Kwateni Umutima wa kwa Kristu!

“Lesa wa kutwalilila kabili uwa kukoselesha amupeele ukwikala mu kuumfwana, bonse [mukwate umutima wa kwa, NW] Kristu Yesu.”—ABENA ROMA 15:5.

1. Bushe umutima kuti wayambukila shani imikalile ya muntu?

UMUTIMA cintu cacindama sana mu mikalile. Kwaba ababa no mutima wafina, bambi balyanguko mutima, bambi baba no mutima wa kusuubila e lyo bambi na bo uwa kutwishika, bambi baba no mutima wa lubuli ilintu bambi baba no wa kubombela pamo, kabili kwaba na ba mutima watemwa ukuilishanya e lyo bambi na bo baba no wa kutasha. Ifi fyonse kuti fyalenga umuntu ukucita ifyapusanapusana mu fintu alekumanya e lyo filambukila ne fyo abantu bamumona. Uwateeko mutima kuti aba uwa nsansa nelyo ifintu fyafye shani. Uwa mutima ubi, amona kwati fyonse fyalilubana, nangu line mu cine cine ifintu fili fye bwino.

2. Ni shani ifyo abantu bamumunga imitima yabo?

² Ukukwata umutima usuma nelyo uubi cintu cifwile ukusambililwa. Na kuba cintu cisambililwa. Pa kulanda pa kacece, icitabo ca Collier’s Encyclopedia cisoso kuti: “Ifisa mu kuba umutima [wa kacece] fintu kanonka nelyo ukusambilila, kafwile ukunonka nelyo ukusambilila ululimi nelyo umulimo uli onse.” Cinshi cipima ifyo imitima yesu iba? Ilyo fingi filenga, ifilenga maka maka fyaba ni kuntu twikala na bo tubishanya na bo. Icitabo tulumbwile pa muulu citila: “Tusambilila nelyo ukwishiba ifya kumumunga imitima yesu ukupitila mu kumona imicitile ya bantu tubishanya na bo sana.” Imyaka iingi iyapitapo, Baibolo yalandile icapalako aiti: “Enda na ba mano e lyo ukabo wa mano, lelo uucito bunabo ku bawelewele akacula.”—Amapinda 13:20; 1 Abena Korinti 15:33.

Ukwa Kupashanya Umutima Usuma

3. Nani uwakwete umutima wawamino kupashanya, kabili kuti twamupashanya shani?

³ Kwati fintu caba muli fyonse fimbi, Yesu Kristu alitupeela icipasho cawamisha na pa lwa musango walinga uwa mutima. Atile: “Pantu imupeele ica kumulanga, ukuti na imwe mucite ifyo fine namucitila.” (Yohane 13:15) Pa kuti tupale Yesu, intanshi tufwile ukumusambililapo. * Tusambilila pa lwa bumi bwa kwa Yesu ku mifwaile ya kucita ifyo umutumwa Petro atile e fyalinga. Atile: “Ni ci cine mwaitiilweko; pa kuti na Kristu aculiile imwe no kumushile ca kumwenako, ukuti mukonke mu makasa yakwe.” (1 Petro 2:21) Ubuyo bwesu bwaba kufwaya ukupala Yesu ukufika pantu twingapesha. Ico cilesanshamo no kukwata umutima akwete.

4, 5. Cintu nshi pa lwa mutima wa kwa Yesu icalandwapo sana pa Abena Roma 15:1-3, kabili ni shani fintu Abena Kristu bengamupashanya?

⁴ Finshi fyasanshiwamo mu kukwata umutima wa kwa Kristu Yesu? Icipandwa 15 ica kalata wa kwa Paulo ku bena Roma alatwafwa ukwasuka ico cipusho. Mu cikomo ca kubalilapo muli  ci cipandwa, Paulo alanda pa mibele yapulamo iya kwa Yesu ilyo atila: “Ifwe fwe ba maka tufwile ukusende fya kunakuka fya bashaba na maka, no kuitemuna iyo. Ifwe bonse umo umo tutemune umunensu, ku kumuletelo busuma bwa kumukuula. Pantu na Kristu wine taitemwine, lelo ifyo calembwa, aciti, Imiponto ya bakuponteele yaponena pali ine.”—Abena Roma 15:1-3.

⁵ Mu kupashanya umutima wa kwa Yesu, Abena Kristu bakoseleshiwa ukuiteyanya ukubombela bambi mu kuicefya ukucila ukufwaya ukuitemuna. Cine cine, ukuitemenwa kwabamo ukuicefya ukwa kufwaya ukubombela bambi nge fyo e musango wa “ba maka.” Yesu, uwakosele lwa ku mupashi ukucila umuntunse onse uwabalile abako, asosele pa lwa mwine ati: “Umwana wa muntu taishile ku kupyungilwa, lelo ku kupyungila, no kupeelo mweo wakwe icilubula ca pa bengi.” (Mateo 20:28) Pamo nga Bena Kristu, na ifwe tufwaya ukwafwa bambi, pamo pene na “bashaba na maka.”

6. Ni mu nshila nshi twingapashanya ifyo Yesu alecita ilyo batukaanya nelyo ukutupontela?

⁶ Umusango na umbi uwamoneke muli Yesu mitontonkanishishe yakwe ne micitile ifyo lyonse fyali ifisuma. Tatalile asuminisha aba mitima ibi ukubifya umutima wakwe uusuma uwa kubombela Lesa; e fyo na ifwe tufwile ukuba. Ilyo apontelwe no kupakaswa pa mulandu wa kupepa Lesa mu busumino, Yesu alishipikishe mu kutekanya ukwabula ukuilishanya. Alishibe ukuti abaleesha ukutemuna abanabo ‘ku kubaletelo busuma bwa kubakuula’ kuti baenekela ukubakaanya ku ba pano isonde abashatetekela kabili abakoso kumfwa.

7. Ni shani fintu Yesu alangishe ukuti ali uwatekanya, kabili mulandu nshi tulingile ukucitile fyo na ifwe?

⁷ Yesu alangilile ukuti alikwata umutima usuma na mu fintu fimbi. Tatalile amona ukuti Yehova alekokola lelo mu kutekanya alelinda ukumona ifyo imifwaile ya kwa Lesa yali no kuba.  (Amalumbo 110:1; Mateo 24:36; Imilimo 2:32-36; AbaHebere 10:12, 13) Ukulunda pali fyo, Yesu talekele kutekanishisha abakonshi bakwe. Abebele ukuti: ‘Sambilileni kuli ine’; apo ali “uwafuuka,” ukufunda kwakwe kwalekuulilila no kupembesula. Kabili apo ali “uwapetama umutima,” tali uwaituumika nelyo uwa matutumuko. (Mateo 11:29) Paulo atukoselesha ukupashanya uyu mutima wa kwa Yesu lintu atila: “Muli imwe mube [umutima uwali, NW] na muli Kristu Yesu. Wene, pa kuba mu cipasho ca kwa Lesa, tatontonkenye ukuti ukulingana na Lesa cintu ca kusompola; lelo aisangwile uwa fye, pa kubuule cipasho ca busha, pa kufyalwa mu cipasho ca buntunse.”—Abena Filipi 2:5-7.

8, 9. (a) Mulandu nshi tufwile ukubombela pa kukanaba no mutima wa bukaitemwe? (b) Mulandu nshi tushilingile ukufuupwilwa nga twapelebela mu kukonka icipasho Yesu atushilile, kabili ni mu nshila nshi Paulo abele ica kumwenako cisuma muli ci?

⁸ Calyanguka ukusoso kuti tufwaya ukubombela bambi no kutangishako ifyo bafwaya. Lelo ukuceeceeta imitima yesu mu bufumacumi kuti kwalangisha ukuti tayalemenena sana mu kucite fyo. Mulandu nshi? Ica ntanshi, pantu twalipyana bukaitemwe ukufuma kuli Adamu na Efa; ica bubili, pantu twikala mu calo umo abantu basumbula bukaitemwe. (Abena Efese 4:17, 18) Pa kukwata umutima uwabula bukaitemwe ilingi cifwaya ukulundulula imitontonkanishishe iyapusana ne cifyalilwa cesu icishapwililika. Cifwaya ukuba no mupampamina no kubombesha.

⁹ Ukukanapwililika kwesu ukumonekesha, ukwapusaninina fye ne cipasho capwililika ico Yesu atushilile, inshita shimo kuti kwatulenga ukufuupulwa. Kuti twatwishika no kutwishika nga kuti twakumamo ukuba no mutima wakweteko Yesu. Lelo moneni amashiwi ya kwa Paulo aya kukoselesha ayatila: “Naishibo kuti muli ine (e kutila mu mubili wandi) tamwaikale cisuma; pantu ukufwayo kucite cisuma kwaba kuli ine, lelo ukucicita e ko nafilwa. Pantu icisuma ico mfwaya, nshicicita; lelo icibi ico nshifwaya, e co ncita. pantu ndesaminwe mbela ya kwa Lesa ku buntu bwa mu kati, lelo namone mbela imbi mu filundwa fyandi iilelwa ne mbela ya mutima wandi no kuntwala bunkole ku mbela ya lubembu iili mu filundwa fyandi.” (Abena Roma 7:18, 19, 22, 23) Ca cine, ukukanapwililika kwa kwa Paulo libili libili kwalemucilikila ukucita ukufwaya kwa kwa Lesa ukulingana na fintu alefwaya, lelo umutima wakwe—e kuti ifyo aletontonkanya no kumfwa pa lwa kwa Yehova na mafunde Yakwe—cintu ico twingapashanya. Na ifwe umutima wesu kuti wapalako.

Ukulungika Imitima Yalubana

10. Mutima wa musango nshi Paulo akoseleshe abena Filipi ukukwata?

¹⁰ Bushe cine cine bamo kuti bakabila ukulungika imitima yalubana? Ee. E fyo fye cali na ku Bena Kristu bamo aba mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo. Muli kalata wakwe ku bena Filipi, Paulo alandile ulwa kukwata umutima walungama. Alembele ati: “Te kutila nimpoke ci [ubumi bwa ku muulu ukupitila mu kubuuka kwa ntanshi], nangu kutila nimpwililila; lelo nkonkelela ukuti ncinonke, pantu Kristu Yesu anonka ine. Mwe ba bwananyina, ine ne mwine nshilingo kuti nimpoke ci cintu, lelo ncite cintu cimo, pa kulaba ifya ku numa, no kusupile fya ku ntanshi, nkonkelela ukulola ku buyo, ku mwaala wa bwite bwa mu muulu bwa kwa Lesa muli Kristu Yesu. E ico, abapwililila bonse aba muli ifwe, [babe no yu mutima, NW].”—Abena Filipi 3:12-15.

11, 12. Ni mu nshila nshi Yehova atusokolwela umutima walungama?

¹¹ Paulo alondolola ukuti onse uwasanguka Umwina Kristu, lelo tamwene ukuti alekabila ukulunduluka ninshi ali no mutima walubana. Nafilwa ukukwatako umutima wa kwa Kristu. (AbaHebere 4:11; 2 Petro 1:10; 3:14) Bushe ninshi calaala capwa ku muntu wa musango yo? Awe iyo. Lesa kuti atwafwa ukwalula imitima nga cine cine tulefwaya. Paulo akonkanyapo ati: “Nga mwaangilwe cintu umwaibela, Lesa akamusokolwela [uyu mutima, NW].”—Abena Filipi 3:15.

¹² Lelo nga tulefwaya Yehova ukutusokolwela umutima walinga, tufwile ukubombako fimo na ifwe. Ukusambilila Icebo ca kwa Lesa mu kubamo ipepo no kwafwa kwa mpapulo sha Bwina  Kristu ishifuma ku “musha wa cishinka kabili uwashilimuka” kukalenga ‘abangwe fintu umwaibela’ bakwate umutima walungama. (Mateo 24:45) Baeluda ba Bwina Kristu, abasontwa no mupashi wa mushilo ku ‘kucema ulukuta lwa kwa Shikulu,’ bakaitemenwa ukwafwilisha. (Imilimo 20:28) Fintu tutasha pa kuti Yehova alatulangulukilako pa kukanapwililika kwesu kabili alatwafwilishako! Natusumine ukwafwiwa.

Ukusambililako Kuli Bambi

13. Cinshi tusambilila pa lwa mutima usuma ukufuma mu fyalembwa muli Baibolo pali Yobo?

¹³ Mu Bena Roma icipandwa 15, Paulo alangilila ukuti ukwetetula pa fyacitike kale kuti kwatwafwa ukwalula imitima yesu. Alemba ati: “Fyonse ifyalembelwe kale fyalembeelwe ku kutusambilisha, ukuti mu kutwalilila kabili mu kutukoselesha kwa malembo e mo tube no kucetekela.” (Abena Roma 15:4) Ababomfi ba kwa Yehova aba busumino bamo ku kale balekabila ukulungika imitima yabo muli fimo. Ku ca kumwenako, Yobo ali no mutima usuma mu fingi. Tasoselepo ati ububi bwafumine kuli Yehova, kabili tatalile aleka ukucucutika kwakwe ukumulenga ukutwishika Lesa. (Yobo 1:8, 21, 22) Nangu cibe fyo, alemenene fye ku kuilungamika. Yehova alengele Elihu ukwafwa Yobo ukulungika umutima wakwe. Mu cifulo ca kuyumfwa ukuti nasaalulwa, Yobo mu kuicefya asumine ukuti alekabila ukwalula umutima wakwe kabili mu kuitemenwa atendeke ukuulungika.—Yobo 42:1-6.

14. Kuti twapala shani Yobo ilyo twalungikwa pa lwa mutima wesu?

¹⁴ Bushe kuti twacita fintu Yobo acitile ilyo Umwina Kristu munensu mu cikuuku atweba ukuti incitilo shesu shilelanga ukuti umutima wesu uli no bwafya? Ukupala Yobo, shi ‘twikalinga Lesa ukulufyanya.’ (Yobo 1:22) Nga ca kuti twafyengwa, twikatala atuilishanya nelyo ukupeela Yehova umulandu pa mafya yesu. Shi tuleesha ukukanailungamika, tuleibukisha no kuti te mulandu na mashuko twakwata mu mulimo wa kwa Yehova, tucili “ifinangwa fya basha.”—Luka 17:10.

15. (a) Kulubana nshi ukwa mitima ukwali na bakonshi ba kwa Yesu bamo? (b) Ni shani fintu Petro alangisha ukuti ali no mutima usuma?

¹⁵ Mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo, incitilo sha bamo abakutike kuli Yesu shalangishe ukuti imitima yabo tayaweme. Pa nshita imo, Yesu asoselepo fimo ifyayanshishe ukumfwa. Lyene, “abengi pa basambi bakwe ilyo baumfwile, batile, Icebo ici cayafya.  Ni ani uwingacumfwa?” Abalandile fi ukwabula no kutwishika bakwete umutima uubi, kabili calengele no kuti baleke ukukutika kuli Yesu. Icalembwa citila: “Ukufuma lilya abengi ba mu basambi bakwe bafumineko baile ku numa, tabaendele nankwe kabili.” Bushe ni bonse abali no mutima walubana? Iyo. Icalembwa cikonkanyapo ati: “E ico Yesu atile ku be kumi na babili, Bushe na imwe mulefwayo kuya? Simone Petro alimwaswike, ati, Mwe Shikulu, ni kuli ani twingaya?” Lyene, Petro caba kwati ayasukila icipusho aipwishe. Atila: “Imwe muli ne fyebo fya mweo wa muyayaya.” (Yohane 6:60, 66-68) We mutima ulawama! Lintu twamona ukulondolola kupya nelyo ukumfwikisha kupya ukwa Malembo uko cingatala catukosela ukusumina, bushe tacingawama ukuba no mutima waliko na Petro? Fintu cingaba bupumbu ukuleka ukubombela Yehova nelyo ukulanda mu nshila yapusana ne “cipasho ca fyebo fituntulu” pantu fye ifintu fimo fyatala fyatwansha ukumfwikisha!—2 Timote 1:13.

16. Mutima nshi uwabipa walangishiwe na bashimapepo ba ciYuda mu nshiku sha kwa Yesu?

¹⁶ Bashimapepo ba ciYuda aba mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo balifililwe ukuba no mutima uwakwete Yesu. Ukupampamina kwabo pa kukanafwaya ukukutika kuli Yesu kwalangililwe ilyo aimishe Lasaro ku bafwa. Ku uli onse uwa mutima usuma, cilya cipesha amano nga cali bushinino bwakumanina ubwa kuti Yesu atuminwe na Lesa. Lelo tubelenga atuti: “E ico bashimapepo bakalamba na baFarise batekele icilye, no kutila, Tulecita shani? pantu uyu muntu acite fiishibilo ifingi. Nga twamuleka ifyo, bonse bakamutetekela, na bena Roma bakesa no kupoke cifulo cesu no luko lwesu.” Cinshi bali no kucita? “Ukufuma kuli bulya bushiku bapandene amano umwa kuti bengamwipaila.” Ukulunda pa kufwaya umwa kwipaila Yesu, batendeke amapange ya konaula ubushininkisho bwa kuti ali ni kacita wa fipesha amano. “Bashimapepo bakalamba bapangile ukuti bepaye na Lasaro wine.” (Yohane 11:47, 48, 53; 12:9-11) Fintu cingabipa icine cine nga ca kuti twatungilile incitilo ya mutima iyapalako no kukalifiwa pa fintu ifyo tulingile ukusekelelapo! Kabili fintu cingaba ca busanso!

Ukupashanya Umutima wa kwa Kristu Uusuma

17. (a) Ni mu mibele nshi umo Daniele alangishishe ukuti ali no mutima uushitiina? (b) Ni shani fintu Yesu alangishe ukuti alishipa?

¹⁷ Ababomfi ba kwa Yehova lyonse balasungilile mitima isuma. Ilyo abalwani ba kwa Daniele bapangile ukuti kube ifunde lya kubinda ukulomba ku mulungu onse nelyo umuntu kano fye ku mfumu pa nshiku 30, Daniele alishibe ukuti ici caleangalila kuli bucibusa bwakwe na Yehova Lesa. Bushe ali no kuleka ukupepa kuli Lesa pa nshiku 30? Iyo, akonkenyepo fye ukwabula umwenso ukupepa kuli Yehova imiku itatu akasuba na kasuba, filya fine alecita ukufuma na ku kale. (Daniele 6:6-17) Yesu na o alikeene ukututuma abalwani bakwe. Pa bushiku bwe Sabata bumo, asangile umuntu uwa cisansa icaumina. Yesu alishibe ukuti abaYuda abengi abali palya bali no kukalipa nga aundepe umuntu pe Sabata. E co abepwishe mu kulungatika ukuti bailandile pa lwa uyu mulandu. Ilyo bakeene, Yesu alyundepe ulya muntu. (Marko 3:1-6) Yesu tatalile akwinda mu kubomba umulimo wakwe pantu aishibe ukuti e cintu calungama ukucita.

18. Mulandu nshi bamo batukaanisha, lelo cinshi tufwile ukucita pa kumona imitima yabo iibi?

¹⁸ Inte sha kwa Yehova lelo na sho shalishiba ukuti tashilingile ukututuma ku kwankulako kwabipa ukwa bakaanya, pantu nga shacite fyo  ninshi tashilelangisha umutima wa kwa Yesu. Abengi balakaanya Inte sha kwa Yehova, bamo pantu bambuulu tabaishiba fishinka e lyo bambi pantu balipata Inte atemwa ubukombe bwa shiko. Lelo twileka imitima yabo iya bulwani ukututompola. Tatulingile ukuleka bambi ukutupingula ifyo tufwile ukulapepa.

19. Kuti twaba shani no mutima nga ulya uwa kwa Yesu Kristu?

¹⁹ Lyonse fye incitilo sha kwa Yesu shalelangisha ukuti ali no mutima wa kucetekela abakonshi bakwe no kuteyanya kwa kwa Lesa, te mulandu na fintu cakosele ukucite fyo. (Mateo 23:2, 3) Tufwile ukukopa ica kumwenako cakwe. Ca cine ukuti bamunyinefwe tabapwililika, lelo ne fwe bene tatwapwililika. Kabili ni kwi pa mbali ya mu ba bwananyina ba mwi sonde lyonse, uko twingasanga ifibusa fisuma kabili ifya cishinka? Yehova talati atulenge ukumfwikisha fyonse ifyaba mu Cebo cakwe icalembwa, lelo macalici nshi ayaumfwikisha ifyacila pa fyo twaishiba? Lekeni lyonse tuleba ne mitima isuma, kwati mutima untu Yesu akwete. Ici cisanshamo ifingi, pamo ngo kwishiba ifya kulindilila Yehova, nga fintu tuli no kusambilila mu cipande cikonkelepo.

[Futunoti]

Bushe Kuti Mwalondolola?

• Ni shani fintu imitima yesu yambukila imikalile yesu?

• Londololeni umutima wakwete Yesu Kristu.

• Cinshi twingasambililako ku mutima wa kwa Yobo?

• Mutima nshi walinga ukuba na o ilyo abantu baletukaanya?

[Amepusho]

[Ifikope pe bula 7]

Umwina Kristu wakwata umutima usuma alafwaya ukwafwa bambi

[Icikope pe bula 9]

Ukusambilila Icebo ca kwa Lesa mu kubamo ipepo kulatwafwa ukukwatako umutima wa kwa Kristu