Ifipusho Ukufuma ku Babelenga

Ukulingana na mafunde ya mu Baibolo pa lwa kubomfya umulopa bwino, Inte sha kwa Yehova shimona shani inshila sha mu fipatala isha kubomfya umulopa wa muntu umwine?

Ukucila ukushintilila pa co umo engatemwa na pa fintu icipatala cingatila e fisuma, Umwina Kristu uuli onse alingile mu kusakamanishisha ukutontonkanya pa cintu Baibolo ilanda. Waba mulandu pa kati ka Mwina Kristu na Yehova.

Yehova, uwatupeela ubumi, abikile icipoope ca kuti tatufwile ukulya umulopa. (Ukutendeka 9:3, 4) Mwi Funde lya bena Israele wa pa kale, Lesa abikilemo ifibindo pa fya kubomfya umulopa apo wimininako ubumi. Apeele icipoope ca kuti: “Umweo wa ca mubili uli mu mulopa wa ciko; kabili ine naupeela kuli imwe pa ciipailo ku kukonsolwele myeo yenu.” Ni shani nga ca kuti umuntu aipeye inama ya kulya? Lesa atile: “Apongololemo umulopa wa ciko, no kushiikapo ulukungu.” * (Ubwina Lebi 17:11, 13) Yehova abwekeshebwekeshepo ili funde. (Amalango 12:16, 24; 15:23) Ulupapulo lwa ciYuda ulwa Soncino Chumash lwatile: “Umulopa taulingile ukusungwa lelo ulingile ukumonwa ngo uushalinga ukulya ukupitila mu kuupongolwela pa nshi.” Takuli umwina Israele wali no kubuulo mulopa wa cibumbwa cimbi, ico ubumi bwa ciko bwafuma kuli Lesa , no kusunga uyo mulopa, no kuubomfya.

Ukukakililwako ku kubaka Ifunde lya kwa Mose kwapwile ilyo Mesia afwile. Lelo, ifyo Lesa amona ukushila kwa mulopa fyena tafyayaluka. Abatumwa mu kucincishiwa no mupashi wa mushilo uwa kwa Lesa baebele Abena Kristu ‘ukutalukako ku kulyo mulopa.’ Lilya ifunde talyalingile ukusendwa mu kwanguka. Lyalicindeme mu myendele yabo kwati kutaluka ku bulalelale nangu ku kupepo tulubi. (Imilimo 15:28, 29; 21:25) Lintu ukupeela no kubikwamo mulopa kwaishileseeka mu mwanda wa myaka uwalenga 20, Inte sha kwa Yehova shalyumfwikishe ukuti ici cibelesho calipusene ne Cebo ca kwa Lesa. *

Mu nshita mu nshita, dokota kuti akoselesha umulwele ukusunga umulopa wakwe pa milungu imo pa ntanshi ya opareshoni (ico beta abati preoperative autologous blood donation, nelyo PAD) pa kuti nga kwabako ukukabila, kuti bamubikamo umulopa wakwe wine. Nangu cibe fyo, ukubuula umulopa, ukuusungisha, no kubikwamo pa numa fyalipusana na cintu Ubwina Lebi na Amalango fisosa. Umulopa taulingile ukusungwa; ulingile ukupongolwelwa pa nshi—pa kumoneka ngo wabwelela kuli Lesa. Ca cine, Ifunde lya kwa Mose talibomba pali lelo. Nangu cibe fyo, Inte sha  kwa Yehova shilacindike fishinte Lesa abikilemo, kabili shalipampamina pa ‘kutalukako ku kulyo mulopa.’ E co, tatupeela mulopa, kabili tatusungisha umulopa uwa kubikwamo pantu ulingile ‘ukupongolwelwa pa nshi.’ Ici cibelesho calipusana ne funde lya kwa Lesa.

Inshila no kupima kumbi ifibimbamo umulopa wa muntu mwine tacayanguka ukumona nga nafipusana ne fishinte fyalondololwa ifya kwa Lesa nelyo iyo. Ku ca kumwenako, Abena Kristu abengi balasuminisha ukubafumyamo umulopa pa kuti upimwe, lyena pa numa ya kupima umulopa ulapooswa. Kabili kuti kwabako inshila na shimbi ishapikana ishibimbamo umulopa wa muntu umwine isho badokota napamo bengatubulula.

Ku ca kumwenako, mu maopareshoni yamo, napamo umulopa umo kuti baupaasula ukufuma mu mubili ukuya mu tumipaipi mu cintu beta ati hemodilution (ukusundula). Umulopa uushala mu mulwele ulasundulwa. Mu kukonkapo, umulopa uupita mu tumipaipi ulabwelela mu mubili wa mulwele, na muli ifyo ukwafwilisha ukufusha umulopa. Mu kupalako, umulopa uukonkolokela pa cilonda limbi kuti bausunga nelyo ukuuwamya pa kuti babweseshemo insandesande ishakashika isha mu mulopa mu mulwele; ici e co beta ati cell salvage (ukupyanikapo insandesande ishakashika isha mu mulopa). Inshita shimo, umulopa kuti bautwala muli mashini uwingabomba pa nshita iipi umulimo ilingi line uubombwa ne filundwa fya mubili (pamo nga umutima, bapwaapwa, nangu imfyo). Umulopa ukufuma muli mashini ulabweshiwa mu mulwele. Mu mibombele imbi, umulopa balautwala mu cibombelo ica kulekanishishamo pa kuti ifilundwa ifyonaike mu mubili nelyo ifishilekabilwa fifumishiwemo. Nelyo limbi imifwaile kuti yaba ya kupaatulula umulopa umo no kwisaubomfya pa ncende imbi iya mubili. Kulabako kabili ukupima kumbi umo umulopa uwingi baufumya mu mubili pa kuti babikepo iciishibilo nelyo ukuusakaanya ku fya kundapila, pa kuti bakaubwekeshe mu mulwele.

Imisango ya kundapilamo kuti yapusanapusana, kabili ukwabulo kutwishika inshila ishipya, inshila sha kundapilamo, ne mipimine fili no kwisako ku ntanshi. Tacili mulimo wesu ukulabebeta imo imo iya ishi nshila no kupingulapo. Umwina Kristu umwine alingile ukupingulapo ifyo umulopa wakwe ukabomfiwa muli opareshoni, mu kupima kwa mu fipatala, e lyo na mu kundapwa kwa ndakai. Mu kubangilila fye, alingile ukupoka ifishinka kuli dokota nelyo ku ubombela kuli bamashini pa lwa co bali no kucita ku mulopa wakwe pa nshita ya kundapwa. Lyena kuti apingulapo ukulingana ne fyo kampingu wakwe alemusuminisha. (Moneni akabokoshi.)

Abena Kristu balingile ukwibukisha ukuti baliipeela kuli Lesa kabili no kuti balingile ‘ukumutemwa no mutima wabo onse, no mweo onse, na maka yonse, no muntontonkanya onse.’ (Luka 10:27) Ukupusanako na bengi aba mu calo, Inte sha kwa Yehova shilakatamika bucibusa busuma ubo shakwata na Lesa. Kapeela wa Bumi acincisha bonse ukucetekela mu mulopa Yesu asuumishe. Tubelengo kuti: “Muli uyo [Yesu Kristu] twabela no kulubuka mu mulopa wakwe, ukulekelelwa kwa mampuulu yesu, umwabelo bucindami bwa kusenamina kwakwe.”—Abena Efese 1:7.

[Amafutunoti]

[Akabokoshi ne Fikope pe bula 31]

IFIPUSHO MULINGILE UKUIPUSHA

Nga ca kuti umulopa umo uli no kupaasulwa ukufuma mu mubili wandi kabili pa kukonkoloka kwa mulopa nga kwabako kupumfyanishiwa kwa pa kashita kanono, bushe kampingu wandi akansuminisha ukumona uyu umulopa ngo wandi , na muli ifyo ‘ukukanaupongolwela pa nshi’?

Bushe kampingu wandi uwasambilishiwa na Baibolo akalacushiwa nga ca kuti mu nshita ya kundapwa kwandi balifumishemo umulopa umo, ukuuwamya, kabili no kubwekeshamo mu mubili wandi nelyo ukuubomfya pa mubili wandi?