala aba mu ng’anda yakwe ne fitekwa fyakwe. Pa numa Lote asalile impanga yafumba iya Sodomu na Gomora. Abrahamu na Lote balekene mu mutende.—Ukutendeka 13:5-12.

Bushe twaliipekanya ukubomba nga fintu Abrahamu abombele pa kuti tusungilile umutende pa kati kesu na bambi? Ili lyashi lya mu Baibolo lyatwimikila ica kumwenako cishaiwamina ica kukonka ilyo tulekalulula ukupusana. Abrahamu apaapeete ati: “Peba lubuli pa kati ka ine na iwe.” Cintu Abrahamu alefwaisha ukufuma pa nshi ya mutima, kupwisha ubwafya mu mutende. Cine cine ukupaapaata kwa musango yo kukafwa ukupwisha ukupusana ukuli konse. Lyene, Abrahamu asondwelele na mashiwi ya kuti “pantu tuli ba bwananyina.” Mulandu nshi uwa kulufisha bucibusa bwawame fyo pa mulandu fye wa fyo twatemwa nelyo icilumba? Abrahamu ayangilwe sana ku cacindeme. Acitile co mu mucinshi, pa nshita imo ine alicindike no mwana wa kwa munyina.

Nangu ca kutila limo kuti twakabila bambi ukutwafwa ukukalulula ukupusana, kuti cacilapo ukuwama nga ca kuti twakalulwile umulandu ukwabula bambi ukwishiba! Yesu atukoselesha ukuitendekelako ukupanga umutende na munyinefwe, ukulomba ukwelelwa nga cakabilwa. * (Mateo 5:23, 24) Cikakabila ukuicefya nelyo ukuipetamika, pantu Petro alembele ukuti: “Ikakeni mu musana aka kufwala ka bupete ku kupyungilana; pa kuti Lesa acincintila aba miiya, lelo ku bapetama apeelo kusenamina.” (1 Petro 5:5) Ifyo tubomba na bakapepa banensu filakosha nelyo ukonaula bucibusa bwesu na Lesa.—1 Yohane 4:20.

Mu cilonganino ca Bwina Kristu, limo kuti  twaipusula insambu pa kuti fye tusungilile umutende. Impendwa iikalamba iya babishanya ne Nte sha kwa Yehova nomba baisa mu lupwa lwa kwa Lesa ulwa bakapepa ba cine mu myaka isano iyapitapo. Mwandi ici cilaleta ubuseko mu mitima yesu! Imibele yesu ilamonwa kuli aba e lyo na bambi fye mu cilonganino. E mulandu wine tulingile ukutontonkanyapo sana pa fya kusekesha, ifya kuleseshamo icitendwe, nelyo incito tusala, ukulanguluka ifyo bambi bengatumona. Bushe kuti kwaba incitilo nelyo insoselo shesu isho bambi bashingomfwikisha kabili ishingabalenga ukuipununa?

Umutumwa Paulo atucinkulako ati: “Kwena fyonse fyalisuminishiwa, lelo te fya kwafwa fyonse. Kwena fyonse fyalisuminishiwa, lelo fyonse tafikuula. Umuntu eifwaila icakwe, lelo onse afwaile umunankwe.” (1 Abena Korinti 10:23, 24) Pamo nga Abena Kristu, twalyangwako icine cine ku kulundulula ukutemwa no kwikatana kwa bumunyina bwa Bwina Kristu.—Amalumbo 133:1; Yohane 13:34, 35.

Amashiwi Yondapa

Amashiwi kuti yawamya sana ifintu. “Ifyebo fya nsansa luto lwa mpuma, kuloowa ku mutima, kabili butuntulu ku mubili.” (Amapinda 16:24) Ilyashi lya fyo Gideone acilikile ukukansana kwapene kubepo pa kati kakwe na bena Efraimu lilangilila ukuti ili pinda lya cine.

Gideone uwali pa bulwi bwakakala ubwa kulwisha Midiani, aitile abena Efraimu ku kumwafwa. Lelo, ilyo ubulwi bwapwile, abena Efraimu bayalukile Gideone no kuilishanya mu bukali ukuti taabetile ilyo ukulwa kwatendeke fye. Icalembwa citila “bamwebawile apakalamba nga nshi.” Gideone ayankwileko ati: “Nomba ico ncitile ine cinshi nga calingwa kuli ico imwe mwacita? Bushe ukusota kwa kwa Efraimu takwawamo kucilo kusabe myangashi kwa kwa Abiesere? Mu minwe yenu e mo Lesa apeela bacilolo ba kwa Midiani, Orebu na Seebu: na ine nabombele shani ku kucita nga imwe?” (Abapingushi 8:1-3) Pa kulanda amashiwi yasuma aya kunasha umutima, Gideone asengawike inkondo yabipisha iyali no kuba pa kati ka mikowa. Aba mu mukowa wa kwa Efraimu napamo bali no bwafya bwa kuituntumba ne cilumba. Lelo, ifyo tafyaleseshe Gideone ukubombesha ukuti pabe umutende. Bushe kuti twacita ifyo?

Ubukali kuti bwabalamuka muli bambi no kulenga batupata. Ishibeni ukuyumfwa kwabo, kabili esheni ukumfwikisha umo balemwena ifintu. Bushe kuti nalimo, twalicitilepo fimo ifyalengele ukuti bayumfwe fyo? Nga ni fyo, mulandu nshi te kusuminina ifyo twacitile muli ubu bwafya no kulangilila ubulanda pa kuti twalilengeleko ubu bwafya. Amashiwi yanono ayasuma, ayafuma ku mutima kuti yawamya bucibusa bwaonaike. (Yakobo 3:4) Limo, bamo nga nabafulwa bafwaya ukubeba ayo mashiwi mu cikuuku. Baibolo itila: “Umulilo ulashima pa kubule nkuni.” (Amapinda 26:20) Ca cine amashiwi yasuma ayalandwa ukufuma ku mutima kabili mu nshila isuma kuti ‘yabweshe icipyu’ kabili yalondapa.—Amapinda 15:1.

Paulo akoselesha ukuti: “Nga cingacitwa; mube aba mutende ku bantu bonse nga caba mu maka yenu.” (Abena Roma 12:18) Kwena, te kuti tutungulule imyumfwile ya bambi, lelo kuti twacitapo fimo ku kulundulula umutende. Ukucila ukukonka fye ukwankulako kwesu nelyo ukwa bambi ukushapwililika, nomba kuti twakonka ifishinte fine fine ifya Baibolo. Ukukalulula ukupusana ukulingana ne fyo Yehova atusambilisha, kukatuletela umutende ubelelela ne nsansa.—Esaya 48:17.

[Futunoti]

[Icikope pe bula 24]

Bushe tupampamina fye pa kucita ifintu umo tulefwaila?

[Icikope pe bula 25]

Abrahamu atwimikile ica kumwenako cishaiwamina ica kukanaumina kumo pa kukalulula ukupusana