Ukulubula Inshita ya Kubelenga no Kusambilila

“[Lubuleni, NW] nshita, ico ishi nshiku sha bubifi.”—ABENA EFESE 5:16.

1. Mulandu nshi cawamina ukuti tulelubula inshita, kabili ifyo tubomfya inshita yesu kuti fyasokolola finshi pali ifwe?

BATILA “ukutantike nshita kwalikatama nga nshi.” Umuntu uutantika inshita ya kucita ifilekabilwa akasanga sana icibwesha mu nshita yakwe. Imfumu ya mano Solomone yalembele ukuti: “Ku cintu conse kwabe nshita iyalingwa, kwaba inshita ya fintu fyonse mwi samba lya muulu.” (Lukala Milandu 3:1, Moffatt) Bonse twakwata amaawala yamo yene; ni fwe tupingula ifyo twalayabomfya. Ifyo tutangisha ne fyo twakanya inshita yesu filasokolola sana ifyo twakatamika.—Mateo 6:21.

2. (a) Mu Lyashi lyakwe ilya pa Lupili, finshi Yesu alandile pa fyo tukabila lwa ku mupashi? (b) Kuibebeta nshi kwingalinga?

² Tufwile ukulubulako inshita ya kulya ne ya kulaala pantu ifi e fyo umubili ukabila. Lelo ni shani ulwa fyo tukabila lwa ku mupashi? Twalishiba ukuti na fyo tulingile ukufikwata. Mu Lyashi lyakwe ilya pa Lupili, Yesu atile: “Ba nsansa abaibukila ulwa kukabila kwabo ukwa ku mupashi.” (Mateo 5:3, NW) E mulandu wine “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka” lyonse atucinkwilako ulwa bucindami bwa kulubula inshita ya kubelenga Baibolo no kusambilila. (Mateo 24:45) Pambi mwalishiba ifyo ici cacindama, lelo mutontonkanya ukuti tamwakwata inshita ya kusambilila nelyo ukubelenga Baibolo. Nga e fyo cili, natubebete inshila sha kusangilamo inshita ya kubelenga Icebo ca kwa Lesa, inshita ye sambililo lya pa lwesu, ne nshita ya kwetetula.

Ukusanga Inshita ya Kubelenga Baibolo no Kusambilila

3, 4. (a) Kufunda nshi umutumwa Paulo apeele ulwa fyo tufwile ukubomfya inshita yesu, kabili ici cisanshamo finshi? (b) Ni mwi Paulo aloseshe lintu atufundile ukuti tufwile ‘ukulubula inshita’?

³ Pa mulandu wa nshita tuleikalamo, ifwe bonse tufwile ukumfwila amashiwi ya mutumwa Paulo aya kuti: “Cenjeleni pa kwenda kwenu, te kwenda nga batumpa iyo, kano nga ba mano; mube [abalubula, NW] inshita, ico ishi nshiku sha bubifi. Pa mulandu wa ici mwiba bashashilimuka, lelo abeluka icabo kufwaya kwa kwa Shikulu.” (Abena Efese 5:15-17) Kwena, uku kufunda kukuma imbali shonse isha bumi bwesu nga Bena Kristu baipeela, ukusanshako ukusanga inshita ya kupepa, ukusambilila, ukulongana, ne nshita ya kushimikila “imbila nsuma iyi ya bufumu” ukulingana na po twingapesha.—Mateo 24:14; 28:19, 20.

 ⁴ Ababomfi ba kwa Yehova abengi ilelo bamoneka kwati cilabafya ukusanga inshita ya kubelenga Baibolo no kukwata isambililo lyashika. Apo te kuti tulundeko iawala limo ku bushiku, kanshi ukufunda kwa kwa Paulo kufwile kwalola mumbi. Mu ciGriki, inumbwilo ya kuti ‘ukulubula’ ipilibula ukulubulako inshita twaciba no kucitamo fimbi. Muli dikishonari wakwe uwa Expository Dictionary W. E. Vine atila ipilibula “ukubomfya bwino inshita twashukila pantu te kuti tubweshe inshita twalufya.” Ni kuli finshi twingalubula inshita ya kubelenga no kusambilila Baibolo?

Tufwile Ukutantika Ifya Kutangisha

5. Mulandu nshi kabili ni mu nshila nshi tulingile ‘ukusuminisha ifyacilamo’?

⁵ Ukulunda pa milimo yesu iya ku calo, twalikwata ifya kucita ifingi ifya ku mupashi. Apo tuli babomfi baipeela aba kwa Yehova, twalikwata “ifya kucita ifingi mu mulimo wa kwa Shikulu.” (1 Abena Korinti 15:58, NW) Pa mulandu wa ici, Paulo aebele Abena Kristu mu Filipi ukuti, ‘suminisheni ifyacilamo.’ (Abena Filipi 1:10) Ici calola mu kuti tufwile ukutantika ifya kutangisha. Ifya ku mupashi filingile ukwisa intanshi pa fya ku mubili. (Mateo 6:31-33) Nalyo line, ukulinganya kulakabilwa nga tuli no kubomba fyonse ifya ku mupashi. Bushe tuleakanya shani inshita yesu pa kati ka mbali shalekanalekana isha mikalile yesu iya Bwina Kristu? Bakangalila benda batila pa fintu “fyacilamo” ifyo Umwina Kristu alingile ukusakamana, isambililo lya pa lwesu no kubelenga Baibolo filalekeleshiwa.

6. Ukulubula inshita kuti kwasanshamo cinshi nga twaisa ku milimo yesu iya ku calo ne milimo ya pa ng’anda?

⁶ Nga fintu tumwene, ukulubula inshita kusanshamo “ukubomfya bwino inshita twashukila.” E co nga ca kuti inshila tubelengelamo Baibolo no kusambilila tafyafikapo, kuti cawama ukuibebeta no kumona ifyo tubomfya inshita yesu. Nga ca kuti incito tubomba ilatusendela sana inshita kabili ilatunasha icibi, tufwile ukutuula uyu mulandu kuli Yehova mwi pepo. (Amalumbo 55:22) Kuti twateuluka pa kuti tukwate inshita ikalamba iya kucita ifyacindama ifyakuma ku kupepa Yehova, pamo no kusambilila no kubelenga Baibolo. Abatila imilimo ya mwanakashi taipwa balilungika. E co bankashi ba Bwina Kristu na bo balingile ukutantika ifya kutangishako no kusungako inshita ya kubelenga Baibolo no kukwata isambililo lya pa lwabo ilyashika.

7, 8. (a) Ni kuli finshi ilingi uko twingalubula inshita ya kubelenga no kusambilila? (b) Cinshi caba imifwaile ya kukokoloka, kabili ukwibukishe ci kuti kwatwafwa shani ukwishiba ifya kutangisha?

⁷ Mu cinkumbawile, fwe bengi kuti twalubulako inshita ku fintu fishacindama. Kuti twaipusha ukuti, ‘Inshita mpoosa ku kubelenga bamagazini ba ku calo nelyo banyunshipepala, ukutamba amaprogramu ya pa televishoni, ukukutika ku nyimbo, nelyo ukuteya ifyangalo fya pali vidio yakula shani? Bushe ndapoosa inshita ikalamba pali kompyuta ukucila inshita mbomfya ukubelenga Baibolo?’ Paulo atile: “Mwiba bashashilimuka, lelo abeluka icabo kufwaya kwa kwa Shikulu.” (Abena Efese 5:17) Ukucishamo ukutamba televishoni kumoneka ukuba e cikalamba sana icilenga Inte ishingi ukukana kwata inshita ikalamba iyesambililo lya pa lwabo no kubelenga Baibolo.—Amalumbo 101:3; 119:37, 47, 48.

⁸ Bamo kuti batila te kuti basambilile inshita yonse, balakabila inshita ya kukokoloka. Ilyo ici ca cine, kuti cawama ukumona inshita tupoosa mu kukokoloka  no kulinganya ku nshita tubomfya mu kusambilila nelyo ukubelenga Baibolo. Kuti mwapapa ifyo mwingasanga. Ilyo ukukokoloka no kutuusha filakabilwa, tafilingile ukwisa intanshi. Imifwaile yaba kutupembesula pa kuti tubombe bwino ifya ku mupashi. Amaprogramu ayengi aya pa televishoni na pa vidio yalalenga umo ashala nanaka, ilyo ukubelenga no kusambilila Icebo ca kwa Lesa kulapembesula kabili kulakosha.—Amalumbo 19:7, 8.

Ifyo Bamo Basanga Inshita ya Kusambilila

9. Busuma nshi bwaba mu kukonka ukufunda kwapeelwa mu katabo ka Ukubebeta Amalembo Cila Bushiku—1999?

⁹ Amashiwi ya kubangilila aya katabo ka Ukubebeta Amalembo Cila Bushiku aka mu 1999 yatila: “Kuti cawamisha ukubebeta ilembo lya bushiku ne fya kulandapo ifili muli aka katabo ulucelo. Mukalamona kwati Yehova, Kasambilisha Mukalamba, e ulemushibusha ku fyebo fyakwe. Mu busesemo Yesu alandwapo ngo usanga ubusuma mu mafunde ya kwa Yehova cila lucelo: ‘[Yehova] ambuushisho kutwi ulucelo no lucelo ku kuumfwa nga basambilila.’ Amafunde ya musango yo yalengele Yesu ukuba no ‘lulimi lwa basambilila’ pa kuti ‘engeshibo kukosesha ku cebo uwapomponteka.’ (Esa. 30:20; 50:4; Mat. 11:28-30) Ukubebeta ukufunda kwalingana ne nshita ukufuma mu Cebo ca kwa Lesa ilyo mwashibuka cila lucelo kukamwaafwa ukubombela pa mafya yenu no kumupangasha no ‘lulimi lwa basambilila’ ukuti mwaafweko bambi.” *

10. Bamo basanga shani inshita ya kubelenga no kusambilila, kabili busuma nshi bwabamo?

¹⁰ Abena Kristu abengi bakonka uku kufunda ukupitila mu kubelenga ilembo lya bushiku no bushiku ne fya kulandapo no kubelenga Baibolo nelyo ukusambilila lucelocelo. Mu France painiya wa busumino abuuka ku maca no kubelenga Baibolo pa maminiti 30. Cinshi camulenga ukuti alecite ci pa myaka iingi? Atila: “Ifyebo filamfika sana pa mutima, kabili nkonka imitantikile yandi iya kubelenga te mulandu ne cacitika!” Te mulandu ne nshita twasala, icacindama kukonka imitantikile yesu. René Mica, uwabomba bupainiya ukucila pa myaka  40 ku Bulaya na ku Afrika ya ku kapinda ka ku kuso, atila: “Ukufuma mu 1950 ubuyo bwandi bwaba kubelenga Baibolo onse cila mwaka, ica kuti naibelenga nomba imiku 49. Naishiba ukuti ici e co mfwile ukucita nga ndi no kutwalilila ukuba na bucibusa bwapalamisha na Kalenga wandi. Ukwetetula pa Cebo ca kwa Lesa kulangafwa ukumfwikisha ubulungi bwa kwa Lesa ne mibele yakwe imbi kabili kulankosha apakalamba.” *

“Ifilyo mu Nshita Iiyene”

11, 12. (a) “Filyo” nshi ifya ku mupashi ifyapayanishiwa no “mulashi wa pa ng’anda, uwa cishinka”? (b) Ni shani fintu “ifilyo” fipayanishiwa pa nshita iiyene?

¹¹ Nga fintu fye ukulya lyonse kulenga umo ukuba no bumi busuma, e fyo no kusambilila lyonse no kubelenga Baibolo filenga umo ukuba na bumupashi busuma. Mwi Landwe lya kwa Luka, tubelenga amashiwi ya kwa Yesu aya kuti: “Nga kanshi ni ani umulashi wa pa ng’anda, uwa cishinka kabili uwacenjela, uo Shikulu wakwe akamuteka pa ba mu ng’anda yakwe ku kubapa umulingo wa filyo mu nshita iiyene?” (Luka 12:42) Ukucila pa myaka 120 nomba, “ifilyo mu nshita iiyene” ifya ku mupashi fyalipayanishiwa mu Ulupungu lwa kwa Kalinda, na mu fitabo fimbi ne mpapulo shashimpwa pali Baibolo.

¹² Moneni inumbwilo ya kuti “inshita iiyene.” Pa nshita yalinga, “Kasambilisha [Mukalamba, NW]” Yehova, ukupitila mu Mwana wakwe ne bumba lya musha, alitungulula abantu bakwe mu fya fisambilisho ne myendele. Caba kwati capamo tumfwa ishiwi liletweba ukuti: ‘Iyi e nshila, e mo mwende. Ilyo mwapaatukila ku kwa kulyo nangu ku kwa kuso.’ (Esaya 30:20, 21) Ukulundapo, lintu abantu balepoosako amano ilyo balebelenga Baibolo ne mpapulo sha Baibolo, ilingi balomfwa ukuti ifilelandwa mulya filungatikwe kuli bene. Cine cine, ukufunda kwa bulesa no butungulushi fikesa pa nshita iiyene, ku kutulenga ukucincintila amesho nelyo ukutulenga ukupingulapo bwino ifyakucita.

Lundululeni Inshila sha Kuliilamo Ishisuma

13. Ni nshila nshi shimo isha kuliilamo lwa ku mupashi ishabipa?

¹³ Pa kuti tusangemo sana ubusuma mu “filyo” fipayanishiwa pa nshita iiyene, tulingile ukukwata inshila sha kuliilamo ishisuma. Calicindama ukukwata programu wa kubelenga Baibolo lyonse no kusambilila pa lwesu kabili no kukonka uyo programu. Bushe mwalikwata  inshila shisuma isha kuliilamo lwa ku mupashi na programu wa lyonse uwe sambililo lyashika ilya pa lwenu? Nelyo bushe mubelengela fye ico cine ifyebo bapooseleko amano ukutupekanishisha, ukubelenga kwati nalimo balemubutusha fye, nelyo inshita shimo ukukanabelenga fye no kubelenga? Inshila shabipa isha kuliilamo lwa ku mupashi shalilenga bamo ukunenuka mu citetekelo—no kufumamo fye.—1 Timote 1:19; 4:15, 16.

14. Mulandu nshi cawamina ukupoosako amano ilyo tulebelenga ifyebo ifilemoneka kwati twalifishiba kale?

¹⁴ Bamo kuti batontonkanya ukuti balishiba kale ifisambilisho fya kutendekelako no kuti te cipande conse cilanda pa fipya. E co, ukusambilila lyonse no kulongana tafikabilwa. Lelo, Baibolo ilangilila ukuti tulingile ukucinkulwako ulwa fyo twasambilila kale. (Amalumbo 119:95, 99; 2 Petro 3:1; Yuda 5) Nga fintu fye uwaishiba ukwipika epika ifilyo mu nshila shalekanalekana ishilenga ukuti fiwame,e fyo ne bumba lya musha lipayanya ifilyo fya ku mupashi ifya mulyo mu nshila shalekanalekana ishingi. Nangu fye ni mu fipande ifilanda pa malyashi yalandwapo sana, mulaba ifishinka fisuma sana ifyo tushingafwaya ukupuswa. Icishinka ca kuti ifyo tusanga mu kubelenga fishintilila sana pa butali bwa nshita tubomfya ne fyo tubombesha ilyo tulesambilila.

Ubusuma bwa ku Mupashi Ubwaba mu Kubelenga no Kusambilila

15. Ukubelenga no kusambilila Baibolo kutwafwa shani ukuba abatumikishi basuma aba Cebo ca kwa Lesa?

¹⁵ Ubusuma tusanga mu kubelenga no kusambilila Baibolo bwingi. Tulaafwiwa ukufika pa mulimo umo uwacindama uwa Mwina Kristu, pa kuti, cila muntu abe “umubomfi uushingaba na ca kukwatilapo insoni, uulungiko kusose cebo ca Cine.” (2 Timote 2:15) Nga twacilapo ukubelenga no kusambilila Baibolo, imintontonkanyo yesu ikacilapo ukwisulamo ifyebo fya kwa Lesa. Lyene, ukupala Paulo, ‘tukapelulushanya na bantu ifya mu malembo, ukulondolola no kushininkisha ku fya kuloshako’ icine cishaiwamina ica mifwaile ya kwa Yehova. (Imilimo 17:2, 3) Tukaba abacilapo ukulamuka mu misambilishishe yesu, kabili ifyo tukalalanda, amalyashi yesu, no kufunda fikacilapo ukuba ifya kukosha lwa ku mupashi.—Amapinda 1:5.

16. Pa lwesu, busuma nshi tusanga mu kubelenga no kusambilila Icebo ca kwa Lesa?

¹⁶ Ukulundapo, inshita tukalabomfya ukubebeta Icebo ca kwa Lesa ikalenga ukuti tulinge sana imikalile yesu mu nshila sha kwa Yehova. (Amalumbo 25:4; 119:9, 10; Amapinda 6:20-23) Kukakosha imibele yesu iya ku mupashi, pamo nga ukuicefya, bucishinka, ne nsansa. (Amalango 17:19, 20; Ukusokolola 1:3) Lintu twabomfya ukwishiba tunonka mu kubelenga no kusambilila Baibolo, tulakwata umupashi wa kwa Lesa mu bumi bwesu, ico icilenga ukuti tulebomfya sana ifisabo fya mupashi muli fyonse ifyo tucita.—Abena Galatia 5:22, 23.

17. Ubutali bwa nshita tubomfya ne fyo tubombesha mu kubelenga Baibolo pa lwesu no kusambilila fikuma shani bucibusa bwesu na Yehova?

¹⁷ Icacindamisha ca kuti inshita tulubula ku fintu fimbi ku kubelenga no kusambilila Icebo ca kwa Lesa ikatuletela ifisuma nga nshi ukukuma kuli bucibusa bwesu na Lesa. Paulo apepele ukuti Abena Kristu banankwe ‘besulemo ukwishibo kufwaya kwa kwa [Lesa] mu mano yonse no mucetekanya ifya bumupashi, ku kuleka bende  umwawamina Shikulu ku kutemuna konse.’ (Abena Kolose 1:9, 10) Mu nshila imo ine, pa kuti ‘twende umwawamina Shikulu,’ tulingile ‘ukwisulamo ukwishibo kufwaya kwakwe mu mano yonse no mucetekanya ifya bumupashi.’ Nga fintu caumfwika, pa kuti tunonke amapaalo ya kwa Yehova no kuti tupokelelwe cashintilila sana pa butali bwa nshita tubomfya ne fyo tubombesha mu kubelenga no kusambilila Baibolo pa lwesu.

18. Mapaalo nshi twingakwata nga twakonka amashiwi ya kwa Yesu ayalembwa pali Yohane 17:3?

¹⁸ “Awe uyu e mweo wa muyayaya, ukuti bamwishibe, mwe Lesa wine wine mweka, no yo mwatumine, ni Yesu Kristu.” (Yohane 17:3) Ilyo e lembo limo ilyo Inte sha kwa Yehova shibomfya sana mu kwafwa bambi ukutesekesha ubucindami bwa kusambilila Icebo ca kwa Lesa. Na kuli ifwe bene ukusambilila kwalicindama. Isubilo lyesu line ilya kwikala kuli pe na pe kuti lyafishiwapo nga tulelunduluka mu kwishiba Yehova no Mwana wakwe, Yesu Kristu. Taleni tontonkanyeni ifyo ico cipilibula. Ukusambilila ifyalundwako pali Yehova takwakapwe. Kabili kukaba ukulamusambililapo fye ku ciyayaya!—Lukala Milandu 3:11; Abena Roma 11:33.

[Amafutunoti]

Ifipusho fya Kupitulukamo

• Finshi fisokololwa ku fyo tubomfya inshita yesu?

• Ni kuli finshi twingalubula inshita ya kubelenga no kusambilila Baibolo?

• Mulandu nshi tulingile ukubela abaibukila ulwa nshila shesu isha kuliilamo lwa ku mupashi?

• Busuma nshi bufuma mu kubelenga no kusambilila Amalembo?

[Amepusho]

[Ifikope pe bula 20, 21]

Ukubelenga Baibolo lyonse no kusambilila fikatulenga ‘ukulungiko kusose cine’

[Ifikope pe bula 23]

Ukulinganya inshita tupoosa ku fintu fimbi ifya mu bumi bwesu ubwapamfiwa ne nshita tubomfya ku fya ku mupashi kukatuletela ifisuma nga nshi