Kwateni Umutima wa Kulindilila!
Kwateni Umutima wa Kulindilila!
“Nakulalindila Lesa we pusukilo lyandi, Lesa wandi akang’umfwa.”—MIKA 7:7.
1, 2. (a) Ni shani ifyo umutima walubana waonawile abena Israele mu matololo? (b) Cinshi cingacitikila Umwina Kristu uushilebombela pa kukwata umutima usuma?
IFINTU ifingi mu bumi kuti fyamonwa nge fisuma atemwa ifibi, ukushintilila fye pa mutima wesu. Ilyo abena Israele bali mu matololo, mu cipesha amano balipeelwe mana. Abacencenta no kumona impanga yaumba, nga balitashishe sana Yehova pa kubapa ica kulya. Nga bali no mutima usuma. Lelo, bena baibukishe ifilyo fyalekanalekana ifya mu Egupti no kuilishanya abati mana taweme. We mutima ulabipa!—Impendwa 11:4-6.
2 Ne lelo umutima wa Mwina Kristu kuti walenga ifintu ukumusekesha nelyo ukukanamusekesha. Umwina Kristu ushikwete umutima usuma kuti aleka no kusekelela, kabili ico kuti cabipisha, pantu nga fintu Nehemia asosele: “Ukusekelela muli Yehova e maka [yesu].” (Nehemia 8:10) Umutima usuma, uwa kusekelela ulatwafwa ukukosa kabili ulatwala pa ntanshi umutende no kwikatana mu cilonganino.—Abena Roma 15:13; Abena Filipi 1:25.
3. Ni shani fintu umutima usuma waafwile Yeremia mu nshita shayafya?
3 Yeremia acitile ifyalangishe ukuti ali no mutima usuma te mulandu no kwafya kwa nshita aleikalamo. Nelyo amweneko ukuwa kwa Yerusalemu ukwa kutulumusha ukwa mu 607 B.C.E., wena alemonako ne fisuma. Yehova tali na kulaba Israele, kabili lulya luko lwali no kupusuka. Yeremia alembele mwi buuku lya Inyimbo sha Bulanda ati: “Uluse lwa kwa Yehova talupelela, inkumbu shakwe tashipwa; shipya ulucelo no lucelo; icishinka cenu cikulu.” (Inyimbo sha Bulanda 3:22, 23) Ukutula fye na ku kale, ababomfi ba kwa Lesa abali mu mafya ayabipisha balafwaisha ukuba no mutima usuma, kabili uwa kusekelela.—2 Abena Korinti 7:4; 1 Abena Tesalonika 1:6; Yakobo 1:2.
4. Mutima wa musango nshi Yesu atwalilile na o, kabili wamwafwile shani?
4 Imyaka 600 pa numa ya kwa Yeremia, Yesu alyafwiwe ukushipikisha pa mulandu wa kuba no mutima usuma. Tubelenga atuti: “Pa mulandu wa kusekelela ukwabikilwe pa ntanshi yakwe, ashipikishe ku capindama, ukusuule nsoni, no kwikala ku kulyo kwa cipuna ca bufumu ca kwa Lesa.” (AbaHebere 12:2) Te mulandu no kukaanya konse nelyo ukupakaswa alolenkene na ko—nelyo fye ukushikitika pa cimuti ca kucushiwilwapo—aleibukisha fye “ukusekelela ukwabikilwe pa ntanshi yakwe.” Kulya kusekelela kwali lishuko akwete ilya kwebela bumulopwe bwa kwa Yehova no kushisha ishina lyakwe pamo ne cilolelo ca kuleta amapaalo yawamisha ku bantunse ba cumfwila ku ntanshi.
Kwateni Umutima wa Kulindilila
5. Ni mu mibele nshi iyaseeka umo umutima wa kulindilila ukatwafwa ukutekanya mu fyo tumone fintu?
5 Nga twakwata umutima uwakweteko Yesu, tatwakaleke ukusekelela muli Yehova nangu ca kuti ifintu tafilecitikila mu nshila tulefifwailamo na pa nshita tulefifwaya. Kasesema Mika atile: “Lelo ine nakulalolela Yehova, nakulalindila Lesa we pusukilo lyandi.” (Mika 7:7; Inyimbo sha Bulanda 3:21) Ne fwe bene kuti twaba no mutima wa kulindilila. Kuti twaba na o shani? Mu nshila fye shingi. Ku ca kumwenako, napamo kuti twatontonkanya ukuti munyina uletungulula atena kabili ukulungika kulekabilwa mu kampampa. Umutima wa kulindilila uli no kutulenga ukutontonkanya atuti, ‘Bushe cine cine aciluba fye nelyo nine ndubile? Nga aciluba, bushe napamo Yehova aleleka ifintu ukucitika pantu aleyumfwe fyo uyo muntu akawamyako na muli fyo uko kumulungika kwacilamo takwakakabilwe?’
6. Ni shani fintu umutima wa kulindilila wingaafwa uuleshomboka no bwafya bwa pa lwakwe?
6 Kuti twakabila umutima wa kulindilila nga ca kuti tulecushiwa ku bwafya bwa pa lwesu nelyo nga tuleshomboka no bunake bumo. Tutile twalomba Yehova ukutwafwa, lelo ubwafya buletwalilila fye. Cinshi twingacita? Tufwile ukutwalilila ukucita apapela maka yesu ku kupwisha ubwafya e lyo no kutetekela amashiwi ya kwa Yesu ayatila: “Lombeni, cikapeelwa kuli imwe, fwayeni, mukasanga; kunkunsheni, cikeswilwa kuli imwe.” (Luka 11:9) Twalilileni ukupepa, no kulindilila Yehova. Pa nshita yalinga kabili umo Yehova umwine eshibile, akaasuka amapepo yenu.—1 Abena Tesalonika 5:17.
7. Ni mu nshila nshi umo umutima wa kulindilila wingatwafwila mu kumfwikisha kwawaminako ukwa mu Baibolo ukwisa panono panono?
7 Ilyo ukusesema kwa mu Baibolo kulefikilishiwa, ukumfwikisha kwesu ukwa Malembo kulawaminako. Lelo inshita shimo kuti twatontonkanya ukuti ukumfwikisha ifyebo fimo kulekokola. Nga takuleisa pa nshita twingafwaya, bushe tulaitemenwa ukulindilila? Ibukisheni, Yehova acimwene icalinga ukusokolola “ica nkama ca kwa Kristu” panono panono kabili pa myaka mupepi na 4,000. (Abena Efese 3:3-6) Bushe pali umulandu wa kutulenga ukukanatekanya? Bushe tulatwishika atuti “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka” talaaswa ukupeela abantu ba kwa Yehova “ifya kulya mu nshita iyene”? (Mateo 24:45) Mulandu nshi uwa kuipuswila ukusekelela kwa bukapepa pa mulandu fye wa kuti te fyonse fyumfwikike bwino bwino? Ibukisheni ukuti Yehova e upingula inshita ya kusokolwelapo ‘ica nkama’ ne nshila ya kucisokolwelamo.—Amose 3:7.
8. Ni shani ifyo ukutekanya kwa kwa Yehova kwalenga abengi ukumwenamo?
8 Bamo kuti bafuupulwa pantu kuti bayumfwa ukuti pa numa ya kubomba imyaka iingi mu busumino, teti bamoneko “ubushiku bwa kwa Yehova, ubukulu kabili ubwa kutiinya.” (Yoele 2:30, 31) Nalyo line, kuti bakoseleshiwa nga ca kuti balolesha pa fisuma. Petro afundile ati: “Tungeni ukutekanya kwa kwa Shikulwifwe ukuti lipusukilo.” (2 Petro 3:15) Ukutekanya kwa kwa Yehova kwalilenga amamilioni ya ba mitima yalungama ukusambilile cine. Bushe ico te cisuma sana? Ukulunda pali co, ilyo Yehova aletwalilila ukutekanya, e lyo tukwata inshita yakulilako iya ‘kubombela ipusukilo lyesu no mwenso no kututuma.’—Abena Filipi 2:12; 2 Petro 3:11, 12.
9. Nga ca kuti teti tubombe ukufika pantu tulefwaya mu mulimo wa kwa Yehova, ni shani ifyo umutima wa kulindilila wingatwafwa ukushipikisha?
9 Umutima wa kulindilila ulatwafwa ukukanafuupulwa ilyo ukukaanya, ukulwala, ubukote, nelyo amafya yambi yabwesesha umulimo wesu uwa Bufumu pa nshi. Yehova atwenekela ukumubombela no mutima onse. (Abena Roma 12:1) Nangu cibe fyo, Mwana Lesa, ‘uulililo bulanda umulanda no mubusu,’ tafwaya tulecita ifyacila mu maka yesu; na Yehova wine te fyo afwaya. (Amalumbo 72:13) Kanshi, tulakoseleshiwa ukucita apo twingapesha, ukulindilila mu kutekanya mpaka ifintu fikaaluke—atemwa muli buno bwikashi nelyo mu bukesa. Ibukisheni ukuti: “Lesa tali uushalungama; takalabe umulimo wenu, no kutemwa uko mwalangile kwi shina lyakwe, apo mwalepyungila aba mushilo, kabili mucili mulebapyungila.”—AbaHebere 6:10.
10. Musango nshi ushili wa bukapepa uwingasengaukwa no waba no mutima wa kulindilila? Londololeni.
10 Umutima wa kulindilila na kabili ulatwafwa ukusengauka ukuituumika. Bamo abo nomba bali abasangu tabaalefwaya ukulindilila. Napamo baleumfwa ukuti fimo filekabila ukwalula, napamo mu kumfwikisha kwa Baibolo nelyo mu mibombele ya kuteyanya. Lelo, bafililwe ukwiluka ukuti umupashi wa kwa Yehova e ulenga umusha wa cishinka kabili uwashilimuka ukwalula fimo fimo pa nshita Yakwe iyalinga, te pa nshita ifwe tulefwaya ukuti fyalukilepo. Kabili ukwaluka ukuli konse kufwile ukumfwana no kufwaya kwa kwa Yehova, te kumfwana na matontonkanyo yesu iyo. Abasangu balekelela umutima wa kuituumika ukufulunganya imitontonkanishishe yabo no kubapunwisha. Abambulako umutima wa kwa Kristu, nga balisungilile ukusekelela kwabo no kutwalilila ukuba pa bantu ba kwa Yehova.—Abena Filipi 2:5-8.
11. Kuti twabomfya shani bwino inshita ya kulindilila, ukukonkelesha ani?
11 Kwena, ukuba no mutima wa kulindilila tacalola mu kuba aba bunang’ani nelyo abashayangwako. Twalikwata ifya kucita. Ku ca kumwenako, tukabila ukobelwa ne sambililo lya pa lwesu ilya Baibolo na muli fyo ukulafwaisha ukwishiba ifya ku mupashi, ukufwaisha uko na bakasesema ba busumino nangu fye bamalaika bakweteko. Ilyo alelanda pa kufwaisha ukwishiba kwa musango yo, Petro atila: “Bakasesema abasesemene ukusenamina ukukesa kuli imwe, bafwaishe no kwipushaipusha ifye pusukilo ili . . . Ifintu ifi bamalaika bakumbwo kulengelamo.” (1 Petro 1:10-12) Te sambililo lya pa lwesu fye, lelo ukusangwa ku kulongana, pamo pene no kupalama kuli Lesa mwi pepo, fintu fifwile ukucitwa nangu cafye shani. (Yakobo 4:8) Abo abaibukila ifyo bakabila lwa ku mupashi ukupitila mu kulya ifilyo fya ku mupashi lyonse no kubishanya na Bena Kristu banabo balangilila ukuti balikwata umutima wakweteko Kristu.—Mateo 5:3.
Moneni Ifintu mu Nshila ya Cine Cine
12. (a) Buntungwa nshi Adamu na Efa balefwaya ukupoka? (b) Cinshi cacitikila abantu ukukonka pa co Adamu na Efa bacitile?
12 Ilyo Lesa alengele abantunse ba kubalilapo babili, tabapeele insambu sha kwimika icipimo ca calungama ne calubana. (Ukutendeka 2:16, 17) Adamu na Efa balefwaya ukupoko buntungwa bwa kukanatungululwa na Lesa, ne ci e calenga ifintu mu calo ukuba fintu fili. Umutumwa Paulo atile: “Ulubembu lwaingilile mu muntu umo pano isonde, ne mfwa yaingilile mu lubembu; e fyo ne mfwa yayambukile ku bantu bonse, pantu bonse balibembwike.” (Abena Roma 5:12) Imyaka 6,000 iya kubapo kwa bantunse ukufuma pa nshita ya kwa Adamu yalangilila fye ukuti ya cine amashiwi ya kwa Yeremia ayatila: “Mwe Yehova, ninjishibo kuti te kwa muntunse ukwenda kwakwe; te kwa muntu uuleya ukushikimika amatampulo yakwe.” (Yeremia 10:23) Ukusumina ukuti amashiwi ya kwa Yeremia ya cine tacipilibula ukuti ifwe twaishiba fye ati teti tutunguluke. Cilangilila fye ukuti e fyo fye ifintu fyaba. Cilondolola umulandu imyaka yonse uku twafuma “abantu bacito lukambo ku bantu ku kubabifya” pantu balaiteka abene ukwabula Lesa.—Lukala Milandu 8:9.
13. Bushe Inte sha kwa Yehova shimona shani ukwabula ukulamba ifyo abantunse bengapwishishisha?
13 Pa kumona ifyo ifintu fili ku bantunse, Inte sha kwa Yehova shalishiba ukuti ifintu kuti fyabombwa muli buno bwikashi lelo fyaba na pa kupelela. Umutima wa kusuubila kuti watwafwa ukutwalilila no kusekelela, lelo te muti wa kupwisha fyonse. Mu kutendeka kwa ba 1950, shimapepo umo umwina Amerika alembele icitabo icaile ululumbi icaleitwa The Power of Positive Thinking. Ici citabo catubulwile ukuti amafya ayengi kuti yacimfiwa nga yabombwapo no mutima wa kusuubila. Umutima wa kuicetekela cine cine usuma. Lelo ukulingana ne fyo tupitamo casangwa ukuti ukwishiba, ukulamuka, ifikwatwa, ne fintu fimbi ifingi filenga fwe bantu ukupelebela mu fyo twingacita. Kabili nga kumona mwi sonde lyonse, amafya yalikulisha ica kuti abantunse tabengayapwisha bwino bwino—te mulandu basuubile shani!
14. Bushe Inte sha kwa Yehova shaba ne mitima iishifwaya fisuma? Londololeni.
14 Pa mulandu wa kumone fintu mu nshila ya cine cine, Inte sha kwa Yehova inshita shimo basheba ati shakwata imitima iishifwaya fisuma. Lelo shifwaisha fye ukweba abantu pa lwa Wingawamisha abantu ifintu, ukufiwamisha umuku wa limo. Muli ci na mo shipashanya umutima wa kwa Kristu. (Abena Roma 15:2) Kabili shalipamfiwa ukwafwa abantu ukuba na bucibusa busuma na Lesa. Shalishiba ukuti mu kupita kwa nshita, ukucite fi e kukaleta ubusuma ubwingi.—Mateo 28:19, 20; 1 Timote 4:16.
15. Ni shani ifyo umulimo wa Nte sha kwa Yehova uwamyako imikalile ya bantu?
15 Inte sha kwa Yehova tashasuulako ku mafya yaba mu calo—maka maka ifintu ifikowesha ifishaba fya mu malembo. Ilyo uulefwaya ukuba Inte ya kwa Yehova talaba Inte, alatala ayaluka, ilingi line ukucimfya ububifi bwalimba ne mishila ubushitemuna Lesa. (1 Abena Korinti 6:9-11) Muli iyi nshila Inte sha kwa Yehova shalyafwa abaitemenwa ukucimfya bucakolwa, ukukunkuma ku miti ikola, bucisenene, no kobelwa ne fyangalo fya cela mushuke. Abantu bapindululwe fyo balisambilila ifya kuteyanishisha indupwa shabo mu nshila ya mucinshi iya bufumacumi. (1 Timote 5:8) Ilyo abantu ne ndupwa bayafwiwa muli yi nshila, amafya ya mu bwikashi yalacepako—ababomfya imiti ikola balacepelako, ulubuli mu ndupwa lulacepelako, na fimbipo. Ukupitila mu kuba abekashi bomfwila amafunde no kwafwako bambi ukuwamyako imikalile yabo, Inte sha kwa Yehova shilacefyako umulimo wa tubungwe utulolekesha pa mafya ya mu bwikashi.
16. Mulandu nshi Inte sha kwa Yehova shishiipoosela mu tubungwe tufwaya ukuwamya ifintu?
16 E co, bushe Inte sha kwa Yehova shalyalula imibele yaseeka mu calo? Kwena, mu myaka ya ba 1990, impendwa ya Nte yalifulileko ukufuma muli ba 3,800,000 ukufika muli ba 6,000,000. Uko kuli kufulilako kwa bantu ukufika kuli ba 2,200,000, abengi aba muli abo balekele ifibelesho fyabipa no kusanguka Abena Kristu. E kutila abantu abengi baliwaminako! Nalyo line, iyi mpendwa inono sana nga mwalinganya ku kufulilako kwa bantu mwi sonde lyonse muli ba 1990. Bafulileko ukufika ku mpendwa ya 875,000,000! Inte sha kwa Yehova shilasekelamo sana ilyo shileafwa abantu abaleitemenwa, nangula ca kuti shalishiba ukuti banono ukufuma mu bantunse abakesa mu nshila ya ku mweo. (Mateo 7:13, 14) Ilyo Inte shilelindilila ukuwama kukabako mwi sonde lyonse ukukaletwa fye na Lesa, tashiipoosa mu tubungwe tufwaya ukuwamya ifintu, uto ilingi line tutampa fye na mapange yasuma lelo kuli pele pele tulalengwe nsoni nelyo fye ukuipoosa mu lukaakala.—2 Petro 3:13.
17. Finshi Yesu acitile pa kwafwilisha abantu, lelo finshi ashacitile?
17 Pa kucite fi, Inte sha kwa Yehova shilangilila ukuti shalicetekela Yehova filya fine Yesu acitile ilyo ali pano nse. Ku numa mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo, Yesu acitile ifipesha amano no kundapa abantu. (Luka 6:17-19) Alibuushishe na bafwa. (Luka 7:11-15; 8:49-56) Lelo tafumishepo amalwele nelyo ukucimfya umulwani imfwa. Alishibe ukuti tayali inshita yalinga iya kwa Lesa iya kucite fi. Apo alikwete amaka yapulamo ico ali uwapwililika, Yesu napamo nga alicitile ifingi ku kupwisha amafya ya fya mitekele na ya mu bwikashi. Cimoneke fyo bamo aba muli ilya nshita balefwaya ukuti abe kateka no kucite fyo fine, lelo Yesu alikeene. Tubelenga atuti: “Abantu pa kumone ciishibilo ico acitile, batile, Cine cine uyu e kasesema batile aleisa pano isonde? E ico Yesu pa kwishibo kuti balaswa bese ku kumwikata ukuti bamucite imfumu, afumineko aile kabili ku lupili eka.”—Yohane 6:14, 15.
18. (a) Ni shani ifyo Yesu lyonse alangilila ukuti aba no mutima wa kulindilila? (b) Ni shani ifyo imibombele ya kwa Yesu yayaluka ukutula 1914?
18 Yesu alikeene ukuipoosa mu mapolitiki nelyo ukwikalila fye ukulabomba umulimo wa kwafwilisha abantu pantu alishibe ukuti inshita ya kuti abe mfumu no kulabomba imilimo ya kundapa bonse konse konse yali tailafika. Na lintu aninine ukubwelela ku muulu no kukwata ubumi bwa ku mupashi ubushingafwa, aliitemenwe ukulindilila inshita Yehova asonta ilyo ashilatendeka ukubomba. (Amalumbo 110:1; Imilimo 2:34, 35) Lelo, ukutula apo abikilwa pa kuteka Ubufumu bwa kwa Lesa mu 1914, aleya “alecimfya kabili ku kuyacimfya.” (Ukusokolola 6:2; 12:10) Fintu twaba aba kutasha ukunakila ku kuteka kwakwe, ilyo bambi abaitunga ukuba Abena Kristu basalapo ukutwalilila fye abambuulu ku fisambilisho fya Baibolo pa lwa Bufumu!
Ukulindilila—Ni Ntulo ya Kufulunganya Nelyo iya Kusekelela?
19. Ni lilali ukulindilila ‘kwingalwaliko mutima,’ kabili ni lilali kwingaba intulo ya kusekelela?
19 Solomone alishibe ukuti ukulindilila kuti kwaba kwa kufulunganya. Alembele ati: “Icacetekelwa icashimba cilwaliko mutima.” (Amapinda 13:12) Cine cine, nga ca kuti umuntu aleenekela fimo ifishakwata ne shinte, umutima wakwe kuti walwala ku kulengwe nsoni. Lelo, ukulindilila ifya nsansa—napamo ubwinga, ukufyalwa kwa mwana, nelyo ukukumana cipya cipya na batemwikwa besu—kuti kwalenga twaba no kusekelela pa kulindilila ilyo kushele ne nshiku ishingi. Uko kusekelela kulakulilako nga ca kuti twabomfya inshita ya kulindilila mano mano, ukuteyanishisha ico tuleenekela.
20. (a) Fisuma nshi ifyo tuleenekela mu kuba no kucetekela? (b) Kuti twasekelela shani ilyo tulelindilila ukuti imifwaile ya kwa Yehova ifikilishiwe?
20 Ilyo tucetekele ukwabula no kushako ukuti ifyo tuleenekela fili no kucitika—nangu line tatwaishiba inshita fili no kucitikilamo—inshita ya kulindilila tailingile ‘ukulwaliko mutima.’ Bakapepa ba busumino aba kwa Lesa balishiba ukuti Ukuteka kwa kwa Kristu ukwa myaka 1,000 nakusungamina. Balicetekela ukuti bali no kumonako uko imfwa na malwele fikapwa. Mu kuswatuka balelindilila ne nsansa inshita ilyo bali no kupokelela amabilioni ya bafwa, ukusanshako abatemwikwa babo. (Ukusokolola 20:1-3, 6; 21:3, 4) Muli shino nshiku ilyo ifilengwa na Lesa fileonaulwa, balafwaisha ukumona icilayo cashininkishiwa ica kuti Paradise akapangwa pe sonde. (Esaya 35:1, 2, 7) Fintu cili ica mano kanshi, ukubomfya bwino bwino inshita ya kulindilila, “ukupikintika pe mu mulimo wa kwa Shikulu.” (1 Abena Korinti 15:58) Twalilileni ukulalya ifilyo fya ku mupashi. Lundululeni bucibusa bwapalamisha na Yehova. Fwayeni bambi abo imitima yabo ibalenga ukubombela Yehova. Koselesheni abasumina banenu. Shukileni inshita yonse iyo Yehova ali no kuleka ati ipitepo. Lyene ukulindilila Yehova takwakatale ‘akumulwaliko mutima.’ Lelo, kukamulenga ukwisulamo ukusekelela!
Bushe Kuti Mwalondolola?
• Ni shani ifyo Yesu alangishe ukuti alikwete umutima wa kulindilila?
• Ni mu mibele ya musango nshi Abena Kristu bakabila umutima wa kulindilila?
• Mulandu nshi Inte sha kwa Yehova shatekela fye umutima no kulalindilila Yehova?
• Ni shani twingalenga ukulindilila Yehova kwaba intulo ya kusekelela?
[Amepusho]
[Ifikope pe bula 12]
Yesu alishipikishe ku mulandu wa kusekelela kwabikilwe pa ntanshi yakwe
[Icikope pe bula 13]
Nelyo fye ni pa numa ya kubomba imyaka iingi, kuti twatwalilila ukusekelela
[Ifikope pe bula 15]
Imintapendwa ya bantu baliwamyako imikalile yabo ukupitila mu kusanguka Inte sha kwa Yehova