Ukupunda Mutuule

UMWANAKASHI umwina Brazil alilile ati, “Lesa alindekelesha!” Pa numa ya mfwa ya kupumikisha iya mulume wakwe, ayumfwile ukuti ubumi bwakwe nomba tabwali kantu. Bushe mwalitala amwesha ukusansamusha uuli mu mafya yene yene nelyo ukwafwilishako uulefwaya ubwafwilisho?

Bamo balapelelwa icine cine ica kuti balaipaya no kuipaya—kabili abengi pali aba, bacaice. Ukulingana ne nyunshipepala ya Folha de S. Paulo, ukufwailisha kwa ku Brazil kulangilila ukuti “ukuipaya pa bacaice nakwingilishiwako amapesenti 26.” Ku ca kumwenako, tontonkanyeni pa lwa kwa Walter, * umulumendo wa ku São Paulo. Takwete abafyashi, takwete ukwa kwikala, takwete inshita ya kuba eka ku kucita ifya pa lwakwe, takwete abanankwe engashintililapo. Pa kuti fye apwishe amafya alepitamo, Walter asalilepo ukuipoosa ukufuma pa bulalo.

Ba Edna, abafyashi abashimbe bali na bana babili ilyo basangile umwaume umbi. Pa numa fye ya mweshi umo, balyupene no yo wine mwaume, baipoosele mu kupupe mipashi na muli bucakolwa. Ba Edna bakwete umwana na umbi, batendeke ukunwensha ubwalwa, kabili balipopomenwe icine cine ica kuti baeseshe no kuipaya. Kuli pele pele, babapokele na bana babo bene.

Ni shani pa lwa bakalamba? Ba Maria balitemenwe utwa kusekesha no kulanda sana. Ilyo balekota, nangu cibe fyo, batendeke ukusakamana pa lwa ncito yabo iya bunasi pantu baletila napamo bakulalufyanya pa kubomba incito. Ici cabalengele ukupopomenwa. Pa numa ya kwesha ukuyundapa, baile ku cipatala, kabili umuti balepeelwa wamoneke ukuti walebomba fye bwino. Lelo lintu incito yapwile ilyo bali ne myaka ya bukulu 57, ukupopomenwa kwalibukulwike uno muku ukucilanapo kubipa ica kuti camoneke ukuti takwali na mwa kusengulwila. Ba Maria batendeke ukutontonkanya pa lwa kuipaya fye.

Profesa José Alberto Del Porto uwa pa Univesiti ya São Paulo atile, “mupepi na mapesenti 10 aya bantu bapopomenwa balesha ukuipaya.” David Satcher, umukalamba wa badokota wa fya kulepula aba ku United States atile, “abengi abafwa, bafwa imfwa sha kuipaya ukucila isha kwipaiwa fye kuli bambi. Nangu ca kuti ici calyafya ukusumina lelo kwena e cishinka.”

Inshita shimo ukwesha ukuipaya kuba ni nshila ya kufwailamo ubwafwilisho, nangu ca kuti takumoneka ifyo. Kabili ukwabula no kutwishika aba mu lupwa ne fibusa bafwaya ukucitila uwapelelwa icisuma. Kwena, tamwakamwafwe nga ca  kuti mulemweba ati: “Leka ukuililila ubulanda,” “Imwe muliko na eyefilya, bambi calibipisha” nelyo, “Ifwe bonse ifintu filatubipila inshita shimo shimo.” Lelo, mulandu nshi uwa kukanabela fye cibusa wa cine cine kabili kakutika musuma? Na cine, esheni ukwaafwa uupelelelwe ukumona ukuti ukuba umumi cisuma sana.

Kalemba umwina France Voltaire alembele ukuti: “Umuntu uwaiipaya lelo pa mulandu fye wa kukalifiwa, nga alitemenwe ukuba no mweo alolelako fye umulungu umo.” Cisuma, abantu abapelelelwe kuti basanga shani ukuti ukuba no mweo cisuma?

[Futunoti]

[Icikope pe bula 3]

Abacaice na bakalamba abaleipaya balefulilako fye

[Icikope pe bula 4]

Kuti mwayafwa shani umuntu uwapelelwa?